TmrlEÏEscfirilRÏGHTiE^
A". IB73.
M 31S2.
Woensdag III Juni.
De burgemeester van Schiedam,
Oproeping ran Verlofgangers
N a I i o n ale M i I i I i e.
tegen den lstcn «Uitlij e. k.
tegen den lOden «Fulij c. k.
Be Eöbi. Zeit. en verscheiden andere Duitsche dag
bladen bevatten thans een verklaring, waarin zij hun een
parige afkeuring over het door de Pruisische regeering bij
den Bondsraad te Berhju ingediend rijks-wetsontwerp op
de drukpers te kennen geven, als zijnde bedoeld ontwerp in
lijnrechte tegenspraak met de grondstellingen van het
openbaar recht en met de gegronde aanspraken der di uk-
pers. Het weinige goeds, dat het ontwerp toezegt, t. w. de
opheffing van het dagbladzegel en de borgstelling, willen
de bladen ook veel liever blijven missen, dan zich het vele
kwaads te getroosten, dat daarin tevens is opgesloten, en
dat hun vrijheid ten eenenmale aan slaafsche banden zou
leggen,
Bij herhaling is in buitcn.landsche dag- en week
bladen gesproken over het toekennen aan werklieden van
aandeelen in de winst van industrieele ondernemingen.
In Duitschlaud is meermalen gewezen op den messing-
fabrikant M. Borchert Jun., te Berlijn, die de proef nam,
onder protectie van den geheimraad dr. Engel, omzijn
beambten en wet kliedeu, volgens het zoogenaamde systeem
der industrial partnership, als mede-ondernemers aan zijn
fabriek te verbinden.
Thans is de proef geëindigd. Het Deutsche Randeïsllatt
wijdt er de volgende lijkrede aan:
sVoor vijf jaren werd de messingfabriek van den heer
M. Borchert Jun. alhier in een industrial partnership ver
anderd. De werklieden kt egen aandeel in de zuivere winst.
Men meende met dit verschijnsel een nieuw tijdvak der
sociale quaestie in te gaan. Tlnans is de onderneming op
beklagenswaardige wijze mislukt; van de verdeeling van
het »te goed", d. i, het zooveelste der zuivere winst werd
reeds voor een jaar afstand gedaan. Thans is het geheele
werk in een vennootschap veranderd. De politieke bladen,
die vroeger van de voortreffelijkheid vant industrial part
nership niet genoeg wisten te vertellen, hebben over den
loop, dien de zaak nam, ten eenemale gezwegen t>Ge-
werbverein" en Concordia" maakten uitvoerige berichten
hekend, waaruit blijkt, dat de werklieden in zeer verbit
terde stemming gerankt zijn. En zoo ergens, waren hier
alle persoonlijke voorwaarden om de zaak te doen gelukken
aanwezig. De heer Borchert is een man van zeldzame
humaniteit, is als MeZ/k«(Zc"-mau vooral bevoegd, met
werklieden te onderhandelen, en kon, als zonder gezin,
zich geheel overgeven aan zijn humane pogingen, zonder
door plichten voor zijn nakomelingen verhinderd te worden.
En'toch,-en trots alles het bewijs schijnt geleverd, dat
deze soort van onderneming geen toekomst heeft."
Outleenen wij het bovenstaande aan een artikel van den
Ned, Industrieelwij nomen ook den wensch van dat
blad over, dat er smeer van de zaak bekend worde."
Het werk dor wederoprichting van de Vendómc-
Zuil is jt. Maandag aangevangen. liet slaande gebleven
voetstuk van het monument is door een omheining omringd
geworden. Volgens liet door don architect Normand, aan
wieti de leiding dezer zaak is opgedtagen, opgemaakte be
stek, zal het werk in di ie maanden lijds voltooid zijn en op
niet meer dan 300000 fr. te staan komen. Dc zuil heeft
iu haar val betrekkelijk weinig geleden; haar kapiteel
alleen is sterk beschadigd. Van de bas-reliefs, die haar
spiraalvormig omgeven, zijn slechts weinige door don val
verbrijzeld, zoek geraakt of ontvreemd. Onder de' ver
brijzelde behoort liet fiagmentwaarop dc intocht van het
Napoleontische leger iu Berlijn was afgebeeld.
Admiraal Potuau, die kort geleden minister van
marine was in Frankrijk, zond onlangs aan alle belang
hebbenden een circulaire, waarin aan assurantie-compag-
niën werd kennis gegeven, dat een Amerikaan het land
doortrok met een soort van helsche machine, die bij te
koop aanbood. Door dezen nieuwerwetschen torpedo wor
den eigcuaats van hoog geassureerde schepen in slaat
gesteld, op wetenschappelijke wijze hunne schepen te ver
nietigen. Het werktuig gelijkt uiterlijk zeer veel op een
stuk steenkool van zes duim lang en drie duim dik. Daar
door kan het, zonde, dat eeuige argwaan gewekt wordt, in
de kolenhokken bewaard worden. Het ontploft eet st dan
nadat hot vrij geruimen tijd in het vuur gelegen heeft, zoo
dat kapitein en manschap al den tijd hebben om, nadat het
schelmstuk begonnen is, het schip te verlaten.
In Engeland werd onmiddellijk beweerd, dat dit slechts
een verdicht bericht was, doch thans verklaart de Bir
mingham Daily Post, dat het een dezer helsche werk
tuigen ontvangen heeft.
De Spectator vestigt hierop de aandacht derBritsche
regeering. In oorlogstijd toch zou een matroos, die dienst
nam bij den vijand, op deze w'jze een schip kunnen ver
nietigen.
Aan een tooneelcritiek van Figaro ontleenen wij de
volgende vonkelnieuwe frases van afkeuring, liet stuk is
getiteld F Oubliée en schaamteloos samengeflanst van de
ergerlijkste tooneelen aan de beruchte zaak van de rue de
Suresnes ontleend. Do recensent nu geeft reeds bij zyn
inleiding volgenderwijs aan zijn ergernis lucht: »Men kan
schrijven met allerlei voorwerpen: meteen pen, een pol-
lood, een penseel, een afgebranden zwavelstok, een haar
speld, een tandenstoker, maar, helaasniet met een
tang. En toch alleen dit instrument zou men moeten ge
bruiken, om dit tooneehverk te behandelen.
BINNENLANDSCHE BERICHTEN.
SCHIEDAM, -17 Juni -1873.
Heden wordt alhier op de gebruikelijke wijze gevierd de
55ste verjaardag van H. M. de Koningin, door het bespelen
van het carillon en het uitsteken der vlaggen van zeer vele
particuliere woningen, alsmede vau de in do havens dezer
gemeente liggende schepen.
De Gemeenteraad alhier zal Woensdag, den 18 dezer,
des namiddags ten half twee ure, een openbare vergadering
houden; de alsdau ter behandeling aan de orde gestelde
onderwerpen zijn- Ingekomen stukken, waaronder voorstel
tot het aangaan van eene geldleening ten behoeve der
Stedelijke Gasfabriek; welk stuk is ter visie gelegd.
Deliberatie over: Ontwerpbesluiten tot het doen van af- en
overschrijvingen op de gemeente-begrooting voor 1873;
idem af- en overschrijvingen op de begrootingen voor het
Burgerlijk Armbestuur en hetStads-Zickcnhuis voor 1872;
vaststelling legger der wegen en voetpadenadres vnnA.
Koper en Zoon, betreffende uitsluiting der leverantie van
gaskolen en rapport der Commissie voor de Gasfabriek;
adres van N. P. J. Woensdregt om bevordering als hulp
onderwijzer; benoeming van een regent van het St. Jacobs-
Gasthuis en van hulpouderwijzets; adressen van M.
Wouterlood, II. Leendors en Erven wijlen mr. P. Loopuyt
c. s., om afstnnd vau grond eu demping en overheuling van
een sloot aan de Westvest eu rapporten der Commissie
van Fabricage. En verdei e voorstellen en mede-
dcelingen.
Ter voldoening aan de slotbepaling van art. 8 van
het kon. besl. van 4 Aug. 1839 Sishlno. 35), heeft de min.
v. binnen), zaken aiiii Z. M. den Koning mededeeliug
gedaan van de, naar de vet schillende opgaveu van Zr. Ms.
commissarissen in de provinciën opgemaakte algemeeue
numerieke staten, aanduidende dc sterkte van den len ban
der schutterijen met iubcgrip der reserve. Op 1 Januari
van dit jaar bedroeg zij 39,718 man.
Het overzicht van de opbrengst der rijksmiddelen
over de afgeloopen vijfmaanden toont weder aan een ver
meerdering van f 054,228.01 'A, in vergelijkiug met het
zelfde tijdperk vau het vorige jaar, eu dat, niettegenstaande
hetreclit van successie f675,103. ÏO'A gebleven is„benedea
(Brieven Franco.)
Tot de vermeerderde opbrergst blijven voortdurend bij
dragen in- en uitgaande rechten, de accijnsen, waaronder
de suiker voor f 417,656.35, het gedistilleerd voor
f274,144.70'/i en het geslacht voor f97,384.18 verschijnen,
en de registratie- en hypotheekrechten. De raming
wordt overtroffen met ('1,840,391.05'/;, maar daarbij valt
op te merken, dal het personeel en de patenten circa
f '1,230,000 beneden de taming zijn gebleven, hetgeen vrij
natuurlijk is, omdat de biljetten nog niet uitgereikt zijn en
daarop dus i u Mei geen betalingen dan achterstallige geschied
zijn. Dit was ten vorigen jat e ook zoo, maar herstelt zich
later. Wanneer rnen dus voor het personeel, het patent-
vecht eu het recht van successie op een gewone opbrengst
rekent als van de laatst voorafgaande jaren, dan zou men
nu teeds de vermeerderde opbi engst boven de raming
ku!menschattenopuagenoeg3!/jmillioen. Men mageven-
wel niet voorbijzien, dat de grondbelasting 1 millioen boven
de raming heeft opgebt acht, hetgeen grootendeels slechts
een vervroegde betaling zal zijn.
Aan het bericht, dat Z. K. II. prins Hendrik te Port
Saïil een tei rein aan de bassins heeft aangekocht, met het
doel daarop een etablissement te vestigen ten behoeve van
den Nederinudschen handel, voegt het U. D. nog het vol
gende toe
slndien dus iu Egypte ouze vlag van een Nederlandsch
etablissement zal waaien, naast de Eugelsche en Fransche
vlaggen en naast die van andet e zeevarende natiën, dan
zullen wij dat weer te danken hebben aan het initiatief van
den vorst, aan wien Nederland op het terrein van den han
del, scheepvaart en nijverheid reeds zoo veel verplicht is.
Indien onze groote stoomvaart-maatschappijen in Egypte
een gelegenheid zullen vinden om snel de kolen en andere
beuoodigdheden op te doen, die haar stoombooten op de
verdere reis zullen behoeven, zonder oponthoud en zonder
de kwade praktijken, waartegen men vooral daar te lande
heeft te waken, dan zullen zij daarvoor den vorst moeten
danken, die de stoomvaart-maatschappij Nederland, onze
eerste groote Javalijn, heeft tot stand gebracht, die nog
onlangs diezelfde maatschappij op zoo waarlijk vorstelijke
wijze is te hulp gekomen, die een der eeisten was, die al
het gewicht gevoeld heeft van het tot stand komen van
het Suez-kanaal, die het initiatief nam om te eischen een
verbetering van de havens van Java, die de beschermheer
is van de onlangs tot stand gekomen Nederlandsch-Indi-
scho Droogdok-maatschappij.
»Moge zijn edel voorbeeld meer navolging vinden 1 Moge
Nederland eindelijk inzien, dat het beter doet zijn kapitalen
aan te wenden tot eigen ontwikkeling, dan tot steun van
buitenlandsche zwendelarij 1
Wij impen van welwillende zijde in staat te worden ge
steld, weldra nadere bijzonderheden omtrent deze mede te
deelen."
Onder de onderwerpen, die het vorige jaar op de al-
gemeene vergadering van leeraren aan inrichtingen voor
middelbaar onderwijs behandeld zijn, behoorde ook een
voorstel van de regelings-commissie voor die vergadering
inhoudende dat van wege de Vereen iging een concours in
baud- en rechtlijnig teekenen voor leerlingen van burger
dag- en avondscholen en daarmede gelijkstaande in
richtingen zou worden uitgeschieven. In bedoelde ver
gadering werd het denkbeeld o. a. door den inspecteur
Steyn Parvé zeer toegejuicht en aan de voorstellend com
missie opgedragen, zich nameus de Vereenigingt .den
minister van Binnenlandsche Zaken te wenden, ten i <nde
diens steun te verkrijgen. Ten gevolge der bemoeiingen
van genoemde commissie verklaarde de minister zich
bereid de zaak financieel te steunen, en stelde reeds dade
lijk een som tot bestrijding der voorloopige uitgaven be
schikbaar, terwijl hij een nadere raming van onkosten zou
afwachten. Nu is door het hoofdbestuur der Vereeniging
eene commissie benoemd tot het uitschrijven en regelen
van het concours. Zij is samengesteld uit deheerenD.
Steyn Parvé, inspecteur vau liet Middelbaar Onderwijs,
voorzitter; prof. E. Gugel, te Delft: prof. B. de Poorter, te
Amsterdam: C. Outshoorn en J. Gosschalk, te Amsterdam
en J. W. Weevers, leeraar aan de H. B. S. te Amsterdam.
Ongetwijfeld zal dit concours, waarvan het nut nog in een
Gids-artikel zoo wèl betoogd is, er veel toe kunnen bij
dragen, dat aan deu voor den arbeidenden stand zoo ge-
wichtigen tak van het teekenen, nog meer de aandacht
wordt gewijd dan tot heden het geval is.
Het rapport door de commissie van bemiddeling uit
de Rotterdamschc Kamer van Koophandel en Fabrieken
in zake het geschil tuschen de sigarenfabrikanten en werk
lieden uitgebmclit, luidt geheel anders dan dat der comm.
uit de Haagsche Kanier. Er blij kt uit,dat de commissie vruch
teloos getracht lieeft den sigarenmakers duidelijk te maken
dat zij het recht met aan hunne zijde hebben. Het Sigaren-
makersbond wordt afgekeurd. Het rapport verklaart, dat
de commissie geen kans ziet tot een bemiddeling te ge
raken, nu de sigarenmakers niet voor hare raadgevingen
hebben willen zwichten. Zij geeft slechts in overweging,
dat de sigarenmakers hét bond zullen verlaten'om een
ander bond te prgauiseeren,„dat zich onthoudt van de be--
palingen waartegen de fabrikanten in verzet zyn gekomen.
CP
IB ONKBMENT:
Abonnementsprijsper Drie Maanden1 85.
Franco per Post, door het gehccle Rijk.2 50.
Dlïli
Gezien dc cinulairc van den Iioci Coniiims.ii is des Kouings in deze
Provincie, van den 30 Mei jl., A, no. 1581/1 (2c Aid.) I'rov. Ul.ul
no. 00.
floept bij deze op de Milicicn-Vcrlofgingcrs dozer Gcmeenle van do
I'glmgen van 1869 en 1870, om zicli op de hieronder vermelde tijd
stippen bij hunne korpsen aan te melden, len einde in «Cikelijke
dienst te norden gesteld, en wel:
de Milicicn-Veilofgangeis der lichting v.m 1869 van liet Korps
Pontonniers
de Milicien-Verlofgangers der Veiling-Artillerie van de ligtmg
van 1870;
tegen den 2den Augustus c. k.
de Milicien-Verlofgangers der ligling van 18G9 van liet 1ste Regi
ment Vesluig-Ai Itllei te en van tie helft van die van liet 2do Regiment
Vesting-Ai littene;
tegen den Oden Augustus e. k.
de Milicien-Veilofgjiigcis der ligtingcn van 1869 en 1870 van liet
Regiment Gienadtcrs en Jagen en van de oveiigc Regimenten
Infanterieen
tegen den 28sten Augustus daaraanvolgende;
de overige Milicien-Veilofgmgers der lichting van 1869 van hel
2do en van allen van dezelfde liglmg van liet 3de Itcginicnt Vesting-
Artillerie.
He manschappen der liglmg vjn 1869, zoo van do Infanterie als
van de Arlillcnc en de Pontonniers, die vóói den lstcn Augustus
dezes jairs gehuwd zijn, worden ditinial buiten oproeping gelaten.
Tc dien emde zullen zij na .ilvmcns Imn verlofpas op de Sccrelarie
der gemeente te hebben lilen aftcekcncndeze gemeente, hetzij regl-
strcekshetzij dat zij naar do hoofdplaats dor Provincie worden ovcr-
gebragtzoo tijdig moeten verl.iien dat zij op den dag van de
opkomst onder de wapenen, bij hunne korpsen ainkomen.
Wordende genoemde iMilicieii-Verlofgangers lnj deze herinnerd aan de
vcrpligting om behoorlijk in uniform gekleed te zijn en voorzien van a!
de voorwcipon van kleeding en uitrusting, vvelko doar hen bij ver
trek met gioot vei lof zijn medegenomen.
Ingeval ziekte die opkomst mogt verhinderen, zullen zij daarvan,door
overlegging van ccuc geneeskundige vciklaring, tijdig op dc gemeente
Secretarie moeten doen blijken
En opdat geone der opgeroopenon onwetendheid zoude kunnen voor
wenden is hiervan afkondiging geschied, waar het bchooit, den lOden
Jumj 1873.
De Burgemeester,
P. J. VAN DIJK VAN MATENESSE.
!iirr*swtirncwncc<«u
COURANT.
ADVZEm HTIÏJIi
Prijs: van 1 tot 10 gewone regels ƒ1 00; iedere regel meer ƒ0.10;
Voor den werkenden stand en voor weldadigheidde helft van den prijs.
<i a.
fr Vr
