k i A°. 1870. 2463. Woensdag ,19 c t o b e r< Verschijnt dagelijks', uitgezonderd Dinsdag. BtHHEMLAHDSCHE BERICHTEH. .ill m Het schouwspel in 1870. Licht, reclit, kennis, wetenschap, ontwikkeling en nog vee! dergelijke» zijn de woorden, die sedert tal van jiiren algemeen werden gehoord en als zoo vele-hef- boomen beschouwd om de menschheid op de baan van den vooruitgang te lillen, in beweging te zetten èil voort te stuwen. Met zelfvoldoening hoorde men spreken van de wer ken des vredes, en menige grootscheonderneming bracht dé natiën ook van andere wérelddeelen bij een. Het was alsof het ware vrederijk zich aankondigde, en dé versto ring, die nog hier of daar plaats greep, écu kleine afwij king was, waarvan ook straks niets meer zou worden vernomen, want steeds en immer rolde bet bekoor lijke woord van Europaasafgod voort „vrede, vrede, het -keizerrijk is de vrede" Vreeselijk bedrog! rampzalige mftleidingEuropa ontwaakte,maar niet om het paradijs des vredes ont loken te zien, neen,maar om zich de heischc bespot ting iti'ife tförèn' tó vóeléii'dohdéren, dc bespotting op zijn hooggeloofde tUeorién van humaniteit en moraliteit, én zijn veel geroemde kennis en hooggestegen verlichting ju het aangezicht geslagen te zien. Van uit de groote stad, waar zetelt al wat op kunst, kennis ën licht boogt, wordt dc donderstem vernomen. Vertrapt worden zij, de lievelingen, dc afgoden van de altijd naar het betere hijgende menschheid; aan flarden gescheurd uwe boekrollen, letterhelden der/ eeuw, die optraadf voor dé rechten der menschheid f an Parijs verloochent u'want hct'verloochent zich zelf en Parijs is volgens Victor Hugo de menschheid, hethcoial! Parijs is een geveinsde, een despoot! Het spreekt van licht en recht ert kracht ën kennis en vrede en vrijheid en gelijkheid en broederschap, -maarvertrnpt die allen én vèrlooclient al wat het zegt te belijden. Even als zijn gevallen tweede Keizer loog en wederloog, zoo liegt ook altijd Parijs lïn toch staat dalzelfde Parijs, volgens stout verkon digde raeening, aan de spits der beschaving en der huma niteit", maar een beschaving zonder moraliteit enjeen humaniteit zonder zelfkennisdat is zonder waarheid. Schijn en klatergoud vertoont cp verkoopt ons Parijs. Deugd en beschaving bezit het niet;hetsprèekter van met groote woorden' en holle phrasen. Parijs heeft dc humaniteit, de'beschaving, de moraliteit belecdigd, mis handeld, vertrapt. Daarom treft Parijs wat het treft. Parijs wordt neergeworpen, neen het werpt zich zelf neer van de hoogto, dié het n'iet toekwam maar bij usurpatie bezat, door zijn brutaliteit, en stort zich in den afgrond, waar a! zijn gruwelen zich hebben verzameld, om het zelf den aanblik te geven van wat het wrocht en de gelegenheid om zich zelf le leeren verfoeien. Europa ziet dat schouwspel cn zegt versfègen „is dat de groote* stad, die vol luister eu licht, vol leven en kracht scheqn, êii zich hud gestéld aan 't hoofd van de beweging der eeuw!" Ja, dat is Parijs, dat de wereld aanbad en vele majesteiten binnen zijne muren zag en toch aan sommige d^n glans benam. Dat Is hèt door zoovelen verheer lijkte Parijs, wiens uitspraken orakels waren, ofschoon hetgeen moraliteit en geen waarheid bezat. Met onverschoonbare!) hoogmoed en ongekendën trotscliblijft het zich verheffen tc midden van zijn bitter leed en diep lijden, en liever dan de band tot redding uit te steken komt het om, belast met zware schuld en berooft van het medelijden der toeschouwers, waar- onder velèn helder genoeg om in te zien, dat nu een einde komt aan die vuisclie beschaving en dien verfoei lijken geest Van verdérf, door Parijs als een kankei over Europa sedert jaren uitgegoten. L. SCHIEDAM, 18 October 187 0. Rotterdam11,882,093 Schiedam693,562 f It lil h| til !f| ai! rfA - V v t4? »r i G001A t*-5, t Ik", ft fc.6r~ A* ABONNEMENT: 'Abonntmtutsprij», per Or ie Maindcnf 1.85. Franco por Post\ door he^ geheele Rijk2 60. (Brieven Franco») ADVÏÏETÏÏNTIENj Prljti ran t tot 10 gewone regelt f 00 iedere r*gel «neer 0.10, Voorden werkenden attnd en roor weldadigheid,deielfl randen |»fi)«u V YVy .eriien.cn, dat,aan de leden van den Raad is kennis gegeven,, dat op de Secreiario (er inzage is nedergelegd, de ^oorllruebt fer benoeming van een hulponderwijzer aan de Awee'dë.openbare lusschenschool alhier, waarop zijn ge plaatst: J.' van Rbyn, .van Hoogvliet; P. VV, van Blelaan, van WaddingsveenD.JP. Regt, van Krimpena/d. Lek. ,Op de*n 14 October overleed te Oosterbeek onze voor malige stadgénóofdo=_ emeritus-predikant Dr. 4 Nieolnas Jacob Aaflanti Roldnnus., Den 20 September ,1806 was hy geboren, te Leiden, waar hy^ok, onder,de iwogleeraren vauvVodtst,' Ctarisse/van Hengel éh'KIsfj studeerde én den 29 Juni 1829 op eeno dissertatie: de pretiostatuendo precalioni Jesu, quae conlinelur Cap. XVII ouangelii Joannis, f Over de waarde van hel gebed van Jezue, in het 17de Uoofd- stuk van Johannes' Evangelie'.), tot doctor in de Godgeleerd heid bevorderd werd. Inbetzelfdo jaar, by het Provinciaal Kerkbestuur van Noordbrabénl, camlidaut tot den H. Dienst geworden, aanvaardde hy den 18 April 1830 het leeraars- ambt,' in do gemeenle Heilo, die hjj in 1833 met Doesborgh verwisselde, waarna hjj den 17 Mei 1835 naar Schiedam overkwam. Hier was hjj gedurende 32 jaren werkzaam, behalve in zyn kerkelijke betrekking o. a. ook als seeroturis van het Departement der Maatschappij tot Nut van 't Alge meen en als medebestuurder van de Departementale Be waarscholen, waarvan de oerstopgerichto voor een groot deèl door zijn invloed en zjjne modewerking lot stand kwam. Ook was Dr. Roldanus een ijjdlang lid van het Classikaal Bestuur van Rotterdam en van het Provinciaal Kerkbestuur van Zuidholland In 1867 zog hij zich, door steeds too- Domende verzwakking ton gevolge van zenuwlijden, genood zaakt zijn emeritaat te vragen, hetwelk hem den 1 Juni van dat jaar eervol ten deel viel. De hoop, dat de rust van het buitenleven gunstig zou weiken op zijne gezondheid, werd niet vervuld, De slooping zyw>r krachten ging onverpoosd voort, totdat de dood een einde mankte aan zijn, eenmaal voor velen dierbaar maar allengs slechts tot een jammerljjk lijden geworden, leven. De overledene was een man des vredes. Zjjn goedhartigheid en welwillendheid, zoowel als dc opgeruimdheid die hem in betere dagen kenmerkte, laten bjj niet weinigen een aangename ea weldadige herinnering achter. Uit hot vroeger door ons opgegeven zestal is tot hoofdonderwijzer te Krimpen a/d. Lek benoemd, de heer van der Hoeven Jr. Door het departement van financiën ismededeeiing ge- van de volgende opgave der op 15 Oct. 1870 in de onderstaande entrepöts aanwezige hoeveelheid ruwe suiker Amsterdam11,014,760 kilogr. Dordrecht309,588 Middelburg1,024,809 Totaal 24,924 812 kilogr. Als een historische berinnering moge vermeld worden, dat in het begin der maand November e. k. juist zeven eeu wen zullen veéloopeo zjjn sinds de zoogennamdenllerheiligcn vloed voorviel. Door dezen vloed werden toen con groot deel der gewesten Holland, Zeeland,Utrecht, Friesland en Vlaanderen geteisterd. Het water klom zoo hoog, dat men te Utrecht op de bruggen zeeiisch ving. Naar velen beweren zouden .toen de eilanden Texel en Wieringen van hel vaste land zijn gescheiden, él het 1/rnd tussehen Texo!, Stavoren en Modemblik verdronken, en zoodoende de Zuiderzeo uit het meer Fleco ontstaan zijn. In de Rolt. Cl. schrijft een inzender: „Eerstdaags zyn de mispels rijp, welke, geplukt van den boom, daarna gedroogd als appelen, kunnen bewaard worden, zijnde een zeer goed middel togen bloedspuwing. Do zure mispels (peervormige/, alzoo gedroogd, worden gestampt tot poeder en ingenomen, dagelijks driemaal een eierlepeltje met water, e i de genezing is bijna zeker. Da tienjarige ervaring van de keilzume werking van hot mispetpoeder heelt my doen besluiten, dit middel boven alle anderen aan te prjjzen en alzoo mjjn landgenooten aan te bevelen." Uit Delft wordt geschreven Onlangs werd uit Gro ningen gemeld, dat een militair de vergunning had verzocht en vqrkregen om van de leasen der burg. r-avondscbool gebruik te maken en dit rooi beeld werd tor navolging aan geprezen. Sederï» het bestaan der DoUtache gelijksoortige inrichting, d. i. sè'dortde inwerkingtreding der wet van 1864 op het middelbaar onderwjjs, hebber, elk jaar militairen, te Delft in garnizoen,' van het onderwijs aldaar gebruik gemaakt. Ook voorden cursus van ditjaai zjjnei weder twee onder do leerlingen, en deze maken yverig gebruik van do lessen. Aan het Vaderland wordt medegedeeld, dat het vvets- ontwe'rp op do inkomstenbelasting bij do Tweede Ku'mer- leden niet zeer gunstig ontvangen is. Met bet beginsel in' het algemeen sciiynt men zich nog al ingenomen beluorid te heb ben, maar,daar do een liever een inkomslenbelasting-wenschte naar de Engelscbe, do ander naar de Duitscho grondslagen en ecn'derdé, vierde en vjjfde groep weer* waf anders, moet men ten slotto tot een ongunstig oordeel over bet wets-ont- werp zelf zyn gekdmen. Sinds eenige dagen dispuleeren sommige bladen over een bericht vim de N. Roll. Ct., zegt het Vaderland, dat de Minister van Binnenlandsche,Zakon ontkennend zou hebben geantwoord op do vraag, of een candidanl voor den uk to van lager onderwjjs, die twee jaren in Pnuselykon krijgs dienst was geweesttot het examen mocht worden toegela ten op grond dat hy daardoor zyn staat van Nederlander had verloren. Wy hebben dadelyk begrepen, dat zoodanige beslissing, zonder eenigeo twijfel in strjjd met de wet, hoogst'waurscbynlijk niet door den Minister zou zyn geno men. Inderdaad bljjkt uit de Nieuwe Bijdragen van Septem- 'ber, dat de ministeriéelo beslissing een geheel andere is ge weest. De Minister heeft op de daaromtrent gedane vraag eenvoudig geantwoord dut de betrokken persoon, volgens dc wet op het Nederlanderschap den staat van Nederlander verloren hebbendeviel onder de bepaling van art. 6 alin. 2 der wet op het lager onderwys. luidende dal vreemdelingen', om lager onderwys te govcn, 's Konings vergunning behoeven. Daze beslissing komt ons zoo natuurlyk voor, dal daarvoor niet eons het gevoelen van den Miuiatcr had behaeven te worden ingewonnenmaar een eenvoudige vergelijking der wettelijke bepalingen voldoende ware gewee3t. Te Schcveningen is do treurige tjjding onlvaygen dat do haringschuit de Jonge Maria, stuurman E. Plugge', doet zytro bemanning, bestaande uit uclrt koppen, waarvan zevert vaders van huisgezinnen, in den storm vnn de maand Augus tus II. op zee zyn omgekomen. Do pink is ten onderste boven op het Baltrummerrif aangespoeld. Er bevonden zich nog in de Syken van vjjf der opvarenden, welke le B.rltrum in Pruisen ter aarde besteld zyn. Op do zalmvisschery te Ammerstol ia 11. Dingsdag eert zeehond gevangen, l'lechtlgo onthulling vau het Standbeeld van PIET IIEi Si te Delfshaven. Ouder de Nederlatrdsche hulden die door hunne groote daden aanspraak kunnen maken op de dankbare vereerln'g zoowel van de nakomelingschap als van deu tijdgenoot, mag voorzeker Picter Pieterszoon Hein, doorgaans genoemd Piet Hein, met volle recht vermeid worden. In 1577 te Delfshaven uit geringe ouders geborenwerd hij voor den zeedienst opgeleid, waarin hij door zyn dapperheid tot don rang van Luitenant Admiraal opklom. Bij de vloot der VV.I. Compagnie, die in 1G24 onderden Admirdal YVillckens, St. Salvador, de hoofdstad der Spounsche Koloniën, aan de Allerheiligenbaai, iiimrm, diende hij als Viee-Admiraal. Toen deze in 1625 weder verloren werd, drong P. Hein iu 1627 tot tweemaal toe nogmaals de Allerheiligenbaai binnen, schoot! het Admiraalschip in den grond en vermeesterde 25 schepen, waaronder dat van den Viee-Admiraal. In Sept. 1628 ver overde hij de Spaansche Zilvervloot, waarbij eene waarde van ruim 11milliocn werd buit gemaakt. Om dit roem rijk feit werd hij tot Luitenant Admiraal van Holland be noemd, en koit daarop met eene vloot naardeVJoam- sche kusten gezonden In den zeeslag bij Duinkerken sneu velde hij den 20 van zomeimaand als overwinnaar in een bloedig gevecht. Iu de Oude kerk te Delft begraven, werd hem daar} een praalgraf opgericht, maar aan onzen tijd was het verbleven in de stad zijner geboorte, het nederige Delfshaveueen standbeeld te doen verrijzen voor den held, die zooveel heeft bijgedragen tot Neêrlunds roem ter zee. Ofschoon in1328 zicli te Delfshaven eene commissie voimdc met het doel voor Piet-Hein een standbeeld te doen vetrijzenop het tweede eeuwgetijde van de overwinning der Zilvervloot, den 9 September van dat jaar, bleek hare poging vruchteloos te zijn; tot dat in December 1867 het initiatief voor de oprichting van een standbeeld genomen werd door den onlangs afgetreden Buigeraeester J. YV. Rosener Mairz. Eene commissie werd onder zijne leiding samengesteld Deze commissie, waarvan fret Eere-Voorzitteischap werd opgedragen arm K 11 Piins Hendrik der Nederlanden, en waarvan-de heer Jlósener Mnnz Voorzitter was, wendde dadelijk alle pogingen aan om liet plan te verwezenlijken hetwelk mèf den gifnstigsten uitslag werd bekroond. Te Delfshaven verrees, door den beeldhouwer Jos Graven, van 's Ilerlogenboschhet lang gevvensclite standbeeld dat gisteren, 17 October 1370, weid onthuld Hoezeer men dunrmede was ingenomen, bleek uit het feestelijk; aanzien dat Delfshaven veitooude. leder van wat rang,of stand had mede gevveikt, otn de gebootteplants van deti grooteu zeeheld op dezen dag als het ware ih een feest- dosch te hullende nationale driekleur wapperde zoowel uit de stulp van den geringe als uit de woning van den aanzienlijketerwijl men met guiilandes en versieringen door keur van bloemen en gewasseneen aangename en somtijds verrassende sehakcering had aangebracht Ook het feestterrein, in de Plantage,' waar men, doo'r eêu fraaie eorepomt, die tuet wapens én schilden was ver sierd, nirnkwam, was op doeltreffende wijze ingericht Dé Koninklijke loge met de tribunes waren smaakvol en de muziektent eenvoudig doch net gedecoreerd, terwijl het ge heele terrein met v Inggen en wimpels getooid een zeer schoon effect maakte. Een onafzienbare menschchtnassn bewoog zich daar langs, zelfs op de daken der huizen iu de nabijheid wnien belangstellenden gezeten. Orrtler de schepen, die met vlaggen versierd waren, trokken vooral de aandacht het schip Oostzee en de stoomboot Piel Rein, in de onmiddel-' lijke nabijheid van het feestterrein. Aan boord vnn genoemd schip; werden den gauscheti morgen kanonschoten gelost. Terwijl de feeslgenëoten zich op het teirein vereenigden, kwamen daar ook de Delfslmvenselte liedertafel Harmonie erv Rolle't Mannenkoor met hare fraaie hameien en een ge deelte van het muziekkorps van het regiment grenadiers V HU h'.i

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1870 | | pagina 1