m:
Donderdag %5 December.
Verschijnt dagelijksT^tgezonderd Biagsdag"
r!869.
JW 2232..
MIDDELBAAR ÓXDERWIJS VOOR MEISJES
en de lieer'YAN KUYHL
BUITEiLANDSCHE BEII&TEN.
at
Nationale Militie.
K e n n i s g e v'i n g.
De
J. II. REIJGERSBF.RG,
-A
ii.
Doch i misschien zit de bewijskracht in de nieuwheid
van dat beginsel. Dat is ons te hoog.
We! zegt de heer van Kuyk later, dat de zaak nog
moet "worden onderzocht; maar die lieer vergeet aan te
toonen wat hij beweert, dat de zaak niet onderzocht is.
Ziet eens, mijnheer van Kuyk, er zijn voorstanders
tan een dezgelijk onderwijs.Toen de zaak voor den
Delftschen gemeenteraad kwam, kreegt gij adviezen van
mannen ais de heeren Steyn Barvé en Grothe;
kreegt gij advjezen van dames alsjpeyrouvv Storm; in
uwe vergadering bragt de heer II ar to^h H ey s (linke
argumenten te berde; door mannen als' J. P. deKeijzer,
is het middelbaar onderwijs voor meisjes overdacht;
menig couranten-artikel is er aan gewijd geweest.
Nu gaat het maar zoo niet te zeggen Yde zaak is niet
onderzocht," zonder eerst eens door grondige bespreking
aangetoond te hebben, dat wat men ten voordeele van
dat onderwijs inbrengt geen steek houdt. Het is zeker
nog gekker, met een Delitsch gemeenteraads-lid te
dècreteren, dat vrouwen hersens voor exacte wetcn-
sctiappen/gesioten zijn; maar het gaat ook volstrekt
niet aan, zoo ajs gij zich van de zaak af te maken met
alleen maar op de nieuwheid te wijzen. Overigens
welk een gedaehtengang. Er heerscht overdrijving
in iets nieuwsik wil even goed onderwijs voor
jongens als meisjes doch hier is kwestie van onder
wijs in physica,'chemie enz.dit is een nieuw be
ginsel f.In het voorloopig verslag wordt de aandacht
er op'gevÓStigd en tevens de meening te kennen gegeven,
dat kweekscholen voor onderwijzeressen als miijflelbare
scholen 'zijn te beschouwen Niemand zul daar op
tegen hebben
Dat bewijs; dat kweekscholen voor meisjes met middel
bare scholen gelijk staan, zul wel beteekenen, dat liet
goed is aan schooljufvrouwen die vakken te leeren, niet
aan gewone dames. Wij zouden zeggen, als die onder
wijzeressen die vakken niet mogen onderwijzen, wat
doen ze don die" te leeren. Maar toch het is dwaas,
dat de heer van Kuyk uit die gelijkstelling een argu
ment baalt. Dat de onderwijzeressen voor lager onderwijs
in ihri'gtirigen van middelbaar ouderwijs worden opge
kweekt, bewijst dat nu, dat meisjes geen middelbaar
onderwijs noodig hebben.
De heer, van Kuyk zegt,vdat derigtingwaarin de
minister wil werkzaam zijn, is die van de emancipatie
der vrouw. De heer van Lijnden noemt die woorden,
die men alle dagen hooren kan, nog wol een eigenaardige
karakteristiek (1). Waarlijk het is een aanbeeld waarop
veel te veel wordt geslagen; dat woord emancipatie is
een akelig woord.Men heeft in Engeland Katholieken,
Joden en slaven geëmancipeerd, men wil nu aan de
vrouw beginnen. Dat woord emancipatie is een scheid
woord geworden; men is er bij gaan denken aan dames
die den Amerikaanschen minister een standje gaan
s'choppeli, omdat men bij de benoeming van gevolmagtigd
minister is gepasseerd. .Als men meent, dat de voor
standers van middelbaar onderwijs voor meisjes daar
heen willen; als men meent, dat goed onderwijs daar
heen leidt, tast men géheefmis. De zaak is veel een
voudiger. Niet allen die voqè middelbaar onderwijs voor
meisjes zijn, zijn voor dieleigenlijke emancipatie.
Neen. Men meent, dat èlpals bij jongens zoo ook bij
,meisjes, uitgebreid Jager .ijs, zonder middelbaar
'énriiurszmid'er dak is.Het uitgebreid IngeFïandenvijs"
kan de taak vdn liet middelbaar niet vervullen. Het is
niet alleen te doen om de meisjes meer, het is vooral ook
te doen om ze beter te leeren. Bij het lager onderwijs,
als het de pligten van middelbaar vervullen wil, heeft
één man of vrouw alles te onderwijzen, hetgeen boven
ieders krachten gaal. Onderwijs van deskundigen is
de wcnsch niet alleen van plijsische maar ook Yan litera
rische mannelijke of vrouwelijke deskundigen. Men
wil dat onderwijs niet, omdat een deskundige meer zal
ieeren, maar omdat iemand die een vak onder de knie
heeft, ook de elementen beter doceert. Men wi|, dat de
intellectuele krachten der vrouwen beter worden ont
wikkeld. Thans houdt het onvoldoend onderwijs die
krachten er onder. Men late aan de geestesontwikkeling
der vrouw den vrijen loop.
Onder minder lachverwekkende termen brengt de
heer v a n K u y k het „lieftalligheids" argument van het
Delftsche raadslid Sou tend am in de kamer. Onder
minder lachverwekkende termen, meer onder aandoen
lijke bewoordingen. De lieer v a n K u y k zegt echter
niet, dat hij het zelf zoo meent. Hij is nog in dubio.
Dat lieftalligheids-gevoelen moet echter geeerbiedigd
worden. Een fraaijc redenering.Is het de roeping
van een volksvertegenwoordiger de gevoelens te toetsen
en zich zelf over de kwestie, die hij beslissen moet, een
gevoelen te vormen, of moet hij over alle kvvcslien de
verschillende gevoelens eerbiedigen? Middelbaar
onderwijs voor meisjes deïïgt of deugt iiietik wil helpen
het in 't loven te roepen of ik wil het niet; zoo dient men
te redeneren; maar A. wil liet we! en B. wil liet niet,
dan stem ik voor de subsidie voor één school om A.
pieizier te doen, en oin ook B's gevoelen te eetbiedigen
schrap ik de subsidie voor elke tweede, derde of vierde
school; dat is modderen. Een volksvertegenwoor
diger heeft iets anders tc doen dan/icli tusschcn twee
tnecningen te verdeden.
Die eerbied voor meerlingen van anderen.De con
servation zijn toch eigenlijk de ware liberalen.
Ofschoon ze voor openbaar onderwijs zijn, wilien ze
toch degcmoedsbezirarenvnnanderen ontzienop/e afge
vaardigde brengt het nog verder in de liberaliteit; hij
begint met gevoelens te eerbiedigen.
En dan dat ecibicdvvaardig gevoelen, „de lieftallig
heid" gaat verloren, of in den aandoerilijken vorm, „het
is een ramp voor de maatschappij, de laatste band die
aan het huisselïjk leven bindt wordt verbroken." Wat
is er van die eerbiedwaardige mcening? Menschermul-
selt v eel met „het huisgezin". Wij kennen eeu menigte
basissen waarop het huisselïjk geluk steunt; maar de
basis die hier wordt bedoeld is, o, zoo wrak, Ons
huisselijk geluk steunt op op de onwetendheid der-
dames. Sanctn SimpiicitasWat moeten het toch
wel gelukkige lijden geweest zijn, toen de mannen ook
onwetend waren. Heilige onwetendheid. Wat
ging alles goed, toen men dacht dat de zon om de aarde
draaide. Wat moeten de vrouwen wel lieftallig geweest
zijn in den tijd der onkumje, toen zij den starrenhemel
misschien wel in lieftaljigen eenvoud voor een over
vloedig bestoken speldenkussen aanzagen. Maar
stil; dc (emmes savantes zijn immers een akelig ras.
Dat zijn zij ook; maar in den Delftschen gemeente
raad wees de heer Ilartogh Heys op liet verschil
van femmes savantes cn studieuses; dat verschil wordt niet
in het oog gehouden. Men werpt den voorstanders
van middelbaar onderwijs voor meisjes,de femmes savantes
voor de voetenmen moest dat argument eigenlijk zich
zelf aantrekken.Van Molière kan men lceien, dat
de femmes savantes dames zijn die half weten; welnu,
daar tegen wordt juist gestreden door hen, die middel
baar onderwijs willen. Men is tegen de onkunde en
legen liet half weten van iets. He' '-If weten van iets
wordt in de baud gewerkt, als het m wijs niet wordt
voltooid; meisjes die femmes si'tdieusi wouden geworden
zijn ais zij beter waren onderlegd, worden nu femmes
savantes.
Maar wij willen aan die mannen met dat eerbied
waardig gevoelen en aan hun beschermheer van Kuyk
de vraag eens voorleggen, of niet veel meer dc banden,
"f4
„die ons aanliêt huisselijk leven binden zullen™
worden" door geen middelbaarondtoyjsdn t|?uer,en £g-
Ons dunkt dal zoo.Men vergist zï|hiocli zeery.als ment
meent, dal tot nog toe de huwelijks- woelde in standbtësf,
Ojndut de vrouw alleen onkundig wa^; heuscli nièt; Xa
man bleef aan zijn huis,gebondèn,"om"dnl hij cAzijh'vrouw1-^
elkaar niet veel to verwijten liaddeh. Behalve ae uit-
zonderingen cn de mannen met een geleerde Opvoeding.
was het onderwijs van jongens niet veel beter dan dat
van meisjes. Geen wonder, dat verschil van beschaving
man en vrouw niet van elkaar vervrecmdJc. - -
Thans wordt echter de zaak anders. Aan de ont-a
wikkeling van den jongen wordt met kracht gearbeid;— -
liet onderwijs van de meisjes echter laat menvVat het
is. Nu is men bezig een kloof te graven tussfcHëh'mahf
en vrouw. Misschien had nicn heler gedaan dc jongens
ook maar dom te laten. Misschien is het beter flat hét
onderwijs der jongens weer afdaalt lot dat der meisjes'.-rp'
Wij willen echter doen opmerken, dut het evenwigt ook-;'
hersteld kan worden door de meisjes op te heffen tot do(t
jongens. Waarlijk, in de gegeven omstandigheden
gelooven wij, dat; wil men de banden die ons'aan hëth'
huisgezin binden niet verscheuren," men zooLeÊc"iöb-s
beter het onderwijs van de meisjes verbeteren jnoetr
Onkunde van man en vrouvV of ontwikkeling van beióen;
als men daar builen gaat komt men JtotYerschêurHe -
huwelijksbanden. 'f
Wij w enschen middelbaar onderwijs voor meisjes.
Wij wcnschcn dat in naam van huisselijk gélïïfc enf
vrede. Nu de man meer wordt onderwezen zal zijn
gezigtskring ruimer worden. De jongelieden worden ver-
plaatst in een Wereld van gedachten waarin een Delftsch"
grootvader, laat slaan grootmoeder, niet inleefde noch
leven kon. De lioogcre ontwikkeling zal leeren
strijden voor denkbeelden die het voorgeslachtniet.be-*
greep. Men zal zich oiivyillekeurig met groote, ge-
dachten Iccrcn bezig houden. De man zal meer. dan
vroeger leven; hij zal leven in een ruimer wereld dan
die van polten cn pannen.
Maar hoewanneer de vrouw niets van het streven
van haren man begrijpt wanneer zijn wereld voor
haar een onbekend oord iswanneer zij zelfs niet1
vermoedt of vermoeden kan wat in het hoofd en hart';*
van haren echtgenoot omgaat? Don zeker wordt de
band versteikt die ons aan het huisgezin bindt? Neen *4
waai lijk niet. Voor den vrede van hel huisgezin weii-
sclien vvlj middelbaar onderwijl
Wij w enschen middelbaar onderwijs voor meisjes,
opdat dc man der toekomst in zijn huis een vrouw moge
vinden, die hem en zijn streven kan begrijpen.Wij.'
w enschen middelbaar onderlijs, opdat de man niet laag
op zijn vrouw Iccre neérzien. Wij wcnschen middel
baar onderwijs, opdat eenmaal de jonkman, als cr een
nieuwe cn frisschc gedachte gaat leven in zijn ziel, zich
ga mcdedeelen bij zijn moeder e.n grootmoeder, waar hij
spoediger spreekt dan tcgenov er den vaderlijken ernst.
Laat geen /oon alle piëteit noodig hebben om een uur
bij zijn moeder door te brengen. Wij vragen middel
baar onderwijs voor meisjes; wij vragen dat de man niet
van zijn vrouw, de zoon niet van zijn moeder door een
diepe klove worde gescheiden.
.k>.
^Ao» jgi
f 4 #f» V
1
ABONNEMENT-:
r+
'Atonnertrntaprys, per Drie Miantlenf 85,
Ftanco per Postdoor het geheele Rijk - 2 50.
Boe&emkesteb tav Scuiedam,
Gezien de kennisgeving van den Heer Commissaris dos
„KomngAAn^.dezs-.proeineie - van - den'-G-December "j *A.V
noj9459 (2e afd f,
Roept bij deze op den milicien-verlofganger dezer ge-
meeule,van de Iigting van 1866»
behoorende totket 3e regiment infanterie, ora zichonverwjjld
naar zijn' corps te Bergen op Zoom te begeren, ten einde in
actieve dienst (o worden gesteld.
^Zullende hjj yerpligt zjjn, vdór zijn vertrek, zijn verlofpas
op de secretarie.der gemeente te laten afteekenen.
En is hier vanafkondi'gïng geschied den 18 December 1869.
■rf'~r De Burgemeester van Schiedam
3# P. J. VAN DIJK VAN MATENESSE.
I r _1\m
t j
(1) Pag, 0-13 Waarbij nog dio (scholen) zullon gevoegd worden, v.olks
de Ijeer van Kuyk zoo,eigenaardig gekarakteriseerd heeft, als ic moeien
dicnon lot cmancipaiio der vrouw.
(Brlevet^riuua.)
r
1
ADVBKTENTlBNs
Prij»; ran 1 tot 10 gewone regels f 1 00igdcrq rrgel meer 0,10.
Voor den werkenden aUnd en voor weldadigheid, dqKelftTandcnprijM4*
t
1
Een vreessoljjk ongeval is gedurende den laatsten storm
nabjj het eiland Wight voorgevallen, Een schipper bevond'
zich met zjjn zuster en vjjf van zjjn kinderen op «en schip,
toon de storm het vol water deed kmpen en zinken. Hjj bragt1
utles in oen boot, doch do stortzeeën vulden ook deze bjjna
geheel, en zjjn vier jongste kinderen'Verdronken in de boot.
Etndoljjk naderde een scheepje, dat hen dp zou nemen, toen'
do boot ocgsloeg. De man werd uit het water opgevischt.'
Zijn zuster Tiietd zich "aan hem vastgeklemd, en werd ook
gered; doch op het laatste «ogenblik verloor hei laatste zjjner
vyf kinderen zjjn krachten en zonk weg.
Op Kerstavondgeeft prinses von Metternicb, doeleganto
toongeefster van den Parjjsclien beau-oiondc. con groot
kinderbal, waarop 400 jongens en meisjes zijn uitgonoodigd.
Vooraf zal zjj hondeid arme kïnderon trncteron en hen go-'
schenken geven in kleeren en geld. Een groote kerstboom
zal daartoe worden opgerigt.
De acte van beschuldiging In het proces van Troppman
is thans openbaar geworden. Het stuk loopt meestal overal,
bekende feiten, die roet een uitvoerigheid worden Uitoongezët/
welke in geregteljjke stukken van diep aanfnoodig is, om"
tot een juiste kennis der daadzaken te_,gerakcn. Om dezelfde
reden komen in bet stuk een aantal klejnoof nietige bjjzonder-