10
Dunya: 'Lang leve de wereld in het klein'
'Rotterdam is
een goed land'
Zwijmelende meiden bij Backstreet Boys
Jazz- en popzanger
Mei Torme oveileden
Toneelpubliek kiest
Hamlet én Wilhelmina
Festival onder de Euromast
toont zich weerbestendig
Bonheur in zoete sferen
Shirley Bassey gaat
Mariene Dietrich achterna
T-
In Memoriam
Rotterdams Dagblad
Maandag 7 juni 1999
S'r
Door Eva Crouwel) en Hans Maas
In Afrika wordt soms muziek gemaakt om het te laten rege
nen. Op het 22e Dunya Festival deden vader en zoon IFDiaye
Rose hun best om het droog te krijgen. Tijdens de opzwepen
de ritmes van de wereldberoemde Senegalese en Nederlandse
percussiegroep kwam de regen met bakken uit de hemel. Het
verzoek aan de regengod om zich een beetje in te houden leid
de slechts tot vluchtige, droge adempauzes.
vele 'Doe-activiteiten' ook niet te
vervelen op Dunya. Er werd lustig
op los gekleurd, getrommeld, ge
kookt en met afval werd een eigen
instrument in elkaar geknutseld.
Het Kinder Muziekpodium kreeg
niet zoveel aandacht, waarschijn
lijk omdat de jeugd het te druk
had met al die andere dingen.
De Poezietent kreeg wel voldoen
de aandacht en de storytellers
hoefden helemaal niet te klagen.
Het publiek verdrong zich in en
rond de Storytellingtent alsof dit
de essentie van Dunya was. De or
ganisatie zal volgend jaar zeker
een grotere tent neer moeten zet
ten, want het publiek vulde alle
hoeken en gaatjes tot aan buiten
toe.
Paraplu's werden driftig in- en
uitgeklapt. Het moedige Dunya-
publiek liet zich zondagmiddag
niet wegjagen. Het grootste twee
daagse multiculturele festival van
Nederland heeft geen overkap
ping nodig.
De avond ervoor lukte het de gro
te trekpleister Oumou Sangaré
uit Mali ook om in de regen de
aandacht van een paar duizend
mensen vast te houden, maar tij
dens het slotoptreden van de ver
rassend vitale Archie Shepp
stroomde het modderige Park bij
de Euromast nagenoeg leeg, Dat
had ook te maken met het feit dat
de voormalige jazz-goeroe onder
weg in zijn carrière veel van zijn
uitstraling heeft verloren. Zijn re
putatie is nog wel zo groot dat de
Poëzietent zondagmiddag benau
wend uitpuilde. De fossiele zan
ger-saxofonist liet zijn publiek
drie kwartier wachten, deed ver
volgens een soundcheck van nog
eens een kwartier en draaide tot
teleurstelling van de diehards
toen dezelfde nummers af als de
avond ervoor terwijl hij deze keer
toch aangekondigd was als dieh-
ter-performer.
200,000
'Lang leve de WERELD in het
klein'. Zp vatte iemand het festi-
Ta] samen op een papiertje op de
blare Taai-Muur' op het Lette-
renterrein Ondanks de natte af
trap van het multiculturele festi
val was het behoorlijk druk, maar
toen regengod Pluvius eenmaal
was verslagen en zonnegod Ra
vrij spel had gekregen was het
met 200.000 bezoekers schuifelen
geblazen. De uitbaters van vele
tientallen eetkramen wisten van
geen dioxineschandaal en boden
kip in talloze variaties aan.
„Ik ben diep geraakt door het
trouwe publiek," vertelde een te
vreden Guus Dutrieux, directeur
van Dunya. „We hebben een vast
publiek. Weer of geen weer, 2e ko
men tochf"
Bij het Anatolisch, Marokkaans,
Antilliaans/Arubaans, Indisch,
Surinaams en Kaapverdiaanse
dorp stond vooral de eigen achter
ban te genieten van de optredens.
In het Turkse dorp werd er van
begin tot eind op los gedanst en
de Kaapverdianen werden zelfs
door presentatrice Tomazia uitge
nodigd om op het podium te ko
men dansen.
De acts op de twee grote podia
(Parkpodium en Q Podium) wa
ren meer besteed aan de diversi
teit aan culturen. Suat Suna lokte
met Turkse popmuziek de meeste
mensen naar het Parkpodium.
Tarkan heeftal laten horen hoe je
Turkse popmuziek geschikt
maakt voor westerse oren. Suat
Suna doet niet veel voor hem on
der en is rijp voor de Nederlandse
hitlijsten.
De kindeven hoefden zich door de
Chico César
De grote verrassing
van het Parkpodium
was de Braziliaanse
Chico César, getooid
met een enorme
kroeskuif. De draadlo
ze gitaar en microfoon
bleken geen overbodi
ge luxe voor dit zeer
beweeglijke mannetje
van krap een meter
nestig.
Dt ronddansende Chi
co gunde veel eer aan
zijn getalenteerde be
geleidingsband. Op
zwepende politieke
liedjes als 'Mama Afri
ca' en 'Mandela' lieten
zich gemakkelijk mee
zingen. Chico staat in
zijn eentje zon beetje
voor wat Dunya is. Hij
gooit Afrika en de bei
de Amerika's in een
cocktailbeker, begint
te schudden en je
krijgt een swingende
mengeling van rap,
bossa nova, hipE-
funk en samba.
Afsluiter Salif Keita
was speciaal voor de
gelegenheid van top
tot teen in het wit ge
huld, inclusief gitaar,
wat nog meer de na
druk legde op zijn al
bino-uiterlijk. Oude
rot Salif uit Mali zong
machtige soul met
dichte ogen en viel
herhaaldelijk op zijn
knieën voor het pu
bliek.
De politie had, zoals te
doen gebruikelijk op
dit meest massale van
de Rotterdamse festi
vals, een rustig dagje.
Een EHBO-medewer-
ker zei „Ik heb alleen
wat zoekgeraakte kin
deren moeten helpen
en een paar pleister
bes moeten plakken."
Oumou Sangaré, diva uit Mall, smaakmaakster van de Dunya Special, het voor
proefje voor de fijnproevers van wereldmuziek op de zaterdagavond. FotoCees Kuiper/
Rotterdams Dagblad
DeSenegalesepercussionistDoudouN'DiayeRoseopendehetprogrammavanhetParkpo-
dium. Dat deed hij samen met een uitgebreide band en zijn in Nederland wonende zoon Ali.
Foto Cees Kuiper/Rotterdams Dagblad
Chauvinisme voerde de boventoon op de 'klare taal
muur van het Rotterdams Dagblad op het Letteren-
terrein van het Dunya Festival. Tientallen mensen
toonden vooral trots op hun veelkleurige, tolerante
•stad.
Iedereen mocht op de muur zijn of haar mening prik
ken over Rotterdam of het Dunya Festival. Een jury
beloonde de leukste inzending met een reisje naar
Parijs en een bezoek aan Euro Disney. Rima en Au-
gie waren de eersten die gebruik maakten van de
mogelijkheid en waren aan het eind van het festival
nog steeds het origineelst met het rijmpje:
'Kijk niet zo sip, i
eet een culturele kip
Dan voel je je binnen een wip
bij de Dunya-EHBO
eenV.I.P.'
De eerste uren zat er veel regen in de ontboezemin
gen. 'Het regent in mijn wereldstad. Ik zou willen dat
ik in Turkije zat', schreef Erik Scheffers. Naarmate
het droger werd, sloegen de reactie wat minder op
de ongelukkige weersomstandigheid'aarmee het
publiek van Dunya de eerste uren van testival
moest worstelen.
Het merendeel van de inzendingen was bijzonder po
sitief. H. Voordenberg schreef:
'Hoezo aanpassen? Hoezo 'niet opvallen'? Is Dunya
niet zoals het op de hele wereld zou moeten zijn?!
Rotterdam, ik ben trots op ons. Wat zijn die verschil
len toch leuk.'
A J. Kramer schreef: 'Ik ga niet zeggen dat Rotter
dam leuker is dan Amsterdam en niet leuker is dan
Den Haag en niet leuker dan Utrecht. Rotterdam is
gewoon het leukste van Heel Nederland.'
Een kleine bloemlezing uit de overige inzendingen*
'Rotterdam, de stad die bruggen slaat tussen cu1
ren.'
'Rotterdam is een stad vol allure, niet gebonden t
culturtxe muren,'
'Rotterdam is dé stad zonder kapsones.'
'Rotterdam is mijn thuishaven.'
Veel reacties haakten in op het multiculturele aspect
van de stad, zoals 'In Rotterdam, daar woon je èdi in
de hele wereld.'
Onbekendheid met de Nederlandse taal, waarvan
sommige briefjes getuigden, leidden tot geslaagde
uitspraken als 'Rotterdam is een goed land'. Ontwa
penend was het briefje van IchrakBeraghail: 'Rotter
dam vind ik een hele leuke stad. Bovendien zijn er
veel voorzieningen, bijvoorbeeld zwembaden, res-
tauranten enzovoort.'
DoorHan Ge erts
Rotterdam Dat verhaal over de
Balkan had wel wat een verteller
hanteert de tactiek om in tijden
van oorlog over vrede te praten en
andersom. Misschien is dat ook
wel de essentie van vertellen:
even iemand uit de realiteit halen
en een andere gedachte influiste
ren. Tijdens de 'High tea' bij Bon
heur zit Leo Hogenboom er lekker
in. Hij overdrijft niks, denkt soms
lang na hoe zijn verhaal te vervol
gen alsof hij het ter plekke op
nieuw bedenkt. Je hangt aan zijn
lippen.
Zo maar wat rondhangen bij het
jaarlijkse Klein Bonheur Festival
waar ook tuin en tuinhuis zich le
nen voor literaire activiteiten als
de 'Hoge thee'. Daar zit je dan tus
sen een dozijn dames aan een ron
de tafel. De kunst is om tijdens
het luisteren van verhalen op een
beschaafde manier te profiteren
van de lekkernijen ais cakejes,
aardbeien met slagroom, snoep
jes. koekjes, chocolaatjes, kersen
bonbons, koffiebonen, crackers
met zalm, muffins, bruine taartjes
- en op iedere tafel bij ieder ver
haal staan er weer nieuwe lekker
nijen waar ik helaas niet allemaal
aan toe gekomen ben. Na het eer
ste verhaal lag de concentratie bij
de toeschouwers goed en had nie
mand meer moeite om zowel de
inwendige als de artistieke noden
volkomen te vervullen.
Tijdens de avondmaaltijd laten
scholieren zien wat ze allemaal
met ballen en knuppels kunnen
en daarna komt het Theater van
het Oosten met een voorstelling
over twee uit de lucht gevallen
trapezewerkers op leeftijd. De en
gelachtige kledij verhult niet de
vleselijke constitutie van de he
ren. De dikkerds hebben hun hele
huisraad in een kist bij zich en
bakken ter plekke een roerei. Dat
levert we! plezierige clownerie,
zoals het snijden van een kom
kommer met het schuifruitje van
de snuisterijenkast. De tekst Tot
nok toe' van Ko van de Bosch is
wat onevenwichtig en daardoor is
de voorstelling niet meer dan een
humoristisch tussendoortje.
Van een eerder Bonheur Festival
herinner ik me een hoogtepunt in
de vorxn van Carol Lmsen die m
zijn eentje het complete 'Onder
het Melkwoud' speelde. Zoiets
moois is er nu niet Gemoedelijk
heid en rust maken een vrij wille
keurig samengesteld programma
tot zoiets als een aangename com
positie van zoete sferen. Overi
gens mag taart eten met een
praatje van mij best elke maand.
'Klem Bonheur Festival' bij Bon
heur. Gezien: zaterdag.
Door Berrit de Lange
Amsterdam Een optreden van
de Backstreet Boys leert dat vlin
ders in de buik een ware ravage
rond het smachtende meisjes-
hart kunnen aanrichten. Onder
oorverdovend gekrijs, dat met
groot gemak de akkoorden over
stemde, werd de jongensgioep
onthaald in een volle Arena. De
aftrap van 'Millennium' kwam
met 'Larger than life', wat zater
dagavond zonneklaar vooral op
de vijf vertolkers zelf slo
„We waren wat laat, maar we heb
ben jullie gemist," brulde de
blonde Nick Carter, veruit favo
riet onder de tienermeiden.
Daarmee maakte hij het .lange
uitblijven van de groep in een
klap goed.
Vanaf zeven uur was het stadion
klaar voor ontvangst, „maar," zo
deelde veejay Fabienne even la
ter mee, „de ooys zijn nog aan het
voetballen in de catacomben."
De Rotterdamse rapgroep E-Life
mocht het publiek opwarmen,
gevolgd door, alweer, Fabienne.
Het was daarna zo lang stil in de
Arena dat het wel bedtijd leek.
Totdat Tatyana Ali, 'Ashley' in de
serie The Fresh Prince of Bel Air,
mocht laten zien dat ze ook goed
kan zingen.
De lauwe opwarming had de aan
doenlijke aanbidding voor de
hoofdact niet doen afewakken.
De Backstreet Boys kregen de
Arena niet geheel vol, maar ruim
zestigduizend bezoekersvoor
al meisjes; gemiddelde leeftijd
rond de 15 is toch een gehoor
waar je als band vol enthousias
me voor uitrukt „Quit playing
games with my heart," schalde
dooj de uitzinnige Arena, maar
gezien de massa meiden die vol
ledig van de kaart werd afge
voerd, zijn de 'boys' voorlopig
niet van plan hun spelletjes te,
staken.
Uiteen
Toch werden vlak voor het optre-
den in Amsterdam de wreedste
nachtmerries weer gevoed. De
Backstreet Boys schokten hun
aanhang vorig jaar zomer al met
speculaties dat de groep het voor
gezien zou houden. Ook nu ont
kenden zij in de Duitse pers ge
decideerd een mogelijk uiteen
vallen. Ze hebben immers het
poprijk alleen als het gaat on. het
lucratief breken van meisjeshar-
ten.
'As long as you love me' klonk
mee uit alle kelen, net als de
songs van het nieuwste, derde
succesalbum 'Millennium' en het
goe'd klinkende, altijd opzwepen
de 'Everbody' (Backstreet's Back
A?Srlght!).
Wie niet in een stadium van volle
aanbidding verkeerde, merkte
dat het geluid bij tijd en wijle wat
te wensen overliet. En dat een
Backstreet-concert vooral ge
wiekst in elkaar steekt, onder
steund door kundige dansers en
muzikanten. De muziek is een
mengelmoes van doorsnee pop
en charmerende R&B, de uitvoe
ring een goedogende geoliede
machine. Nick, Howie, AJ, Kevin
en Brian verschenen afwisselend
in stoer zwart, lieflijk wit, millen
nium metallic of in roze dandy-
kostuum, Iedere verkleedpartij
kreeg de VGlledige instemming
van het krijsende gehoor.
De zorgvuldig bijeengezochte
jonge mannen uit Florida bleken
ook acrobatisch aardig onder
legd. Aan trapezes zweefden zij.
boven de nu helemaal uitzinnige
menigte; zó dichtbij, maar nog
stppds nnppnaakhaar.
Voorspelbaar
De finale was spectaculair maar
voorspelbaar. Hun huidige hit 'I
want it that way1 was tot dan toe
uitgebleven. Het zou toch niet zo
zijn dat ze hun alle records bre
kende nummer zouden over-
slaan? Maar zoals vele al vermoe
den: de boys hadden deze mee
zinger voor een daverende toe
gift bewaard.
De dolenthousiaste meiden wa
ren beladen met spandoeken,
Backstreet-snuisterijen en het
regende knuffelbeesten. Sommi
gen dulden hun vriendjes naast
zich, die gewapend met fotoca
mera het spektakel mochten
vastleggen. Gniffelend volbrach
ten zij hun taak. In de weten
schap dat hun wereldwijd aanbe
den Amerikaanse concurrenten
na afloop weer even onbereik
baar zouden zijn.
Backstreet Boys, Amsterdam
Arena. Geriem zaterdag.
Mei Torme, de jazz- en popzanger
wiens warme stemgeluid hem tot
zijn eigen verdriet de bijnaam
'Velvet Fog' ('Fluwelen Mist') be
zorgde, is zaterdag op 73-jange
leeftijd overleden. Hij bezweek in
het academisch ziekenhuis in Los
Angeles aan de complicaties van
een lichte beroerte die hem in
1996 trof.
Torme is voor zijn hele oeuvre on
derscheiden met een Grammy
Award. Naast zijn zangcarrière
schreef hij songteksten en acteer
de hij in enkele Hollywoodfilms
en televisieseries. Tegen het ein
de van de jaren tachtig trok hij
nog de aandacht met een rol in de
komedie 'Night Court', waarin hij
het muzikale idool speelde van
het hoofdpersonage rechter Ha
rold Stone, gespeeld door Harry
Anderson.
„Wat een opmerkelijke, unieke
man. Het is een enorm verlies. Hij
was legendarisch, had een groot
gevoel voor humor," zei Anderson
zaterdag. Zanger George Shea
ring, die met Torme twee Gram
my Awards won, zei: „Ik wil er op
bescheiden wijze aan herinneren
dat Mei en ik het beste muzikale
huwelijk in vele jaren hadden. We
ademden letterlijk dezelfde lucht
tijdens onze ontelbare optre
dens."
Zelfs mensen die Tormes werk
nauwelijks kenden hebben 'The
Christmas Song' niet kunnen
missen, dat hij samen met Robert
Wells schreef. Het nummer werd
een grote hit voor Nat 'King' Cole
in 1946 en is door vele andere ar
tiesten opgenomen, onder wie
Torme zelf. Andere bekende hits
waren "Where or When' met de
Mel-Tones (1944), 'Careless
Hands* (1949), 'Blue Moon' (1949),
'Again' (1949), 'Mountain Greene
ry' (1954). 'Comin' Home Baby'
(1962) en 'Sunday in New York'
(1963). Ongeveer de helft van zijn
driehonderd liedjes schreef Tor
me samen met Wells.
Torme begon zijn zangcarrière op
de radio toen hij vier jaar oud was.
Tegen het einde van zijn-middel
bare schooltijd, in 1943, besloot hij
zich aan de jazz te wijden, maar
hij dwaalde af omdat zijn mana
ger geloofde dat de weg naar suc
ces voor hem de smartlappen wa
ren. Torme werd gered door een
producer die de jazzsound hoorde
in zijn stijl en hem de richting van
de jazz op duwde.
As mensen Torme vroegen waar
om hij oude liedjes bleef zingen,
zei hij dat ze gewoon beter waren
dan de nieuwe. „Toen de jonge
rockzangers zelf begonnen te
schrijven, zetten ze alle songwri
ters aan de kani die nog werkten
met gratie, humor, charme, intel
ligentie en virtuositeit," aldus
Torme.
Zanger Vic Damone noemde hem
zaterdag 'een van de meest geta
lenteerde individuen in ons vak'.
„Ik heb een geweldige vriend ver
loren," zei de komiek Jerry Lewis.
„Er is niemand die Mei ooit kan
vervangen, niet alleen als zanger,
maar ook als goede vriend."
Door Louis Du Moulin
Rotterdam Aleen haar verschij
ning is voor de meeste fans al za
ligmakend. Geen andere diva die
bij opkomst zo'n heftige 'adoratie-
storm' ontketent als Shirley Bas
sey, bleek ook zaterdagavond op
de ongewone speelplaats die
Ahoy' nu eenmaal voor deze on
verwoestbare glamourlady was.
De vreugde over het weerzien met
de Britse wereldster (62) was voor
de ruim 3500 tribuneklanten zo
groot dat ze op z'n minst even ver
gaten dat ze haar veel liever in
een echte concertzaal zouden heb
ben begroet.
In feite trad Shirley Bassey in het
Rotterdamse sportpaleis voor
twee verschillende soorten pu
bliek op: de pakweg d' 'ehonderd
tafelende liefhebbers in de voor
ste arenahelft, die zeshonderd
gulden (ex-BTW) voor een stoel
hadden betaald en de normaal ge
situeerde fans, die toch ook flink
>n de buidel (tót 155 gulden) had-
en moeten tasten voor een kaart
je. Die opsplitsing kwam de alge
hele sfeer niet ten goede, omdat
een pure 'gala-enclave' vlak voor
het podium de interactie nu een
maal eerder remt dan stimuleert.
In een toch al minder intieme en
tourage kon de 'grande dame' uit
Cardiff er dus aan gaan staan. Ge
lukkig besefte ze dat zelf ook ten
volle, want ze straalde meer
warmte en minder de 'godendoch
ter' uit dan gebruikelijk. Zonder
overigens veel ruimte te laten
voor echt ingrijpende spontani
teit, waartoe bijvoorbeeld de aan
houdende stroom van opgewon
den bloemenbrengers voor haar
neus alle aanleiding gaf.
Ofwel: Bassey me*u aldoor haar
aandacht bij de presentatie van
haar klassiekers. Misschien om
dat ze geen zin had om zich mee te
laten voeren in de overduidelijk
'roze' sfeer die op haar afkwam.
Wellicht ook omdat ze meende by
de les te moeten blijven vanwege
de vrij recente accentverschuivin
gen in haar performance: haar
stemgeluid is thans in het samen
spel met haar lichaamstaal en
haar orkest minder overheersend
dan voorheen.
De behoefte om flink uit te halen
en iedereen en alles omver te bla
zen heeft plaatsgemaakt voor een
ingetogener benadering. Met als
gevolg dat de befaamde Midas
touch die Bassey veertig jaar lang
aan elk lied kon geven ook wat
aan glans heeft ingeboet Staat te
genover dat haar muzikale bege
leiders nu meer naar voren ko
men. Met name de strijkers zorg
den geregeld voor verkwikkende
accenten in het ijzeren repertoire,
dat met enkele recente 'experi
menten' (als 'Slave To The
Rhythm' en 'History Repeating*)
werd aangevuld. Anders dan de
voorpubliciteit deed vermoeden
bleef de inbreng van Cor Bakker
als gastpianist zo goed als ano
niem, Jammer natuurlijk, maar
dan vooral voor hem zelf. Want
voor alle andere aanwezigen
draaide natuurlijk toch alles om
die ene dame, die gegeven haar
elan en uiterlijk hard op weg is om
als 'eeuwig jeugdige showbiz-
oma' in de voetsporen te treden
van Mariene Dietrich.
Shirley Bassey and Orchestra in
Ahoy'. Voorprogramma: Mathil-
de Santing The Oversoul 7.
Bijgewoond: zaterdagavond.
Den Bosch De belangrijkste Ne
derlandse toneelprijzen voor de
beste vrouwelijke en de beste
mannelijke hoofdrol, de Theo
D'Or en de Louis D'Or, gaan dit
jaar naar Marieke Heebink en Lu
cas van den Eynde.
De Toneel Publieksprijs is toege
kend aan twee producties: 'Ham-
Iet' van het Nationale Toneel en
"Wilhelmina; Je Maintiendrai' van
de stichting S.I.P en Impresariaat
Jacques Senf. Zij delen de prijs
van honderdduizend gulden.
Het Onafhankelijk Toneel uit
Rotterdam ging strijken met de
Prosceniumprijs, onder meer
voor de prominente positie die dit
gezelschap bekleedt in het Neder
landse theater. Die positie werd
volgens dejun in t -i (gelopen sei
zoen bevestig .e lucide en
wervelende vei sit vanTsjechovs
vrijwel onbekende vroege werk
'DeWoudduivelV
De prijzen zijn gisteravond in het
Theater aan de Parade in Den
Bosch uitgereikt. Dat gebeurde
tijdens een speciaal voor deze ge
legenheid door Ton Vorstenboseh
geschreven stuk over de geschie
denis van het toneel.
Marieke Heebink is onderschei
den voor haar vertolking van Con
stance Middleton in 'Een ideale
vrouw5 van W. Somerset Maug
ham, gespeeld door Toneelgroep
Amsterdam. Volgens de jmy
speelde ze de hoofdpersoon 'inge
togen en wuft, sympatiek en on
uitstaanbaar, oprecht en listig,
trouw en frivooi, koel en sensu
eel'.
Lucas van den Eynde kreeg de
prijs voor de manier waarop hij
Bruno speelde in 'De Cocu Magni-
fique' van Femand Cromme-
lynck, een productie van Het To
neelhuis. De jury roemde vooral
het wervelende spel waarin de
laureaat de meest uiteenlopende
en twijfelachtige menselijke en
onmenselijke emoties de revue
laat passeren.
De Arleechino voorde beste man
nelijke bijrol ging naar Paul Hoes
voor zijn rol van hofmeester Ru
bin in 'Jefta of Semitische Lief
des'. De Colombina voor de beste
vrouwelijke bijrol was voor Sien
Eggers als De Voedster en Burge
meester in hetzelfde stuk waarin
Lucas van den Eynde schitterde.
