het vooreerst bij deze eerste proeve om geza
menlijk te werken, te laten, en tot eene her
haling daarvan niet over te gaan, vóór het
klankgehalte van beide vereenigingen minder
verschil zal opleveren,
De onderscheiden nos. van het programma
werden over. het algemeen goed uitgevoerd.
Afzonderlijke vermelding verdienen no. 1
ïApollomarsch," (dit werk zou bij eene coupure
nog aanmerkelijk winnen); no. 4, »An den
Sonnenscheinder 4e afdeeling; no. 4, ®Op
'tKerkhof," en no. 5, Fantaisie uit de opera
iTrouvère," der 2e afdeeling.
Het zware en moeilijke no. 3 van laatst
genoemde afdeeling sVineta" van Fr. Abt ging,
naar onze bescheiden meening, de krachten
van sOrpheus" wel wat te boven. Een goed en
vrij talrijk publiek woonde dit concert bij.
"Van harte wenschen wij dat genoemde ver
eenigingen, die het voorrecht genieten onder
de leiding te staan van mannen als de heeren
de "Vliegh en Denzier, wier namen voldoenden
waarborg opleveren voor den bloei dier ver
eenigingen, zich in een toenemend ledental
zullen mogen verheugen, opdat zij nog lang,
op het gebied der toonkunst, tot sieraad van
Schiedam zullen mogen strekkeu.
In het Weekblad van het JRcgt vindt
men het volgende bericht: Gaarne voldoen
wij aan een ons gedaan verzoelc om, voor zoo
veel noodig, de aandacht te vestigen, op den
nationalen feestdag van den Ssten Februari.
Reeds hebben de dagbladen ons het bericht
gebracht, dat men zie!» in verschillende steden
gereed maakt om, door het uitsteken van
vlaggen, van de algemeene deelneming te doen
blijkeu. Wij vleien ons, dat dit voorbeeld in
de allereerste plaats navolging zal vinden te
's Gravenliage, de Koninklijke verblijfplaats en
de zetel van 's lands Regeering, nipt alleen bij
de oud-studenten, die onze aanbeveling wel niet
zullen noodig hebben, maar ook bij alle andere
ingezetenen; want, wij herhalen dit met na
druk, de Sste Februari is, dit jaar ten minste,
een algemeene feestdag."
"Wij hopen dat het gemeentebestuur de
ingezetenen zal voorgaan in het betoonen
van zijne sympathie voor dezen nationalen
gedenkdag, door het uitsteken der vaderlandsche
driekleur van de openbare gebouwen. Immers
de 300ste verjaardag van de stichting der
Leidsche hoogeschool is een gedenkdag ook
van nationale beteekenis; omdat zij herinnert
aan een der grootste gebeurtenissen van den
worstelstrijd met Spanje.
Het Hoagsche Dagblad deelt mede dat
de weldadige bewoner van Java, die de armen
van Leiden met een gift van f 5300 bedacht
heeft, is de heer mr, Baud, dezelfde die voor
twee jarenaan de armen van Alkmaar zijne
mildheid toonde en daarvoor door de Alk-
maarders beloond werd door de toezending van
eene reusachtige Aikmaarsche kaas. De heer
Baud had bij die gelegenheid zelf om een
echt ïroodbolletje" gevraagd.
Botterdam. De lieer Heinrich Lang, de
bekende moderne theoloog uit Zurichheeft
in zijne gisteren alhier gehoudene rede de vraag,
welke hij gesteld had: Mag het liberaal Protes
tantisme een godsdienst lieeten?" in bevestigen
den zin beantwoord. Hij betoogde dat de moderne
leer drie grondslagen bezit, die voor iederen gods
dienst noodzakelijk zijn', eene metaphysica, eene
godsdienstige zedeleer en een eeredienst.
Bodegraven. De heer W. Kraijenbelt,
predikant .bij de Herv. Gemeente alhier, vroe
ger te Overschie, is beroepen naar die ge-
meente te Bennekom, en ontving daarmede
het 80ste beroep gedurende 35 jaren.
Loidcn. Ter gelegenheid der feestelijk
heden tot viering van het driehonderdjarig "be
staan der 'Hoogeschool, zal het Rykstelegraaf-
kantoor alhier op den Sen dezer open zijn tot-
12 ure des middernachts.
Amsterdam. Zaterdag jl. had alhier een
zeer bezochte meeting over het Volksonderwijs
plaats, onder presidium van den wethouder
mr. J. C. de Koning.
Plet debat werd ingeleid door den heer A.
Moens, lid der Tweede Kamer. In eene uit
voerige rede werd door hem gewezen op het
onvoldoende der volksontwikkeling, het gevolg
van onvoldoend lager onderwijs, en aangedron
gen op wetsverandering met behoud der volks
eenheid in do volksschool, tot versterking van
het personeel, tot betere opleiding en betere
bezoldiging. De regeeringsz.org behooit stren
ger te zijn voor de openbare school, de eenig
mogelijke in ons land. Het onderwijs mag niet
aan bijzondere scholeu worden toevertrouwd.
Aan de gemeenten moet hulp van Staatswege
worden verleend. Het beginsel van leerplicht
moet in de wet worilen opgenomen, nu nog
niet uit te voeren, maar als er meer onder
wijzers zijn.
De spreker haalde een groot aantal bijzon
derheden aau tot kenschetsing van den treuri-
geu actueelen toestand.
"Welke eisch behoort men aan liet volks
onderwijs te stellen? Kennis van de moeder
taal, zoodat men het gelezene begrijpt eu eigen
gedachten uitdrukt; zóóveel rekenen, dat men
de voorstellingen in het dagelijksch leven kan
volgen; zóóveel geschiedenis; dat men liet ver
leden waardeert en in het heden geen vreem
deling is; zóóveel aardrijkskunde, dat men bin
nen en buiten het laud geen vreemdeling is;
zóóveel kennis onzer staatsinstellingen, dat men
weet hoe het staatsraderwerk bewogen wordt,
ten eindo.eigen verantwoordelijkheid te beseffen;
zóóveel volkshuishoudkunde, dat men eenvou
dige waarheden op dat gebied begrijpc, ten
einde men zich niet door drogredenen late
verlokken. Vooral op ontwikkeling moet men
het ouderwijs inrichten. Van 5 tot 7 jaren
wilde spreker eeno goede voorbereidende school
voor den leeftijd van 7 tot '12 de gewone
lagere school; dan de middelbare school, bur
gerdagschool of Iloogere Burgerschool. Waar
dat onmogelijk is., daar de lagere school ver
volgen met avonduren, en herhalingsscholen.
De leertijd behoort miustens tien jaren te zijn.
Zóó Tcan het zijn, maar zoo is het niet. Denk
aan onze bedienden en hunne verbazende stomp
heid; vraag hun, die de landsverdedigers
oefenenvraag hun. die met onze landbouwers
bekend zijn. In Utrecht verlaten slechts 5 per
cent der kinderen de school, die een eenvoudig
boek kuunen lezen. Bijna nergens wordt voort
gezet of herhalings-onderwijs gegeven. Op vele
plaatsen is het onderwijs toevertrouwd aan
kleine mannetjes 'en vrouwtjes, deftig tot in
het wonderbaarlijke. Zelfs zijn er van '12 jaren,
en er zijn scholen, waar 90 en '100 kinderen
aan één onderwijzer zijn toevertrouwd. Er is
algemeen gebrek aan hulponderwijzers; met
de bezoldiging is het treurig gesteld, In Gel
derland waren in *1873 14 onderwijzers, die
geen f 600 inkomen hadden; '169 wier inko
men f 500, 92 wier inkomen onder f 400 bleef;
4 zelfs die het niet tot f300 konden brengen,
en zoo is het ook in Ovcrijsel. Nederland be
steedt 30 millioeuen aan de landsverdediging;
dus kan liet ook wel 8 a 10 millioen besteden
om bet onderwijs te bekostigen.
Waar het beste onderwijs gegeven wordt,
vindt mou ook hot beste volk. Geen ideaal.is
te hoog. Men trede toe tot de Vereeniging van
Volksonderwijs. Ieder zorgc dat wij niet het
laatste volk worden. Wij moeten wedijveren
en trachten vooraan te blijven, leder onzer
moge het bewustzijn hebben, tot een betore
toekomst te hebben medegewerkt, zichzelf en
zijn volk tot eer.
Het Kamerlid mr. J. Messchert van Vollen
hoven kreeg nu liet woord. Ook hij is voor
volksonderwijs, deelt de eischen van den heer
Moens en acht wetswijziging nóodig. Hij hecht
echter meer aan eerste beginselen, dan aan
staat- en volkshuishoudkunde. Hij bestrijdt het
vooroordeel van den eersten spreker tegen het
bijzonder onderwijs, dat,nevens het openbare
als vrij ouderwijs moet kunnen bestaan en niet
onmogelijk moet gemaakt worden. Verhoogt
men de aanzienlijke kosten van het staats
onderwijs, dan wordt de concurrentie gedood.
Niemand wil het openbaar- door het bijzonder
onderwijs verdrongen zien, maar alleen het
laatste met'teerste gelijk gesteld. De krachten
moeten vereenigd worden. Aan ontwikkeling
van het hart is meer behoefte dan thans be
vrediging vindt. Die ontwikkeling behoort tot
de opvoeding, en deze achten velen van het
onderwijs onafscheidelijk. De ouders, die dat
meenen, kan men niet dwingen tot leerplicht.
Spreker komt dan ook daartegen in verzet.
De heer tl. de Veer zegt, dat de feiten ont
zettend zijn. Wat is geschied met de wet van
1857? Deze moet gewijzigd worden. Red onze
scholenroept sprekerwant anders zou de
wet ons ten venlerve worden. Wij moeten
durven drijven. De school wordt eene levens
vraag. Onze eer staat op het spel. Wij willen
vermeerdeiing van onze kennis, opdat wij in
staat zijn de mannen der duisternis te weerstaan,
Teu slotte is aangenomen de volgende motie:
»In het belang van het openbaar lager onder
wijs is dringend noodzakelijk versterking van
het hulppersoneel op de scholen; verhooging
der jaarwedden van onderwijzersverbetering
van de gelegenheid tot vorming van onder
wijzers, en uitbreiding van der staatszorg voor
het onderwijs. De wet op het lager onderwijs
behoort in dien zin te worden gewijzigd."
Door de Amstordamsehe Bank en de
Amsterdainsche Succursale der Bat,que de Paris
et des Pays-Bas is f 25,000 aan*den burge
meester van Amsterdam geschonken, om deze
som in het belang der gemeente aau te wenden.
In het Paleis voor Volksvlijt is thans
tentoongesteld de bekende Millie-Christine. Dit
schepsel heeft twee hoofden en twee bustes.f
Onder het hart zijn die twee bustes naar den
rug toe saaingegroeid, en vormt het lichaam
verder ééue massa, die niet in twee. maar in
vier beenen uitloopt. Elke. buste heeft twee
armen en gewoonlijk staan de gescheiden
bovendeelen van het lichaam rug aan rug tegen
elkander. De hoofden kunnen echter zich zoo
bewegen, dat ze bijna naast elkander staan, en
daardoor bevindt Millie-Christine zich nooit
alleen. Zij voert een gesprek met zichzelf, twee
hersengestellen brengen twee intellectualitciten
voort, en het geval doet zich dikwerf voor, dat
liet eene hoofd leest, terwijl de handen van
de andere buste zich met schrij ven bezighouden.
Wirdtuu. In eene stoomgrutterij is een
der knechts, terwijl de machine in volle wer
king was, met liet hoofd tusscheu de raderen
geraakt. Hij was oogenblikkelijk een lijk.
Zwolle, In de zaak van Jacob Wolff, is
de uitspraak, door het prov. gerechtshof in
Overijsel uitgesteld tot 12 Februari.
Ylissingen. Er bestaat hier toch' vooruit
zicht op meerder levendigheid. Binnen kort
wordt het stoomschip Tromp verwacht om
hier zijn geheele lading te lossen.
De ondervinding in den laatsten tijd door
de Scholten opgedaan, geeft ook reden om te
hopendat de Amerikaausche Stoomvaart-
Maatschappij weldra hare groote booten hier
zal laten binuenloopen en lossen, want de ge-
zagvoerdeis klagen zeer over den toestand'van
het vaarwater in den nieuwen waterweg, ter
wijl zij de gelegenheid alhier bijzonder roemen,
Ook verwacht men dat eerlang de booten op
Engeland van die nieuwe, nog onbekende Maat-'
schappij in de vaart zulleu komen, waarvan
prins Hendrik en de Maatschappij Nederland
de voornaamste aandeelhouders zijn. Eindelijk-
