16
l@ekei
De bijbel is
fantastisch, vol
seks en geweld'
Eline Terpstra (15) schrijft na debuut gewoon door
Schrijver Boris Starling laat
'Messias' lustig moorden
van 4%
afge\ó<
weak
gsaiSii
mmmmmaespsmsm
Dichtdebuut
Reve in herdruk
Rotterdams Dagblad
I Vrydag9jutil999
Als politiek helderziende was hij geen ster, als Kuifje-expert scoorde
hij beduidend beter, maar als thrillerauteur is de Brit Boris Starling
pas echt succesvoL Zijn debuut 'Messias', waarin een religieuze fana
ticus op de valreep van dit millennium moordend door Londen zwerft,
is inmiddels aan tien landen verkocht. De jonge misdaadschrijver
spreekt over bedrog, religie en bloedspatten op de muur. „Je kunt in
een paar zinnen heel veel suggereren."
Door Peter Kuijt
De allereerste schreden die Boris
Starling op het schrijverspad zet
te, waren niet meteen de meest
succesvolle. Zijn lerares Engels
verwees een opstel van de 8-jarige
Boris regelrecht naar de prullen
mand. „Maar ik had dan ook
schaamteloos het verhaal 'De
Zonnetempel' van Kuifje gekopi
eerd," grinnikt de nu 29-jarige au
teur. „Het was trouwens wel mak
kelijk voor de lerares om dat te
herkennen; ik had mijn hoofdfi
guur ook Kuifje genoemd." Uit
eindelijk zou de Belgische stripfi
guur hem nog ver brengen. Met
zijn specialismen Kuifje en de
misdaadauteur Dick Francis
schopte Starling het tot de halve
finale van BBC's nationale ken-
nisquiz Mastermind.
Er gingen negentien jaar over
heen voordat Starling zich weer
serieus op het schrijven zou stor
ten. Maar hij deed het dan ook
meteen goed. Op zijn 27ste ver
kocht hij het manuscript van
Messias' aan de Britse uitgeverij
HarperCollins, die de rechten op
haar beurt vrij snel sleet aan tien
buitenlandse boekdrukkers.
Het boek verhaalt over een religi
euze fanaticus die denkt dat hij de
nieuwe Messias is. AI moordend
houdt hy Londen, dat al lijdt on
der een zeldzame hittegolf, in zijn
greep. De seriemoordenaar slaat
op gruwelijke wijze toe. Sommige
slachtoffers ontvelt hij, anderen
worden letterlijk gevierendeeld of
gekruisigd.
Zilveren lepel
De betreurden worden immer'
aangetroffen zonder tong, maar
wel met een zilveren lepel in de
mond. Het is aan de door de wol
geverfde hoofdinspecteur Red
Metcalfe, die de gave heeft om 'in
de huid' van moordenaars te krui
pen, om de dodelijke Messias
alias Zilvertong te stoppen. Het is
een zware op-
A1
(l) Fortuna a dochter
Allenöe
Yvonne Keuls
(3) Mewouw mlln
(5) De Procedure
Harry Mulisch
-> Boekenkast op
Boudewjn Buch
[10] De kopgroep
Mart Smeets
(l) Een keihard kusjel
[2] Een verantwoordelijke mJnliter W. Sorgdrager
(5) Jemig de
twoud Sanders
(2) Ooggetuigen van de wereld- Geert Mak
getchledenb
Het kleine feng Shul boekje Lilian Too
D*ttUd/GPO/tö0799
Veel exemplaren zijn er niet van in omloop, van het
poëziedebuut van Gerard Reve. De volksschrijver
gaf zijn dichtbundel Terugkeer' in eigen beheer uit
in 1940. Dat was zeven jaar voor zyn prozadebuut 'De
Avonden'. Hij liet door een kopieerinrichting in Am
sterdam-Noord vijftig exemplaren afdrukken.
Najaar 1998 gaf Reve De Nieuwe Grafische in Rotter
dam opdracht om er vijfhonderd bij te drukken, ge
nummerd en door hem gesigneerd. Binnen een et
maal was deze 'tweede druk' uitverkocht.
Uitgeverij Conserve doet het nu dunnetjes over. Op
14 december, de 76ste verjaardag van de schrijver,
brengt ze een gebonden herdruk uit. De oplage is dit
keer vijfduizend exemplaren.
Het uitgeverijtje in Schoorl brengt daarmee in korte
tijd een indrukwekkende trilogie op zijn naam, In
1998 herdrukte Conserve-uitgever Kees de Bakker al
het prozadebuut 'Conserve' van W. F. Hermans. Na
de zomer brengt hij de eersteling van Mulisch op.
nieuwuit, de novelle Tussen hamer en aambeeld'.
„Daarmee heb ik de Grote Drie van na de oorlog com
pleet,"jubelt De Bakker. „Dat dat zo snel zoulukken,
had ik nooit durven dromen. Bij Hermans heb ik vijf
tien jaar moeten soebatten. Pas na zijn dood kreeg ik
toestemming, van zijn zoon. Bij Mulisch heb ik een
halfjaar op antwoord gewacht. Reve daarentegen gaf
binnen een week groen licht. Wat hierna nog? Ik zou
het even niet weten."
De heruitgave van Terugkeer' bevat behalve het ti
telgedicht nog negen andere gedichten, een facsimi
le van het titelgedicht in handschrift, een foto uit het
debuutjaar en een inleiding van Tom Rooduijn.
Keken Hermans en Mulisch altijd met gekromde te
nen op hun beginnersproza terug Reve geneert zich
helemaal niet voor de gedichten die hij als 16-jarige
schreef. In een interview merkte de volksschrijver al
eens op dat het woordgebruik 'volkomen aansluit' bij
zyn latere stijl. „Ik zeg bijvoorbeeld: 'In de Straten
schommelt de sneeuw omlaag.' Een droog, Reviaans
beeld, lijkt me."
Uitgever De Bakker komt in september ook met een
heruitgave van zijn eigen bundel 'Mijn eerste boek',
over de debuten van dertig Nederlandse auteurs.
gave voor Met- hij de kost als freelance versïag-
calfe die zowel gever voor The Sun en The Daily
voor hem als Telegraph. Daarna trad hij in
voor Zilver- dienst als onderzoeker bij de fir-
tong uitmondt ma Contrei Risks, een particulie-
in een werke- re beveiligingsdienst, gespeciali-
lijk verrassen- seerd in ontvoeringszaken, ver-
de finw trouwelijk onderzoek en politieke
ale. analyse.
Snel pratend, „Dat klinkt allemaal spannender
om de haver- dan het is," nuanceert Starling de
klap oneliners meteen opkomende gedachte
en droge grap- over Control Risks als een soort
jes ventile- Britse geheime dienst. „De firma
rend, vertelt werkt voor multinationals. Als
Starling over jouw bedrijf opereert in een be
de jaren die paald deel van de wereld en je wilt
tussen Kuifje weten wat er op politiek gebied
en de lance- staat te gebeuren, kun Js daarvoor
ring van de Control Risks inschakelen." De
'Messias' lig- onderneming is ook behulpzaam
gen. Na zijn in het 'vrij praten' van gijzelaars,
studie politico- Starling herinnert zich de ontvoe-
logie aan Cam- ring van een Duitse vrouw in Co-
bridge Univer- iombia. „Daar hoefden we niets
sity verdiende aan te doen," lacht hij. „De ont
voerders lieten haar na twee we
ken vrij, omdat ze zo'n verschrik
kelijk kreng was."
„Ik hield me overigens niet bezig
met het vrij krijgen van gijze
laars, dat was voor degereu die
een carrière in het leger u bij de
politie achter de rug hadden. Mijn
taak was het doen van politieke
voorspellingen. Ik was een vrij
slechte waarzegger, moet ik toe
geven. Het vredesakkoord in
Noord-Ierland zag ik niet aanko
men. En over de verkiezingen in
Hongarije zei ik met grote stellig
heid dat Partij X het nooit zou
winnen. En die partij boekt me
toch een zege! Het bleek toen dus
al dat ik goed ben in fictie."
Zwembad
Het idee voor 'Messias' kwam bij
Starling op toen hij op vakantie in
het zwembad lag te spartelen. „De
plot over de seriemoordenaar
flitste zo by mij naar binnen, toen
ik een paar baantjes aan het trek
ken was. Ik sliep er nog zo'n zes
maanden over, liet het idee dus
goed bezinken, schreef een paar
karakterschetsen en verhaallij
nen. Daarna begon ik echt met
schryven"
„Binnen éen half jaar had ik de
eerste versie af. Ik liet het lezen
aan wat vrienden, verwerkte hun
commentaar in een nieuwe versie
en stuurde dat manuscript vervol
gens naar een vriend bij uitgeve
rij HarperCollins, Die gaf het aan
een redacteur die het verhaal
weer doorschoof naar hogere
machten binnen het bedrijf."
De dag dat prinses Diana bij een
auto-ongeluk in Parijs omkwam,
kreeg Starling te horen dat zijn
boek werd uitgegeven. „Heel Lon
den vlagde halfstok, terwijl ik ei
genlijk een feestje had te vieren.
Dat was een vreemde ervaring."
De auteur vemchfte veel research
voor het 'religieuze' aspect van
zijn thriller. ,Jk ben niet gods
dienstig opgevoed, dus veel wist
ik niet van de Bijbel af. Maar toen
ik het las, stond ik versteld. Wat
een fantastische verhalen: seks
en geweld, het zit er allemaal in!"
Voor de medische kant van 'Mes
sias' de killer takelt met chirur
gische precisie zijn slachtoffers
toeging hij te rade bij de vader
van zijn kamergenoot. „Hij is pa
tholoog, hij verrichtte onderzoek
na de ramp met de El Al Boeing
op de Bijlmermeer, datzelfde
deed hij nadat het PanAm-toestel
op Lockerbie was neergestort. Die
man vertelde graag onder het
eten over bijvoorbeeld het weg
snijden van de tong. Dat had dan
wel tot gevolg dat de rest van het
gezelschap van tafel wegliep,
maar ik had geweldige informa
tie."
Starling vertelt dat hij het meeste
plezier beleefde aan het verzin
nen van de meest afschrikwek
kende scènes, „Die schreef ik al
tijd midden in de nacht. Ik kon
daarna nooit slapen. Vrienden die
die passages hebben gelezen,
doen sindsdien de deur op het
nachtslot en bekijken me met
heel ander ogen."
Angstaanjagend
Wat preeies een scène angstaanja
gend maakt, weet Starting niet.
„tic probeerde me gewoon voor te
stellen hoe de plek des oriheils er
uitzag, hoe het er zou ruiken. Dat
zette ik dan heel kort neer. Je
kunt in een paar zinnen veel sug
gereren. Als je pagina na pagina
zou doorgaan met verminkte li
chamen en bloedspatten op de
muur, zou je het als lezer al snel
voorgezien houden. Je moet de le
zer een paar penseelstreken laten
zien en daarna laatje het aan zijn
fantasie over om het plaatje op te
vullen."
Centraal in het boek staat het fe-
Boris Starling: 'De plot over tie
seriemoordenaar flitste zo bij
mij naar binnen.' FotoGPD/cees
Zom
nomeen verraad, stelt de auteur
onomwonden. Hoofdinspecteur
Red Metcalfe, de held van het ver
haal, verlinkte jaren eerder zyn
broer die een moord had ge
pleegd. Er komt bedrog voor tus
sen rechercheurs en zo gaat het
boek nog even door. „Ik wilde er
meer een psychologische roman
dan een politieroman van ma
ken."
„Maar dat was niet het belangrijk
ste thema. In de thriller is nie
mand degene voor wie hy zich uit-
geeft. Iedereen heeft een verbor
gen agenda. Zo bekeken is het ei
genlijk een heet depressief en
pessimistisch boek." Messias'
kent dan ook een opmerkelijk,
maar niet bepaald happy end.
„Veel mensen adviseerden me om
het slot te veranderen," zegt Star
ting. „Behalve mijn uitgever, die
vond het juist fantastisch."
De schryver twijfelt of hy zijn
broer, als hij er een had, zou aan
geven bij de politie. „Nee, echt, ik
zou niet weten wat ik zou doen.
Het is dapper en tegelijk stom om
je broer aan de politie te verlin
ken. Een paar weken geleden
speelde in Engeland een zaak
rond een diskjockey, die door de
tabloids 'the evil DT werd ge
noemd en gepakt is op verden
king van meerdere verkrachtin
gen. Zijn broer had hem aangege
ven. Maar de prijs die hij ervoor
betaalde was hoog: zijn vriendin
heeft hem verlaten, zijn ouders
spreken niet meer met hem."
De scène waarin Metcalfes broer
bekent een moord te hebben ge
pleegd, vond Starling uitermate
moeilijk om weer te geven. Star
ting vertelt met een pijnlijke gri
mas: „De dag nadat ik het had ge
schreven, herlas ik het stuk en ik
vond het zo verschrikkelijk
slecht! De eerste versie stond vol
met wel vijf miljoen clichés, het
leek de film 'Titanic' wel. Nu, na
zo veel verbeteringen, heb ik er
nog steeds mijn bedenkingen
over."
Waar de auteur wel tevreden mee
is, is het moment waarop het boek
wordt uitgebracht. „Nu het einde
van het millennium nadert, zie je
overal die religieuze clubjes en
sekten als paddestoelen uit de
grond schieten. In Jeruzalem lo
pen er al verschrikkelijk veel gek
ken rond die beweren de Messias
te zijn. Maar misschien heeft eer»
van hen wel gelijk en staan wij
nuchteren van aard in ons hemd.
In ieder geval zul je mij niet aan
treffen op de Gtijlberg op Oude
jaarsavond."
Boris Starling: 'Messias'. Meu-
lenhoff,/34,90.
Door Jinke Hesterman
Ze schrijft omdat ze het riet laten
kan. Al sinds haar zevende. Bij een
bezoek aan de bibliotheek in Olst
ontmoette ze een schryver die daar
voorlas uit eigen werk. Eline Terp
stra dacht: dat kan ik ook. Op haar
elfde had ze haar eerste boek 'Alleen
in de ij stijd', in eigen beheer uitgege
ven. Haar tweede, 'Een weg vol ge
vaar', uitgegeven door Zwijsen, ligt
nu in de winkeL Het derde boek ver
schijnt over niet al te lange tijd. Haar
vierde boek zit in de computer. Ze
heeft het in een paar dagen geschre
ven. „Ik vind het slot nog niet goed,"
zegt ze.
Elme Terpstra is 15 jaar en zit in de
derde klas van de havo van het Geert
Groote College in Deventer. Ze
schrijft op alle momenten van de
dag. Als de ideeen komen. Dat kan zo
maar gebeuren, zelfs midden-in een
les op school. Maar meestal thuis,
achter de computer. „Somszieik een
verhaal als een film voor me. Dan
kan ik het zo opschrijven. Soms kan
ik er niet van slapen. Het gebeurt ook
wel dat ik vastloop. Dan heb ik zoveel
mogelijkheden om verder te gaan,
dat ik het niet meer weet. Ik leg het
dan een poosje weg, of ik vraag aan
mijn ouders of zy een oplossing we
ten."
De ideeën voor haar verhalen de
meeste spelen zich af in de ijstijd
doet ze op gedurende vakanties of in
de boeken van bijvoorbeeld Jean M.
Auel. „Geschiedenis heb ik altijd een
interessant vak gevonden," zegt ze.
„M'n ouders namen me ook altijd
overal mee naar toe. Ik vind het wel
makkelijk om te schrijven over een
wereld die heeft bestaan en waarover
niets is opgeschreven. Daar kun je
tenminste je fantasie op loslaten. Ik
praat er ook wel met vrienden over
en die geven me nog wel eens een tip.
Op een gegeven moment heb ik ze-
veel ideeën, die kan ik niet allemaal
in één boek proppen."
Oermens
Doordat ze zich uitvoerig heeft ver
diept in het leven in de ijstijd, is ze
inmiddels aardig op de hoogte van de
gewoonten en gebruiken van de oer
mens. Ze weet hoe ze hun hutten
'Et vloog een speer door de lucht
Tasja struikelde en viel. Ze krab*
belde overeind. Overal om haar
heen waren kleine hutjes. Hield
dit kamp dan nooit op? Ze rende
verder. Waar was het bos? Welke
kant moest ze op? Nog een speer
die haar rakelings passeerde. Ze
keek even over haar schouder, ze
werd achtervolgd. Ze dook weg,
achter een tent en stond ineens
voor een omheining. Wat nu?
Haar achtervolgers zaten haar op
de hielen.
Ze probeerde de palissade te 'vol
gen en zo de uitgang te vinden. Ze
zag vlak voor haar nog een paar
mensen opduiken, die haar tegen
probeerden te houden. 7a slikte en
keek naar de scherpe punten bo
ven aan de palissade. Ér zat niets
anders op, ze moest erover. Ze
sprong, haalde haar handen open
en trok zich omhoog. Ze zag een
speer op zichajkomen. Ze hees ziek
over de rand, maar "voelde dat ze
in haar schouder geraakt was
Aan de andere kant van de omhei
ning liet ze zich vallen. Ze greep
naar haar ara. Waar voos Nanno?
In de verte naderden mensen.
'Nanno!', gilde ze.'
Fragment uit
'Eenweg vol gevaar5
Van de overigenszeersubtiel beschreven seksscène in haar boek heeft Eline een beetje spijt. Bangalszels dat haar mede-scholierenhaar erop
aan zulfen spreken, gpd/g. vrakKing
bouwden en wat hun rituelen waren.
„Ik heb wel eens gelezen dat ze bij
een dode het hoofd eraf hakten. Dat
onthou ik om nog eens te gebruiken
ijl een boek."
Niet dat Eline Terpstra zo gek is op
geweld. Geweldfilms, daar houdt ze
helemaal met van. „Een dier doden
vind ik walgelijk," zegt ze. Spanning
daarentegen, schuwt ze niet. Inte
gendeel. In haar boek 'Een weg vol
gevaar' beleven Nanno en de zwan
gere Tasja tal van angstige momen
ten.
Van de schrijfster Els de Groen heeft
ze geleerd hoe ze de spanning in een
verhaal kan houden en desnoods ver
der kan opvoeren. De Groen heeft op
verzoek van uitgeverij Zwijsen sa
men met haar het boek doorgeno
men en haar jonge collega van advie
zen voorzien. Elme: „Ik heb veel van
haar geleerd Bijvoorbeeld datje met
twee keer achter elkaar hetzelfde
woord moet schrijven. En ook datje
geen clichés moet gebruiken."
'Een weg vol gevaar', een kinderboek
voorde leeftijd van 12 tot 16 jaar, gaat
over een jongen en meisje die onder
weg zijn naar de stam van de Saiga-
Antilope. Gedurende de tocht raken
ze elkaar kwijt. Het meisje wordt ont
voerd. Als Eline Terpstra een verhaal
schrijft, weet ze van tevoren meestal
niet hoe het afloopt. Dat wordt pas
gaandeweg het schrijven duidelijk.
Zo ook bij dit boek. Ze kon er halver
wege nog alle kanten mee uit Dat het
uiteindetijk een happy-end heeft ge
kregen, komt omdat het bestemd is
voor kinderen. „Dat was voor m'n ge
voel toch beter," zegt ze.
Van huis
In het boek zitten geen autobiografi
sche elementen. De schrijfster is
daar zeer stellig over. „Ik ben nog
nooit zo lang van huis geweest," zegt
ze, doelend op de hoofdpersonen die
langdurig door de bossen en de vel
den zwerven.
Van de overigens zeer subtiel be
schreven seksscène die in het ver
haal zit, heeft Eline zelfs een beetje
spijt Bang als ze is dat haar mede
scholieren haar erop aan zullen spre
ken. Het is allemaal verbeelding,
zegt ze. Ook voor het boek dat op dit
moment bij de uitgever ligt en een
vervolg vormt op 'Een weg vol ge
vaar' beeft ze rijkelijk geput uit haar
fantasie.
Of ze ooit een boek voor volwassenen
gaat schrijven? „Toen ik 7 was
schreef ik verhaaltjes voor kinderen
van 7. Nu schryf ik ook voor kinde
ren van mijn leeftijd. Het is wel mak
kelijk als je zelf zo met je lezeres
meegroeit."
Bij uitgeverij Zwijsen wachten ze on
dertussen gespannen af waar Eline
Terps tra mee komt. Of in Nederland
ooit een kind op deze leeftijd al boe
ken publiceerde, kan niemand met
zekerheid zeggen. Bijzonder is het
wel, aldus de uitgever. Haar teksten
lenen zich goed voor de sene "Zoek
licht Plus', een reeks boeken speciaal
voor kinderen met een laag leesni
veau. In deze serie verschijnen deze
maand naast die van de 15-jarige nog
vijf nieuwe titels, van onder anderen
Mariska Hammers tein, Nanda Roep
enLydiaRood.
Eline Terpstra: 'Een weg vol ge
vaar'. Zwijsen, 17,95.
