Ao.-187
M 2394.
Donderdag
Apr! I.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
Waarheidszin en Vaderlandsliefde.
BUITENLANDSCHE BERICHTEN.
BINIilENLAHIDSCHE BERICHTEN.
1
r s
Historische aauteekeningen op eeitlge uitspraken van
j Professor QUACK.
i
En dan, de Keurvorst was niet groot buiten Pruisen!
Hij kan niet nevens Willem III gesteld worden! Wij
geven gaarne toe, dat Willem III meer heeft kunnen
doen en gedaan heeft dan de groote Keurvorst; toch is
het onmogelijk tegen te spreken, dat de laatste door
dezelfde beginselen be/ield werd als de man wiens
trouwste bondgenoot hij was. Ranke zegt terecht van
den grootenKeurvorst, dat hij zich in de ure des gevaars
onmiddellijk met Holland verbond, daar hij „in de Re
publiek een waai borg zag voor hel Protestantisme en
een voormuur tegen het hand over hand toenemende
overwicht van Frankrijk" Franzö'sische Geichichie III,
418). Welnu, als dat waar is, waarin onderscheiden
zich dan 's Keurvorsten beginselen aangaande buiten-
landsche politiek van die van Willem van Oranje? De
Koning-Stadhouder wilde, zegt prof. Quack, „de vrij
heid van Europa redden tegen Lodewijk XlVde's aan
matigingen der universeele monarchie"; welaan, waarin
onderscheidt zich dan die strijd van Willem tegen Lo-
dewijks aanmatigingen, van 's Keurvorsten strijd tegen
het toenemende overwicht van Frankrijk En hoe kan
mèn zeggen, dat een man, die voor het Protestantisme
en tegen buitenlandsche aanmatigingen streed, geen man
van beginselen was, maar integendeel iemand, die alleen
door zijn binnenlandsch eigenbelang werd geleid? Een
dergelijke bewering zou zich immers geen oogenbhk
laten volhouden? De meening toch, die door Ranke
uitgesproken werd, is waarlijk geen spiksplinternieuwe
ontdekking. Och neen, de feiten van ieder deugdelijk
leerboek kunnen u tot die overtuiging brengen. Zeg
toch bijv. eens, hoe kwam die man zonder beginselen
er.toe, terwijl de meeste leden van het Duitsche Rijk
zich dikwijls zeer dubbelzinnig gedroegen, met trot
seering van vele gevarende meest consequente telkens
terugkeerende bondgenoot der Yereenigde Nederlanden
te wezen?'Vaderlandsliefde behoort ongetwijfeld
tot de 'meest edete gevoelens van het menschelijk ge
moed, maar ach, de waarhejd heeft toch ook nog hare
rechten; en moet het ons Nederlanders dan onmoge
lijk wezen, lierzangen te zingen op de groote herinne
ringen uit onze geschiedenis, zonder meteen die van
onze' naburendoor verdraaiing der meest bekende
feitën'/te beduimeien
Hoe natuurlijk het is, dat de Duitsche eenheidsbewe
ging zich aansloot bij Pruisen en niet bij Oostenrijk,
zullen wij tegenover prof. Quack niet in bijzonderheden
uiteenzetten. De groote zwakheden van Pruisens Vor
sten in sommige perioden der geschiedenis bewijzen
wel iets tegen het persoonlijk gouvernement van vroe
gere dagen, niets tegen de meerdere geschiktheid van
liet'meer uitsluitend Duitsche Pruisen, om aan het hooft
derDjüilsche zaken te staan, dan van het voor het grootste
dceTSlavische en Magyoarsche Oostenrijk.
Niet zoozeer om de eigenschap zijner regenten was
Pruisen het aangewezen hoofd van liet zicli vereenigende
Duitscbland, als wet daarom, dat het voor Pruisen moge
lijk was in de eerste plaats een Duitsche mogendheid
te zijn, terwijl Oostenrijk door zijn eenmaal verwonnen
enmcleontische natuur uit den aard van zijn wezen, in
de eerste plaats groote Europeesche mogendheid wezen
moest. Hot zou ons te ver voeren, hier een verdediging
van de 'Duitsche eenheidsbeweging in te vlechten. De
wederlegging van sommige uitspraken van prof. Quack
is hier het hoofddoel, waardoor wij ons in de eerste
plaats moeten laten leiden.
.Na den slog van Jenn bleef er slechts een „man over,
een oude Rijksiidder, waarlijk geen Pruis, die nog moed
en veerkracht hield. Het was von Slein."
Js dit enkel rlietorica, dnn is het er een van de slecht
ste soort. Wij willen den kiaehligen, edelen von Stein
itr niets te kort doen, maarwij vragen, had Fichte, had
Gnei^enuu, had Scharnliorsthad Anidt, hadden de
duizenden landweermannen,, die later bij Kulsbucli cn
Leipzig hun leven blijmoedig in de waagschaal stelden,
hadden-izelfs-de ietwat dolzinnige. Brunsvvijker en.de
avontuurlijke Ferdinand von, Schiil allen moed, allo
veerkracht verloren? Eihcve, kan prof. Quack dan
ook hier den eenen niet vet heffen zonder den ande
ren schandelijk te miskennen? Wat is dat voor een ge
schiedschrijving, die óf maar /oo willens en wetens
onwaarheid spreekt, ófdc nagedachtenis van edele patii
otten aan een ledig figuur der rhetoricn opoffert?
„Kruist hem! Kruist hem!' roept misschien het fana
tisme der volkshaat ons toe; „hij is zóó onvaderlund-
Iievend, dat hij iets goeds van die leelijlte moffen dui ft
zeggen."Ons raakt dat gemeene geschreeuw niet, dat
door sommige dagbladen en brochureschrijvers tegen
ïen wordt aangeheven, die meenei), dat de handelwijze
van Duitschland, evenmin als van ieder ander onzer
Europeesche broederen, door den bril van een ont
zenuwde vrees mag worden bekeken Is dat agiteeren
soms volkskracht, dat vei draaien soms vaderlandsliefde?
Is liet vaderland een Moloch, dien men niet tevreden
kan stellen, dan met de schandelijke offers van waaiheid
en eerlijkheid? Ach, laat ons dan het juk dier hatelijke
afgoderij zoo spoedig mogelijk afschudden. Laat ons, als
wij niet te gelijk menschen en vaderlanders wezen kun
nen, de menschheid boven het vaderland verkiezen. Maar
neen, tot de noodzakelijkheid van een dergelijke keuze
behoeft inen nimmer gebracht te worden. Wel eigenen
zij, die v oortdureud tegen Duitschland agiteeren, zich een
monopolie toe van oud-Hollandschckraclit en edele vader
landsliefde, docli welke gronden voert men aan voor een
dergelijke dwaze zelfverheffing en schandelijke misken
ning van broederen Zij, die een woord voor Duitsch
land of von Bismarck in het midden brengen, zijn
„valsche broederen" zijn bijna ..landverraders 1" Zij, die
voortdurend tegen Duitschland agiteeren en von Bis
marck belasteren, zijn vrienden des vaderlands! Ach,
Iaat men met dergelijke oordeelvellingen een klem beetje
wachten, een klein beetje geduld hebben. Laat men
wachten, tot Duitschland zich werkelijk zoo ver vergeet,
dat het Nederland uantast om schandelijke verovering;
en als dan werkelijk zij, die tnen voor vnlsche broederen
schelt, met den vijand heulen, zij daarentegen die thans
zich voorde uitsluitende vrienden des vaderlands aanzien,
„nationale houdingen aannemen", niet tegen de volzinnen
in boeken en brieven van Duitschland, maar tegenover
hun naaldgeweeren en Kruppkanonnen, laat ze dan
vroolijk jubelen in hun eigen glorie, iaat ze dan de fiolen
van hunnen nationalen toorn over de hoofden dier ellen
dige landverraders uitstorten. Maartotzoo lang geduld.
Want wie weet of, als het gevaar eens weikelijk aan den
man kwam, de kalme vaderlandsliefde van hen, die best
Nederland kunnen liefhebben zonder Duitschland te mis
kennen, niet proefondervindelijk blijken zou minstens
evenveel zedelijke veerkracht te bezittenals die van
die onbedwingbare helden van studeerkamer en dagblad
bureau, die zonder nog in eenig op/icht een practisch
bewijs van hun vaderlandsliefde te hebben kunnen geven,
alleen omdat zij eens wat aitikelen tegen Duitschland
geschreven hebben, zich zelf voor de standaarddragers
der Nedeilandsche vrijheid en onafhankelijkheid be
ginnen aan te zien.
•wJ T
flA
T 1
111 fi All.
ABONNEMENT:
Abnaranupryip«r Dn» Mond».
Franco ptr Pottdoor bet geheeie Rijk
f 1 85.
- a 60
(Brieven Franco.)
ADVERTENTIE N:
Pnj® i ran 1 lot 10 gewone rcgeli f 1 00 iedere r»gel wear f 0.10,
Voor den -werkenden lUnd en roor weld»diglieid, de lelfi nu den |»ry».
Aldus prof Quick
ol eli" Uuiische Keizers ié bewoond, waar eoir Keizer het
eerste levenslicht heeft aanschouwd en waar 23 Rijksverga
deringen hebben plaats gehad, restaureeron de kosten
worden op 60.000 llilr. begroot,
Te Kenlen is een man in den Dom gesloten, die geen
under middel zag om te ontkomen dan de brandklok te luiden.
De mitrailleuse, welke in Rusland ia aangenomen, is
het stelsel Balling verbeierd door generaal Gorlow. Zy
heeft twaalf stalen loopen, het affuit ts van ijzer. Doze mitrail
leuse wordt door vier paarden getrokken. Zy wordt door
4 man bediend en lost van 300 lot 400 scholen per minuut.
De internationale tentoonstelling ie Londen zal den
1 Mei n. s. door den Pi ins van Wales en Prinses Obristiaan
worden geopend.
De diamanten-dief Michael Torpey is jl. Donderdag
avond der Bngcische politie in handen gevallen. Deze bad,
nadat Martha Torpey was vrijgesproken en ontslagen, hare
gangen zorgvuldig nagegaan en, ofschoon zy in diepen rouw
was'gekloed en huur baren zwart verfde, haar herkend in oen
vrouw, die een huis in Marylcbone-road binnenging, waar
haar rchtgenoot zich weldra by liaar vervoegde. Ken gedeelte
der diamanten van de boeren London en Ryder werd nog by
hom gevonden, bonevens een aanzienlijke hoeveelheid Neder-
landsch geld.
De burgeis van Bozen, in lyrol, zullen den Keizer
van Oostenrijk vragen, by zyn komst aldaar, om het ver
banningsdocreet op te heffen tegen don aartshertog Hendrik,
die gehuwd is met een meisje van zjjn keuze, maar niet var.
zijn stand:
De Duitschers willen bel Keizerspdeis te Goslar, dat
gedeit meer dan twee eeuwen/van'1050 -1253, door tien
.SCHIEDAM, 19 April 1871.
De gemeenteraad alhier zal Vrydag, den 21 dezer, des
numiddugs ten zes uie, eane openbare vergadering houden
de alsdan tei behandeling aan de ordegostelde onderwerpen
zy'u. Ingekomen Blukken. - Missive Burgeiljjk Armbestuur
om machtiging tot gerechtelykuvervulging van achterstallige
gemeenten. Idem om machtiging tot het doen van af- en
overschrijving op de begroeting van het Burgerlyk Arm
bestuur voor 1870. Adres dr. A. J. M. Los, om ontslag
als stads-geneesheer en rapport Burgerlyk Armbestuur.
Adres Kamer van Koophandel en nadere missive betieffeude
!o overdekking van de Koopmansbeurs en rapport Com
missie van Fabricage. Adressen V. de Jorigh en A. vuo
der Most, om verhooging van jaarwedde.Adressen M. van
Harmeien, J. Dries, M. Wensvoort en P. F. Gunnewegb, om
vorhooging van luon als brugwachters. Adres N. van der
Siutjs, om gratificatie. Adres Kerkeraad Hervormde ge
meente, om gebruik van scholen voor godsdienstonderwijs en
rapport Flautseljjke Schoolcommissie. Adres C, en J, van
der Burg, om rooien, toppen en inkorten van boomen in de
Plantage. Voorstel van Burgemeester en Wethouders tot
aankoop van grond aan don Singel. Idem tot wyzigïng
vun het huishoudelijk regiement voor de openbare schalen
voor lager onderwijs en van de instructie voor het onder
wijzend personeel aun die scholen. En verdere voorstellen
en roededeoimgen, waaronder voorstel tot wederinstelling
vun de toienwacbt.
Bij* de gisteren gehouden herstemming is tot lid der
Provinciale Staten van Zuidbolland, voor het hoofdkies-
district 's Gr ivenhage, gekozen de heer oor. C. A. van der
Kemp, wethouder der gemeente 's Gravenhage. met 475 van
de 693 geldig uitgebrachte stemmen. Deheerjbr. nor. H.A.
Steengracht erlangde 235 stemmen.
Door het departement van financiën is mededeeling ge
daan van de volgende opgave der op 15 April 1871 inde
onderstaande entrepóts aanwezige hoeveelheid ruwe suiker:
/Amsterdam20,260,284 kilogr.
Uoueidi.m5,083,775
Schiedam1,670,222
Dordrecht809,520
Middelburg2,153,938
Totaal 29,977,739 kilogr.
Het hoofdbestuur van het Nederl. Onderwijzers Gezel
schap heeft een algemeen petitionnement vun de openbare
underwyzers in het leven geroepen voor een adres aan den
Minister van Binnenlandsche Ziken, „om zoodanige maat
regelen te nemen of te provoceeren, welke het meest geschikt
zyn, om de inkomsten vm alle openbare onderwijzers in
overeenstemming te brengen met hunne bohoefter: en met
den arbeid, die van hen wordt geëisebt."
Wij ontvingen dezer dagea no, L van do Mededulingen
van hot Algemeens Nederlandsche Vredebond.
Du vereentging verdedigt zich daarin tegen de verschil
lende bedenkingen tegen haar ingebracht, en het doel, waar
aan zy haar ontstaan te danken heeft, wordt op dnidelyke
wy ze in het licht gesteld.
Men heeft het een vrome illusie genoemd, waaraan geen
verstandig man kan hechten, een poging te wagen, om door-
vrede-iereenigingon den vrede lo bewaren. Wy geven ge-
reedelyk toe, wordt daarop geantwoord, dat het een dwaze
inbeelding zou zyn, te meenen, dat, door een vereentging vau
enkele personen uit het volk, de oorlogen tosschen de much-
lige Sonvereinen van Europa zonden kunnen worden voor
komen, zonder een algemeeoeontwikkeling van zedelijkheid
en rechtvaardigheid.
Maar juist omdat wy overtuigd zyn, dat de vermindering
van het oorlogvoeren slechts bet gevolg van dezo ulgemeene
ontwikkeling kan wezen, zoo gelooven wy, dat de vrodever-
ecnigingen veel kunnen bydragen, om dat zoo gewensohto
doel ie bereiken.
De openbare meening is een kracht in Europa, Elk volk,
eik individu is aansprukelyk voor wat het gedaan en niet
gedaan heeft, om die mcening voor wuurheid en recht te
stemmen.
Du waarheid is een macht, grooter dan alle machten in
Europa: Zy heeft geen wapens, geen legers, geen kostbaar
oorlogstuig noodig, slechts een woord om zich te uiten,
een drukpers om het te vorduizondvoudigett, een uitge
breid veld, om door velen te worden aangehoord, en ge
opende harten, om een algomcene,samenwerking onder de
beschaafde natiën mogelyk te maken,
j Mnnr'niot alleen wordt aan het nut van Vredever-
eenigingen getwyfeld, enkele beweren zelfs, dat die Ver-
eenigingen strijden met hun godsdienstige oterluiging.
anderen beweren, dat, onder de vlag der Vredevereenigin-
t f i - J 1 -t
