A». 186ft
Vrijdag I 7 .September.
VerschijBt dagelijksuitgezonderd Biogsdag.
W0to::&
M
JW 2183.
|pj§w.
gMpas,^,^
i^-tEEHE KIESVEREENIGING.
BUITEHLAMDSCHE BERIgtlïiï^
BltHNEILANDSCHE BERIGTEN.
■*fev--V
it' -■=
«&&3
(Brieven Franco.)
ttó"*tósr.tlTETDSC!HEl>AMSCIIK KWESTIE.
Erbesttfat7^öfal3iamen-''weethier ter stede een
liberale^kidsvereeniging „Oré". Maar tevens kan
het'aan'Helen niet onbekend zijn," dat er nog al wat
"liberalen worden aangetroffen die weinig met die
'kiesverëeniging ingenomen zijn. -4- Wanneer wij alles
goefEdeforzienis diéjminderc tevredenheid met ,de
kiesvereëniging hóoïfzakëlijk aan twee redenen toe
te schriiviyi^^n 'twee 'redenenj dié ieder op zich
zelve - reedsin^s taa t- zouden zijn een kiesvereeniging
'\V
Mert^klliagt veélal, dat O/de" hare taak als voor-'
licht'ste^'siecbtïvërvultKien klaagt veelal dtft.
zijj^wei iyerre -von hij de verkiezingen de libéralen
té vëreenjgen"Veeleer door ongeschikte kaiididaten-
keuzëVerwarring sticht. Er ligt zeker veel waars
in d|ë fbëwgring;" bet kanzeker moeijelijk ontkend
wbrd^^at^Orcfe'dikwijls kandidaten voorstelde
dië%óè": respectabel als persoon, toch minder geacht
kondén^wordén de' vereischte geschiktheid te bezit
ten. Dikwijls werden ér personen gestelddié'
niet ^>verden?ige\viiti.daardoor werden stemmen ver-
snippérd^M«a|ifdoor stelde men in het oordeel van
daardoor oefende de liberale
^r^^mfMéï.|i^cht;,,uit als zij. anders had kunnen
uitoefënenf^lf^l
Een;^j|dér Bezwaar tegèn „Orde" is geheel eigen-
aardig. Hpt ;is eeriobezwaar, dat wij gelooven, dat
buiten ëchiédam slechts op wehiige plaatsen bij iemand
f- op zal'kutinen -komen. —'-Hél is een bezwaar jazeker."
öpzigt; zóó beschamend voor onze stad, dat wij er
niet'Vdan noodesvan spreken en wij er misschien niet
van spreken zouden 'als ons blad algemeen buitenaf
gelezen" wérd.
Mëii mefeht; namelijk.dal niet allen met zuivere
bedoelingen .'eden van „Orde" zijn; men gaat zelfs
zóó ver van te gelooven, dat sommigen slechts lid
-zjjn ^gevvórden, om de kracht der verecniging door
het|worstellen van verkeerde maatregelen teverlam-
mehiCënizpodoende hunne eigenlijke partij in de hand
tO 'V'Crken.' -Maar. of het waar isdat is de
'vraag. Wij hephten^r geen geloof aandoch releveren,
het alléén, omda^yK%meencndat als er een zoo-
danig waiifrófüwënr|t^$gt^of tb onregt, tegen een
vereéóigin^M^$ö^^ey-.k^elijke kracht dier 'ver-
èenïsïhg^gebroI?êf^is.'
;4iNaf\vbt:wij>,gèzègd'hebben gelooven wij, dat het
voör' de zaak derdiberale beginselen in onze gemeente
van hethoogste"belang is, dat nOrjia" worde opge
heven. - „Örrfe' iisÉoor dc liberale beginselen meer
"struikelblok don' stlun. Er moet een nieuwe kies
vereeniging worden opgerigteen kiesvereeniging
zonder antecedenten, die een nieuw leven kan aan
vangen en die bij hare zamenstelling zóó naauwlettend
kan toezien, dat ér voor eeuig wantrouwen geen
plaats, nicer gelaten wordt. - i f
Als wij ené goed herinneren -heeft professor
Vissering in een stuk over hooger onderwijs in de
fiids, eens gezegd, dat voor een hoogeschooi rois-
fcjV-schiën' onarcliie wei. eën zeer goede regeringsvorm
|pwos; .\yij gelooven'.dat. dit met/eenige restrictie ook
voor. kiesyercenigingen het géval is. -r-.,De uit
nemende kiesvereeniging Burgerpligite Amsterdam,
^heêft een vrij klein reglement. Bit is zeer juist gezien
fffileen reglemeritenibollast moet te zeer de vrijheid
^bèpërken. Ook hier geldt de spreuk, dat wetten
ü;-::v.!^els. beleekenen als de leden die wetten niet aan-
.vhllen én"steunen. -—. Evenwel, éenige bepalingen
"".moeten;er gemaakt wordenwij geven daarom eenige
artikels; voor eentoekomstig reglement ten beste
.om^tèyens te doen:Siicn hoedanig een kiesvereeniging
.wijlïy/ëhscheii.'- -ti
:i' Art; 'Do verecniging stelt zich éen twee-
ledig doel: vy';:-! ,l'y.
S- '.J 9'\iniJ het algemeen doorgeposte' middelen.liet
5v? politieke lèyc'nin' Schiedam aait te. wakkeren
meer ;in het bijzonder bij déft verkiezingen yoor
Öe .tweede-., kamer prpvi.nciaie .staten,, gemeenteraad j
i||'kamervan'kooplianilel,;deikiezerstothetivervullep
11 van hunnen pügt op téwekken en lma daarbij voorjte
^t^É^dnoRBefiEaiëSrMi aanbevelen van. kaïiduMefj?;
Art. Tér bereikingvan het eerst genoemde
doel belegt zij f
a. op periodiek: afwisselende tijden vergaderingen
waartoe iedcr- ónder- zekëre^to stellen voorwaarden
toegang hebben kan, .waar/de^kyv.ësUën: van den dag
worden besproken;
iloct zij b,volksvoorlezingen over politieke onder
werpen, houden;
belegt^ijjiC-, tegen iedere verkiezing een meeting
vpo^iéilerëën^toegankelijb onder zekere te stellen
vppq|aórdënj wahrbij dc kandidaten kunnen worden
üitgenpódigd.
Wat'het tweede doel betreft: Bij de verkiezing
voor leden der tweede kamer stelt zij geen kandi
daten, dan- die de conslitutioneel-liberale beginselen
zijii toegedaan; elders gaat zij zoo te werk, dat van
eventuele verkiezing zich geen gevaar voor de con-
stitulioneel-liberole beginselen (in den gewonen zin
des woords) laat voorzien-
Art. Iedereen kan lid worden die zich aan
een ^ballotage wil onderwerpen. Hij geve zich aan
bij Hen secretaris.
Op een eerstvolgende vergadering wordt er over
hem geballoteerd en hij als lid aangenomen, wanneer
minstens de helft der tegenwoordig zijnde leden zich
voor hem verklaart.
Ieder die zich voorhangen laat, kan eischen, dat
het geheim gehouden worde.
Art.Hij, die als lid vyordt aangenomen, wordt
geacht de constitutioneel-Iiberale beginselen te zijn toe
gedaan en teekent een verklaring, dat hij het met
de beginselen der vereeniging eens is en zich aan
het reglement zal houden.
Een paar woorden als memorie van toelichting.
Wij hadden bij de zariienstëlling dezer artikelen
eensdeels het voorbeeld op het oog, gegeven door
Burgerpligiin Amsterdam en Rotterdam, en ander
deels de bijzondere lokale behoefte.Een kiesver
eeniging moet meer het gcheele politieke leven van
een gemeente, waar zij te huis hoort, tot den wijn
gaard kiezenwaarin ze werktzoodpende oefent ze
meer hljjvenden invloed uit. Zij moet, naar het
voorbeeld van zoovele plaatsen in ons vaderland, voor
hef" beleggen van meetingen zorgen. - Zij moet de
publieke opinie wakker houden.-Wij stelden ook
volksvoorlezingen over politieke onderwerpen voor;
Wij weten namelijk niet, waarom de pojitiek als een
paria moet worden buitengesloten. Het „AW kan
geen andere don niet-politiekc voorlezingen laten
houden, daarom moet de taak derpolitiekeontwikkeling
van de natie door anderen worden opgevat; in ons
oog zijn de kiesvercenigingcii daartoe aangewezen.
Men zal zeggen, dat.de pügt, politiek te ont
wikkelen op de pers rust; wij willen dat niet tegeiir-
spreken, doch gelooven, dat het hier juist zoomede
is als mét het ónderwijs. Mondeling onderrigt
moet liet begin wezen. De eerste beginselen van
een zaak worden hot best mondeling bijgebragt.
Dat wij bg andere! vèrluezingen als bij die van
de tweede kamer op het stuk van beginselen meer
speling willen laten, koqaf-ons daarom aannemelijk
vooromdat iemand als' lid der provinciale staten
(helaas óók kiescolïegièij'gemeenteraad of kamer
van koophandel met' vele' Rwestiën niet in aanraking
komt én er. dus geen invloed op uitoefent. Het komt
er bijv. minder op aan, wat een genjeënfe-raadslid
over koloniale politiek denkt. Bovendien moet-de
vrijheid gelaten worden ecnig man, die wel zeer
anti-liberale gevoelens' is toegedaan, doch 'wiens'partij
toch nog altijd, ul wórdt hij verkozen,'tot de kleine
minderheid behoort, om"'zijn praktische kennis te
behouden. Öok: zaakkennis, moet' op prijs vyorden
gesteld. .i
De twee laatste artikelen bedoelen zorg te dragen,
dat niemand, dan die. erkend liberale gevoelens is
toegedaan lid der vereeniging worde. Volgens
artikel 4 van ^Ordc' kan éen lid;uit de 'vereeniging
verwijderd worden doch dat zal altijd moeijelijk blijven
en positieve béwijzén zijn 'ook al zoo ligt tópt te leve
ren. Het is evenwel iri het belah'g'-der;'zanlffdat?
er vertrouwen bestaat, daarom, moetenjer maatrc-"
gelen genomen worden oin misl^ding te eooribmea. -^-
Voorkomen is gemakkelijker i'dan h^stellen(,-r- Het isV
beter, een Iwijfehichlig liberaalvui&tejisluiten .«dan;,
dc gelicèlë'".Veféeni§ingf?kr^^/oóT^^mak^
Het reglement der vcrcfiiiigiiig „Orde", art. 3,^
beveg|t^ballotage als vijf leden* 'he^wenschen;
llet 'isVjnin of meer hatelijk als er jriief altijd gebal-
loteerd .^vordt. Er wórden niet zóojjigt vijf leden
gevonden die dat voorstellen. Algemcénc ballotage t
is daarom verkieslijker.
In één opzigt vooral hebben wij,iBurijiiipltg'(U
nagevolgd.Wij hebben bet lidmaatschap ook voor niet-1
kiezers opengesteld, (t) In groóte steden vooral
is het getal niet-kiezersdat dpor bekwaamheden-
uitmunt, zeer groot; daar is dus éen dergelijke maat
regel bij uitnemendheid praktisch. Wij;hébben'
het voor Schiedam niet. nagegaan of er bèkwajne
mannen door .de gebrekkige wet worden uitgesloten.
Het zullen er in alle gevallen niet veel zijn', doch het
beginsel is goed en, wat nog niet is, kan komen.
Zié hier de grondslagen van:,één kiesveréenigihg
zoo als wij er een opgerigt weiischén.' -*,Daf het',
gebeuren zal, daarvan maken wij ons wéinig illusieV'
de liberale partij in Schiedam is nu/ juistJzoo^; yéer-(
krachtig niet. Wij mèenen echter onzen pügt tp.
vervullen door er op te wijzen.
-,r w "*5
-
'vii ft 6*
^?s$j^S.?v V:
l^iAfeonhemëEUprij», per Drie Maanden.
A BON WE K EM T:
yrunci■pér'Postdoor bet gehcele Rijk
1.85.
- 2 60.
ADTIE TESrm Wi'
Prijsran 1 lot 10 geirone regels f l.OO iedere rrgvl meer fjO.10.^.
Voor den werkenden stand en toor ireldadigtieid, de helft,tan dén pr'js. i'-':
v.-i*-,»•#»'«?•>-'1
(2) Wij zeiden namelijk„Iedtr kan lid worden" enzf-
Dingsdrtg jl. heeft'hét Humboldt feest té jBerl jjn plaats*'
gehad.' dammer dat het door geen fraai weder wrerd'bakrooKdJ
aanhoudende regenbuijen hebben.de beëreehendo géestdrift"
wel niet kunnen bekoelen^"^doch;belein^ërdën|indvèlêpp-
zigten den geregelden gang vanHet*'.
park, dat den naam van den grootèa nttluur-onderzqekeEïal
dragen, wns met vlHggen en bloemen versierd, en vóor het'
spreekgestoelteprjjfete zjjn buste. Ook het huis waar Hum'f!r
boldt gestorven is, was versierd. Da burgemeester van
Berlijn,'de heer Seydel, beeft dè feestrede gehouden, waarin,"
by wees opHumboldt's verdiensten voör de natuurwëtén-
schap en zijn onvermoeid streven om bot welzijn des volks to
behartigen. Daarna werd de éerslë steen gëlègd van bet'
gebouw, nan de bevordering en'verspreiding van kennis der'
natuur gewijd. Verschillende' geleerde genootschappen 'en
vereeriigingen waren vertegenwoordigd. Het feest wérd bef''
sloten meteenuïtyoering van verschillendezangvereenigingëov'
De kroonprins en kroonprinses zondëade volgende tolegra-
fisoho depêche'tc^.
Aan den Magistraal enden Stedeiijken Raad van Berlijn?^,
Wij zenden van verre onzen groet aan allen, die ter viering
van het eeuwfeest der geboorte van Alexander 'v'on Humboldt'
zijn bijeengekomen. Het st|ëkt Rerlyn ;toteer, opzoo ver-'
ecrende wijze te gedenken aan zijn grootén medeburger, aan1
den man, die op be; veld der wetenschap oenstryderen héld,1
voor zijn koning een vriend eiiftroüwe dienaar is geweest;'
wiens bart steeds innig klopte voorhef welzyn dés volks en
die meer dan ecnïg ander den dank zijner tydgonooton on
dor volgende geslachten verdient. -
Fhedebik VVirjiEtsi.
Victoria.
Op een meeting, door Amorikanon te Honden gehou
den en \vaarby o.a. debeeren John Bright, Charles'Dickens'
en Peubody tegenwoordig warenT moet een 'resólutie 'zyn!
genomen, inhoudende, dat ttllo „vr'y'e natiën," en in dé eeratej
plaats Anaerikë, groot belang stellende in de politieke her
vorming, welke Frankrijk té gémoet gaat, hartelyken dank
bréogen aan prins Napoléon Bonaparte, eersten'prins, van*
den keizèrlykën bloede.'dio, ondanks zyne hooge betrokklrig,^
do zaak dér'vryheïd voor denFranschen senaat warm^hééfev
verdedigd aan hem, dïereeds ïn 1861 blyken gaf van.sym-
pathie voor Noord-Amerikaën deafschaffing der slayérpy;'
die vervolgens' zich'krachtig tegen de inmenging van Frauk^f
ryk in de Mexicaarische kwestie verzette, en zich stoeda een,"
trouw verdediger van Italies eenhetd'en een' moedig'kamp^
vechter voor de volksvrijhedën heeft getoond. V
Z<) Onverminderd tiet in het vorige artikel bepaalde kunnen minstens vijf
teden der verecniging ten alten lijdè'vcrlangen dat een Imtinor medeleden
aan ballotage onderworpen worde. In diV geval wordt bij gcbcimc slcmmine
beslist, dat zoodanig lid-zijn lidmaatschap verliest, indien zich meer dan Va
der stemmen tegen hem vciklarcn. ■- 1
vitju
S C UI ED A M 1 6- Soptoraber 186.9,.r.
By koninklyk besluit is lót voorziiterdereerato kamer
vnn destaten-genoraai gedurende bot zittingjaar 1869 1870
benoemd deheermr.J. A. Fliilipéo, lid dïerkam'pr. f igiutiin
Heden namiddag tén:2 ure is in een, vereenigdé.zitting
der beide kamers, de gewone vergadering der staten généraal?',
zittingjaar 1868—1869, door den minister van bii|Qèn{uodv-
scbo salteng in - naam des konihgs, gesloten.vijf jïï„
'W
