I
1
0^;-r' 1 A
li!
I
A°. 1869.
-wm
M2193.
Vrijdag l||Öctober
m
:?Zl
K è'n'n i s g e v i n g.
HÉT VOLKSONDERWIJS,
r een levenskwestie.
ALGEMEEN OVERZIGT.
II
li
M
in.
Dr. tAMPiNG'hceft tot motto van éeii zijner geschriften
een woord'van Joles Sision gekozen': „//et volk, dat de
beste scholen heeft is het eerste, indien het hel heden nog niet
is, zal hel het morgen wezen." Wij willen er nu niet
over uitwijden, dat wij vele cn goede scholen hebben
wij willen niets "tót lof van onze onderwijzers zeggen;
liet is e'ene te algemeen erkende waarheid, dal zij mannen
zijn, die hunne: taak waardig opvatten maar waar wij
heen willen, zullen velen onzer lezers reeds hebben be
grepen;, wij gelooven, dat Jules Simon er ook wel bij
bedoeld ia! hebben: dat het volk in die scholen dient onder
wezen Je toorden.rEn dat is nu juist het gebrekons volk
maakt te weinig gebruik van die school. Op zijn
12de jaar wordt de knaap ais volleerd beschouwd; hij
wordt van de school genomen, als de taak van den
onderwijzer eerst'iregt begint; en ook terwijl bij nog
sclinol-gao.t^maakt-het 'schoolverzuim geleidelijk ónder-'
wijs'schier^nlrfdg^rjk. Te kort schoolgaan én schoolver-
zuim zij^ll^iiame,oorzaken van vee! sociaal kwaad.
Groot zijn de voordeden van onze vrije slaats-instel-
lingen; maar 'een van de grootste is zeker, dat wij iri
plaats van volgens aarts-vaderlijke roulinc-inzigten ge
lukkig gemaakt te worden, thans bet voordeel hebben, dat
veler geekt zich bezig houdt met de zorg vóór onzen
welstandlrdot de intellectuele cn morele krachten van
velen aan» staat cn^maatschappij te dienste staan.
Ilocvcel.goeds komt niet uit dén boezem dernatie v'oorl.
De' natie peilt zelf dc maatschappelijke wouden, wier
bestaan zelfs een landsvoderlijke regering zou hebben
genegeerd. De natie spoort de middelen op, die tot
verbetering kunnen strekken, en oefent in dat opzigt op
dé regering zelve invloed uit.
:i Ook bet gevaarlijke en verkeerde van het scboolver-
zuim is aan velen niet'ontgaan; kon men hier en daar
opzich zelfstaande pogingen waarnemen om dat kwaad te
keer tégaaii; tot eindelijk de hëerenllARTiNG een bepaald
schoolverbond'wensclilen le organiseren. De groote
deelneming van all$ kanten is voor ons een zeer ver
blijdend toeken. Krachtig zal de band aan het werk
worden/geslugén en de „uitgedoofde notie" zal niet met
brutale kracht maar met morele middelen dit maatschap
pelijk k>vaad'trachten tegen te gaan. Wij voorspellen
epjm^.^^ gQCds^van; wij hopen, dat ook uit onze stad
vèlen'jzulfènidèeinëmen aan 'de vergadering, velen en niet
alléén onderwijzers maar ook andere personen."Onder
wijzers kunnen er niet géraist worden, maar het zou
jammer zijn als er niet ook anderen-deel aan namen.
liét is een nationale zaak.
fff Iedere steen aan een gebouw is er eenen ook wij
willen van onzen kant een poging in het werk stellen om
de kwëstie. hóe het schoolverzuim tegen te gaan, wat
nader, bij de oplossing te bréngen. Wij beginnen met
te trachten de oorzaken op te sporen, die het ongeregeld
schoolgaan te weeg brengen cn gelooven, dat niemand
het onnatuurlijk zal vinden, dat wij juist met dat onder^
zoek aanvangen/
Wij'moeten terugkeeren tot iets waarmede wij aan-
j jingen"jndêt dé onvolledige waardeering van den invloed
van het onderwijs op den menscli. Die onvolledige
waardeerir.g is waarlijk zeer algemeen; én niet alleen
onder 'de lagere klassen, neen 1 Ook onder de hoogere
wordt.het' onderwijs beschouwd als een ofrigtcn tot de
"?°%|'kunsten, - \Vat heeft mijn zoon noodig om han-
dclaatvpf ambtenaar, teworden, vraagt menig vader, maar
^JlJ^irogét leeren om'ontwikkcld te worden, daar be-
kóipjgért hij zich niet over. Vakken die niet onmjd|
(lelijk- praktisch nut hebben, noemt men, onnoódiger
uoMeft'^ènlijn ballastiv
-Ze!fs:sommige leden der eerste
kamér dachten er zoo ovèr bn de behandeling van de wet
,op het militair onderwijs'emvonden „veel geleerdlieid"
voor den luitenant.pverhbdijjftf als óf de zonen, de hoop
des vaderlands, aUeen luitënMt en geen mensch dienden
't'c worderir"—
Verwondert u niet meer óvérhetschoolverzuim. Zelfs
dc pairs van Nederland, de hóogere standen, begrijpen
veelal het eigenlijke nut cr niet van. Mijn zoon heeft
deze vakken niet noodig om de „dienst" als luitenant te
kennen; is die rcdenering; iets verstandiger dan deze
mijn zoon behoeft niet te kunnen rekenen en niets van
de vadcrlandsche geschiedenis te weten om te schaven.
Waarlijk, nu mcu zoo algemeen de waarde van het
onclerwijs niet begrijpt, dient men veeleer te vragen,
hoe komt het, dat er nog zooveel kinderen van arbeiders
op school gaan om vakken te lecren, die ze niet noodig
hebben.
Wij gelooven een antwoord op die vraag te kunnen
geven..Vele ouders vinden het een groot gemak voor
hunne kinderen als ze eenmaal "lezenschrijven en
rekenen kunnen, zonder iets van liet nut der ontwikke
ling in te zien. Velen vinden het een „mooi ding".
Ook vinden ze het wel eens aardig, als dc zoon wat weet.
Maar de hoofdoorzaak waarom ze nog schoolgaan, ligt
onzes inziens in het gemak en de rust als de kinderen
van den vloer zijn. - Nu spreekt liet wel van zelf,
dat als niet achting voor het onderwijs de kinderen
naar school doet zenden, de ouders als zij bij geval
een kind eens noodig hebben of er ten minste niet door
geplaagd worden, zo Ook ligt eens te buis houden; dat
in de rede. Het schoolverzuim is een natuurlijk
van den weinigen eerbied der ouders voor
beschaving.
Alles wat daarom de ouders intellectueel cn moreel
kan verheffen, tentoonstellingen te bezigtigen, goede
volksspelen, nis anderzins; alles wat bun eerbied voor
geestesbeschaving in kan boezemen, als volksvoordroglon,
is de natuurlijke bondgenoot van liet geregeld school
gaan. Die middelen worden van zelf reeds aan
gewend cn liggen ook niet op den weg' van een school
verbond; dat meer onmiddelijk handelend wil optreden.
Wat den bond betreft, bij zal het wel van zijn kant met
het uilloven van premier), liet aanmanen van ouders enz.,
moeten vinden. Hij zal daarincdcveel te weeg brengen;
doch wij gelooven, dat vooral een bond veel zal kunnen
uilrigtcn tegen het te vroeg verluien van de school.
Daarover in een laatst, zeer kort artikel.
ligt
gevolö
lil
vil
M
ABON KB ME K 07;
•AbÖDncmëntsprgs,,. per Drie Ma widen, h f 1.85,
Franco por. Post, door Let gebeele Rijk VV •?^v vv-*2.60.-
1
V-U-.v'. •"3-'
'•is
(Brieven JPrnnco.)
A D V BETE N II E N«,
Pigs: Tan 1 tot 10 gowone regels f 1.00leüerfr'iffjel meer f 0,10.
Voor.den werkenden «tand cn roor weldadigheid, de kalft van den p» ijs.
VA5f SCHIEDAMf'*
Rifengt bij deio.-ter kennis ran de Ingezetenen: Dat het Kohier Tan
het Patentrcgt .(cerilc kwartaal), dezer Gemeente,orer^het dienstjaar
7®,0v^'O j dor den lie or Comroisaaria des, Koning: indcieiProrinciei oj»
den01 Sc/)teraher 1889 executoir Torklaard en op heden mud den Ónt^
TahgerdérrDiféotë^Bel aiitin^é1^1e^W*^dwïhgf iowgewïkCr' -
^Yordendé Toorl» bij deie herinnerd dat een ieder Terpligt ia zijnen
:Op den hg de wet bepaalden Voet, te roldoen; alsmede, dat, tan
heden a^ de termijn ran drio inaandoni ingaat, binnen welken de reclames
tegen dezen aanslag behooren te worden ingediend.
£n ia hiervan afkondiging geschied ,waar het behoort, den 30 Sept. 1809.
rjfr.+\ .1 'V; v Do Burgomeostor voornoemd,
P.J. VAN DIJK VAN MATEN ESSE.
-• "v. - -
Wij vcroorloovcn onsin. tlii'opzigt van liet gcachlo raadslid
Viujlakü in mcening to verschillen.
Het bekende schrijven van pater Hyacintho blijft to Parys
in do kerkelyke kringen en aan dé zydo des gouvornements
eon onderwerp dor gedachten. Onder do vrienden cn bekenden
van den aartsbisschop van Parjjs wordt ontkend, dat hij
vooraf'kennis heeft gekregen van het besluit van don redenaar
dien hij op den kansel dér domkerk van Parijs had geplaatst.
De bisschop van Orleans, de beer Dupanloup. heeft den pater
dringend aangemaand om weder ih zijn monnikorde te treden.
Denuntiushecfteon onderhoud mot keizer Napoleon gehad,on
zou met hem, naar gezegd wordty/over den pater llyacinike
en over bet concilie gesprokon hebben. -
Op den boven bedoelden brief van den bisschop van Orleans
geeft de pater het volgende,antwoord, gedagteekend den
6 dezer:
Monseigneur, diep treft mij het gevoel dat u den brief,
dien gij mij de eer doet to schrijven, in de pon heeft gegeven;
en ik ben zeer erkentelijk voor do gebeden die gij do goedheid
hebt voor my te doen; maar ik kan noch de verwjjten noch
de raadgevingen, die gij tot my rigt, aannemen.
„Hetgeen door u een grooto feil van my is genoemd, noem
ik do vervulling van een duren pügt.
„Ontvang, monseigneur, do liuldé, der betuiging van den
Eerbied waarmede ik, in'Jezus Christus en inZjjnokerk,
bljjf: u zeer noderige en gehoorzame dienaar."
Dit antwoord vindt o, a. by vul by het Journal des Dèbats,
als„het merk dragende van een oenvoudige waardigheid en
van een innige overtuiging,welko indruk by eiken onpartigen
lezer moeten maken."
Bij een besluit des Heiligen Stocls van jongodagteekening
zijn do biS8choppe» ïm Spanje gemagtigd geworden om don
eed van trouw ami: aieuwe constitutie des koningrijks af
'te leggen. Die gowig 'ii.-j stap van den paus, welko in beginsel
gelyk staat met het erkonnon dor nieuwe orde van zaken in
iöpanjo, is door het olliciele dngbiud van het Fransehc keizer-
Vyk bekend gemaakt. W
v'
Dingsdag jl. is door een commissie uit do twoëde kamer
der staten-gcneraal, het volgende adres dier kamer, tér be
antwoording van de troonrede, aan Z. M. den koning aan-,
geboden
Sir el
De tweede kamor der stat on-generaal stoUhot ophoogen
prys, dat Uwe MajeBteit de vertegenwoordiging van bet
Nedcrlandsclio volk, by hot openen dezer zitting, welkom
heeft geheeten on op het vele en goede heeft kannen wijzen,'
't welk zich in don toestand des vaderlands vertoont. j
Aangenaam was het ons, de vernieu wde verzekering te
ontvangen, dat onze botrokkingon mét de andere mogend
heden van den meest Yriemlsobappelyken aard zyn..,
De 'getuigenis, jiöor Uwe Majesteit afgelegd omtrent den
Ioffcljjkcn y'ver, waarmede zoo- en landmagt voor (durend,
hare pligten vervallen, wordt door ons zeer gewaardeerd,
Gelyk in vrije ontwikkeling van landbouw, handel én
nijverheid, stollen wy met Uwe Majesteit levendig belang in
de gewigtige zaak van hot volksonderwijs. Elke voordragt,'
onderwys betreffende, zullen wy nnauwgezot onderzoeken.
Overtuigd, dat door spoedigo voltoojjing van het spoor
wegnet en van andere groote openbare werken de levens-,
belangen des vaderlands krachtig zullen worden bevorderd,
verblijden wy ons dat daaraan steeds met y ver wordt go-
arbeid. Indien voor die voltooying buitongewono^hulpmid
delen noodig zijn, en dien ten'govolgc eenigo verzwaring van
den rentelast, die op den staat drukt, onvermijdelijk wordt,
hechten wy waarde aan het.door Uwe Majesteit goöpénd-
uitzigt, dat desniettemin hot eindcijfer dor stoatsbegrooting
voor bet volgend jaar benedenzat van het loopendo jaar zal
kunnen blijven.
Van het verslag van het beheer en den toestand der
overzeoschc bezittingen en koloniën zullen wy niet belang
stelling kennis nemen. Uwe Majesteit vindt ons doordrongen!
van het pligtbescf om aan de verbeteringen, welke die toe-
staud behoeft, en dus aan -atle daartoe strekkende voor-
draglen onze meest ernstige zorg te wyden.
Uwe Majesteit doet ons de aanbieding"van een aantal
wets-qntworpen voorzien, tot de regtsbodeeiing, do belas
tingen, het verdedigingsatelsel en andere gewigtige binnen-
landscbaaangelegenheden betrekkelijk. 'ff '-
Van grooten omvang zul dien ten govolge in dit zittingjaar
onze taak zjjn. Wy hopen, Sire, die door inspanning van
alle krachten te volbrengen en alzoo, onder' Hoogeron zegen
met Uwe regering nuttig workzuam te zijn voor het dierbaar
vaderland, waarvan het welzijn zoo miauw asn dat van Uw
doorluchtig stamhuis verknocht is.
Zijne Majesteit heelt daarop het volgende geantwoord
Mijne üeeren!
Ik verzoek u nan do tweede kamer der staf en-generaal
mijnen dank to willen overbroógen voor haar!,adres van'
antwoord.
Het was my aongennom daaruit op nieuw te vernenaon,
dat ik niet te vergeefs hare medewerking bob ingeroepen tot
werkzaamboden, waarby do gowigtigste belangen dos vader
lands betrokken zyn,enbet ismynópregten wensch, dat hare
beraadslagingen ann het heil vau dat vaderland, ondor Góds
zegen, bevorderlyk zullen zjjn. -t
He KAMElt DER STATEN GENERAAL.
In de zitting van gisteren heeft de commissie, belast ge
weest met bet aanbieden van hot vastgesteld adres van ant
woord op dé troonrede, by monde van den voorzitter borigt;
dat zy zich den vorigon dag dos namiddags ton halfzes.uro
van die taak hooft gekweten. Aan do vergadering is mede-
decling gedaan van ingekomen stukken. De.beer van Kek''1
beeft het voorstel gedaan, dat ccn commissie wordo benoemd
tot herziening van bet reglement van orde in zyn geheèljDIt
voorstel zal op ccn nader to bepalen dag in bórah'dslaging
worden gebragt. r.-.-j
Hot officiële dagblad van hot ■Pörtugësobé gouvéruQ-
ment behelst hot volgende schryvën'van dén ^'koning! van |i
Rortugal aan den hertog van Loüld, hét/höofd'van zyn ||j
ministerie.v j||
„Mijn waarde hertogOpmorkondè dat zékere dagbja.dqn. jp
yqihoadcD, dat,, ten gevolge, van eon tqParys bcraamd'ptan,,'-
de kroon' vah Portugaldadelyk-op mijh'aoémzouóvérgaM^aasr;
onder hot regentschap van myn doorluchtigon vader, én'dat' 1
ik dc Spaanscbe kroon zou aannemen; en vóórts ziénde'
dat die ongegrondo geruchten, welke my een zoo bédenkelyk
en aan myn gemoed zoo vreemd besluit toeschryven, veld'
winnen, zoo verzoek ik n ze on verwyldtedöehlogensfrofren.
„Heeft de Voorzienigheid dagen van smartelijke beproe
ving aan myn vaderland beschoren, ik hoop en vertrouw; die^
hagchelyke omstandigheden te zulten te boven komen met dé
liefde des lands en met het opregte bondgenootschap tussohen
do volksvrijheid en den troon.
„Aan het hoofd ouzer natie te staan is voor my de post
van eer; en ik zal my weten te kwjjten van de piigién die de
liefde voor onze staatsinstellingen en de tróuw aan "myn
vaderland my voorschrijven. Portugees bon ik van geboorte,
en Portugees wil ik zyn by myn sterven."
Dit koninklyk scbryven is door alle bladen van bot rijk
met welgevallen begroot.
,'f!
üil
;»l|
