10 'Schilderijen vervalsen geeft je vleugels' Meestervervalser Gert Jan Jansen verslaafd aan de namaak Musical 'Oliver': klassieker met een lach en een traan Zalen van Velasquez in Prado heropend ShowBizCity start nieuw leven met 'Barcelona' Schilder Arkley overlijdt aan overdosis Abba-musical naar VS en Canada Ontluisterend document Rotterdams Dagblad Maandag 26 juli 1' Q Aalsmeer ShowBizCity begint op 24 september met de productie 'Barcelona1. De dinershow moet het begin zijn van een tweede le ven van het amusementspaleis van Joop van den Ende in Aals meer.. ShowBizCity stond sinds de op richting in het teken van allerlei van de commerciële televisie be kende programma's. Begin juni werd bekend dat er een 'wine, di ne, show party-concept voor in de plaats 2ou komen, dat klein schaliger is en minder arbeidsin tensief van opzet. Daarom is het aantal banen op kantoor van 47 naar achttien gedaald en raakten ook vijftig mensen in de amuse mentssfeer bun functie kwijt. Een sociaal plan werd vastgesteld om zoveel mogelijk mensen, zowel losse als vaste medewerkers, te herplaatsen. Mensen die boeken voor een avondje 'Barcelona' krijgen eerst een „feestelijk topdmer opgeluis terd door live muziek en verras sende acts", aldus een woordvoer ster van ShowBizCity. Daarna worden ze uitgenodigd in het Broadwaytheater voor de show 'Barcelona', waarin straatmuzi kanten uit de Noord-Spaanse stad dromen van hun grote doorbraak. Na de show is er een feest in ver schillende cafés, waarna de afslui ting volgt in 'muziekpaieis' Big Apple. Daar heeft een 'grande fï- nale' plaats met de artiesten van i de avond en live muziek, ShowBizCity wordt op dit mo ment grondig verbouwd door de decorafdeling van het Nederlands Omroepproduktiebedrijf (NOB) en Joop van den Ende Studio's, Melbourne De Australische schilder Howard Arkley, die zijn land vertegenwoordigde op de Biënnale in Venetië, is aan een overdosis drugs overleden. Dat hebben de nabestaanden vrijdag bekendgemaakt, Arkley, die al ja ren verslaafd was aan heroïne, geldt als een van de belangrijkste Australische schilders van deze eeuw. Hij maakte onder meer air- brashsehilderingen van het leven in Australische voorsteden, waar van er momenteel zeven op de Biënnale worden vertoond. Ho ward Arkley is 48 jaar geworden. Elke drie maanden moet hij zich nog melden in Frankrijk. Een reis van Delfzijl naar Orleans. Vijfjaar lang woonde Geert Jan Jansen '55) daar op een kasteel en vervalste hij schilderij »n. „Ik werkte het hele schilders-alfabet af." Toen liep hij tegen de lamp. Jansen week na zijn gevangenschap uit naar de Groningse havenstad. „In Leermens woon den vrienden." Maar in het Westen kan hij zich niet meer vertonen. „Als ik door de Spiegelstraat in Amsterdam loop, dan sluitende gale riehouders de rolIuikea'^Een berooide balling. Hij schreef zijn me moires onder de titel 'Magenta, avonturen van een meestervervalser.' Binnenkort de derde druk, „Schrijven vind ik een ontdekking,"1 zegt de schilder/schrijver. „Ik ben nu bezig met een roman." Door Lejo Siepe „Het kan zijn dat deze litho van Karei Appel door mij gemaakt is." Geert Jan Jansen aarzelt. Op de eerste etage van, het Museum voor Valse Kunst in Vledder luisteren bezoekers naar tekst en uitleg van conservatrice Erna Jansen (geen familie) over kunstvervalsingen. In het zaaltje hangen tekeningen, schilderyen en litho's van Picas so, Dali, Matisse, Mondriaan, Charley Toorop en vele anderen. Het werk van tekende vervalsers. Vier kleurrijke litho's van Karei Appel hangen tegen de wand, eentje staat op de grond. „Ja, het kan, Iaat ik het daar maar op hou den," mompelt Jansen. Hij is zichtbaar verlegen met de situa tie. „Ik heb die behoefte niet zo om met mijn kunst te koop te lo pen," zegt hij, even later op een j terras, „Ik maak mij het liefst on zichtbaar." Jansen brengt het Museum voor Valse Kunst een stapel nieuwe exemplaren van zijn boek 'Ma genta, avonturen van een mees tervervalser', winkelprijs dertig gulden, maar nu bevatten de ge schriften een heuse tekening van de Franse schilder Matisse. Op het schutblad. Vervalst door Geert Jan Jansen. Ondertekend met Matisse '99, terwijl de schilder al jaren dood is. Geintje, maar ook bittere noodzaak. De prijs van het boek ligt nu -met de Matisse-te- kening- dan ook op 95 gulden. „Maar dan heb je ook een echte, vervalste Jansen," zegt Henk Pienter, directeur van het muse um. De meestervervalser moet tenslotte ergens van rondkomen. Want andere bronnen van inkom sten zijn er nauwelijks voor Geert Jan Jansen sinds hij na zijn Fran se avonturen neerstreek in Delf- zijl. Handel is handel, maar handel in kunst is ronduit windhandel. Wat de gek ervoor geeft. De consu ment wil bekende namen hebben. „Dat vind ik grote onzin," zegt Jans m stellig. „Mensen kopen een mooi schilderij, niet de be kende naam. Dat is de grote ver gissing. Ik heb de kunsthandel en de kopers van meet af aan niet se rieus genomen. Vijftien jaar lang vinden mensen een litho of een schilderij van Appel of Matisse mooi totdat zy te horen krijgen dat het om een vervalsing gaat, Dan vinden zij het ineens minder mooi, sterker nog, zelfs lelijk. Een vreemd fenomeen." Hij raakte toevallig in de jnst- handel verzeild zoals een wande laar wel eens een verkeerde weg inslaat. Jansen verzamelde schil derijtjes van naïeve schilders, ver kocht ze tegen een goede prijs en werd galeriehouder. Zijn studie kunstgeschiedenis brak hij af. Het pad van de vervalsingen lag nog ver weg, maar door schulden achtervolgd moest er snel gehan deld worden. „In de kunsthandel zag ik links en rechts om mij heen dat er zoveel werd gerommeld, dat ik dacht: dat kan ik ook wel. Ik zette toen ergens een handteke ning onder een schilderij, waar door het ineens tien keer zoveel waard werd. Ik heb een hekel aan gekluns, dus zo'n vervalsing moet wel perfect gedaan worden. Ik ben een perfectionist." Venema Jansen raakte bevriend met Adri- aan Venema ('slachtoffer van zijn eigen grootheidswaanzin'), Henk Emste ('een oplichter eerste klas') en met vooraanstaande galerie houders. Het driemanschap licht te veie handelaren een beentje. „Veel galeries leefden destijds van de verkoop van Appel. Zij konden daarmee de huur betaler, en andere exposities voorfinan cieren. Bijna alles van Appel dat toen op de markt verscheen, was vals. Ik drukte vee! van zijn werk. Als grapje zeiden wij wel eens: 'wij hebben meer voor het galerie wezen in Nederland gedaan dan het Ministerie van WVC." Jansen ging zich ook toeleggen op het natekenen en schilderen van hedendaagse kunstenaars. „Als ik een vervalsing van Picasso maakte, werkte ik enorm hard om Meestervervalser Geert Jan Jansen voor enkele vervalste Appels: 'ik ben geen crimineel' FotoGPo/BertJippes het zo dicht mogelijk te laten lij ken op een echte Picasso. Ik lette op het tijdperk waarin de Span jaard schilderde, het materiaal, de verf, het papier, de techniek, maar vooral het ambacht. Dat interes seerde mij enorm. Ik voelde mij zelf een uitvoerend kunstenaar zoals een violist van het Concert gebouworkest een partituur van Bach zo goed mogelijk naspeelt. Ik wilde ook zo dicht mogelyk de partituur van Picasso, Dali of Ma tisse benaderen." Kopiisten zijn er door de eeuwen heen geweest. Het tijdperk van de Renaissance repte zelfs van imite ren, vertalen en overtreffen. „Sommige kunstexperts zeiden dat ik bepaalde kunstenaars eve naarde en zelfs overtrof. Dat geeft een goed gevoel. Het is een tover staf-effect, Mijn eigen naam on der een schilderij leverae niets op. Maar de naam van Picasso of Matisse... Iedereen raakt dan op gewonden. Alle deuren vliegen open." Jansen ruilde zijn eigen identiteit in voor die van een ander. „ïk deed dingen waar ik niets over zei. Alles moest geheim blyvesIk verkocht uitsluitend aan tussen handelaren die op de hoogte wa ren. Ik werkte met een systeem van brievenbussen en maatschap pijen. De kans op ontdekking was echter groot. Maar ondertussen bezat ik een machtig middel. Ver valsen geeft vleugels. Mijn schil derijen gaan door de wereld onder een andere naam. Dat is speciaal. Ergens is het ondankbaar werk want ik bouwde er zelf geen oeu vre mee op. Ik vind dan ook dat ik andere kunstenaars vee! werk uit handen heb genomen," Jansen lacht. „Vervalsen is nu ook iets wat ik mis. Ik 2it een afkickperio de." Hij schildert nu alleen nog maar onder zijn eigen naam. „Lyrisch abstract. Je kunt er figuratieve voorstellingen in ontdekken." Vervalsen is nu voor hem taboe, Zegt-ie. „Ik krijg veel verzoeken van mensen die om een verval sing vragen. Tot nu toe heb ik steeds geweigerd." Is het vervalsen misschien een aanval geweest op gevestigde na- oen in de kunstwereld? „Dat was het oorspronkelijk misschien wel. Bovendien vind ik het flauw dat de prijzen steeds kunstmatig wor den opgedreven. In mijn ogen mocht een grafiek niet meer dan 500 gulden kosten, maar de han delaren schroefden de prijs steeds fors op." Gevaarlijke gek Dat is ook iets wat hem dwars zit. Na publicatie van zijn boek raasde er een storm van verontwaardi ging door de Nederlandse kunst handel. Jansen was een boef, een crimineel en een gevaarlijke gek. De kunstwereld moest worden ge zuiverd van zulke types die de vuile was breeduit (270 pagina's) uit de schildersdoeken deden, „Ik zag steeds om mij heen dat de kunsthandel enorm verdiende aan mijn vervalsingen. En zij blij ven buiten schot. Kunsthandelaar Jan Pieter Glerum zegt dat twin tig procent van het aanbod ver valst is. Dat is nog een voorzichti ge schatting. Ik denk eerder veer- Door Hans Visser Amsterdam De musical 'Oliver' komt eraan. Vorige week begon nen in de Amsterdamse studio Fo cus de repetities voor misschien wel de grootste reizende Neder landse theatertournee ooit, geba seerd op de beroemde roman 'Oli ver Twist' van Charles Dickens. In de grote rol van de leider van de jongensbende Fagin maakt Ar jan Ederveen zijn musicaldebuut. Hij treedt daarmee m de voetspo ren van Johnny Kraaykamp die deze rol speelde toen de show in 1963 zyn eerste Nederlandse pre mière beleefde. Samen metMarïska van Kolck en Bart Oomen, de beide andere vol wassen hoofdrolspelers, sneed hij de 'Oliver'-taart aan. Daarmee werd het begin ingeluid van de productie, die op 19 september in het Amsterdamse Koninklijk Theater Carré in première gaat. Eigenlijk had ook Willem Nijholt bij het feestje moeten zijn. Vanaf januari, als 'Oliver' zijn tweede se rie voorstellingen in Carré geeft, speelt hij afwisselend met Eder veen de rol van Fagin. Maar de ac teur, zanger en danser vierde in eigen kring zijn 65e verjaardag. De musical 'Oliver' van de begin dit jaar overleden Lionel Bart, wordt gespeeld door zesentwintig acteurs, onder wie ook Bert Sim- hoffer, Marjolein Sligte, Marika Lansen en Tom van Beek. Zij heb ben de sleutelrollen in het verhaal over een jongetje det in het Lon den van pakweg 1850 dnor de va der en moeder van een weeshuis wordt verkocht aan een begrafe nisondernemer en diens vrouw. Later valt hij in handen van de ou de booswicht Fagin, die leeft van wat zijn bende zakkenrollertjes hem oplevert. Maar dan komt, Oli ver in contact met de ryke Meneer Brownlow. ievert een verhaal op met een »—n en een traan. Net als zoveel andere shows waar van de Engelse producent Came ron Mackintosh de rechten bezit, zou ook 'Oliver' moeten worden geënsceneerd naar model van de jongste Londense succesversie. Niettemin mag Van den Ende een De drie vol wassen hoofdrolspe lers van de musical 'Oli ver* snijden de OJiver- taartaan.Van links naar rechts: Bart Oomen, Ma- riskavan Kolck en Arjan Ederveen. Foto GPD/Rob Keerls eigen versie brengen. Die wordt nu neergezet door een productie team dat vooral uit Engelsen be staat. De leiding heeft regisseur Ken Caswell, die in Nederland on der meer 'Les Misérables' en 'Anatevka' regisseerde. „'Oliver' ib in Engeland een mo nument," zegt hy. „Sinds mijn achtste heb ik het verhaal in aller lei vormen leren kennen: als strip, ais film. als musicai en natuurlijk heb ik de roman gelezen. Dus je kunt zeggen dat ik goed bekend ben met alle karakters. Ze staan in een yzerslerk verhaal, dat door Lionel Bart op een ideale manier tot musical is verwerkt," Het regisseren van 'Oliver' vindt CasweÜ bepaald geen kleinigheid. Met een speelse grijns rond de lip pen verwijst hij naar de Ameri kaanse komiek W. C. Fields die ie dere theatermaker voor eens en voor altijd waarschuwde: treed nooit op mei honden en kinderen, want die leiden alle aandacht af. „En in deze voorstelling hébben we honden en kinderen." „Maar een echt probleem is de bij zondere sfeer van het verhaal. Die ademt de wereld van de schrij nende armoede in hpt Londen uit de vorige eeuw en dat geeft de show nogal wat donkere kanten. Een show vol contrasten. Op een ernstig mishandeling, sluit naad loos een vrolijk liedje aan. Dat moet je als acteur toch geloof waardig kunnen maken." „Een verhaal vol Victoriaanse el lende," vindtBrigitte Odett. co-re- gisseur. „Die boeken van Dickens hadden in Engeland waar de ar moede vaak werd ontkend, dan ook beslist effect." Ze vertelt hoe Dickens eens een predikant mee nam naar een armenbegrafenis. Een schokkende ervaring die hij naderhand beschreef in 'Oliver Twist'. Toen de predikant dat ver haal later teruglas, verklaarde hij in het openbaar zich niet te kun nen voorstellen dat zoiets zich werkelijk zou kunnen voordoen. „Dat Victoriaanse Engeland van toen doet me sterk denken aan de Verenigde Staten van nu, waar ook de middle class de dienst uit maakt, die het op zijn beurt de zwarten nog heel lang bijna kwa lijk heeft genomen dat zij be staan. En welbeschouwd komen vergelijkbare situaties ook voor in de achterstandswijken van de grote steden in Nederland. Daar mee is 'Oliver' nog aardig actu eel." Odett vindt dat Lionel Bart er goed in is geslaagd het verhaal lichtvoetig te maken. „Daarmee blijft hij toch in de buurt van Dic kens. Kyk bijvoorbeeld wat hij met de namen van de personen in zijn boeken doet. Oliver Twist is meer dan zo maar een naam. Als je die uit elkaar haalt krijg je 'All of a twist', wat duidt op een grote omslag in iemands leven. En die heeft Oliver dus ook." Ken Caswell heeft Lionel Bart van nabij meegemaakt. Opgewekt vertelt hij: „Die man was absoluut onmogelijk. Als hij nu hier zou zijn, had hij ons gegarandeerd gek gemaakt. Maar ja, die show is dat ook echt van hèm." Incidenten Maar hoe is Caswell zélf als regis seur? Brigitte Odett moet beken nen dat ook hij wel eens uit zijn slof kan schieten, maar dat blij ken hooguit noodzakelijke inci denten te zijn. „Hij is grappig, ge passioneerd, integer en begint al tijd met iedereen op zijn gemak te stellen. Daarbij is bjj een en al energie. We werkten al samen by 'Les Misérables', 'Sweeney Todd' en 'Anatevka' en ook in Duitsland en België hebben we samen 'Lp* Mis...'gedaan." „Ik heb vroeger ontzettend veel geleerd van het regisseren van amateurtoneel in Haarlem en Santpoort. Maar werken met hem is werkelijk een leerschool. Zel den maak je mee dat iemand zo goed zijn huiswerk doet, die zo goed onderbouwd zijn aanwijzin gen geeft Een van zijn grootste kwaliteiten is toch wei dat hij in staat is van al die mensen die deze show moeten spelen een echte groep te maken." Als je acht maanden met elkaar op reis bent, is dat ontzettend be langrijk. Hij doet dat door ieder een simpelweg volop respect voor elkaar te laten hebben. En dat zal nodig zijn, want dit wordt een ont zettend zware tournee met veel matinees en dus veel voorstellin gen. Bovendien heb je de 2org voor al die kinderen, elke dag weer." De kinderen... zij brengen in elke voorstelling die jeugdbende tot le ven. Ook zij sneden op het feestje een taart aan. Hun taart. Dat ge beurde door een groep die inmid dels al met repeteren is begon nen. In totaal worden zeventien groepen kinderen opgeleid, jon gens en meisjes, die dan zo snel mogelijk meespelen. En niet al leen omdat de rollen dan nog vers in het geheugen zitten. Want, stel dat jongens die te lang moeten wachten de baard in de keel krij gen.... De audities voor de latere voor stellingen zijn daarom nog in vol le gang. Maar als die achter de rug zijn, heeft het productieteam tweeduizend kinderen aan zich voorby zien komen. Ze werden uitgekozen door choreograaf Ge offrey Garratt. Samen met Neder landse assistentie werkt hij strak maar liefdevol en strooiend met complimentjes naar de eerste voorstellingen toe. Sommigen zijn al een beetje erva ren, anderen nog een onbeschre ven blad. Maar de lol straalt er bij iedereen van af. En dat moet ook, want meedoen moet voor ieder een een onvergetelijke ervaring worden. Dankzij de manier waar op eerder bij 'Les Misérables', 'Miss Saigon' en vooral ook 'An- nie' met kinderen werd gewerkt mag de jongste generatie in 'Oli ver' nu twaalf voorstellingen spe len. „Bij 'Les Mis...' waren dat er nog acht", vertelt Odett niet zon dervoldoening. De musical 'Oliver' is van 15 maart tot en met 30 april 2000 te zien in Rotterdam, tig procent. Daarom... ik voel mij niet schuldig. Ik vind het verve lend als mensen door mijn toe doen schade hebben opgelopen. Maar ik ben geen crimineel," De Brabander zegt dooreen groot rechtvaardigheidsgevoel te wor den gedreven, „Ik ben tegen on recht. En de kunstwereld is niet eerlijk. De schijn aannemen van rijkdom en indruk maken op dc omgeving. Met een lelijk eendje aankomen is 'not done'. Dat moet een Volvo De Luxe zijn en witte plakken marmer in de venster bank van de galerie. De kunstwe reld is voor een groot gedeelte ge bakken lucht. Ik vind dat mensen zelf moeten nadenken over goed en kwaad, over mooi en lelijk en dat niet moeten overlaten aan au toriteiten en experts." Jansen volgde vroeger vier jaar langpsycho-therapie. „De psychi ater zei dat ik een duivels plezier beleefde aan het onderuit halen van autoriteiten. Ik vond het later dan ook leuk om kunstexperts voor de mal te houden. 'Wilt u dit werkje eens bekijken,' zei ik dan. 'Aha. meneer heeft een Matisse, wat een mooi exemplaar!' Dat vond ik iedere keer prachtig." Hij speelde de vermoorde onschuld. „De expert ging aan mij uitleggen waarom zo'n vervalste Matisse zo bijzonder was. Daar genoot ik van." Madrid Spanje's bekendste mu seum, het Prado, heeft vrijdag vijf zalen met werken van de beroem de zeventiende eeuwse schilder Diego Velasquez voor het publiek heropend. De ruimtes waren twee jaar lang gesloten. De Spaanse premier Aznar verrichtte de ope ning als onderdeel van de viering van het 400ste geboortejaar van de schilder. Tijdens de restauratiewerkzaam heden lekte regenwater door de daken, wat de leiding van het mu seum op zwaVe kritiek kwam tc staan. Het besluit tot de restaura tie viel, nadat ook al jaren voor de hersteloperatie lekkend regenwa ter schering en inslag was. De ge hele affaire kostte een directeur van het Madrileense museum zijn baan. De Ve'asquez-zalen, nu de trots van het Prado, hebben onder meer een nieuwe belichting ge kregen. Zijn meesterwerk Las Meninas (dc hofdames) is ten toongesteld op een centrale plaats in de koepelzaal. Het Prado wordt jaarlijks door zo'n twee miljoen mensen be zocht. Rotterdam De Abba-musical 'Mamma mia!' gaat in mei vol gend jaar in het Royal Alexan dra Theater in Toronto in pre mière. De Canadese stad is daarmee de eerste buiten Lon den die de succesvolle musical op de planken krijgt. De onder handelingen voor een Broad- way-productie in New York zijn in een vergevorderd stadi um. Joop van den Ende heeft een optie op de rechten voor een Nederlandse productie. Tdamma mia!' ging 6 april dit jaar in première in Londen en groeide razendsnel uit tot de meest succesvolle musical in de theaterwijk West End. De voorstelling is gebaseerd op ruim twintig Abba-hits, maar heeft wat het verhaal betreft niets met het Zweedse pop- kwartet te maken. laaiend en thousiaste kritieken maakten van de voorstelling een hot item in de internationale thea terwereld. „We doen het rustig aan", verklaarde de Britse pro ducent Judy Craymer onlangs. „Maar Broadway is een droom die iedereen wil verwezenlij ken." artiest Fish album 'The complete BBC Sessions' I a b BBC MusiCV Bertus 143:22 min. The Complete BBC Sessions In september 1988 stapte zanger Fish uit de symfonische rockgroep Ma- rillion, waarna hij een solo-carrièrre opstartte. Pas in 1990 bracht Fish, geboren Derek'William Dick, zijn eerste solo-plaat "Vigil in a Wilderness of Mirrors' uit. BBC Radio One registreerde twee concerten van de tour- nee door Engeland die volgde op het verschijnen van de schijf. De weerslag daarvan is terug te vinden op dit dubbelalbum. Voor vol gers van de Schotse zanger een belangrijk document, dat echter even ontluisterend genoemd mag worden. De stem van Fish is in 1990 al aan merkelijk minder dan in zijn periode als zanger van Marillion. Daar naast heeft hij een aantal muzikanten aangetrokken die nou met be paald uitblinken in subtiliteit. Het ritmetandem Steve/Mark Brzezicki is een bij Big Country gelauwerd duo, bij Fish echter klinken ze alsof ze het materiaal voor de eerste maal spelen. Met name het Marillion-mate- riaal, bijna de helft van de songs, lijdt onder het gebrek aan subtiliteit. Luister maar eens naar de uitvoeringen van Kayïeigh en Lavender, in 1985 grote hits in Europa, maar nu klinkend als tweederangs meezin gers. Opmerkelijk genoeg maken Fish en zijn band, ook nog bestaand uit toetsenist Mickey Simmomls, en de gitaristen Frank Usher en Kobin Boult, nog de meeste indruk als songs worden gespeeld van de solo plaat, Het anti-Amerikanisme van 'Big Wedge,' waardoor Fish jarenlang geen platencontract aan de overkant van de grote plas kreeg, het afreke nen met zijn oude bandmaten op 'The Company' en de Schotse onafnan- kelijkheidsdroom in 'Internal Exile.' Het zijn hoogtepunten op een live album dat alleen de echte fan zal interesseren. Wie echt wil weten hoe het Fish vergaat als zanger kan beter zyn eerste soloplaat aanschaffen, wat ook zijn beste was, In september is de boomlange Schot weer in Ne derland op de clubpodia te bewonderen om zijn nieuwste album 'Rain- gods with Zippos' te promoten. Ariën Stuyt

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1999 | | pagina 2