Zaterdag 10 Mei.
4813.
«UnmANQSGHE BERICHTEN.
M 3126.
A B OJïNEMETJTï
Abonnementsprijs, per Drie Maandenf 1.85.
Franco per Post, door het geheele Rijk2 50.
- pet bericht, dezer dagen' door enkele bladen mede
gedeeld, dat de cholera op nieuw te Maagdenburg was uit
gebroken en reeds zes personen daaraan bezweken waren,
wordt thans door de Magdenb. Zeitung ten stelligste tegen
gesproken. Het ingesteld geneeskundig onderzoek heeft
daarentegen tot de ontdekking geleid, dat bewuste zes
personen, wonende in hetzelfde huis, gebruik gemaakt
hebben van drinkwater uit een put, dat met schadelijke
bestanddeelen vermengd was, hetgeen allerwaarschijnlijkst
hun ziekte, een hevige diarrhaea en eenige uren later hun
dood tengevolge gehadheeft. De put is nu door de overheid
afgesloten.
De maatschappij, die de speelbank te Monaco heeft
gepacht, heeft haar balans over het laatste jaar, dat den
1 April eindigde, openbaar gemaakt. Daaruit blijkt dat de
maatschappij een winstje heeft behaald van 5,990,000 fr.
Trekt men daarvan de algemeene onkosten af ten bedrage
van 800,000 fr.dan blijft er nog een saldo over van
5,190,000 fr. Het kapitaal der maatschappij bedraagt 12
millioen. Onder de aandeelhouders komt in de eerste plaats
voor neen machtig en voornaam heer," die geen auder is
dan de vorst van Monaco.
Ondanks do groote winsten, die de maatschappij behaald
heeft, werd er, gelijk verzekerd wordt, niet agrof" ge
speeld, zooals in de Duitsche hadplaatsen. Maar er zijn di ie
tafels waar men zich aan roulette, en twee waar men zich
aan rouge et noir te goed kan doen. Een der roidrWe-tafels
heeft 100,000 fr. in één dag gewonnen; een andere
120,000 fr. Over het algemeen brengt de roulette het dub
bele op van rouge et noir, De maatschappij heeft hare be
ambten dit jaar weer goed betaald. Elk heeft 15,000 fr.
ontvangen behalve vrije huisvesting, waaraan een gra
tificatie van 4000 fr. is toegavoegd.
Een zonderlinge werkstaking is op 'toogenblikin
Henegouwen (België) hangende. In Juni van' t vorig jan
wilden de kiezers van den Gemeenteraad van het dorp"'.!
Beloeil niet ter stembus komen omdat er vertraging wer 1
aangebracht in het leggen van een spoonveglijn. Nu is
deze laatste zaak echter geheel in het vergeetboek geraakt,
ea daarom hebben al de burgemeesters, schepenen en
raadsleden van de omliggende gemeenten der ontworpen
lijn hun ontslag genomen. Eerst dus een werkstaking van
de kiezers, nu van de gekozenen.
BINNENLANDSCHE BERICHTEN.
SCHIEDAM, 9 Mei 1873.
Heden wordt alhier op de gebruikelijke wjjze herdacht
de verjaardag van H. K. H, Prinses Marianna der Nederlan
den, tante des Konings.
Naar men verneemt, heeft de minister van oorlog aan
de plaatselijke kommandanten een circulaire gericht, hou
dende, dat gewezen onderofficieren en korporaals van het
Indisch leger, die voor den dienst bij dat leger nog ten volle
geschikt zijn te achten en wier antecedenten gunstig zijn,
in huu vorigén graad en tegen genot van een handgeld van
1200 tot een engagement voor het leger in Ned. Indië zul
len worden toegelaten.
Naai- het Dagblad, verneemt, heeft de president der
Fransche republiek een depêche gericht tot den Fransehen
gezant bij ons hof, markies de Gabriac, strekkende, om aan
da Nederlandsche regeeriag, ten aanzien van den aan het
rijk van Atsjin verklaarden oorlog, te kennen te geven, dat,
ri in Frankrijk een gezant van Atsjin kome of niet,
mogendheid zich steeds jegens Nederland een bevriende
uaüezal betoonen; ook spreekt de heer Thiers in dien brief
persoonlijk zijn .beste wenschea uit voor het welgelukken
der tweede expeditie tegen Atsjin.
,i Naar men aan de Dr. UT. Br. Ct. mededeelt, is de
aanvoerder der Atsjineezea een Nederlander, en nog wel
een-Bosschenaar, genaamd WDeze persoon is, zegt
wen, uit Nederland als onderofficier naar O. I. vertrokken,
aldaarofQciergeworden emlaarnain Franschen dienst over
gegaan; vervolgens moet hij van daar onder de Atsjineezen
aangeland zijn.
de verkiezing van drie leden voor den Gemeen
teraad Woensdag te Rotterdam gehouden zijn uitgebracht
jj§y stemmen, en was de uitslag als volgt: Groen stern-
bwfje: van onwaarde 35, volstrekte meerderheid £58,
gekozen de heer Hendrik Muller Szoon met 649 stemmen,
oe heer J. Voorhoeve HCzn. bekwam 164, W. S. Burger
Wz. 40, D. L. Wolfson 13, J. Hoos Nz. 12 stommen enz.
i -j ^'em^rle/jevan onwaarde 28, volstrekte meerder-
jjj 462 gekozen de heeren R. P. 't Ilooft met 644 en
1 w B°yer met 637 stemmen, de heer "W. H. van
«eukeren'bekwam 174, L. A. R. Suermondt 149, D. L.
v'Volfson 78, J. Hoos Nz. 25, "W. Burger Wz. 11 stemmen.
,^-Be groote toevloed van Amerikaausche spoorweg-
fï v r i u aan Nederlandsche beurzen en de daarop ge-
'^telgde aanzienlijke daling daarin, geeft, zoo als natuurlijk
gifstof tot bespreking te over aan de pers. De hoofdvraag,
CBrieven Franco.)
die men zich daarbij stelt, is, of, onwetendheid dan wel
kwade trouw bij de tusschenpersonen, geleid heeft tot deze
voor het daarin gestoken Nederlandsche kapitaal zoo na-
deelige uitkomst. Met genoegen merken wij dan ook in de
W. It. Ot. een aankondiging van de gewezen firma A. J. en
M. Milders op, waarin deze zich bereid verklaart inzage te
geven aan een commissie van deskundigen van de con
tracten van Amerikaansche waarden, door hare bemid
deling gesloten en voorts alle beseheiden over te leggen,
die haar goede trouw in dezen kunnen staven, en gaarne
sluiten wij ons aan bij den wensch der JSf. JR. Ot., dat dit
voorbeeld door andere huizen, die deze fondsen plaatsen,
zal gevolgd worden.
Gisteren Dacht, omstreeks 1 uur, is bij de firma Balil-
maim Co., aan den Ouden Langendijk te Delft, inde win
kelkast, een groote ruit ingeslagen en daarachter wegge
haald een stuk buxltin ter waarde van f 100 en een
zijden foulard, 't Mocht den agenten van politie der 3e
klasse C. C. van der Burg, P. L. Elshout, F. J. Groen en
W. de Bru'.n, spoedig gelukken, dcu dader, zekeren O. M.,
die gopasseerden Maandag eerst uit de gevangenis te Hoorn,
was ontslagen, te arresteeren, terwijl hij 't ontvreemde nog
in zijn bezit had.
De punten ter behandeling in de algemeene ver
gadering der «Voreeniging iu het belang der weezen-ver
pleging", in Felix Mentis 16 Mei e. k. te houden, zijn:
1. a. Moeten de weezen blij ven daar, waar zij geboren
zijn, of wel alleen op liet land worden opgevoed?
b. De voeding der weezen.
In te leiden door den heer O. G. Heldring.
2 Wat kan men doen tot bevordering van den goeden
smaak bij de opvoeding in weeshuizen?
In te leiden door den heer P, H. Ilugenholtz jr.
3. Welke is de beste wijze om iu weeshuizen vergrijpen
tegen orde en zedelijkheid tegen te gaan?
In te leiden door den heer R, Koopmaus van Boekereu.
4. Welke zijn de voorwaarden, waaronder de uitbestediug
om Godsvjjfl moet geschieden, hetzij door regenten, hetzij
door familieleden?
In te leiden door den heer dr. T. Modderman Az.
5. Is het goed aan weeskinderen een distinctive kleeding
te geven?
In te leiden door den lieer A. Gihlemeester.
6. Mededeelingen van dr. L. W. E. Rauwenhoff, be
treffende de uitbesteding in Schotland.
De bijeenkomst zal worden opgeluisterd door een zang
koor van meisjes uit het Israëlietisch en Luthersch
weeshuis, en door harnjonie-muziek, uit te voeren door
jongens uit het Ned. Herv, diaconie-weeshuis.
Het hoofdbestuur der verecniging tot bevordering
van 't volksonderwijs in Nederland heeft, iu plaats van
wijlen den lieer D. Bouma Nieuwenhuis, tot secretaris be
noemd de heerP. Potsma, hoofdonderwijzer te Leeuwarden.
De vereeniging telt thans 20 afdeelingen en 55 corres
pondentschappen.
De commissie, benoemd bij besluit der algemeene ver
gadering der vereeniging dd. 8 Juni 1872, omtrent de
vraag: »Hoe moet het onderzoek, waarvan in art. 1
litt. tl. der statuten sprake is, plaats hebben, zal dit tot het
gewenschte doel leiden?" heeft haar rapport voor de alge
meene vergadering van 1873 uitgebracht. Dat onderzoek
betreft de bezwaren tegen den wettelijken leerplicht. Do
commissie besluit hare overwegingen met te zeggen, dat zij
meent te hebben aangetoond, hoe de invoering van don
wettelijken leerplicht evenmin een hersenschim is als de
verplichting van eiken vader om zijn kinderen te onder
houden, of van eiken burger om belasting te betalen. Zij
wenscht echter nog niet voor te stellen van op grond van
hare redeneeringen eenig besluit te nemen, of hare uiteen
zetting te beschouwen als een bron voor een juiste kennis
van die bezwaren; maar bepaalt zich voor te stellen: De
vraag omtrent den wettelijken leerplicht voor te leggen aan
heeren inspecteurs van het lager onderwijs, heeren school
opzieners en hoofdonderwijzers inNederlandhen te verzoe
ken, hun advies aan de vereeniging mede te deelen, en dau
eerst, nadat de vereeniging hen gehoord heeft, te bepalen
wat zij in deze zoo gewichtige zaak zal doen. De commissie
bestaat uit de heeren A. M. van Voorthuyzen, B. Ter
Haar Bz. en B. H. Pekelharing.
De kiesverceniging te Oude Pekela heeft besloten,
het aftredend lid der Tweede Kamer, den heer Jonckbloet,
naar aanleiding van diens votum tegen ark '1 der inkomsten
belasting, niet weer candidaat te stellen en is daarop met
algemeene stemmen, op één na, candidaat gesteld de heer
G. A. Addens, te Winschoterzijl.
"Woensdag heeft te Assenbij gelegenheid van
's Konings verblijf aldaar, een schietwedstrijd plaats gehad,
waaraan ongeveer 500 leden' van schutterijen en weerbaar-
heidskorpsenuitdeNoordelijkeprovinciündeelnamen. Z.M.,
ten elf ure op het schiettorrein gearriveerd, heeft dit eerst
ten 4 ure verlaten om daarna bij IID. commissaris te gaan
dineeren. Des avonds had er een algemeene illuminatie
plaats die uitmuntend slaagde en werd er in de open lucht
muziek gemaakt. Duizenden menschen warén op de bjjen.
De kapitein-kommandant der Assensche schutterij, oi'ga-
ADVERTENTIEN:
Prijs: van t lot 10 gewone regels l.OO; iedere regel meer fO.tO.
Voor den werkenden stand en voor weldadigheidde helft van den prijs.
uisateur van het schietterrein, is door Z. M. tot officier der
orde van de Eikenkroon benoemd.
Door het bestuur van den sigarenmakersbond'te
Utrecht is onder de ingezetenen eeu circulaire verspreid,
waarin een beroep wordt gedaan op de liefdadigheid. Iu
deze circulaire leest men o. a., dat 4O0 personen zonder
arbeid zijn, waarvan 250 met 4,5,6 en 7 kinderen. Een
commissie uit hun midden is belast met de ontvangst der
giften.
In den strijd tusschen de sigarenmakers en hunne pa
troons stellen wij ons geen partijmaar dit inroepen der
algemeene liefdadigheid door arbeiders die hun werk
staken, zal ieder afkeuren. "Wanneer dit plan gelukt en
het Nederlandsche publiek door aalmoezen arbeiders
ondersteunt, die het met hunne patroons niet eens kunnen
worden, dan zal elke industrie op hare beurt aan gelijk lot
zijn bloot gesteld. Dank zij tie giften van goedhartige, on
nadenkende landgenooten, zullen dan de patroonsten
slotte moeten toegeven. Wij spreken nog niet eens daarvan,
dat wanneer de patroons de eischen hunner werklieden in
willigen, de winstderving door verhooging der prijzen zal
worden heisleld en het publiek alzoo, na de aalmoezen, do
duurdere prijzen zal te betalen hebben, In goed Ilollaudsch
heet ditmet eigen drieguldens zijn ruiten inwerpen,
ArnliOt.)
Men leest in de Standaard:
Een maatregel die reeds lang voorzien werd, is door een
der grootste sigarenfabrikanten te Amsterdam in toepas
sing gebracht: hij heeft een aan lal jonge meisjes, bij wijze
van proefneming, op zijn fabriek aan 'twerk gezet Alle
werklieden aau die inrichting, waar de werkstaking liet
eerst is uitgebroken, hadden de fabriek verlaten, zoodat de
zaak in de laatste dagen geheel stil stond. De patroon was
dus wel genoodzaakt tot het een of auder hulpmiddel zijn
toevlucht te nemen.
We behoeven niet te betoogen van hoeveel gewicht dit
verschijnsel op het verloop der quaestie zijn zal. De patroons
kunnen in den arbeid van vrouwen een krachtig wapen
vinden in hun strijd tegen den bond, en wellicht bovendien
een niet onaanzienlijke besparing van arbeidsloon verkry-
gen, dewijl het maken van sigaren evengoed, zoo niet
beter, door vrouwen als door mannen kan verricht wor
den en de eersten natuurlijk.in staat zijn tegen een veel
lager loon te werken. De bezwaren uit het oogpunt van
zedelijkheid tegen den arbeid van meisjes op fabrieken
ingebracht, vervallen voor een goed deel bij handhaving
van het besluit om geen gemengd personeel toe te laten.
Men schrijft ons uit Roermond
Uit den ex-Af erctmtts van Sittard,wiens christelyke naam
tegenwoordig is: Katholieke Dimburger, blijkt, dat mr.
Ilyronimus Lambrechts, wonende te Papenhoven
nomen et omenwezenlijk zijn candidatuur voor het lid
maatschap der Tweede Kamer in het kiesdistrict Roermond
zal doorzetten, in de plaats van den heer Pyls, die zich niet
meer verkiesbaar stelt. Deze Hyronimus Lambrechts
neemt het openbaar ministerie waar bij het kantongerecht
te Sittard. Naar alle waarschijnlijkheid zal hij.den naam'
zijner woonplaats eer trachten aan te doen.
Van den anderen kant dat is tegen mr. Hyronimus
Lambrechts zal, naar ik u vrjj stellig melden kan, op
treden jhr. mr. L. Michiels van Kessenich, wethouder te
Roermond.
Wij hopen dat deze candidaat het vereenigingspunt zal
kunnen zijn van allen, die nog Nederlandsch denken en
Nederlandsch gevoelen, en die in de handhaving en de
ontwikkeling onzer vrijzinnige staatsinstellingen den roem
zien van het gemeenschappelijke vaderland, een waarborg
voor de welvaart van Nederland. (Arnh. Ot.)
Voor hen, die niet genoegzaam bekend zijn met het
eiland Sumatra en vooral met Atsjin, het tooneel van den
laatsten krijg in Indië, laten wij hier een kleine schets
volgen
Atsjin is een onafhankelijk rijk in het Noorden, van het
zeer vruchtbare, deels onbekende eiland Sumatra, welk ryk
bestuurd wordt door een Sultan.
liet westelijk en zuidelijk deel van Sumatra behoort aan
Nederland. De Nederlandsche bezittingen bestaan uit het
gouvernement der Westkust, de adsistent-residentie Ben-
koelen, deLampongsche districten, de residentie Pale mbang
met onderhoorigheden, derhalve de geheele zuidoostelijke
helft en het grootste gedeelte der Westkust.
Sumatra heeft een oppervlakte van 8102 vierkante
mijlen, het is 236 mijlen lang en 35 tot 50 breed, met een
bevolking van nog geen drie millioen zielen. Het is onge--
veer 15 maal zoo groot als Nederland.
Vele bladen hebben de bevolking van Atsjin op drie mil
lioen begroot. Dit is blijkbaar een vergissing daar geheel
Sumatra slechts ongeveer drie millioen bewoners heeft.
-Hot zal veel zijn als de Sultan een half millioen onderdanen
telt, doch lnj is altijd machtig genoeg, om hem als vijand-
niet gering te schatten.
Sumatra is buitengewoon vruchtbaar; de binnenlanden
zijn weinig bekend. Van het Noorden naar het Zuiden
wordt het langs de westzijde doorben vulkanischen berg
keten doorsneden, de "oostzyde is vlak en deels moerassig.
COURANT.
«ju Wimpwmwwmw iiim