•-tr
HET JAAR 1867.
1
i
4
A°. 1868.
Woensdag II Januarij.
Verschijnt MaandagWoensdag en Vrijdag.
A
bïmtInunds^^berigtëïï
pi
Mt4
i
ia
lij
«f .8
III.
ALGEMEEN OVERZIGT.
COHAN
ABONNEMBNT:
Abonnemcnlsprijs per Dno Maanden. f 1.85,
Franco per Postdoor het gehceJe Ruk. - 2.26,
(Brieten Franco*)
ADVEBTENTIEN;
Prijs van den gewonen regel0,10.
Tot 10 regels f l 00. Zrgclregt voor iedere plaatsing - 0.35.
\Sfl
r|
Ofschoon door inwendigon wiok verteerd, door de gevol
gen van het behendig en meesterlijk spel van von'BiSratirck,
waardoor het, zoowel op het politiek als op het annexatie-
terrein volkomen geslagen werd speelde Frankrijk met echt
Fransche courtoisie den beroinneljjken gastheer on ontving
beurtelings ol'gezamentlijkde meeste gekroonde hoofden van
Europa niet alleen, maar ook tot zelfs van de verste uiteinden
der wereld, zag men dogrooten der aarde een beleefdheids
bezoek bij keizer Napoleon en zijne gemalin afleggen.
Algemeen was men overtuigd, dut de kwestie van oorlog
of vrede slechts aan een zijden dxuud hing, orn aan deneenen
of den anderen kant over te slaan, en werd do vrees voor
eerstgenoemde slechts getemperd door den eenmaal geuiten
wil des Frunschen keizers, dat gedurende do wereldtentoon
stelling van Parijs de rust en vrede van Europa niet zouden
verstoord worden; de opgewekte hartstogten echter der
bevolkingen van Frankrijken Pruissen dreigden nogtans elk
oogenblikden dam door te breken, door Napoleon's wensch
en Fruissens bezadigdheid opgeworpen, en de Luxemburg-
sche kwestie kwam als oen schrikverwekkend spook te voor
schijn, dat do vlammen des oorlogs aan alle kanten dreigde
te doen uitbarsten.
Die kwestie in haar ontstaan, beloop en beëindiging te
volgen, ligt buiten ons bestek. Genoeg zij het hier te het-
inncrcn dat die kwestie voortvloeide uit de ophelfing van
den Duitschen bond, waardoor men tot de gevolgtrekking
kwam, dat ook het Pruissische bonds-gurnizoen in Luxem
burg gelegd, overbodig was geworden.
Van Ptuissen's zijde werd echter do opmerking gemaakt,
dat het Pruissisch garnizoen te Luxemburg dezo stad niet
slechts bezette in hoedanigheid van bonds-gatnizoen, maat
ook krachtens de internationale tractaten tusschcn Holland
en Pruisson van de jaren IS 1G en 1856; waarbjj nog de
■^hialörisclió**hënnnerïng werd gevoegd "dat het Pruissisch
garnizoen Luxemburg reeds 'in een andere hoedanigheid be
zette, toen de Duitscho bond zich in 1820 mot bet onderhoud
der bondsvostingen belastte." Volgens Pt nissen maakte do
ontbinding van den bond geen inbreuk op die gesloten ovet-
eenhomstcn.
Nederland kwam daar tegen op. Van dien k^nt werd
beweerd, dat Luxemburg reeds sedert 1814 en 1815 tot
bondsvesting was verklaard, dat de oplossing van die kwes
tie wol cenigcn tijd kon verschoven wotden, ntuar dal do
Ncderlatidsch-Luxemburgsche regering nu al dutlelljk moest
beginnen met zich tegen deze opvatting van Pruisson te ver
zetten.
In hoeverre de Nedcrlandscho regering goed of niet goed
heeft gehandeld do regeling dezer kwestie utt de handen van
van hot Luxemburgsche gouvernement te nemen, laten wij
ann de beslissing der diplommen over; zeker echter is het, dat
ons land door deze tcedeieznakin geen zeer auDgoname po
sitie werd gebrngt.
Door de ontbinding vitn den Duitschen bond moest over
het lot van het groothertogdom Luxemburg beslist worden.
Het behoud dor Duitsche vesting zoude een voortdurende
bedreiging togen Frankrijk zijn; de onttrekking van het land
aan Duitscbland, ware een trotaering van het Duitsche na-
tionaliteits gevoel. De Nedcrlandscho regering nam do tuak
op zich deze moegelijke kwestie tot oen oplossing te brengen.
De koning-groothertog scheen 'geneigd den hem gegeven
raad, om Luxemburg aan Frankrijk af testaan, op te volgen;
van welken kunt dio 'raad kwam, laten wjj in het midden,
daar wjj onain den daarover ontstanen strijd geen beslissende
stem durven aanmatigen.
Evenzeer onthouden wij ons ora de vrangte beantwoor
den, of het een voorzigtige stap kon gcnoenld worden twee
honderd duizend onderdanen, buiten bunne toestemming,
onder Fransche heerschappij te brengen en daardoor de ge
voeligheid van Pruisson op te wekken Genoeg zjj het
te melden, dat hot voorstel tot ufstand werd ingetrokken,
zoodra de sensatie kenbaar werd daardoor in Pruisson ont-
j staan. Hiermede "was echter do Luxemburgsche kwestie
j nog niet'opgelost. 'Frankrjjk bleef staan op ontmanteling
der vesting, Pruisson gaf het punt niet toe, en grooto oorlogs-
toebereidselcn worden op ruime schaal gemaakt. Enge
land en Oostenrijk mengden zich in do zauk en bet is vooral
aan hunne bezadigdheid toe te schrijven dat de LondcnscL-e
'conferentie tot stand kwam, waai het der diplomatio^gelukto
de onzjjdigverklaring van Luxemburg te bewerken.
Bragten Oostenrijk en Engelund veel toe tot den gunstïgcn
•afloop dezer 'kwestie, wjj mogen echter ook niot vergoten de
gematigdheid vau Pruisson in dezo do eero te geven die
haar toekomt. I
Dit alles werd "als tusschenspel gespoeld te midden der
groote toebereidselen voor de wereldtentoonstelling en nog
zelfs tjjdons zjj reeds geopend was en honderdduizenden naur
Barjjs lokte. Dat deze reuzen-onderneming echter veel zal
geleden hebben onder het drukkend gowigt van het onzekere
in die dagen, wie kan het ontkennenen ofschoon het alge-
-tneon later wol eenigzins was gerustgesteld omtrent de naas
te'-toekomst, er bleeDnogtausieen zokeie schroom bü< velen'
achter welae voor het grootsche doel hoogst nadoelig werkte.
Te midden der woeling van milliocnenomringd door
alles wat een verfijnde smaak van weelde en levensgenot ken
uitdenken, het oog gestreeld door den glans van een nooit
geëvenaarde pracht uitgaande, van do magtigen der aardo,
die uit Oost en West, Zuid en"Noord kwamen opdagen te
midden van die ziel en zinnen boeijendc genietingen liet een
kreet, een schrille kreet van ontzetting en leedgevoel zich
hooren, die wol het raauwst in de ooren des Franscben kei
zers zal weörklonken hebben, een kreet aan ontelbare lippen
ontwrongen op de tijdingMuximiliuau de keizer van
Mexico is vermoord
Hoe hovig echter de verontwaardiging ook was door dit
noodlottig berigt opgewekt,spoedig ging de eerste indruk der
ontzetting in den tuimel der hartstogten voorbjj en de steeds
voortwoelende golven der levenszee hadden weldra het onge
lukkig slagtoffer van heerschzucht en jjdelheid op den ach
tergrond geschoven. Door leest op feest afgeleid van de
et nstigere zaken van het heden,hield do algemeene geest zich
onledig met het genot cn zinbedwelmende dat in de dagelijk-
sche vermakelijkheden werd aangeboden,totdat hij op nieuw
werd wakker geschrikt door den moorduanslugop den keizer
van Rusland, wuardoor tot zelfs de meest uitgeiatenen tot
nadenken worden "obrant,
O O
Van beide schokken herstelde zich do publieke opinie niet
geheelzelfs do komst des sultans van Turkije en het bezoek
van den keizer van Oostenrijk konden den vrocgeren glans
van de tentoonstelling niet doen herleven en zij ging, even als
alles wal booldzakeljjk op hel zinnoljjke is geschoeid, in de
laatste dugen van hanr bestaan schier ongemerkt voorbjj.
Welk resultaat zij moge hebben opgeleverd voor weten
schap, kunst en indnstrio, behalve cenige gouden en zilveren
mcdailjes, zafde toekomst moeten Iecrcn.
De houding van Fraukryk in de Romeinsclw kwestie, heb
ben wjj reeds vroeger kortclijk aangehaald en wij kunnen ge
voegelijk dit overzigt omtrent Franktijk besluiten met nog
cvcn .to;ige\vagen^.van..dei,binpctilu,ndseho._polinGk1 die zich
Veder sterker naar bet conservative neigt als immer te voren,
niettegenstaande herbaalde toezeggingen van liberaler toe
passingen voor drukpers en vertegenwoordiging; terwijl in
do reorganisatie van do militaire wet ofschoon zjj voorge
wond wordt tot handhaving van den vrede te moeten dienen,
een dreigende onweórswolk voor Europa Ï3 opgedaagd.
(Wordt vervolgd.)
Kindeljjk moet zelfs de Patrie, die zoo lang de hoop op
het znmenkomen eener Europesche conferentie ter regeling
der zauk van Rome heett gevoed erkennen, dat dit plan voor
het tegenwoordige ter zijde is gelegd.
Er waren to Parijs lieden dio verhaalden, dat keizer
Napoleon op do nieuwjaarsreceptie zich zekere oorlogspel-
linde woorden had lutcn ontvallen; en anderen die aan de
door Z. M. werkelijk gesproken woorden een oorlogzuchtige
opvatting gaven. De Constitutioneel heeft bet noodig geoor
deeld beiden te moeten wedersproken, daarby voegend, dut
de keizer van de andere Uuiopcsclto souvereinon, bepaal
delijk vunVictor Emanuel, zeer hartelijke nieuwjaarsgroeten
beeft ontvungen.
Een zoo men wil officieus conespondont van het Drcsdener
Journal geeft ter gelegenheid van den aunvang des nieuwen
jaars eenigo medcdcelingcn omtrent de buitcnlnndsche
politiek van den üosientykschen rijkskanselier von Beust,
wunrin onder anderen het volgende voorkomt: „Een oorlog
zou voor Oostenrijk in zjjne gevolgen een zoo onmctelyk
onheil zjjn, dat niets anders zulk een onderneming zou kun
nen regtvaardigen dan de volstrekte noodzakelijkheid om
een regtstieekbcbo bedreiging of een btjjkbunr gevaar vooi
een der voorwaarden van üostenrjjks bestaan af te weren.
Het bestaan vun üostenrjjk zou in gevaar gobragt worden,
wanneer ondernomen werd hetgeen de Panslavisiischo pro
paganda noemt; de roeping van het Europesche Oosten vrij
temaken. Daarentegen wordt geen levensvoorwaarde van
de Oostenrykscho monarchie bedreigd door de voltoojjing
der eenheid van Duitschland of van Italië. In ieder gevnl
is Oostenrijk vorpligt tot aanhoudende waakzaamheid, ton
einde zooveel mogelijk aan iedere opkomende verwikkeling
in Europa het gevuarlijk karaktei te ontnemen, geljjk ten
aanzien van de Luxemburgsche kwestie geschied is."
Terwijl de kabinetscrisis te Florence aanhoudt, worden Ie
Rome steeds voorzorgsmaatregelen genomen voor het geval,
dat in het koningryk Itaüe de linker zydeaan het bewind
mógt komen en de inzigten dor bewegingsparty mogt willen
verwezenlijken. Een scbrjjven uit Rome van 28 December
zegt daaromtrentWij genieten volkomen rust, in do pro
vinciën zoowel als te Rume. Evenwel wordt hier aanhoudend
gearbeid aan bet aanleggen van vestingwerken hetgeen bo-
wjjst, dat het gouvernement hot gevaar nog niet geweken
acht. Een opmerkeljjk en veel beduidende omstandigheid is
het,' dat die werken worden aangelogd onder de leiding van
oen officier van do'Fransche genie, den generaal Prudhoo.
Het algemeene .gevoelen is, dat Frankrjjk die verdedigings
maatregelen beeft aangeraden, en dat het zjjne troepen te
Civita Vecchia zal laten blijven tot dat de orde in Italië ge
heel hersteld zal zijn.
Intusschen komen nog aanhoudend vrijwilligers voor het
pauselyko leger. Er zjjn ook "Engelschen en Ieren onder
hen, het gedrag der laatstgemqlden Iaat, uit hot oogpunt der
krijgstucht, wel iets te wcnscben over.
Een later berigt vermeldt, dat een nieuw Italiaansch
ministerie is samengesteld, waarvan Menabrea president is.
Een schrijven uit St Petersburg van 29 December meldt
het volgendeMen verwacht hier een volslagen verandering
in Ruslunds houding jegens Turkije en ten aanzien der Oas-
terseho zaken doch hoe die houding zal dienen to zijn is oen
punt wnurover niet alleen onder het publiek, maar ook onder
do bewindslieden nog verschil van gevoelen bostuat. De vorst
Gortsehakoff helt over tot de meer gematigde inzigten. Een
bepaald besluit is er op dit oogenblik nog niet genomen.
De Invalide, een orgaun van het Russische gouvernement,
zegt omtrent dezo aangelegenheid De diplomatieke besebei-
den betreflende de Oostersche kwestie, dio door ons minis
terie van buitcnlandsche zaken thans openbaar zijn gemaakt,
zjjn door het publiek mot grooto belangstelling ontvangen.
Een iegelijk gevoelde blijdschap en fierheid bij het lezen dier
merkwaardige bescheiden, waartoe de beginselen der Russi
sche staatkunde, geheel in overeenstemming met onze over
leveringen en met onze wozenljjko belangen, zoo duidelijk en
bepaald, met zooveel waardigheid en onbetwistbare logica
worden verkondigd.
De openbaarmaking dier bescheiden is onmiskenbaar een
gewigtig feit, Zjj verzekert ons voor de toekomst groote
voordeelen in de worstelingen die wij dikwerf roet de rege
ringen cn met do publieke opinie van Europa to bestuan heb
ben. Men moge nu voortgaan Ruslund aan te vallen met
verdraajjing zjjner staatkunde, met logons cn met toedichting
van slechte bedoelingen; doch wij hebben geen gevaarljjke
aanvallen meer te vrcozon, wanneer onze vijanden zich
plaatsen op het nu door ons gouvernement afgebakendo
terrein, alwaar zjj èn de feiten èn do logica tegen zich hebben.
In een brief uit Archangel, in do maand December
geschreven, leest men het volgendeDe vrees voor een hon
gersnood, welke reeds sedert het najaar het gouvernement
Archangel heeft bedreigd, is thans helaas 1 verwezenlijkten
heeft zulk een uitbreiding verkregen, dat hei bijna onmogelijk
schjjnt, een groot gedeelte der bevolking voor den honger
dood te vrijwaren. Het brood kost reeds het driedubbele van
den gewonen prjjs, en binnen kort zal het welligt voor geld
niet meer te verkrjjgon zjjn, doordien do voorraad meel zeer
klein wordt en nieuwe toevoeren slechts uit Viatkn, 1000
werst van hier verwjjderd, zjjn te verkrijgen. Do kosten van
bet landtransport geheel ter zijde latende, ïs het nagenoeg
onmogelijk genoegzame hoeveelheden over de landwegen te
verkrijgen, cn mogt dit al mogelijk zijn, do massa der bevol
king heeft geen middelen om het te koopen. Thans reeds zijn
er gevallen van overlijden door honger, cn zeer veten zijn
reeds vun alles ontbloot. Het gouvernement zoowel als par
ticulieren doen wat mogelijk is.maar do nood is zoo algemeen,
dat men, zonder ondersteuning, uit andere meer gezegende
etreken, niet bij magte zal zijn om do ellende te keoren.
Utt Oost-Piuissen wordt gemeld, dat jonge krach
tige mannen, vergezeld van hunne vrouwen, die hare zuige
lingen in een doek om den hals dragen, van oord tot oord,
van dorp tot dorp gaan om werk te zoeken, dot zjj echter
nergens kunnen vinden, filet bedelen krjjgen zy tenaauwer-
nood zooveel, dat zjj den honger kunnen stillen. Do boer
heeft schier niets meer om te geven en sluit de bouwhoovo af
om do al te dringende bedelaars !o weren. De grooto land-
eigenaats geven intusschen zoo long zij geven kunnen, doch
hun voorraad levensmiddelen is ook niet groot meer en
zal by verre na niet voorden winter toereikende ?jjn. Van
wege den staat worden cenige kanaal werken ondernomen,
doch hicraun zijn slechts 400 man bozig, die 5 Silbcrgr. per
dug verdienen, die hun in blikjes worden uilbetnald, waar
voor zij slechts bij een aangewezen winkelier levensmiddelen
kunnen koopen. Het behoeft echter geen betoog, dat dit
bedrug geenszins toereikende is om den honger eener familie
te stillen.
Te Wconen is dezer dagen, in den ouderdom van 77
jaren, overleden mevr. von Arneih, geb. Anlonia Adarobcr-
ger, weleer de in geheel Duitschlund bekende bruid van
Theod. Körner, den dichter uit de dagen vnn den vrijheids
oorlog. Vele jaren na Iïörnets dood was zij gehuwd met
don heer von Aineth cn is do moeder geworden van den
Oostenrjjkschen geschiedschrijver van dien naam,die zich in
den lautsten tijd door zijn uitgaaf der correspondentie van
keizerin Muriu Theresia mot koningin Marie Antoinette
een Europesche vermuntdhcid heeft verworven.
Reeds meermalen is met de kracht oener innige over
tuiging gewezen op vermindering van tarieven van telegraaf-
en spoorwegondernemingen, als een. krachtig middel tot
vermeerdering barer ontvangsten. De uitworking van 'dit
middel wordt in een beider licht gesteld door hetgeen sedert
den 1 December bij de Atlantische tclcgrnaftmmtscbappij
voorvalt. 1
i' i
H
>t
M