f
.A®. 1868.
Vrijdag 5 Jan narij.
Yerschijnt MaandagWoensdag en Vrijdag.
fti
M
\T
ALGEMEEN OVERZIGT.
BUIÏENLANBSC8E BERIGTEN.
R
IJ
■lil
1
COURANT.
ABONNEMENT:
Ab(innemcnl9|)rijs per Drie Alaamlen
Franco icr Postdoor het gebcele Rijk
f 1.86.
- 8,26.
(Wrlc*eii Franco.)
ADVERTENTIEN:
Prijs van den gewonen regel0,10.
Tot 10 regels f 1 ÜO. Zegelregt toor Iedere plaatsing - 0.35.
De Piuissisclie gezant, graaf von der Goltzheeft jl.
Dingsdag zyno geloofsbrieven els gezant van den Noord-
Duitschen bond aan den keizer van Frankrijk overhandigd.
De goznnt zeide bij die gelegenheid hoofdzakelijk:' De
koning van Pruissen, door de Noord-Duitscho constitntie
geroepen otn den bond in zjjne internationale betrekkingen
te vertegenwoordigen, verlangt vurig do betrekkingen van
o o o o o
goede verstandhouding en wederkeerig vertrouwen tusschen
Fraukryk en de Verbondon Staten te onderhouden en meer
en meer uit te breiden. Dat verlangen komt tevens overeen
met de gevoelens van opregte vriendschap jegens den persoon
van uwe majesteit.waardoor de koning bezield is. 's Iionings
bevelen schryvcn mij voor mijne functiën in dien geest te
vervullen.
De keizer antwoordde hoofdzakelijk: By liet aanvaarden
der function, waarmede gij als vertegenwoordiger van den
Noord-Duitschen bond belast zijt.geeft gij mij de vernieuwde
verzekering van de vriendschap des konings van Pruissen.
Ik betuig u daarvoor mynen dank. Van tnynen kant maak
ik met genoegen van deze gelegenheid gebruik om de tus
schen do beide regeringen bcstnunde goede verstandhouding
te constateren, en ik verzoek u de tolk mijnor gevoelens by
den konïng te zyn. Daar ik de voortreffelijke eigenschappen,
die u onderscheiden, heb kunnen waarderen, twijfel ik niet,
of gij zult even als totior toe al uwe pogingen bly ven aan
wenden om tusschen de beide landen die vriendschappelijke
overeenstemming lo bestendigen, welko een ondei pand van
hunnen voorspoed en een waarborg voor den vrede van
Europa is.
Ken schrijven uit Parij3, van 29 December, behelst het
volgende: Do Patrio doet heden nog een poging om het geloof
van het zamenkomen cener conferentie voor de zaak van
Rome lc.endig te houden; die van de Fransche bewinds
lieden, welke dat voorstel in bijzondere bescherming hebben
genomen, zien nog niet af van hunne pogingen om.de publieke
opinie gunstig daarvoor te stemmen; desniettemin wint de
mccning meer en meer veld, dat er van dut plan niets zul
komen.
Terwyl do kabinetscrisis in Italië aanhoudt, bedaart hier
de ongerustheid wegens een bondgenootschap tusschen En
geland en Rusland, hetwelk volgenseenige nieuwsschrijvers
gesloten zou zijn of zou worden.
Evenwel doet zich de gesteldheid der politieke zaken in
het algemeen nog niet veel gunstiger voor. De onbehagelijke
stemming, de ongerustheid zonder bepaalde oorzaken blijven
in de gemoedcien heerschend, róó zelfs, dat zij zich op het
gewijde sprcckgesioelte doen hooren Heden toch heelt pator
ïlyneimhe, dc beioemde kanselredenaar, in de domkerk van
Parijs het wuoid voerend een zeer donker tafereel van de
pnliticko gesteldheid gc-chctstteiuijl hij als priester en als
christen wonsclite en hiopie, dut do algemeene vtcde be
houden zou blijven, beeft bij toch van don oorlog als van een
welligt onveimijdelijke gebouilijkheid gesproken; hetgeen
opeen cvnngelischcn kansel zondeiling klonk.
De voordragt der regering tot versterking der Fransche
lcgcrmiigt kan gezegd worden reeds door het wetgevend Hg-
chuam aangenomen te zijnwel zyn er nog araendementen te
behandelen, maar het publiek hecht daaraan thans weinig
gewigt meer, nu do hoofdbepaling, dat is do verlenging van
den duur der verpligte kiijgsdienst tot negen jaren aange
nomen ia. Het eenige belangrijke wat do verdere discussie
over die voordragt zal opleveren, is de viang hoe de mobile
nationale garde zal worden ingcrigt, en bepaaldelijk of daar
bij gelegenheid tot het stellen van plaatsvervangers zul
worden gegeven.
De aanslagen der Fenians hebben onder het publick in
Engeland zelfs beduchtheid voor persoonlijke aanrandingen
van de koningin doen ontstaan; doch bet gouvernement beeft
reods sedert eenigen tjjd bijzondere voorzorgmuatregolen ge
nomen om 's landssouvereiuc voor gevaar te behoeden.
Dat Ieren, uit de Vereenigde Staten van Noord-Amerika
terug gekeerd om hunnen haat tegen Engeland te koelen, do
eigenlijke nanleggers zyn van de aanslagen die het land in
onrust brengen, wordt in Engeland voor zeker gehouden
doch wat de ongerustheid zoo groot maakt is vooral de om
standigheid,dat men niet weet of en in hoever do Ieren in het
algemeen de Fenians willen helpen.
Ten bewijze dat er zelfs onder de geestelijken van Ierland
zjjn, dio dc Feniansche samenzwering zedelijk ondersteunen,
wordteen rede medegedeeld,die in de vorige week te Qtiecns-
town, in Ierland, door den pastoor Dennely van don kansel
is gehouden en welke er, volgens de dagbladon van die pluats
veel bijval heeft govonden. Die geestelijke zeide onder
anderen
Al wat is geschied wordt door Iorlands gesteldheid volko
men geregtvaardigd. Het Iorscho volk is misnoegd on is een
bron van groot gevaar voor het Britscbe rijk Ik wil niets
zeggen wat naar een aansporing tot oproerigheden of tot
schending dor wet zou zwemen doch ik moet openlijk ver
klaren, dat Ierlands toestand zeer gevaarlijk is voor Engo-
lands magt en voor do integriteit van het Britsche rjjk.
De massa van het Iorsche volk is misnoegden dit ver
lamt de kracht des ry ks, Wat was Oostenrijk zoolang Hon
garije morde zijn regterurm was gebonden, en het was dus
legen zijr.e vijanden niet bestand. Zoo gaat liet Engeland
insgelijks. Ieder rijk welks onderdanen misnoegd zyn is
verlamd. Het volk is getrouw uan een regering die het wel
zijn van al de volksklassen even zeer behartigt.
Bidt dan voor de ziel der drie Ieren die to Manchester de
doodstraf hebben ondergaan. Dat is bidden voor moorde
naren, zeggen de Engelseho dagbladon; doch ul de liberale
dagbladen van Europa en Amerika zoggen met ons, dut zij
niet moordenaren wnren. maar wegens een politiek vergrijp
ter dood gebragt zijn. Wij bidden dus voor die edelaardige
ongelukkigen, wolke op hunne wyze werkzaam waren voor
de bevrijding huns lands, en die deswege het leven hebben
verloren. Ik wil die wijze niet goedkeuren, want een Fenian
ben ik niet; doch zy hebben hun leven opgeofferd by het
geen zij ter goeder trouw het beste middel achtten. Oud
lerlund weent op hun graf en bidt om erbarming voor hunne
ziel.
Uit Brussel wordt, dd, 30 December, geschrevenHet
berigt, volgens hetwelk, naar men vrij algemeen verzekert,
do heer Frère-Orban met de zamenstelling van een nieuw
ministerie is belast, zal, zoodra het meer algemeen bekend
wordt, niet nalaten, vooral in onze behoudende kringen, een
zeer diepen indruk to maken.
Het reeds vrooger verspreide gerucht, dat alleen van do
opdragt der zamenstelling aan den tegenwoordigen minister
van finantiën gewaagde was reeds voldoende om de behou
dende pers vry grooten schrik aan te jagen. En toch raadde
men toon slechts óo naar zijne handhaving als minister èn
dat deze de herziening der schoolwet van 1842 in zich sloot.
Maar wat zal men nu zeggen, nn zoowel het een als het ander
maar al te zeker schijnt te zijn
Deze gebeurtenis is dun ook van groot gewigt voor de ge
schiedenis van ons land, omdat liet ontegenzeggelijk een
hoogst belangrijk tijdpeik op pailementair gebied opent,
waarvan niemund het einde kan voorzien. Zeker zou het
voorstel tot herziening der conservatieve schoolwet, in sneer
liberalen zin, afgescheiden 'van andere overwegingen, vele
verdedigersin de kamers of altlmns in de tweede kamer vin
den,maar bet staat te bezien of diezelfde uitkomst zul worden
verkregen, indien dat voorstel slechts wordt gedaan,op voor
waarde dut diezcllde liberalen, van welke velen alle nieuwe
milituirc uitgaven bestrijden, voor ditmaal nog in het aan
leggen van nieuwe verdedigingswerken op den linker Schelde
oever toestemmen. En buitendien is het wel zeker, dat de
consei vatieve gedeputeerden, voorzoo ver zij nimmer de uit
gaven voor de verdediging des lands beknibbelen, niet een
gehcol tegenovergestelde houding zullen aannemen, met een
herziening van de schoolwet in het verschiet
In uilen gevalle bewy st het beroep des konings op den heer
Frèro-Orbun, hoezeer Z. M. aan don aanleg der nieuwe ves
ting hecht, zoo zelfs dut hij daaraan opoffert zijne persoon
lijke overtuigingol althans zyn herhaaldelijk geuite begeerte,
om geen der staatkundige partijen des lands te sterk voor het
hoofd te stouten.
Een later berigt meldt, dat het nieuwe kabinet als volgt is
zamengesteld: do beer Frère-Orban voorzitter van don
ministerraad en tevens belast met de portefeuille van finpn-
tién; do heer Pirmez binnenlandsebe zaken; de hoer Jamar
openbare werken; de heer Vanderstichelon buitcnlandsche
zakende heer Bernard oor'og en de heer Bara justitie.
In do Oostelijke en grootste provincie van Pruissen is
de nood ten toppunt geklommen. IJct lijden der arbeiders en
armen is vrccsselijk en rec,ds is menigeen den hongerdood
gestorven. De ellende is niet te overzien, indien er niet spoe
dig afdoende hulp wordt verschaft, hetzy door de rogering,
hetzy door de algemeene liefdadigheid. Van de laatste mag
reen intusschcn geen schitterende resultaten verwachten.
Overal in Duitscblund toch worden klngten geuit over gebrek
aan arbeid en becrschcndo armoede, zegt dc Köln. Zeilung,
en ieder denkt in deze: het hemd is nader dan de rok. Toch
spoort liet blad aan, om in uitgebreider kt ing wèl te doen,
aangezien de hongersnood in een provincie hcerscht, die 500
vierk. mijlen groot is en die door 1,300,000 mensohen be
woond wordt.
Het boter en kaas maken door de farmers schijnt in
Engeland meei en meer op den achtergrond te tredon. Die
bezigheden geschieden grootcndeelsdoor vrouwen,doch ieder
jaar wordt het moeyolijkcr daurvoor de noodige arbeidsters
te vinden. Ilot gezin van den boer zelf, zegt the Economist,
is er byna in 't geheel niet meer toe te krijgen In dien stand
van zaken is bet systeem dat in Nooid-Ameiika in zwang is
gekomen, nl. om boteren kaas in afzonderlijke werkplaatsen
en fabrieken te bereiden, inderdaad zeer de onnducht waard.
Dit is een stap in de vet deeling van den arbeid, dat nl. de
eigenaar van de melk die grondstof niet zelf verwerkt, doch
aan anderen daartoe verkoopt.
Iets van dien aard vindt wel reeds in het westen van
Engeland, Devon en Sommeract, plaats, dut nl. de pachter
zyn vee tegen zooveel per stuk, voor een jaar verhuurt. Een
fabriekmatige bereiding van in hot groot opgckochte-molk
zou daarop nog een-vooruitgang daarstollen. In do bedoelde
fabrieken, in Amerika is men met hoi kattsmaken begonnen,
daarop is hot botermaken gevolgd In Oranje Conmy en
Nieuw-York vindt men by voorkeur de boterfabrieken
terwyl de landstreken Oneida en Herkimer vooral kaasfa-
„brieken tellen. In al die districten is zuivelbereiding een ge
vestigde ny verhoidstak geworden. De kaas wordt regelmatig
uiigovoeid cn is een gezocht export-artikel naar China De
fabriekutie geschiedt natuuilyk op wetenschappelijke grond
slagen,hot artikel is door de gely kmatige bereiding ook beter
en vooral golyker in kwaliteit, terwyl de fabi ickatie in het
groot en de algemeene onkosten den productieprijs per pond
getekend, tot een klein bedrag terugbrengen. Voor de boter
wordt dit door sommigen toegeschreven aan het dooréén ge
bruiken van verschillende soorten van melk, In enkele
gevallen wordt ook coöperatie toegepast en er is gemeen
schappelijke boterbereiding: ieder brengt zyno hoeveelheid
melk aun, waarvoor hij gecrediteerd wordt, de bercidings-
kosten, dagloonen enz. worden over de geheele verwerkte
hoeveelheid omgeslagen, en een ieder bekomt boter in even
redigheid van zyn aangchragte melk.
Dit laatste is een soortgelijk stelsel als in Zwitserland met
de zoogenaamde fruitières plaats vindt.
Als een bewys van de werkzaamheid van den publie-
ken geest in Engeland, ook waar het de bevordering der
wetenschap geldt dient, dat een aantal machinefubrickanten
en ingenieurs in Manchester eene hoogst aanzienlijke som
hebben bijeen gebragt, ten einde een leerschool voor het
muchincvak en de ingenieurskunst in 't algemeen, by de
aldaar bestaande hoogescbool, Owens college, worde toege
voegd. Een enkele firma, de heeron Beyer Peacock en Comp.
gaven daarvoor niet tninder dan 3,000 pond sterling of
36,000 gulden. Het fonds is thans zoo ver gevorderd, dut do
benoeming van een of meer hoogloeraren in do genoemdo
vakken weldra mag worden te gemoet gezien.
Men heeft thans proeven genomen met do werking van
bet cbassepot geweer op lyken. Twee gencesheeren hebben ïi|j:
„zich .bezig .gehouden met_het_,onderzoek.v.an, lyken, ,di«Uot«»*.|j|'$
schijf hadden gediend voor deze wapenen. Zy hebben bevon- 1
den dat de kogels veel grooter verwoestingen te weeg brengen
in het ligchaam en dondelyko wonden moeten veroorzaken.
Sommige kogels waren door hot ligchaam heongeschoten,
hadden een plank van twee duim doorboord en waren daarna
diep in een muur gedrongen. Voortaan, zegt een verslag
gever van dit onderzoek, zullen de legerboriglea kunnen
luidengeen gekwetstenallen dood.
Op een der Purijsche boulevards wordt op dit oogen-
blik een proef genomen met eon nieuwe Amerikaanscho
wy ze van bcstruting. Die bevloering bestaat uit ijzeren platen
van een vierk. Ned el, waarin zich openingen bevinden, die
met hout (popelhout, daar het aanvankelyk gebezigde
eikenbout niet spoogieus genoeg en zeer aan barsten onder
hevig was) zijn aangevuld. Deze bevloering levert eon beha-
gelyk gezigt op In een under gedeelte der Fransche hoofd
stad worden gelijktydig nieuwe proeven met asphnlt-bevloc-
ting genomen, ten einde de voor-en nadoelen dor twee sys
temen met elkander te kunnen vergelijken.
Eerstdaags zal in Frankrijk een regtsgoding worden
gevoerd, waarop do aandacht zeer gevestigd is. Het geldt
namelijk een vordering van acht milliocn dollars, door den
Araerikaanschen gezant, den generaal DIx, uit naam van
het kabinet van Washington tegen den bankier Erlanger,
don afgevaardigde en reeder Arman en nog vijf anderen, als
mede tegen de Sociéié dos chuntiers et ateliers de l'Océan
ingesteld, tor vergoeding eener som van zes milliocn, door
hen indertijd vun het bestuur der Zuidelijke confedoratio
voor het boutvon van verscheiden vaartuigen ontvangen, dio
echter door het ophouden van den Amerikuunschen burger
oorlog niet aan de Geconfederecrden afgeleverd, maar aan
Pruissen en andere staten verkocht zyn geworden. Het kabi
net van Washington beweert, dat de „opstandelingen van
het Zuiden" geen regt hadden over de gelden van den staat te
beschikken cn dat dit aan de heeren Kt langer c.s. niet onbe
kend kon zijn. De twee andere millioenen moeten strekken
tot schadeloosstelling voor de uitrustingskostcn van ver
scheiden Amcriknansche oorlogschepen, naar de Fransche
kust gezonden, om het uitloopcn der in aanbouw zijnde
schepen te bolctten.
Reeds herhaaldelijk werd in verschillende landen en
tijden do mare verspreid dat men er in geslaagd was, de
zijde regtstreeks uit den moei bczionboom te winnen, cn
zulks gold by do ziekte welke ten spijt van wetenschapen
praktijk vooitduiend onder de zijdewormen woedt, vooial in
de laatste jaren als een allerheuglijkst feit. Cabanis,
Kudiclka en laatstelyk Tracol-Taye te Üt. Etienne beweer
den acluervolgcns uit den bust van jonge takken van moer-
bezienboomen eene vezelstof te kunnen verkrygen, die in
glans met zyde, in lenigheid met katoen en in stevigheid met
linnen kon worden gelykgcsteld. De boom wordt door hen
geschild uls de sappen aan het klimmen zijn, de buitenste
lung weidt in heet water losgeweekt en voorts do bast ge
kookt om de tweede groene laag onder de eerste en het aun
't hout belendend huidje to vet wijderen, de overblijvende
massa van vezel- en gomsloffen wordt ter verwijdering van
de laatste by herhaling uitgewassohenj cn de alsdan over
gehouden vozelatol gesponnen. Op dergelyke wijze guan ook
