m m»&\
A°. 1808.
a n
<<L
e t o b e r.
Verschijnt Maandag, Woensdag ea Vrijdag.
I
c iiinsgc v 11)g.
u/Ti'J
ALGEMEEN OVERZIGT.
BUITENLANDSGHE BERIGTEN
MfeNENLANDSCHE BERIGTEN.
f« A
0 DIA N T.
ABONNEMENT:
Abonnementsprijs per Drie Maanden
Franco per Postdoor bet gcheclc Ilyk
f 1.85.
- 2.25.
(IBri<»t«»«ft Vconco.)
ADVEBTENTIEN:
Pnjs van den gewonen regel 0.10.
Tot 10 regels f 1 00. Zegelregt *oor Iedere plaatsing 0,35.
Dn BuHGBMEESTETt VAY SdllEDAM,
geeTl bij dete kennis ann de Ingezetenen, dat de PATEATEN roof het
diensijaar (dal is van den 1 Alei 1808 tot den 30 April 1800) zullen
worden afgegeven ter Secretarie dezer Gcmt ente van den 1) tot an met den
17 October aanstaande, dagelijks, met uitzondering an den Zondag, des
vooriniddagï**«n 10 lot 12 ure
En dat de Patenten t welke op den 17 October toormi ld niet zullen af
gehaald zijn, aan do patentphgtigen, tegen betaling tan Tten Cents per
altiK zullen worden Ie buugcbragl
Een ieder wordt aangemaand om, bij do afbaling van zijn Patent, bel
aanslagbiljet mede te brengen ten einde de afgifte Ie bef orderen.
Eq is bierran afkondiging geschied, waar bet behoort den 1 Oct. 1868
De Burgemcetftr ton 6chiedamy
P. J. YAW DIJK YAW MATLWLSSE,
Al da in <de laatste dagen zich wedersprekende berigten
naar gelang van welke zijde zij tot ons kwamen, omtrent de
insuriectie in Spanje, hebben zich opgelost in het. nu van
alle kanten bevestigd feit, dat de opstand zelfs tot Madrid is
overgeslagen en de regering het onderspit gedolven heelt.
De laatste berigten behelzen, dat Madrid, zonder bloed
vergieten tot de insurrectie is overgegaan, nadat de genet aal
Novalicbes verslagen en gewond daar binnen was gekomen.
De troepen trekken o'ën lyn met het volk onder den kreet
„Weg met de Bourbons, leve de nationale sou vei einiteit!
Do kapitein-generaal Concha heeft zijn functien nedergelegd.
De opstand is algemeen en een vuorloopige junta benoemd.
De regering is zamengesteld uit 4 progressisten, 4 unionisten
en 4 democraten. Maarschalk Serrano wordt daar ver
wacht. Do koninkljjke wapens voor de magazijnen en iniig-
tingen van den staat zijn vernield. In de straten tiefi men
overal muzyk aan cn iliuminatien.
liet borstbeeld der koningin alsmede de koninkljjke wa
penen zijn door do straten gesleept.
De koningin is gisteren Bayonno gepasseerd, zich bege
vende naar Puu
11e KAMER DER STATEN GENERAAL.
In de zitting van Dingsdag zjjn de beraadslagingen voort
gezet over do vijfde paragraaf en de beide daarop voorge
stelde amendementen,
In den loop der discussie stelde de beer van Kuyk voor,
de woorden middelbaar en uit het amendement van den beer
Gefken weg te laten. Aan de beraadslagingen namen
achtereenvolgens deel de heeren van Nispen van Sevenaer,
de Bosch Kemper, Bichon van IJsselmonde, van der Does de
Willebois, Guljë, Moens. van Kuyk, Lenling, Koorders,
Oldenhuis Gratama, Jonkbloeten Godelroi.
De belangen van het lager schoolwezen werden in bet
O O
breede en in bijzonderhedun bespioken. Naar het oordeel
van sommigen gai'de toestand daarvan grond tot onderschei
den bezwaren, waarin zij wensebten dat to gemoet zoude
worden gekomen. De in dien zin voorgedragen beschouwin
gen werden door anderen wedersproken.
Woensdag beeft de beer Thorbecke namens de commissie
voor het adres parngtawf 5 veidedigd en de beide amende
menten bestreden. De beeren van der Maesen de Sum-
brcff en Pijnappel hebben ook tegen de beide amendementen
bet woord gevoerd. De heeren KaliFen Verbcy spraken
alleen voor liPt amendement van den heer van Gollstein.
De beeren Haffmans en Hoffman gaven de voorkeur aan het
amendement van den heer Gefken. maar waren ook voor
dut van den beer van Goltstein. De minister van binncr.-
landsche zaken, de heer Foek, heeft herhaald geen overtui
ging te hebben van de noodzakelijkheid om de schoolwet te
veranderen, maar zal de grieven en bezwaren naauwlettcnd
gade slaan en die zooveel mogeljjk wegnemen.
Te Balie had dezer dagen een verschrikkelijk onheil
plaats. Een wagen tot een menagerie bchoorende reed over
de markt tydens er veemarkt werd gehouden Door de eene
of andere oorzaak sprong de deur van den wagen open,
waarop twee beeren onder luid gebrom zich op de menigte
wierpen. Twee personen werden onmiddelijk door de bees
ten gedood en een derde zoodunig gekwetst, dat men voor bet
behoud van zijn leien vreest. Gelukkig passeerde juist bet
86ste rogement infanterie de markt, wuurop do beeren door
bajonetsteken werden gedood.
Te Quedlinburg zyn wederom twee mannen dezer
dagen overleden aan de gevolgen van den steek cener venij
nige vlieg. Een van de twee had den luatsten veldtogt in
Bohcmen meögeroaakt en was er heelhuids afgekomen. Aan
bet oog gestoken, raadpleegde hjj onroiddolyk een geneesheer,
die echter, om het oog te behouden, niet tot branden durfde
over te gaan. Het vergif had zich trouwens reeds door bet
gansche ïigebaam verspreid en de ongelukkige gaf na onlij
delijke pjjnen den geest. In den loop van den zomer zyn in
genoemde plaats verscheiden dergelijke ongevallen voorge
komen; deels kwamen de patiënten om, deels genazen zjj.
In de Bobeeroscha stad Kruman verscheen onlangs
do kardinaal-aartsbisschop van Praag, vorst van Scbwnr-
zenberg, en bezocht onder andere instellingen ook de school.
Een scboono gelegenheid, dacht de meester, om mij eens te
onderscheiden. Ik heb. sprak hjj mijne leerlingen ook gron
dig in de geschiedenis onderwezen, en toen de prelaat daarop
antwoordde: Wel, laat eens hooren, beer onderwijzer, deed
bij de knapen de vraagWie beeft het buskruid uitgevonden
Algemeene stilte! Hoe is 'tftveit gij 't niet? vroeg de verle
gen meester, Hcbwa- Schwar- Scbwarzenberg liep eens
klaps do beste der leerlingen. Hoe heb ik het nu met u her
vatte de onderwijzer de Schwarzenbergen zijn zeker een
beroemd, hoogst adelijk. om hunne verdiensten jegens kei k
en staat teregt geeerd geslacht, maar bet kruid hebben ztj
toch niet uitgevonden. De katdinuul lachte harteljjk over
deze lofspraak.
Een bijzonderheid betrekkelijk de afgcloopen verkie
zing in bet departement van den Moezel wordt thans uit offi
ciële bescheiden aan het licht gebragt. Er was onder de
aldaat opgetreden kandidateneen heer Marcus Allart; deze
had in het schrjjven waarmede hy de stemmen der kiezers
vroeg, verklaard, dat by herovering der Iïjjngrenzen door
een oorlog tegen Pruissen volstrekt noodig voor Frankrjjks
eer en onafhankelijkheid achtte en dut bij dat doel eenmaal
beieikt zijnde, ijveiig voor de volksvrijheden en voorde
belangen van het departement zou wetkzaam zyn. Hy
voegde daarbij, dat by noch de officiële noch de clericale,
maar dc Fransche kandidaat was. Deze kandidaat nu beeft
blykens de officiële opgave van de stemopneming, slechts
honderd drieën veertig stemmen bekomen, in een departement
dat hem wel is waar, persoonlijk niet kende, maar dat voor
bet oorlogzucbtigste deel des rijks gehouden kan worden.
Omtrent do zaak van Charles Terbrugge, gewez6n
bediende van de CommantHet-kaskantoor Antwerpen,
wordt medegedeeld dat reen door de ijverige nasporingen
der politie te Antwerpen het volgende is te weten gekomen:
Hij heeft alvorens die stad te verlaten, een nieuwen jas ge
kocht in den bazar bij het noordcr spoorweg-station, en
aldaar zyn ouden paletot gelaten, met verzoek, die aldaar
ter zijner beschikking te laten liggen als voorwendsel opge
vende. dat hij zeer geptesseerd was en vdór het vertrek van
den trein nogeen nieuwen hoed moest koopen.Hij betaalde voor
den jas 18 francs en gaf in betaling een bankbiljet van 1000
francs, waarvoor hij goud terug vroeg, voorgevende dal dit
gemakkelijker was om op reis mede te nemen. Om de naspo
ringen der politie te verijdelen, heeft hij bij den koop een
valschen naam (Libert) opgegeven en dien op een briefje op
den jas vastgespeld.
Nog wordt gemeld, dat tegelijk met hom een jongman uit
Antwerpen verdwenen is, met wicn hy veel omgang bad.
Naar men zeide bestond er reden tot de veronderstelling, dat
hij in dien persoon een medepligtige beeft.
Uit Charleroi wordt bet volgende, dd. 15 Sept.,
geschreven. Een booswicht is jl. Zondag, gedurende de
groote mis, in de pastory van Carrières gedrongen. Na de
deur achter zich gesloten to hebben, trok hy een pistool uit
zijn zak en zeide aan de dienstmeid van den pastoor„De
beurs of het loven 1" Daarop greep hij haar aan en wierp baar
op den grond. Deze vrouw, die zeer aan de rbumatiek ljjdt,
kon niet meer opstaan; bij rigtte haar weder op. nam haar
by den arm cn deed zich geleiden naar de secretaire. Voor
dit meubel gekomen, liet by het slot springen door middel
van een timmeimans-bcitel, dien hij in den zak had, en
maaktezich meester van een beurs, bevatlendcl25Ir.,waar
nevens twee bankbiljetten lagen die hy niet bemerkte
Daarop zeide hy tot do meid, baar steeds bedreigende dut
dit zeker al het geld niet was; hy doorsnuffelde de kasten en
nam nog 4 scheermessen uit een kust.
Alvorens beon te gaan, cisobte hjj nog een flesch wjjn.
De meid ging in den kelder, waarvan de dear terstond achter
baar gesloten werdmaar er was een uitgang in den bof; zij
ontsnapte daar Inngs en riop om hulp. Op dit gerucht liet de
dief zich door het venster der eerste verdieping vallen, liep
den hof door, sprong overeen muur en ontvlugtte.
Do procureur-generaal Evants, to New-York, hield
bij gelegenheid van het bezoek der Chinesche gezanten
aldaar, een redevoering, waarin bij de punten van overeen
komst tusscben de oudste en jongste natie der wereld op
somde. Het eenige, zeide hy, wat wy boven de Chinezen
vooruit hebben, is, dut wy een groote, cn zjj in 't geheel
geen staatsschuld hebben, maar, liet bij er met goedhartige
viijgevigheid op volgen: Als zy er op gesteld zyn, willen wy
hun de onze wel present doen.
SCHIEDAM 1 October 186 8.
Naar men van een vrij goed onderrigte zjjde verneemt,
beeft de minister van binnenlandsclm zaken da directie van
do Hollandsclie IJzeren Spoorweg-Maatschappij aange
schreven, de lijn Uitgeest—Zaandam mot primo December
voor het publiek te openen.
Aan den minister van binncnlnnd3cbe zaken is den 21
Sept. uit Briello een adres ingezonden van hoofd- en hulp
onderwijzers van openbare scholen der gezelschnp9Hidcelmg
Briello, in het tiende schooldistrict vau Zuidholland, inhou
dende dat zy met groote belangstelling kennis bobben geno
men van adressen, door rijks-ambtenaren bij de belasting en
bij de telegrapbie aan de booge regering ingediend, ten einde
te verkrijgen, dat hunne pensioenen uitgestrekt mogen wor
den tot hunne weduwen en oomondigo kinderen; dat het
geiingo inkomen dor meeste openbare onderwijzers hier te
lande ook voor hen een beletsel is, niettegenstaande het zui
nigste beheer hunner geldmiddelen, iets van belang af te
zonderen tot verzorging hunner na te laten betrekkingen,
dooi het overlijden van den man en vader nog altjjd ter prooi
aan de grootste ellende; weshalve zy verzoeken om, wan
neer liet ministerie des konings bij de wetgevende magt de
adressen der rijks-ambtenaren zal gelieven in te dienen, ook
de onderivyzers-weduwen enontnondigen te willen gedenken.
Men zegt dat de boer Insinger, lid van de tweedo
kamer der Btaten generaal, besloten heeft zyn mandaat als
zoodanig neder te leggen.
Nuor men verneemt, is door het kiescollegie der Herv.
gemeente te Hertogenbosch tot predikant aldaar beroepen,
de heer J. Eigeman, thans te Delfsbaven.
Uit Deilt wordt, dd. 22 September gemeld: Heden
zagen wy in werking nevens degazfabrick, op de bergplaats
van den heer W, Hoven, oit 's Huge, een „Norroand's patent-
inariiicuêvatcd dubbel-distilleertoeslel", dienende om zee- en
ander ondrinkbnnr water lot zuiver zoet drinkbaar water te
distilleren. Tot dat einde werd genomen het vuile water
uit de stadsvesten bij de gazfabriek en puinstallcn, waaruit
in een oogenblik kristalhelder en koel water werd voortge-
bragt.
Dit weiktuig verdient de voorkeur boven de elders
bestaande, doordien de lucht, welke anders door bet distil
leren uit bet water genomen is, hier onmiddelijk weder wordt
ingebrugt.
Het werktuig is door onderscheiden deskundigen, onder
anderen de heeren professor D. Grotbe on dr. H. Hartogh
Heys van Zouteveenbezigtigd en uitmuntend bevonden.
Zoo wij vernemenzal do heer Hoven het alhier gedu
rende 8 dagen voor ieder belanghebbende mwerkirrg'iaten-
zien.
Aangaande de werken der Amsterdamsche kanaal
maatschappij wordt o. a. medegedeeld dat bet werk in
Augustus werd voortgezet met 600 tot 830 arbeiders, 18 tot
24 paarden, 3 stoombaggervaartuigen, 6 locomotieven, 80
tot 182 wagens, 2 centrifugaaipompen, eon zuig- en pers
pomp, een stoomzaagwerktuig, drie stoomwerktuigen tot het
ophalen van gronden een oftweestoomheistellingen. Boven
dien 3 of 4 alzonderlijke ploegen, te zamen 44 tot 54 werk
lieden, by nacht op de stoombuggervaartuigen eu aan het
noordelyk hoofd in zee,
Uit Schiermonnikoog schrijft men, dd. 25 September
Een ontzettend voorval had hier heden plaats Twee perso
nen, kapiteins, waren morgens uitgegaan naar de zand
platen, die dit eiland omringen, om bot te vangen. Toen zij
wilden terugkeeren, bleek het onmogelyk te zyn de slenken,
of diepo geulen, die tusscben deze banken stroomen, wegens
den inmiddels opgekomen vloed nog te doorwaden. Den
eenen kapitein gelukte het zwemmend den wal te bereiken,
doandeie die niet zwemmen kon, scheen reddeloos verloren.
Keu boer in de nabyheid, wiens hulp de geredde had inge
roepen, begeeft zich te paard naar de binnenste zandplaat,
cn wendt te vergeefs pogingen aan om tot den ongelukkige
door te dringen. Hierop jjlt hij in vliegenden galop naar
het dorp, om den burgemeester van bet voorval kennis te
geven. Zooals gewoonlyk, waren er ook thans, die, waar
't geldt den naaste te redden, geen gevaar vreezen. Eenigen
begeven zich in een op de rcedo liggende boot, anderen jjlea
te paard naar de plaats des onbeils. Aan twee der laatsten
mogt het na ongehoorde inspanning gelukken, om den kapi
tein behouden aan wal te brengen, wnarbjj een der redders
bijkans het slagtoffer zijner edele hulpvaardigheid was ge
worden. Welken angst de geredde eet doorgestaan hebben,,
laat zich door ben die bekend zijn met de kracht vau den
stroom aldaar ligt beseffen. Zyn kracht was uitgeput; nog
een paar minuten en hy was door deo feilen stroom mede-
gesleept,
In do vorige week werd in een gezelschapskring to
Leeuwarden o.a. ook bessen wjjn gepresenteerd, waarin, om
den min aangenamen smaak, eenige brandewijn en suiker
werden gedaan, waardoor dia verbeterd en de wijn gebruikt
werd. Korten tyd daarop gevoelden de konsumenten zich
onpasselykzy moesten naar bed en werden allen door min
of meer hevige brakingen aangetast. Sommigen zyn nu groo-
tendeels hersteld, anderen nog Ijjdendo, allen zeer verzwakt.
De gastheer echter, die don volgenden dag een paar glazen
gebruikte, werd zoo hevig aangetast, dat by jl. Donderdag
nacht reeds bezweken en zyn vrouw nog ernstig ongesteld is.
Opmerkelyk is het, dat door andere personen bjj denzelfden
leverancier bessenwyn is gekocht en verbruikt, zonder dat
zy eenig letsel hebben bekomen.
Voor eenige dagen stierfin het weeshuis te Harliogen
plotseling een jongen. Aanvankelijk dacht men aan vergif
tiging. Do lijkschouwing, dien ten gevolge ingesteld, moet
hebben doen zien, dat do dood het gevolg is geweest van
overmatig gebruik van voedsel, met verscheuring van do
maag.
In de gemeente Zwollerkorspel is dezer dagen een koe
geslagt, klein en fijn van bouw, die bjj bat gewigt van 720-
