I
f
1
WgtI^
1
A0. 1867.
Vrijdag II October.
Verschijnt laandagWoensdag ea Vrijdag.
'if
IS
ALGEMEEN OVERZIGT.
pk
m
au
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
Jïi
Hill
i£f
jl
'ti
*- U* -i„
(I1UI1V
ABONNEMENT:
Abonocmenljprjj» per Drie Ha.oden
Franco jier Post, door het gehcele Kijk
f 1.85.
- 2.26.
rieveii Franco.)
A IVÏEIEKIIEH:
Pfjjs nn den gewonen regel.ƒ0,10.
Tot 10 regels f 1 00, Zegclregt roor iedere plaatsing - 0.36,
m
te
10-
)rt
k
11e
on
Qr-
n.
den
i*
iS-
Eindeijjk schijnt het oogenbiik te nadeien waarin het gor
dijn zal -worden weggeschoven, waarachter keizer Napoleon
en zijne voornaamste raadslieden te Biarritz zich hebben
onledig gehoudenom de belangen van het oogenbiik te be
spreken en zal het der nieuwsgierig verbeidende menigte
daar buiten verkondigd worden, wat over het lot van Europa
besloten is.
Dat het resultaat der gehouden zamensprekingon niet
ongunstig voor het behoud van den vrede en de binnenland-
sehe aangelegenheden van Frankrijk zal zijn, blijkt meer en
nteer uit betgeen ruchtbaar is geworden en door do dikte van
het gordjjn doordrong, hetgeen hoofdzakelijk hierop neder-
komt: dat in 's keizers omgeving een regorïngsplan van
vreedzame strekking is aangenomen. Onthouding van tus-
sehenkomst in de inwendige aangelegenheden van andore
landen, en binnen 's lands verwezenlijking der in het schrij
ven van 19 Januarijjl. toegezegde ontwikkeling der keizer
lijke staatsinstellingen dat zou de gedragslijn z|jn welke de
keizer, overeenkomstig den raad van do heeren Ilouher en
de Lavalette, alsmede van den prins Napoleon, besloten beeft
te volgen, onder voortzetting der maatregelen tot aanvulling
van Frankrijks strijdkrachten.
Do beer de Lavalette zou do portefeuille van buitenland-
sche zaken bekomenen daardoor zou de vrede naar buiten
verzekerd worden, doordien deze staatsman zeer op de band
van Prnissen en van Italië is.
Do heer Konher wordt als minister van binnenlandsche
zaken aangewezen en daardoor meer vrijzinnige maatre
gelen voorzien wat do binnenlandsche aangelegenheden van
Frankrijk betreffenterwijl het ministerie van staat 20U
worden opgeheven.
Een eerste gevolg van deze maatregelen zou zijn, dat Italië
de bandon mim kreeg omtrent do Roraeinsehe kwestie, en
do Kerkelijke Staat weldra door de Italiaansche troepen
zonde bezet worden behalve Rome. Civita Vecchia enz.,
terwijl, zooal8. wij reeds vroeger vermeld hebben, het wereld-
fk"gozag'van*'den paus,gedurendê'Hitleven~van FïüsDC
zoude gehandhaafd blijven en Rome na diens dood eerst de
hoofdstad van Italië worden.
Op een en ander zou de keizer van Oostenrijk reeds te
Salzburg voorbereid z|jn, en daaromtrent een lijdelijke hou
ding hebben aangenomen.
Wat hiervan zy moeten wij afwachtenzooveel, echter is
zeker, dat sedert Dingsdag aan de Parijsche effectenbeurs de
koers der Fransche en Italiaanscho staatsschuldbrieven vrij
wat gerezen is; terwijl de ongerustheid der vorige -week
gebeol verdwenen was.
Hot dugblad van Rome meldt o.a.: Er is berigt ontvangen,
dat aan den kant van Toscana nieuwe en talrijker benden
Garibaldianen zich tot een herbaalden aanval op Acquapen-
denlo toerusten. Uit alles bl|jkt, dat er zeer weinig staat is
te maken op de bewaking der gronslinïe, daar deze zoo
getnakkeljk op alio punten overschreden wordt door benden
die als horden moordenaren handelen.
Do geheelo loop der zank zou haast doen denkon, dat zulks
toe to schrijven is aan oogluiking, aan opzettelijke achte
loosheid, ten doel bobbende zich te ontdoen van do lastige
leegioopers en roodhemden, die men ontegenzeggelijk een
mate van magt en invloed heelt laten bekomen, welke in
geen geordenden staat past.
Het geringe grondgebied, hetwelk de overweldigers huns
ondanks aan den paus hebbon gelaten, -wordt alzoo onge
hinderd aangerand tegen alle voorschriften van regt en
goede trouw.
"Dit Genua wordt geschreven, dat Rome weldra in bewe
ging zal komen; dat aldaar cenigo koene lieden, onder de
naam van „commissie voor het algemeen heil" aan hot hoold
zyn-getroden; dat bot aantal gewapende opstandelingen in
,t de provincie Vitorbo wol tweaduizend bedruagl, en dat Ga
ribaldi's zoon Alonotti zich onder hen bevindt.
Inmiddels wordt de politieke positie van den president-
minister Rattazzi zeer bezwaarlijk, daar de parlementaire
linkerzijde zich van hem afwendt en aan de bewegingspartij
zich aansluit, en de voorgenomen operatie tot opbeuring der
Italinansche finantiën weinig of geen kans heeft van slagon,
terwijl do schatkist onverwijld middelen behoeft om aan
de bestaande verpliglingco te voldoen.
Garibaldi heeft aan genoemden minister doen welen, dat
hy, zoodra do beweging in den Kerkdijken Staat veld wint,
Caprera zou verlaten om zich daarhenen te begeven
Rattazzi daarentegen laat Caprora door zei on oorlogschepen
bewaken.
Haar aanleiding van de dezer dagen op do Parijscbo beurs
ontstane puniek, en van de maatregelen, door do Fransche
regering genomen, om de verspreiders der valsche tijdingen
op te sporen, behelst de Times een beschouwing over de oor
zaken, waardoor zulk een paniek kan ontstaan. Zij alelt
daarby °P don voorgrond, dat speculeren een ingekunkerde
gewoonte op de boursis geworden; dat de wereld gehoord
beeft vnn zeer hooggeplaatste personen, die door het beurs
spel schatrijk zyn geworden, en van poraonon, voor wie het
speculeren eigenlijk niet eenB een hazardspel was, omdat zy
de heimelijk zeer vroeg door hen ontvangen hcrigten tot
dezelfde onwettige doeleinden gebruikten als die, waartoe
een gewoon valsch speler zich van valsche dobbelsteenen
bedient. Dat, waar dón schutk is, zich meestal tienduizend
sukkels bevinden, die zich laten bedriegen, is, volgens de
Times, een bekende zaak, en politie maatregelen zouden
weinig tot verwijdering van dat euvel kunnen toebrengen.
Maar, redeneert de Times, onafhankelijk van de vollcordo
schelmerij van weinigen en van de ligtgeloovighoid van
velon, is er geen twijfel aan, of die ongehoorde gevoeligheid
van de beurs komt grootendeels voort uit do dubbelzin
nige houding van sommige gouvernementen op het vaste
land.
Met die gouvernementen heeft de Times meer bepaald
keizer Napoleon in het oog, wiens staatkunde, liaars inziens,
te weifelend, en wiens taal to onverstaanbaar is. Wij ge-
looven, zegt dat blad ten slotte, dat zoowel voor Napoleon,
als voor eiken anderen beheerscher van Frankrijk hot hand
haven van den vrede dagelijks meer en meer een behoefte
wordt, en dat Frankrijk, al vierde het zegepraal op zegepraal,
bij een oorlog niets hoegenaamd zou kunnen winnen, maar
daarentegen alles zou kunnen verliezen. Wij houden hot er
voor, dat ook keizer Napoleon van niets ter wereld moer
overtuigd is dan van die waarheid. Maar wat baat dit, indien
hij noch spreken, noch zwijgen wil, indien hij te gelijker
tijd ja en neen zegt, indien hij een duurzamen vrede als
diingend noodzakelijk erkent voorden Franschen handel, en
toch de wereld in zulk een spanning houdt, dat de eerste
beursspeculant de beste in staat is, om de fondsen-markt in
opschudding te brengen en alle handelsondernemingen te
belemmeren,
Volgens alle berigten uit Weenen heeft het adres der
aartsbisschoppen en bisschoppen aan den keizer van Oosten
rijk, waarbij handhaving van het concordaat gevraagd wordt,
over het algemeen een zeer ongunstigen indruk gemaakt,
Alen merkt op, dat de kwestie over hot concordaat door dat
adres een zeer ernstig karakter heeft verkregen, vermits de
tegenstanders van het concordaat zich door die manifestatie
genoopt zien om regtstrooks tegen de bedoelingen dor hooge
geÏ9tetijkhoid"*in' het strijdperk*fö"trêaènrOnder~debeslry-"
ders van het concordaat bekleedt een voorname plaats de
Woener gemeenteraad,die reeds voor cenigen tijd een besluit
tegen het concordaat genomen had, en thans in zijne zitting
van den 4 dezer, met algemeone stemmen op één na, besloten
heeft een tegen-adres aan den keizer in te dienon. Do by deze
gelegenheid in den gemeenteraad gehouden discussie strekt
ten blijke van de hooggaande verbittering, welke ter dezer
zako reeds bij de partijen hcerscht. liet voorstel tot het in
dienen van een tegen-adres was hoofdzakelijk gegrond op de
volgende zinsnede van bet bisschoppelijk adres aan den
keizer:
„Het zijn de grondbeginselen der godsdiensten dor zede
lijkheid, waarop men hot gemunt heeft. Do school moet tot
een propaganda van het ongeloof gemaakt worden, dat is do
hoofdzaak. De onderwijzer moet daartoe bruikbaar zyn, dat
is zijn ccrstoen grootste verdienste! Hoe scbaamteloozer hij
godsdienst ou zedelijkheid verguist, des te meer is hij bevor
dering waardig. Um zulke werktuigen in genoogzamen
getale beschikbaar te hebbon, wil men kweekscholen voor
onderwijzers stichten, boieltcnd om luire kweckelingen tot
minachting van al wat heilig en verheven is op te leiden.
Alen weet zeer goed, dat liet onmogolyk ia zulke plannen
in de geheelo uitgestrektheid van een groot rijk met dén slag
uit te voeren. Maar men "wil het regt om zo uit te voeren
erkend hebben, en daar, waar do omstandigheden gunstig
zijn, dadelijk een begin ronken."
Deze zinsnede werd beschouwd als slaande op een vroeger
besluit vun den Wccner gemeenteraad om een van het aarts
bisdom onalhankelijke kweekschool voor onderwijzers op to
rigten; on de gemeenteraad achtte het noodigzich by den
keizer te verdedigen ten aanzien van de besehuldigingen,door
het bisschoppelijk adres tegen hem ingebragt. Het voorstel
daartoe was uitgegaan van dpn heer Granitscb, die in zijne
toelichtende rede onder anderen zeide
Ik beken, dat, toen ik hot adres der 25 bisschoppen las,
een gevoel niet alleen van smartelijke teleurstelling, maar
van de diep3te verontwaardiging by mij opwelde. Up het
zelfde oogenbiik, waarop die heeren van godsdienst en zede
lijkheid sproken, nemen zij do onzedelijkste wapenen in de
hand, het wapen van onwaarheid en laster.
Maar, myne heeren, wanneer iemand beleeaigd, wanneer
hjj onregtvtmrdig beschuldigd, wanneer hy beschimpt wordt,
dan moet bij herstel van eer zoeken, en daartoe doen wy een
stap, wanneer wij regtstreeks tot Zjjne Majesteit zeggen:
dat is een onwaarheid, een drieste on waarheid, wat men aan
Uwe Majesteit omtrent den gemeenteraad verhaald heeft!
Herinnert u, myne heeren, een verbeven zolfbowustzijn
getuigend woord, ofschoon liet destyds, toen hot gesproken
•werd, togen do zaak des volks werd gebezigd. Eon koning
hooft in een plegtigor vergadering dan deze gezegd„Ik zal
niet dulden dat een blad papier zich tusschen coy en mijn
volk dringe 1" Zulk een van trotsok zelfbewustzijn getuigend
woord kunnen wij in onzen zin en met grooter regt doen hoo-
rcn. De gemeente Weenon, welke door daden van liaro zui
vere bedoelingen ten aanzien der volksschool bewijzen geeft,
mag verklaren: Zy zal nooit dulden dat een blad papier
ik zeg het ronduit,een morsig blad papier zich tusschen
baar on haren keizer dringe.
Deze en dergelijke uitvallen worden zoowel door de verga-
doring als door het talrijke op de galerijen aanwezige publiek
met luide toekonen van by vul begroet.Met uitzondering
van ddn lid hebben aide ieden, ook de meestconservatïve,
voor het voorstel gestemd.
Bovendien worden dagelijks uit allo oorden der monarchie
adressen en verklaringen tegen het concordaat ingezonden,
zoodat men het voorde regering niet mogelijk acht langer te
aarzelen met ook van haren kant een bepaalde houding ten
aanzien van deze kwestie aan te nemen.
To Weenen heoi't zich een geheime bond gevormd
onder den naam van Scbleppabtretungs-Vorein. In de rond
gezonden circulaire wordt gezegd, datdo lange sleepjaponnen
zóó hinderlijk voor het verkeer zyn en zij, volgens de statis
tiek, zóó vele ongelukken veroorzaken, dat hot noodzakelijk
is geworden, dat zieh oen verbond vornoe, welks loden zich
vcrpligten eiken sleepjapon te bederven en af te scheuren,
om do dames zoodoende te bewegen deze hnteljjke modo met
do annexe crinoline te laten varou. Wanneer een der leden
van den boud gercgtelyk wordt vervolgd, draagt de bond do
kosten.
In bet noorden van Schotland doen zich verschijnselen
voor van een vroegen en harden winter. Alen meldt, dat
het grootste gedeelte van do te veld staande haver nog niet
rijp on op vele plaatsen zelfs nog groen is. Ofschoon de hal
man goed gevuld zyn, gelooft men toch dat de oogst zeer
schraal zal zijn, tenzy het weder wat verbetert. Ook do
graanoogst heelt veel goieden door het regenachtige en ruwe
weder, zoodat een goed deel van het te veld staande vorrot"
was voor dat men l«t kon binnenhalen.
De Fransche keizerin en haar zoon zijn opeenzee-
togtje, dat van JBiarritz ondernomen werd, nan een ernstig
gevaar ontsnapt. Door de zware zee namelijk trachtte de
stuurman te. vergeefs de haven van St. Jean de Luz binnen
to loopen. Do boot kwam tusschen de rotsen teregt, terwyl
do loods over boord sloeg on verdronk. De keizerin en do
prins kwamen echter met den schrik vrij.
SCHIEDAM, 10 October 1B67.
Op den 8 en 9 dezer hebben onder anderen met gunstig ge
volg examen algelegd als hulponderwijzer de kweekelingen:
W, van Nes,W. Kalmer,C. Wemmerslager en P. van Neck.
Do beide eersten zyn kweekelingen aan de leer- en vorm
school alhier; do derde heeft gedurende twee jaren onderwijs
genoten van do hulponderwijzers aan de armenschool achter
het postkuntoor, en de laatste gedurende een half jaar van
den hoofdonderwijzer aldaar,
Jl. Znturdag avond zyn zes personen aan de Lange
Haven alhier handgemeen geweest en hebben dit later hervat
in het Brocrsvold, waarbij oen der vechtenden herhaaldelijk
op vreesselijke wijze gestoken is. Do vorivondo is niet in
staat don dader of de daders op te geven die hem do wonden
heelt of hebben toogebragt, Zijn toestand is zorgelijk, of
schoon allo hoop op zyn behoud nog niet vervlogen is.
Ons werd van wege hot Anti Dagbladzegel-Verbond
een brochure toegezonden, waarin o. a. voorkomt de rede,iti
het taal- en letterkundig-congres te Gond, door den heer van
Leo, te Brussel woonachtig, uitgesproken, over da noodzaka-
lijkhoid dorufsohafling van hot dagbladzegel in Nederland;
onze ruimte gedoogt niet van die rede een uitvoerig verslag
te gevenhet zij voldoende als onze zienswijze daarover to
kennen te geven, dat zy van talent en veel zaakkennis ge
tuigt en rocnigon bchartigenswoiirdigen wenk geeft, terwijl
daurin een toon heersebt, die den vooistanders van de zegel-
afschafling bijzonder aangenaam inde ooren moet klinken.
In één woord, die redo is de lezing overwaardig van allen,
die eonig belang by de zaak hebben niet alleen maar ook
van hen die daar tegen gesterad zyn; hetzy uit bekrompen
heid wat do finantiëlo kwestie aangaathotzjj uit on
wetendheid omtrent al datgene wat het dagbladzegel in zijn
gevolg voert.
Wat do waarde dezer brochure nog verhoogt, is oen over-
zigt dor zegelwetten in vcrscbillendo stuten van Europa;
terwjjl ten slotte een uittreksel duaraan is toegevoegd uit de
verslagen van het congres.
In de week van 29 September lot 5 October 1867 zyn
geen gevallen van veetyphus in het r|jk voorgekomen.
In do Staats-Courant van 5 Septombor jl.no. 210,
zjjn do bepalingen van do Ordor in Council van H. M. do
koningin van Groot-Brittannie.dd. 20 Augustus 1867, over
genomen, voor zoover die botrekkïng hebben op den invoer
van vreemd vee in Engeland on Wale3. De termyn vnn
ingang dier Order, vroeger bepaald op 30 September, is by
Orderin Council van 26 September verdaagd tot 15 October
aanstaande.
Voor don overvoer van een detachement militairen
naar Java, is door de Nederl. Handelmaatschappij aangeno
men het te Amsterdam te huis bchooronde schip Electta,
kapt, P. H, Landweer.
Ji
t
