ff
f
Maandag IO November.
1873.
14
M 3256.
ih
4)
V
si
BUITENL&NDSCHE BERICHTEN.
tl
COO
ABONNEMENT:
Abonnementsprijsper Drie Maanden
Franco per Post, door het geheels Rijk
CBrlcvcn Franco.)
De heeren Ultramontanen hebben een dom en een
slim stukje volbracht. Zij hebben de gasprijzen opge
slagen en de schoolgelden verhoogd.
Een dom stukje noemen wij het vei hoogen van de
gasprijzen. Wanneer die verhooging niet geheel en al
noodzakelijk gemaakt wordt door den verhoogden prijs
der grondstoffen, is zij niets anders dan een belasting
en wel de meest ongeschikte, die iemand uit kan denken.
Het is een accijns, die een der voornaamste behoeften van
de huishouding treft, en het heeft dus de zwakke zijde
van iedeieu accijns: de mingegoede wordt oneindig veel
zwaarder gedrukt dan de rijke.
Het heeft bovendien ook het verkeerde van een
patent-belasting. Het belemmert die takken van nijver
heid en handel, die het gaslicht niet dan noode zouden
kunnen missen. Onze staathuishoudkundigen in den
Gemeenteraad zijn zoo schrander van de nijverheid der
burgers aan banden te leggen, ofschoon daardoor alleen
onze stad bloeien kan.
Deze druk bepaalt zich niet tot enkele groote
industrieele inrichtingen. "Vooral ook de kleine burger
wordt hier weer getroffen. Men denke slechts aan
kleermakers en schoenmakers, die dikwijls tot in den
nacht moeten doorwerken en voor wien het gas een
zeer waardeerbaar hulpmiddel bij hun arbeid is.
Bovendien heeft de nieuwe gas-accijns ook nog deze
zwakke zijde van vele onrechtvaardige belastingen, dat
zij nog niet eens tot datgene in staat is, waartoe zij
met terzijdestelling van alle andere belangen, werd uit
geschreven. Men treft de nijverheid en diukt den kleinen
burger ongelijkmatig, en wordt door die onrecht
vaardigheid nog niet eens in staat gesteld dubbeltjes
te maken. Of wie begrijpt niet, dat vele, hoe ongaarne
ook, tot de toch reeds zoo goedkoope petroleum zullen
overgaan. De meergegoeden alleen zullen gas behouden.
Dus hier ook weer een onbillijkheid. De gasfabriek zal
uitsluitend werken voor de meer gegoeden.
En niet alleen voor zoolang deze dwaze ver
hooging van kracht blyft, zal de bloei der gasfabriek
benadeeld worden. Groote inrichtingen, vooral die welke
sloom noodig hebben en dus toch veel kolen gebruiken,
zullen zelve zeer licht kleine toestellen voor gasfahri-
catie aanschaffen, dat is ook in andere steden ge
beurd, en ook, wanneer de Gemeenteraad weer tot
bezinning gekomen is, zullen zij vermoedelijk blijven
voortgaan met zelf maar eigen gas te stoken.
Een slim stukje noemen wy de verhoogiog van de
schoolgelden.
Maar, zal men zeggen, welke bekwaamheid is erin
gelegenwanneer een lid van den Gemeenteraad velen
zijner medeburgers geheel nutteloos bemoeilijkt in hunne1- (.aristocratie,
meest teedere levenstaak, in de opvoeding hunner
kinderen?
Zij, die zoo denken, weten waarachtig niet wat
een Ultramontaan is.
Gelooft men dan nog, dat een Ultiamontaan in den
Gemeenteraad gaat zitten om er de belangen van de
gemeente te behartigen? En bekwaam", men vervvarre
dat woord toch niet met list. De mannen, die hun
eenige opvoeding als administrateurs en bevvinds-
leden ontvangen van den Syllabus, kunnen immers
onmogelijk wezenlijk bekwaam in regeeringszalcen
wezen, en men wachtte zich toch eenige bewondering
te wijden aan die ellendige tactiek, die inrichtingen,
welke men niet openlijk durft aan te tasten, door
sluipmoord tracht uit den weg te heipen.
Hieiin lag althans eenige waai beid.
De school van den heer Tijl en de lagere klassen
van mejuffrouw van Diiel hebben in liet bijzonder
onderwijs iets wat naar concurrentie zweemt tegenover
zich. Daar is het dus denkbaar, dat men de school
gelden vei hoogt om het bijzonder onderwijs de concur
rentie gemakkelijk te maken.
De hoogere klassen van mejuffrouw van Diiel hebben
echter geen concunentie in het bijzonder onderwijs en
wat de Hoogere Buigerschool betreft, er rs geen bij
zondere school in onze gemeente mei oadervvy/ei s, be
voegd tot geven van middelbaar ondciwijs.
Hier, waar geen concurrenten zijn, kan de ver
hooging die dan ook niet bevoordeelen.
Het is verder niet zeer waarschijnlijk, dat zich hier
een bijzondere school voor meer uitgebieid lager onder
wijs aan meisjes vestigt, en het is zelfs bijna ondenk
baar, dat er hier zich een Jezuietische Hoogere Burger
school zou kunnen staande houden.
De Ultramontanen weten zeer goeddat het meeren-
deel der ouders, die bijv. van de Hoogere Burgeischool
gebruik maken, er niet aan denken zullen hunne kin
deren aan »de broeders" toe te vei trouwenhet is alleen
de zaak om te zorgen, dat er zoo weinig mogelijk van
ons openbaar onderwijs gebruik zullen maken. Geen
ander is het doel, dan de algemeene verbreiding van
kennis en ontwikkeling tegen te gaan. Het is niet zoo
zeer een stryd tegen dit of dat soort van onderwijs,
het is een strijd tegen alle degelijk onderwijs in het
algemeen.
Dit nu is zeer goed gezien van de Ultramontanen,
dat het alle degelijke volksontwikkeling in het alge
meen tegenwerkt. Alleen in een wildernis van domheid
kan het ultramontanisme welig tieren; geen wonder,
dat het als echte woekerplant alle edeler zaden tracht
te verstikken, waaruit een frisch en krachtig volksleven
zou kunnen opschieten.
Misschien moeten wy het den Ultramontanen zoo
kwalijk niet nemen, dat zij strijden voor zedelijken en
verstandelijken achteruitgang. De zucht tot zelfbehoud
is een machtige drijfveer.
Ook is het een zeer slim gekozen partij, niet ruiter
lijk het onderwijs zelve aan te tasten. De ridderlijke
strijd is dikwijls de gevaarlijkste strijd; men maakt dan
ook de slapende tegenstanders wakker. Veel gemak
kelijker is het de instellingen die men vreest te onder
mijnen, dan ze openlijk tegen den giond te halen. Het
Ultramontanisme zag, dat in onze gemeente meer dan
op de meeste plaatsenook dooi de minder ryke burger
klasse, gretig van hei openbaar onderwijs gebi uik werd
gemaakt: dat gevaar althans moest worden afgeweerd.
Een ontwikkelde burgerstand is erger dan een ontwikkelde
Waarom moeten de schoolgelden verhoogd worden?
Om den financieelen nood van de gemeente?
Een onwaarheid. Een gat van f 50,000 wordt niet
door weinige honderden gestopt, en zeker is het, dat
een deel althans van hetgeen men wint met een ver
hooging, weer te loor zal gaan, doordien het getal
schoolbezoekenden bij het liooge schoolgeld kleiner wezen
zal dan bij het lage.
Een der ultramontaansche raadsleden zeide dan ook,
dat het eigenlijk slechts te doen was, om het bijzonder
onderwijs .te.hulp te komen.
Waaraan is het te wijten, dat het zoover roet onze
stad gekomen is?
Daaraan, dat er burgers gevonden worden, die nog
niet begrijpen hoe gevaarlijk liet ultramontanisme is,
andeieu zelfs, die zich niet ontzien met die macht der
duisternis te heulen.
Daaraan verder, dat er zijn, die om kleine persoon
lijke redenen zich niet willen laten verkiezen tot lid
van den Gemeenteraad, en die dusdoende hun plaats
vrywillig aan een Ultramontaan inruimen.
Daaraan, dat er onder ons een kiesvereeniging be
staat, die nog nooit veel anders gedaan heeft, dan de
zaken in de war sturen of lauwheid aank weeken. Reeds
voor jaren hebben wij aangetoond, hoe weinig die ver-
eeniging aan haar doel beantwoordde. Zij is echter
sedert voortgegaan de gemeenteraadskeuze in do war
te helpen.
Als er in dien toestand geen verbetering komt, staan
wij nog slechts aan het begin van het kwaad, dat de
Ultramontanen ons berokkenen kunnen.
Weer komen wij op den ouden raad neder, reeds
voor jaren in ons blad neergelegd.
Er moet een nieuwe kiesvereeniging opgericht wor
den, waarin het burgerlijk element de hoofdrol speelt.
Die kiesvereeniging moet zoowel kiezers als niet-kiezers
laten .toetreden. Die
ABVEBTENTIEN:
Prijs: van 1 tot 10 gewone rogcis f\ 00; iedere regel moer f 0 10,
Voor den werkenden stand en voor weldadigheid, de hein vin don prijs.
miMwagrmiwi
goede keuzen trachten te vei zekeren, zij moet ook.
in het algemeen de belangstelling in de publieke zaak
helpen aanwakkei en.
Die kiesveieeniging moet bij al die meer gegoede
burgers, die werkelijk om de een of andere reden geschikt
zijn tot lid van den Gemeenteraad, er ei nstig en dringend
op aanhouden, dat zy hun dm en plicht jegens landen
stad vervullen. Die kiesvereeniging moet verder het
element van den klemiyv burger meer in den gemeente
raad trachten to brengen, daar toch bij de meer aan
zienlijken wel eens lauwheid heeischt en al te groote zorg
voor hunne meer bijzondere zaken.
Het moet niet meer kunnen gebeuren, dat de Ultra
montanen zegevieren, omdat iiunne tegenstanders hun
stemmen veisuippeien.
Laat de gasprijzen en het schoolgeld verhoogd
wordenhet zou daarmee niet al te duur gekocht
wezen, wanneer door die domheid en slimheid het
slaperig Schiedam uit zijn droomerij werd wakker
geschud.
Naschrift Er zijn er die meenen, dat de verhoo
ging der schoolgelden alleen afkeurenswaardig is om de
bedoeling die de voorstellers er kennelijk mee hadden.
Dit is echter niet geheel juist De verhooging grijpt hie?
meer in dan misschien elders op de bestaande toestanden.
Het lagere schoolgeld heeft bewerkt dat hier ter stede,
eene gansche klasse van burgers kinderen naar de
Hoogere Burgerschool zendt, die daar in andere steden
niet zoo licht toe zouden overgaan. Nu eenmaal die
burgers de gansche opvoeding hunner kinderen op die
wijze hebben ingericht, wil men er plotseling een school
voor de meer aanzienlijke klasse van maken, en hen
dwingen, de eens aangevangen opleiding gewelddadig ts
onderbreken.
De Nationale "Vergadering is tot de samenstelling
barer afdeelingen overgegaan. De heer Buffet is tot presi
dent gekozenhij had geen bepaalden mededinger, maar
de verschillende groepen der linkerzijde hebben zich, op
enkele uitzonderingen na, buiten stemming gehouden.
Tot vice-presidenten werden verkozen de heeren Benoist
d'Azy, Goulartl, Martel en Chabaud-Latour; dezelfde
secretarissen van vroeger werden herkozen.
De heer Léon Say heeft uit naam van het linker-centrum
een verzoek tot interpellatie ingediend, betreffende de niet
bijeenroeping der kies-colleges die nog geen vertegenwoor
diger ter Nationale Vergadering hebben. De discussie hier
over is op aanstaanden Donderdag bepaald. Men zegt dat
de Bonapartisten dit voorstel zullen ondersteunen.
Ten slotte bepaalde de Kamer, morgen in de afdeelin
gen de commissie te benoemen, belast met het indienen van
een rapport over het voorstel van generaal Ghangarniér,
om namelijk de macht vanMac-Mahonte verlengen. Iedere
afdeeling zou één lid benoemen.
Dc Bonapartistische afgevaardigden hebben verklaard
zich buiten stemming te houden, of vóór het voorstel van
de machtsverlenging te stemmenwaardoor de meerder
heid, in plaats van 14 stemmen, 40 a 60 stemmen zon kun
nen bedragen.
Zij hebben in een gehouden bijeenkomst een plan on
derzocht volgens hetwelk zij een nieuwe parlementaire
groep zouden vormen, samengesteld uit monarchaal- en
republikeinsch-gezindendie de leer van het beroep op het
volk aannemen. De heer Turquet zou dan dit voorstel in
dienen. Het volk moest namelijk tegen den 1 Januari op
geroepen wordenom zich voor de republiekvoor het
Koning- of het Keizerschap te verklaren. De Nationale
Vergadering moest dan tegen den 1 Februari samengeroe
pen worden, om het gouvernement in den zin van dit ple
bisciet samen te stellen.
Ook een groot aantal afgevaardigden van de linkerzijde
zijn van plan een plebisciet voor te stellen om uit den toe
stand te geraken.
De afgevaardigde Lamy zal den 15 dezer een interpella
tie tot het Gouvernement richten over de handhaving van
den staat van beleg.
De groepen der linkerzyde hebben de heeren Grévy,
Jules Simon, Le Royer, Edmond Adam, Lepère, Goblet, de
3 laalsten voor de uiterste linkerzyde, en Léon Say,
Scherer en Laboulaye, voor dat centrum aangewezen, zich
einde die beslissingen te
'M j-f
f?
l*!
