Donderdag ^35 November.
Verschijnt dagelijks uitgezonderd Dmgsdag.
Nog eens onze Afgevaardigde.
<A°. 1869.
JW 2232.
ALGEMEEN 0YERZIGT.
BU1TENLANDSCHE BERIGTEN.
i
lass
i.
Bij de begrooting ,yaa,Neêrlandsch Iodic werd in het
geheel door verschillende leden, de ministers niet mede-
gerekend, 20-imaal.hct woord gevoerd. Onze afge
vaardigde NiÈitSTRASz'nam van ditaanloi redevoeringen
18 voor zijn rekéniSg; terwijl liet erkende hoofd der
conservatief-koloniaie oppositie, do heer Hasselman,
slechts 13 malen het woord voerde. Men ga eens na,
wat er van het debat zou worden als alle leden, die even
veel van de koloniale zaken wisten als de heer Nierstrasz,
een gelijk getal redevoeringen hielden. Het spreekt
vanzelf: dat het uit de lengte of breedte moet komen;
en nu de heer Nierstrasz dikwijls zijn licht laat schijnen,
kan het niet anders of dat licht wordt wel eens wat
schemerachtig. Ais een voorbeeld van de verregaande
onbeduidendheid der adviezen van onzen gcachtcn afge
vaardigde, brengen wij aan onze lezers een redevoering
onder het oog, door liern gehouden in de vergadering
van 11 November Bijblad, pag. 168).
Het debat liep over een amendement van de heeren
Viruly en Moens,. om voor subsidie aan personen of
inrigtingen ten behoeve van liet inlandseh onderwijs
ƒ30,000 uit te trekken. De heer Viruly wenschte
deze aanbieding van f 30,000 te doen beschouwen als
een votum van vei trouwen in den minister, die in een
andere betrekking getoond had zooveel sympathie voor
hetinlandschonderwijs tebezitten. De gelden werden
aangeboden voor het onderwijs van den Javaan, niet
voor dat van den Europeaan in Indie.
Be christeüjk-histörischen lieten zich nietonbetuïgd.
Om van van Lijnden niet te spreken. Saayvians Vadi k
bragteen onbegrijpelijk advies uit; Biciion van IJsscl-
monde deed ons aan den heer Kuyper denken, 's Mans
versteende dogmatiek doemde hem tot werkeloosheid,
waar èfjjets goeds was te verriglen buiten de dogmatiek
om. - De heer Biciion schijnt als afgevaardigde van
hel christendom in de kanier zitting te hebben.
Als Act christendom er niets bij winnen kan, staat, als wij
goed begrijpen, die geachte afgevaardigde, geen gelden
toe. Nederland is immers een christelijke natie.
Ook de heer Nierstrasz motiveerde zijn slem.
Waarom hij dat noodig achtte zullen on/e lezers niet
begrijpen, doch zij zullen het straks van den geachten
afgevaardigde zelf vernemen, tot zoo lang geduld.
Wij herinneren onzen lezers, dat de heer Nieiistrasz
deze woorden sprak, toen hij den vorigen dag die zoo
verdiende teregtwijzing van den minister had ontvangen,
welke wij in een vorig nummer ter kennissc van on/e
lezers hebben gebrngt, Dit is nu ironie!! Wij denken
er bij aan iemand, die zijn best doet het air aan te nemen
als of „het niet raak was."
De heer Nierstrasz vindt het noodig zijn stem te
motiveren, omdat hij een koloniale specialiteit is. Wij
begrijpen dat niet; wij zouden zeggen, dat de koloniale
specialiteitendat ieder lid van de kamer zijn stem
eerst dan behoefde te motiveren, als men van hem met
reden een andere stem verwachtte. Wie zou nu van den
heer Nierstrasz een andere stem verwachten; wanneer
heeft hij zich als een vriend van het inlandseh onderwijs
doen kennen? Als de lieer Nierstrasz het woord
niet voerde om nieuw licht te verspreiden, had luj best
ditmaal kunnen zwijgen.
Zietdaar een argument een volksvertegenwoordiger
yolkomen onwaardig. Als wij nog in de gouden eeuw
der ullramontanen, in de middeneeuwen leefdendan
vyas het te begrijpen. Toen werden voor privaat-
gebruik aan de vorsten gelden toegestaan in den vorm
van half gedwongen cadeauljes; men gaf dun natuurlijk
zoo weinig mogelijk. Maar nu, nu de gelden worden
toegestaan om aan beginselen uitvoeringtegeven
nu dikwijls verschil over jle cijfers van een post op de
begrooting verschil van beginsel aanwijst, nu mag een
volksvertegenwoordiger zijn beginselen slechts dan doen
gelden tegenover die dct,regering als ze^goedkooper
zijn? Zou de heer Nierstrasz zich verbinden willen
nimmer vóór een amendement te stemmen, dat ver
hooging van een post beoogt?
Er waren in het debat drie meeningen opgeworpen
betreffende de wijze waarop het inlandseh onderwijs
dient le worden ingerigt. Moest men daarbij met de
inlandsche aristocratie, of moest men juist omgekeerd
met de democratie beginnen, of was het beter zich op een
geheel neutraal standpunt tegenover standen-verschil
te plaatsen. Ook hierover doet de heer Nier
strasz zijn meening kennen. Hij is in dit opzigt ho
mogeen met den minister. Wij merken evenwel op,
dat in geen geval de wijze hoe men over die zaak dacht
op iemands oordeel overliet amendement-Vtruly invloed
kon uitoefenen. De gelden werden aangevraagd voor
opkweekïng van onderwijzers en of nu de aristocratie of
de democratie worde onder,wezen, in heide gevallen zijn
er onderwijzers noodig. Doch al was datgene waar-
voor het erediet werd aangevraagd van dien aard, ddt
het/ion gebruikt worden om bij het onderwijs niet met
de aristocratie te beginnen; had de heer Nierstrasz
dan niet in dat geval een waarborg in het gevoelen van
den minister, die ook „van boven af" wil beginnen?
Wij vragen is dut een verstandige reden om tegen het
amendement te stemmen, De heer Viruly zou
wenschen, dat het besteed werd voor opkweeking van
Javancnt/i ons land; hij wenschte du. Maar of die wensch
vervuld zou worden hing van den minister af. Ais
nu de heer Viruly minister was, zou het argument zin
hebben, maar nu: de heer Nierstrasz is tegen het
meerder geld uitgeven voor opleiding van Javanusche
onderwijzers omdatde heer Viruly die opl *iding
hier in ons land wil doen plaats hebben. Alsof niet de
heer de Waal aan het roer was, die volgens den lieer
Nierstrasz de wijze waarop mlandsche onderwijzers
dienen te worden opgekweekt „zoo juist heeft voorgesteld.''
3
1
t. «si
COHRAÜT.
A B.O N N E M E N T
Abonnementiprij», per Drie Maanden1 85,
Franco per Posty door het geheele Itijk- 2Ö0.
(Brieven ïranto.)
ADVBETEKTIE'H!
Prij»Tan 1 tot 10 gewone regel» f 1 00 j iedere regel meer 0.10.
den werkenden »Und en roor weldadigheid, de belft T»n den prijt.
Mijnheer Je voomller, hoewel de innmlcr mli niet zou sdicrplegen
de aanneming van dit amendement ais tegen dit vin gisicicn heeft vei-
hhtaid, moei ik m de besnijding danvan den ministerondci«leunen Ik
hoop met dat men het aan een overdreven gov oei v.m d lukli i n lieid wegens
de housebe beinmioling van den mmisirr op gtsleren zal nmhnjsen,
dat ik nu weder geheel aan ziine zijde sta Neen, mijnheer de voomlteidie
dankbaarheid, hoe vei zij «uj kon voeren, zou mij met tejen mijne ovei-
tuiging een amendement doen besnijden
Wanneer men echter ccno geringe soni,z 10 als hier voor het ml indsüi
onderwijs wordt aangevraagd, mol wenscht toe te slain, dan is men verphgl,
wanneer men zich overigens inet kulonnlc zaken inlaat, van die vvcigenng
rekenschap te geven. Ik zal dat zoo kort mogelijk doen.
in hol algemeen kan ik mij' beroepen op een argument, dal ook gisteren is
gebruikt: dit wanneer de regering bet met noodig acht meerdere sommen
aan to vragen, ik het verkeerd vind haar die sommen up te dnngcli.
De denkbeelden, door den minister omtrent het ïnlamlsrh onderwijs ont
wikkeld, zijn, mijns inziens, de eenige die, nu \erlnop vin tijden, tol ontwik
keling van do J iv.unselie bevolking kunnen leiden. Men kan znli geen
scholen voetstellen, wnr de kinderen vin de echt J.ivimsiUo uuslokritic
zouden zitten natst de kinderen van den minderen m in. Hoc wil men toeli in
een Ijml, wnr do mindere den meerdere niet andcis dm geknield en
kruipende n ulerl, en ei vier talen zijn om den gi and v.-m dcu .if»t md tussclion
iien uit te drukken,allo kinderen in een school vei cemgciiNeen, eerst dm
wanneor die, in ons oog, veroudeiüé picjugcs hug/ imerhmd veidwcnen
zullen zijn, zul men tot dat ideiul vaugelijklieid op Jivt kunnen geraken
VY innen eens dc kinderen van rcgentcn-cii andei e hoofden in ons oog
heler uudori igl zullen ztjn, wunl vuui dad iv.u mschc maabcli ippij zijn zij zeci
liest.li nfd, dan zul die invloed zich trapsgewij/e ondei deinindeie klivae uit
hielden Ik zul iiicl heiInlen hetgeen de ministei dnironiti ent gezegd heeft,
nu ir alleen betuigen met hem diiiromiiciit volkomen homogeen te zijn.
Tegen het denkbeeld van den heer Virulj om die.ƒ30 000 te besteden om
J lianen htoi heen te brengen en d in te ondeirigtcn en te lie li tvcn, moet ik
mij ten 5loikilo verklucii Al Iml de ministei zit.li met togen hel .uiiendn-
meiit icrklnrd, dm zou lniveii0enoeimie toelichting reeds eenieden voor
mij zijn om tegen hcumcndcmunl te stemmen.
De verkiezingen le Parys zyn zonder eenige storing der
orde ufgeloopen doch hare uitkomst is ongunstiger dun do
In rigien van de beweging op het electorale terrein in de laatste
dagen hadden doen* verwachten. Rochufort, wiens eenige
aanbeveling was, dat h(j 'den keizer en diens g*»zïn openlyk
had gehoond is gekozen, in een kiesdistrict al ivuur da stera-
geregiigden vooreen groot deel tot de arbeidende volksklassen
behooren. j
In hot achtste district waar by de vorigo verkiezing Jules
Simon bijna met algemeens stemmen verkozen was, met
meer dan 30,000 stemmen, verkreeg nu de heer Arago, met
22,110 stemmen de meerderheid; in bet derde district,
wuar de vorige keer Bancel met ruim 22,500stemmen op
Ollivier de overwinning behaalde, is thans Crdmieux, de
gryze domokratische kandidaat, met 20,489 stemmen ver
kozen, terwyl in het vierde district een herstemming moet
plaats hebben tusscben Giais-Bizoin en Brisson.
Een sehryven uit Parijs van jl Zondag behelst het vol
gende: De ministeriele crisis duurt voort. De jongste plannen
van kabinets-veranderingen hebben schipbreuk geleden op
*8 keizers wil om don heer de Purende op een ol'anderen post
in bet kabinet tc behouden. Door tusscheukomst van den
heer Olluier waren portefeuilles aangeboden aim de heeren
Mgris, de Talhnuet Buffet en Dnru alle onderteekenaren
van do veimaarde interpellatie der 116; doch zy weigerden
in het kabinet zitting te nemen notens denjiqer de Forcade
den man die als minister vnn liinucnlimdaclie zaken helgedraj
des gouvernements by du jongste ulgemeeae verkiezingen te
verantwoorden heelt.
Doch thans wordt gezegd, dat in hel kabinet zelf, en wel by
een liberaal lid, den minister van finantien AIaghe, bedenkin
gen togen het aanblijven van den heer de Forcade bestaan;
hij zon welügt moeten weigeren voor de kamer te verschenen
met een ambtgenoot, die zoo vele volksnfgevaardigden tegen
zieMiigffmnnen heeft. Verder wordt ten stelligste verzekerd,
dat de heer Schneider weigert het voorzitterschap der kamer
op nieuw te aanvaarden indien bet tegenwoordig kabinet
aanblijft. Kortom, wy zyn in een kabineta-crisis; doch dat
zij vddr den 29 dozer, den dag van d4-opening der wetgevende
zitting, zal afloopen is niet zeker.
PROVINCIALE STATEN VAN ZUIDHOLLAND.
In de zitting van gisteren zyn de geloofsbrieven van den
heer van Stolk, nieuw benoemd lid voor het hootdkiesdistrict
Rotterdam ingekomen, goedgekeutd en heeft de heer van
Stolk, na aflegging der gevorderde eeden, zitting genomen.
De zitting was hoofdzakelyk gewyd aan de beraadslaging
over het gewijzigd ontwerp der verordening betreffende de
opheffing der ambachten in Rynluttd, 'naar aanleiding van
een derde rapport door de daartoe betrekkelijke commissie
uitgebragt. De voorzitter verklaarde in naam van ged.
sinten, dat zy zich in den tegenwoordigen stand der zakon
thans met hetgewyzigd ontwerp vereenigdon. De heeren
Visser van IJzendoorn en Poortman hebben het ontwerp,
vooral wat het hoofddenkbeeld, in art. 5 vervat bestreden
Onderscheiden leden verdedigden het ontwerp, dat tenslotte
met 51 tegen 12 stemmen werd aangenomen.
In een avondzitting zyn nog eenige aan de orde gestelde
zaken afgehandeld, waarbij'o. a. besloten werd, gedep.staten
te magtigen met het gemeentebestuur van Hitlegersberg in
overleg te treden, (en einde aan die gemeente ongeveer 120
centiuren grond van de provincie in eigendom ai te staan, en
wel ten behoeve van de droogmaking der plassen in Seliie-
lttnd, waarna de najaarszitting door den voorzitter, in naam
des konings. werd gestoten.
Jt. Zaturdag ktvam een schip, dat den Ryn at voer,
tegen de spoorwegbrug tusschen Hamm en Neussaan, op
het oogenblik dat aldaar een houtvlot werd doorgelaten. Aan
d-n schipper van het vaartuig werd op ongeveer lOOOachreden
van de in aanbouw zynde brug gelast de ankers uit te tverpon.
Hieraan werd uiet spoedig genoeg voldaan. Het schip stootte'
daarop tegen den steiger, die verbryzeld werd, met het ge
volg, dat ruim een millioen pond yzer met de balken op het
sehip stortte, dat met de opvarenden!» de gojven verdween.
Op den steiger waren ruiin 40 arbeiders werkzaam, die in
een oogenblik in bet water bedot ven werden. BIy kens nadere
berigten zijn er 19 personen omgekomen; vyfgroota vracht
schepen, toebehoorende aan den aannemer van het werk,
zonken insgelijks; de bemanning wist zich evenwel te redden.
De vrouw van den schipper van bet eerste schip, hief haar
zuigeling gedurende een oogenblik boog boven baar hoofd
op, toen zy in de rivier zonk. Byna in hetzelfde oogenblik
waren moeder en kind verzwolgen.
- In weerwil van alle mogelyke philanthropic neemt
het pauperisme op schrikbarende wijze toe. Vooral in Enge
land is de armoede vreestoly k, en, even als Weelde en ry kdora
concentreert ook 'dit ziekte-verschijnsel der maatschappy
zich in de hartader des laudsdo trotsche wereldkoningin
Londen.
Vrijdag-ochtend is te Londen op straat een werkman go-
vonden, die van honger omgekomen was. By onderzoek is
gebleken, dat, in weerwil van een uitdrukkelijk bevel van
bestuurders van hel werkhuis, de directeur, Burnuston, ge
weigerd had bem op te nemen. De directeur is besohuldigd
wegens manslag, en van harte hopen wy, dat de even bard-
vochtige als willekeurige beambte de geregte straf niet zal
onttoopen 1
Eenigcn tijd geleden overleed in een der Londenecha
krankzinnigengestichten een persoon, die daar slechts korten
tyd was verpleegd. Bij de lijkschouwing bleek, dat de over
ledene ten gevolge van zware mishandeling moest zyn ge
storven, daar zyn borstbeen, boneven3 een aantal ribben,
waren gebroken. Noch de directie, noch de oppassers wisten
echter iets van de mishandeling te verhalen. En toch moest
zij in het gesticht bobben pluats gehad, daar by de opneming
door geneeskundig onderzoek was geconstateerd, dat het
tigchaam des lyders ongeschonden was. Zich zeiven die mis
handeling aan te doen, was den krankzinnige onmogelijk
geweest, deur by, als vallende onder degevaarlykepatiënten,
in eon kneer was geplaatst die zoo ia ingerigt dat de bewoner
zich zeiven niet schaden kan. Het eenige wat de coroner kon
te weten komen, was dat op den morgen van den ditg, wa irop
de geneeskundigen verklaarden, dat waarschjjnlyk de mis
handeling had plaats gehad, de krankzinnige door zijn be
waker wits aangekleed, hetgeen, naar diens zedige vei klaring,
wel wat moeite had gekost. De dagbladen ontlui werpen dit
voorval aan een scherpe kritiek die hierop neêrkomt. dat het
in elk geval beter is, de krankzinnigen in vrylmid fe laten,
dan te gedongen, dat zy in het verborgene worden vermoord.
Te Longriddy, opde kust vun Haddington, ongeveer
4 uur van Edinburgh, is een walvtsch van 82 yoe$ lengte en
A
