I;
A*>. 1871.
M 2544.
Dondb'rdag O Februari.
Verschijnt dagelijksuitgezonderd Dinsdag.
Ab&EMEEN OVERZICHT;
BUITENLANDSCHE BERICHTEN.
BINNENLANDSCHE BERICHTEN.
De bevolking had echter oog meer geleden door bonger
iu
con
'«hém
ABO N'fö'fe MENT:
AüÖ&nlmtbiifinjl; per DriV Hain'dvn,'. '.1 f 1.8S.
Franco pir P,oXt"\ 88ot hél* JjehtéVr"-Rijk t - 2.6b.
(Brieven ^rnitco.)
ADVERTENTIE N:
Pnjiï T«n 1 tot 10 gewone regel» f 1,00 iedere r'gel meer f 0.10.
Voor den werkenden tUnd en roor weldadigheid, de leUt i»n den pri)«.
111 lil fTi"—? V" 3Ü
Gatribëtta ficefi xyn ontslag genomen als lid van bet Be-
wiriü bhh nitionale verdediging, en daarop heelt ook bot
personeel van het kabinfet frun Gaoibetik zjjri ontslag inge
diend; ja Gtftpbettu is fcelfs zóó verontwaardigd, dat lij ge
weigerd, heeft zyn naam te laten staan dp de candidatëhlyst
van bet Repubhkeinsche comi'ó. Het moet dutl ook voor den
voortvarenden en doortastenden dictator Hoogst grievend
geweest zyn, dat men zoq geheel buiten hem om muiitiegelen
fiefeft' gdhoriien, zuoiils die te Virsailles tjjrr vastgesteld, en
daarenboven zyti beslatten voor nut en geener waarde te
booren verklaren, zoobldh'ti n. is geschied toet zijn decreet
Vftn 31 Januari jl., waarby hg de beruchte beperking in do
♦fcrRlèzingeri nltsjirdk.- Dé lédbn viih het Gouvernement
te Parys toch hebben, zoódra 4ij fè Bordêaux rfankwa'men,
den directeur der telegrafie verzocht aait alle prefecten bel
decreë't lè doeb óvërsêineri der Regeering* te Parijs, ter hand-
haviog van de vrije vef fc'tézfagén hitgéviiardigd.'
iMen weet, dat Getalbot dèfi overgang van het ooster-
Iegér over" de ZwütaèrSche g'renzèn beeft voorgesteld als een
noodlottig" gevolg van den wapenstilstand. DeZwitseracho
bladen ontKén'neó zulks. De' Gazette de Laüsanne schrijft
Beze,terugtocht wus een treurige noodzakelijkheid geworden,
jérscheiden dagen vóór het oanknoopen der onderhande
lingen te Versailles tusscbeo Jules Favre en von Bismarck.
Zy die, zooals wjj," de' overblijfselen va'n hat legei van Bour-
föaki hebben züefi voórbylrékkeri, kantien1 alléén beseffan met
welke yoodlottige illusion de heer Gambetta zlcbzelve en
Frankt^É 1
- Nog wordt uit Neucb&tel vpn 31 Januari geschreven
Ons sjibdfvvo3ta'Vibha'cïd gTsferen é'èu schouwspel aan,
"dat" zelfs da ongevoeligste harten moest treffen. Bjjoa de
geheels bevolking rerdroh'g zich ronddcdda'tfempn ièï ge
kwetste of vluchtende Frans'che soldaten van Bourbakt's
leger, om de hulp der liefde te be wjjzen aan die ongelukkigen,
vat?allésontÉlóot, én' wt'er bolle ed'uitgeput't'e j jtr* 1 kén
verrieden wat zjj iS dehMaUVsten1, veldtocht getéfiffrl hadcféti.
ftjtó'dn én artuëïr, /rótïVren, kju deren en' 'vtSlwusseéeri
waren" toegesneld, de een met drank, een ander met spijs oj
kleeren, die door de vensters der waggons werden uitgedeeld 1
De blijdschap en dankbaarheid djer ongelukkigen.waren
onbeschrijfelijk. TóSn «5f treinjjmöï; LausaHnfe doorsfecmtif
boorde men dan ook d|if®reet Vive ld Suisie! tfinbefféH'. J'
Daar waren er zolfipdië a bas France! riepen. VVe) eëé"
bewgs hoe de .warimftPtfdte otfpelii&igen'll'aH'land tSol hW'
stelsel, dat helM'b VtfiïrdiëHr heeltgë'dthrt, doet"verwarren".
Niets liartversciheurenderdan die overblijfselen derFranschif
dapperheid te zienpen schouwspel, dat voor goed de voor-
standéils' óan' fiëi m'llitairisnib móltgenez'étij uls''ër' dezulkë
nffj£ptiwfifou#zjjn. 1
Uit Couvet, aan de grenzen, schreef men den 1 dezer naar
Lausanne, o. a,Bet is 4 nur nahüdUagsWde'Frdhscbe
artillerie trekt zonder ophouden het dorpduor. Welkeen
afgrijselijke eltetfdel' Wélk" e'en lijden op die vermagerde
gelaatstrekken geschilderdHet doet iemand het hart weg-
krimpen. 1
Ten acht ure 's avonds kwam een groote trein aan bet
station, met eenige honderden* gek w'etéten'en gevangenè'n.
Die ongelukkigen'waren volstrekt niét verwacht en smeek
ten om een stuk'brood, dat men den tydniet had gehad voor
hen gereed te maken. In ré&wagëïls,1 blëotkeJleldf'aah'dé'
vreeselyke bergkoude, waretf vrouwen, kiéder'en^zïïigéiin-
gcn, meubels, pakken goed opeengehoopt,die werden wegge
voerd van het tooneel van den'slag,''Welkèfri/éè*onvof'mijde-*
Ijjk achtteV
Hedeii/ tfibrgén tfeïf' 10 ore begon"de eindelooïe^lfttónne
Fransebe"artillerie Couvet binnen te rukken. De kanonnen,
de caissons, de bagagewagens, de ambulances rolden lang
zaam over den"met séeeuw en jjzëf bedekten gro'n'tïJ-véielW eéb'
schouwspel] De"paérdt'n kóndèh' bjjna niet tnèe?. Van1 tjjd
tot lijd i iel er'eW uitgeput vin Vérmoeieois oifdef 'zijn 'ruiter
neer. De bevolking trachtte zooveel mogelgk de ellende te
verzachten, lin wat -w(j' hu' geziefV' heb beft 'nfü'et nog riielfl'
zijn bg de infanteiie die achter aan de colonne volgt.
Een" rédacteur van den Gaulois is te Brussel aanga
komen en deelt de'vogénde' byzónderh'éden' uft" Pargs mede.'
Reeds in den aVórid van 28 Jai'óari >Wist'"ihenl'dut het boui-
bardcmeni gestaakt zóu worden'en Wet kfok8lagivkn t waul-
ven volgde er een doodelgke stilte op hel oorvérdoovend
schieten; dntsedeH bgnft ecn'cuaand'dag en'n'icht waa'vbórl-
gettétt s Dé 'bevolking5 gefoiifd'e adeen'naft eennWapetiililsiand
et> niet aan capitoiatie, omdat zg gemeend bad'iiaaronlirent
eerst geruadpleegd te zullen worden Den volgenden morgen
trokken debewoqers van örenelie,Montrouge, den Faubourg
St. Jacques etc. weder'naar bun woningen, waaruit de bom-
menregen 'hfeïil,verjuHgd\iad. Dat 'hbmlikVdeaient bad aldaar
mioder> scliadë" bangcricht dair'me'n' gevreesd' had, slechts
énkele buizen waren' gebeel verwoest,;200 anderen waren
min of meer^zwaaV beschadigd én 800'mknkcben gedood'of
gekwetst, Andere deolen der stad haddeh VréèÊelijit "g'ele'den;
Pierrefitie, le Bourget waren in puinhoopen
veranderd, Si, Cloud bestond in het,geheel, niet meer.< j
en koude. Helzwarte brood, bjjim geheel bestaande uil rgst
en haver, was volstrekt niet voldoende voor do bohoefien.
Men ontving 800 grammen per dag en 25 grammen paarden-
vleesch. In de strengste koude moest men drie of vier uur op
straat staan wachten, eer men zyn portie machtig koo wor
den. Brandstof was in't geheel niet meer te krggen. Ratten
kostten een twee francs, bondonvleetch drie francs per
pond. De sterfte was schrikbarend; in de eerste weken van
Januari stierven er 4500 menschen per week, in de laatste
weken zelfs 6000. De stemming der bevolking was nu zeer
somber en gedrukt; men verheugde er zich over dat men uit
bet langdurige lyden verlost zou worden, doch de prijs
waartoo dit gekocht was belette iedereen daar rond voor uu
te komen.
Hot fonds van de Daily News voor do noodlydendo
boeren in noord oostelyk Frankrgk is ihans reeds geklommen
tot ruim 13,300 p. at. De heer Bullock, die zich mot do
administratie van dat fonds in loco belust heeft, geoft ia een
van zgn brieven in genoemd blad verslag van een bezoek,
den 28 januari jl, door hem te Mezières gebracht. De stad
leverde een ullertreurigsten aanblik op. Zy' is voor moor dan
do helft, van dé 600 huizen 350 totaal vernield en
minstens 1000 personen zijn plotseling tot de diepste
armoede vervallen. Gedurende het bombardement veiloren
98 ^urgers meest vrouwen, die in de kelders der in
vallende huizen werden bedolven het leven,terwgl slechts
36 soldaten Sneuvelden. Br weiden thans doorgangen ge-
maakt in de puinhoopen, die de groote wegen versperren.
Het was allertreurigst zich een weg te moeten banen door de
puinhoopen, daai waar ik een maand geleden metdeFransche
officieren langs een bevallige rei van winkels wandelde naar
bun Bocietéit, waaif zy mg mét de meeste gasivrgheid ont-
haaldeu. Van die sociëteit zelf zyD nieis meer dan de buiten
muren te ziei|,' die leunen tegen de vrecseljjk geteisterde
hoofdkerk, ook schier een puinhoop 4
De opgravers ondervragende, kwam ik te tvelon dat dit
bieV een barbierswinkel, dut ginds een boekvei'koopeiswin-
kel en zoo voorts geweest was. Het geheel deed roy denken
aan Pompeji, Uit de meeste puinhoopen zag men de stangen
van yzeren bedsteden steken, die do retnp hadden overleefd
eo hun eigen ttflll spreken. In het huis van den barbier waren
zy sterk op zlj'ao' gebogen, om den broeder van den man in
staat te stolle'n'door te dringen tol dé geld lade, van welke
men wist dat zjj' gojid voorzien moet zyn geweest.
Daarnaast in dén boekwinkel van Biunchuid waren drie
ïgêslachten van dezelfde familie geslikt in den kelder, waar
een stervende moedor bet leven had geschonken aan een
kind. Werd er'ooit een vreesoljjker tooneel vertoond van het
leven,'dat uit den dood geboren wordt
Te Londen is dezer dagen voltooid een pneumatische
'ÜuiSfwelUe streltk'en zal om, door middel van luchtdrukking,
de telegrafischedópéehos vau het'hoofdkantoor in Telegru; h-
sireet tidar v'era'cbillcnde kantoren tot nu toe die van
Temple-bar en St. Martin le Grand, en van duar naar hot
1 hobfdkkb'toor' over to brengen. De proeven, met den toestel
genomen, zgn uitnemend geslaagd; de busjes, welke de
ddpéches bevatten, legden den afstand van 2000 meters in
de'n tjjd van vier minuten af. Het doel der pneumatische
buis is bet overseinen van aan bet hoofdkantoor ontvangen
t'elègraiüinon, hettveik veel tycl kostte, een aantal klerken en
itf'strucüen'ten én'een ingewikkeld stelsel van telegraafdraden
vereischte, en daarenboven de kans van vergissingen bij
'de ovVrzéndingf veriltibbelde," voor het vervolg onnoodig le
jmaketf.
- Terwijl énkelen zich ih' Zwitserland zeer bezorgd
maken over de grboie onkosten welke er voor de Republiek
voortvloeien uit het onderhoud der 85,000 Franscbeo,welke
oW dé,grenzen getrokken'zgn, en Waarvan een groot deel
zélfs gkltleed moet worden, meiken'anderen opdat men geen
financieel nadeel ie vree'zen beeft, oindat men tol onderpand
do geheele uitrustjri» der'armeo krggtdaartoe beboeren 100
Vahonnèn'cW cA'ifrliilleüaes en on'gWvoer 80,000 goede ge-
wereD.
Uit do officieele opgaven van de korpsen die over de ver
schillende" kantons verdeeld zgn, bljjkt dat bet leger uit
|84,900 man bésiond.
Onfangssis een moord geploegd op den boschwachier
van den prins van Croy, Alfred de Bcik geheeten, oud 34
jaren. De misdaad bad plains Zaterdag, ten 6 ure 's avonds.
De Berk' is gedood op 300 meters afstand van zijn woning,
in h'e't bosoh van llavró,' en zgne vrouw heeft, zonder huur
ongeluk te vermoeden, hot goweeischol gehoord, dat haar
tol weduwe maakte, liet slaclitoffei is aan doltnkerzyde
getroffen; omtient 70 loodkorels no. 4 waren dooi zijn
vleescb gedrongen. De dood bad onmiddellgk plaats.
Omstreeks 5 ure zeide de man tot 'zyn vrouw, dat hy voor
eenige oogenblikken uitging, serwyl zy het avondmaal zon
ber'eUen. Eenige minuten later hoorde de jonge vrouw, niet
ver'rè"van 'haör Wóningt een geweerschot, maar zij stoorde
zich daar niet verder aan. De Berk kwam evenwel niet te
huis, en na hear to.vergeels gezoobt te hebben, veronderstelde
«yn'vrouw, dut by by de andere wachters was gegaan en
zynen nachtdienst deed. Om 11 ure kuurn men aan bet huis
van de Berk kloppen; het waren de wachters, die ook te
vergeefs naar hunnen medgeze! gezocht hebbende, do yrouw
kwamen vragen niiar de roden zyner afwezigheid. De vrouw
vertelde hun, wat er was gebeuid, en óp do bevestiging van
de wachters, dat zy do Berk dien avond nio! gezien hadden,
begon de ongelukkige op eens een org vermoeden to krjjgen,
Zy' liep wcenond rmur de duur, roepende: „Hij is vermoord!
hij is ermonrd 1" De wachters volgden huur in 't bosch, en
nuuwlyks Imdilen zy eenig stappen gedaan, of zij zagen haar
ten «rondo bukken en een ontzield lichaam in bare armen
sluiten, 't Wus bet Ijjk van haren echtgenoot 1
kien bevond, dat de lading van het geweer hem den sche
del had verbrijzeld Dat do doi^tl op bet oogenblik ze|f plaats
had, bewgst de omstandigheid, dat do Beik nog do beide
handen in den zak had en zijn geweer aan den band droog.
Do moordenaar heeft zijn slachtoffer «olroffon van aebtei
een eikenboom, dicht bij do pluats, waar't ljjk gevonden
werd. Het parket heeft het onderzoek begonnen; heispoor
des moordenaars is nog niet ontdekt.
SCHIEDAM, 8 Februari 1871.
Wjj herinneren onze lezers aan de verkiezing van een lid
voor de Kamer van Koophandel en Fabrieken ulhter, welke
zal p'a.its hebben op morgen. Donderdag 9 Februari,' van
des voormiddags ten elf ure, tot des namiddags ten kalf twee
ure,' ten RandUuize. i(i,
Wy hebben inzage genomen van de proeve van be
werking cener uitgave, zno zvgt het Vaderlanddie
bestemd is een algemeen huisboek te leveren voor gezinnen,
waar belangstelling bestaat in do kennis der ET. Schriften,—
namelijk de Bijbel voor jongelieden door dr, IJ. Oort,en dr.
I. Hooykaas, ■predikanten ,te Harlingeh Schiedam, met
medewerking van dr'. A. Kueneni, hoogleeraar te ^fccicterf, f bij,
J. F. V". Behrns ,ie HarlingeD. Wuar.bgbelbesohouwing en
wetenschap in onzen tijd meer hand tuin hand gaan, daaif
moet de behoefte aan een werk als dit ieder in bet oog vallen.
Reeds de combinatje dendrie bovengenpptpd^ uitstekende
personen in' onze Hervormde Kérk belooft ietsvgoeds; de
heeren Ooct en Hooykaas zyn le wol bekend als schriftver
klaarders en kenners van Oosterscbe toestanden, dan dat
men hier iets anders dan flink werk zoude mogeji.yertwSoh.ten.
De hoer Oort bewerkt het Oude Verbond, de heer Hooykaas
het Nieuwe, tcrwy'l professor Kuenen zyn werkzame zorg
over de bcai betding van bet geheel zal laten gsari^ De proeve
van bcwerking'levort drie stukken, dan aanvang van hot
Oude, liet begin van bet Nieuwe Verbond en een verhaal uit
den tijd van David; deze drie stukken, in boeienden, zuiveren
styl geschreven, geien ons oen gunstig idóe yan .wét.,bet
geheel zal worden. Hot geheels boekwerk, minstens,
r 1600 bladzijden tn omvang, zal, met inbegrip V^n een,half
do/ijn gekleurde kaarten niet meer dun 12 gld kosten.
Ongetwijfeld heeft de heer Behrns op een uitgebreid debiet
getekend en,aangezien hy tets levert, waarnaardn de laatste
jaren, door menig beschaald en gemoedelijk huisvader ea;
moeder is rondgezien, twijfelen wij ook niet, of do Bijbel voor
jongelieden zal in vele huiskamers op den boekenhanger een
pluais vinden.
Uit Leiden wordt van ,6 dezer geschreven Heden
morgen is de oud-hoogleeraar V^essel Albert van Hengel,
do nestor onzer theologen, in deji ouderdom van ruim 91
jaren overleden. Nog onlangs was hij eén ernstige ongesteld
heid te hoven gekomen, maar thans ontzonken bom plotseling
de krachten, öèdurende' 35 jnien onderwees by de theolo
gische wetenschappen, van 1815 aan bet nthenaeum-te
Franeker, van 1818 aan dat van Amsterdam, van 1827 als
opvolger van J. van Voorst, aan de hoogeschool alhier. In
1850 werd hem wegens zovontigjarigvn leeftyd het emeritaat
verleend, zouilat hy nog vele jaren, bij een helder hoofd eu
goede gezondheid van de hem eervol geschonken rust genot
heeft mogen hebben. Aan hetgeen hy als hoogleer.iar, zoo
wel door zyn onderwijs als door zyn geschriften, tot bevor
dering der wetenschap heeft veiricht, is door vele bevoegde
rechtmatige hulde gebracht en gedurende zyn rusttijd hoeft
'hy zooveel in hein was, niet opgehouden zyn kracluen.dnar-
aan dienstbaar to maken. Onder hen, die nu zyn aftreden
hier hun studiën volbrnt hten, zullen er velen zyn die zich
dat met erkentelijkheid herinneren. Ook uan de werkzaam
heden van hot Hiiagschegonooischuptot veidedigin'g van ücn
Christeljjken godsdienst bleef hy»iot aan het einde zyns
levens roet voorbeeldiger, ijver deelnemen.
In de Arnh. Cl. komt het volgende ingezonden stak
voor1
Nu liet dezer dagen wodeiom zeer ernstig betwist wordt,
of de koepokinenting wel een ge.venscht voorbehoedmiddel
is tegen de zich algemeen verspreidende pokken-epidemie,
ju, liet zelfs betwijfeld wordt, of die inenting daartegen mag
aangewend worden, zoo acht ik mij verplicht, om in het
belang dezer zaak de terklaring afteleggen dat ik gedu
rende myne Lljurigo geneeskundige pruktjjk in de gemeente
Berg, ter bevordering flgrkoepok-insnnng. dez^steejls.gratis
heb verricht. Hierdoor is het mjj mogen gelukken om dui
zenden personen met succes te vaocioeren, eo heb ik de volle
