Slcfeljjl Kiïirifl
2 6 e t li I i 11 e i
Carialijstei
Barsleficlit van
Amsterdam.
m.
1
Hertog Karei .van "Wurtemburg iiield er
van, dat men -hem op zijne vragen snel en
snedig wist te antwoorden. Op zekeren dag
voor een dor ramen van zijn slot staande zag
hij een jongen twee ezels daarlangs geleiden.
«Waar gaat dat heen met u drieën?" vroeg
de hertog.
sEen vierde voorbij?" klonk dadelijk het
antwoord van den guit. Van dien dag af nam
de hertog dien jongen in zijn dienst en had
deze voor goed zijn fortuin gemaakt.
Op "tien Oden November jl. werd op de
boter- en kaasmarkt te New-York een proef
boter uit Denemarken in een blikken trommel
aangebracht, die 17 maanden vroeger daarin
was gelegd en nog van de beste kwaliteit was.
De boter was van Londen naar Bolivia ge
zonden en van daar naar New-York, met een
brief, waarin gevraagd werd, of men in de
Yereenigde Staten zulke deugdzame boter kon
vervaardigen.
liet natmaken van steenkolen is nog
veelvuldig in gebruik, omdat men daardoor een
grootere hitte meent te verkrijgen. Dit is ech
ter een groote dwaling, daar er tot de omzet
ting van het gebezigde water in brandbaar
waterstofgas een grootere hitte vereischt wordt
dan daarna dooi- het brandend gas wordt
afgegeven.
IlEMEÏtïJItEllS-FEESTVIEIlWGEi*
T IC SC I-JC IED.V TVt.
Vervolg en Slot.)
Onder do rederijkerskamersdie nog al van
zich hebben doen sprekenbehoort ook diu van
de Kethol. In do ISdo eeuw telde zij Iluibert
Korneliszoon Poot onder hare werkende ledon, in
do '17de verschenen op hare uitnoodiging niet
minder dan vierentwintig gezelschappen ten wed
strijd. Do meeste lloUnndsche stedenAmster
dam HaarlemiLeidenDelftSchiedamYluar-
dingen en andere, waren er vertegenwoordigd,
en van den 2en tot den 7en Augustus 1015
was hot feest in »de Kethel, Deze Kamer was
cenige jaren vroeger opgerichten wolvolgens
do mededeeüng van n Keyser, Prins, Factoor onde
ghemeeno Kamerbroederen bij deze gelegenheid
gedaan, wijl do »Ieucht binnen den Dorpe onde
Ambachtc van de Ketel, gheene ofte weynighe
exercitie en hadde, streckcnde tot eenige goede
wereken ofte stichtingo. Het onderwerp, ter be
handeling opgegeven was de beantwoording dei-
vraag Waardoor de Wereld moest het/loos en
blindich dwaalt
In Vlaardingnn had in 1617 een dergelijke
samenkomst plaats. Men gaf den «waerachtiglien"
en Bvoornameiyck nu in onsen bedroefden tijt
nodigen Regel" te betoogen
Door eendracht die macht maakt, is een landt
slerek en krachticli
Maer door inlandtsch onvree winncli/ck en
onmuchtieh.
Slaopenkannenpintenkoppen en seinden
waren ook hier weder de prijzensommige zelfs
met wijn gevuld.
Te Schiedam schijnen de wedstrijden der Kamers
in den loop der zeventiende eeuw van geen be-
toekenis te zijn geweest. In het begin der 18de
echter, in 1705 hadden de krachion zich verdeeld,
en vond men hier twee Kamersdo «Roodo
Roezen" of de oude cn de «Vijgenboom" onder
het devies, »'t Soet Vergaren'of de Jonge Kamer.
De laatste noodigde salie vrye gebatieseerdo Kamers
in Ilollant cn Zeelant, om te komen beantwoorden
Vmge en Regel, binnen ons Aloude stadt Schiedam,
op het Pinsterfeestdat wescn zal op Maandag
den 1 Juny 1705. Om te komen met trom, l/la-
soen en wagen. Die binne onse stadt voor vier
uren komtsal niet vermogen bij de kerke een
trommel te roerenmaar na vier uren doftig op
te slaen." Bij doze gelegenheid had men liet ern
stige cn levens het luimige genre bedacht. Daarom
w.ordon do broederen uitgenoodigd hun «Broertje"
(een zot of nar) mede te brengen. Van het go-
lovordc volgde hier geon onkelc proeve, gedachtig
aan hot woord: «Allo dingen zijn wel oorbaar,
maar stichten niet. Een staaltje echter van de
verregaande rijmwoedo dier dagen vimle lner
eeno plaats.
Wanneer in onzen tijd eeno vcrceniging ver
hinderd wordt aan een of ander concours deel te
nemen, zij zal dit in een regel, drie, vier melden
en daarmede basta. In donjnro 1705 echter ducht
mou daar anders over. De Kamer van liet dorp
Schipluiden, genaamd »Uet Rosmaroyu", kon aan
don "wijdstrijd geen deel nemen en gaf daarvan
kennis op do volgende wijs:
«Indien ons Itosmareyn geen lander was bejegent,
«Soo hadt liet oock gebloeyt, in uwe Stadt Schiedam,
«Een plaats al oudt bekent, van outs scer wel gesegent,
»En die uyt Schic, eu Dam, wel eer luier name nam."
(Deze laatste regel is van groot gewicht; de
duistere naamsafleiding onzer stad werd er voor
goed door opgehelderd't is dan ook niet bekend,
dat over gezegde naainsalloiding later tusschen do
geleerden nog strijd is gevoerd.) Doch hooren wo
verder
«Een Stadt die eertijds had rontom vennaeule lluysen,
«Als Mntenes, Rivier, en dat van Spielings Hoek,
«Als ook Steenlaiysen mee, eu Spimghom geen aüuyso
»Te maeken, was bekent, hoe wel nu vene t'soeck,
enz,, enz., c.iz.
'tWas waarlijk jammer, dat die van Schipluiden
niet konden komenhun antwoord op du voorge
stelde Vragho in 't Sot"
«Wel koint de eene Sot, als d'audor soUiuid nader;
«Stelt hier de sotste Sot, of toont ze beyd' te grnler."
Ilun antwoord op deze vraag zou bezwaarlijk
grooter zotteklap bevat hebben, dan dien zij in de
bovengenoemde kennisgeving ten papiere brachten.
Dio Pinxter-JIaandag van het jaar 17Ü5 schijnt
diepe indrukken te hebben achtergelatenteil
minste cenige maanden later verscheen er wedci om
eene «Hertgrondige Uytnudiug aan alle vrye en
onvrye Kamers van Rcthoricaom tu komen tot
Schiedam, met trom, blasoen 'en Vaan, ten huyse
van Pieter van Leeuwenschilt, op het Nieuwerck, op
Yarkenmrcksdaghzijnde dun '28 October -1705."
Een Varken,arek en een spoeotenwedstrijd",
do samenkoppeling dunkt onzen lozers misschien
eenigszins vreemdmen gelieve eclitei ie beden-
kon, dat de Varkomarcken" hier toen zeer druk
bezocht werden, en tot de aanzienlijkste van Hol
land kondon gerekend worden. Uil don gelanden
omtrek kwam men zicli van varkens voorzien
en do broederen van Rethoriea uit du Kethel
Viaardingen, Schipluiden, Nootdorp, Rijswijk, enz.,
waren dan tocli hier, om voor cenige «ogenblikken
uit hunne hooge sferen al' te dalen, en voor liet
vullen van den spekbak te zorgen. Met een eenigs
zins levendige verbeelding kun men zich zelfs voor
stellen, dat ook op de «Varkemarck" liet dicht
vuur blakende werd gehouden. Met trom, blasoen,
vaan en wagen onzo veste binnengetrokkengold
het eerste bezoek het knorrend zwijn. Noode ver
liet echter de geest den kring van wijdlufto denk
beelden en menig brooder van Rotliorica werd
gevoerd tot in liet binnenste zijner zielals hij
op zijn deftige vraag:
Wat vraeght gij voor dit verken, l'yii'l"
liet alleszins gepaste antwoord bekwam
«Wel, Jnpiekl 'tmoot ses ponden synl"
't Was dus zuo'n dol denkbeeld niet, aan voedsel
voor 't lichaam, voedsel voor verstand en hart te
paren.
Levendig stellen we ons dus voor, hoe op dien
gedenkwaardigen '28 October '1705 de stoll'elijke
zaken vlug van de hand zijn gegaan hoe togen
elf uren do varkens in dorpsschuiten en behouwen,
liggende in Lange en Korte Ilaven en Sohie, zullen
zijn geladen, cn hoe do broederen zich tegen twaalf
uren hebben bevonden ten huize van Pieter van
Lceuwcnsciiiit op het Nieuwerck alhier. Daar
wachtten lien gewichtige werkzaamheden. Daar
hadden zij in vier Sestiencn (vier couplotten van
zestien regels) te beantwoorden do vraag:
«Wie wieidt er van ito Ooot door Beesto-bloc verlost,
»'t Oeen lhiisendcn die dat niet wiste 't leve kost?
En daarnain tweo Sestiencn de «Yraghe in
't Sot"
«lloe sal een Set syn sotslo settiglieyt bewyson,
«Als by bv Viysteisis't geen'l Vruiivulck snl misprysen?"
Uit achting voor de Vrysters der 10de oouwe
worden proeven van 't geleverde werk te dezer
plaatse niet aangehaald. Men vergenooge zich met
de gewichtige mcdcdeelingdat do Kamer van
Ryswyrk voor »'L singon van een Liedokcn in
't wilde alley»" den dorden prijs behaalde, be-
stiiamlo in »Eoii tinne Quylpoljo."
Do tweede helft der achttiende eeuw zag de
Rederijkers-Kiinnekijkni's-gezoIscImppon voor en na
ter ruste gaan, oir plaats te maken voor de Exer
citie-genootschappen in 'de dagon der Prinslui en
der Kcezen. Onzo eeuw hooft weder hare Kamers,
maar met meer bescheiden bedoelingen dan hare
rijmelende voorgangsters: de vertolking namelijk
van de meesterstukken onzer Letterkunde. Wc
zouden ons volk gulnkwousehon, wanneer liet, ook
door de pogingen van do Rederijkei's onzer dagon,
wist door to dringen in de werken van Biidordijk,
da Costa, Tollens, Wilhuys, ten Kate, Potgieter,
de Genestet, Piet Paaltjons, Sehuepnian, om van
•zooveel anderen lo zwijgen wier dichtwerken lal
van schoonheden bevatten.
Welk waarachtig genot er dan in dorpen stad
zou gesmaakt worden de feestavond van de ver-
ecniging Aeschylus gaf er ons een voorsmaak van.
5 Februari '1S75. J. C. S.
1'. IJ K G \i U L IJ K E STA N D.
Geboren; 9 Febr. Cornells, zoon van F.
van Iloek eu P. lliUe, Hoofdstraat.
MARKTPRIJZEN AAN DE BEURS TE SCHIEDAM,
van den 10 Februari 1875.
lEoggc: per 2100 kilo Libau f'212 6/w.
Gerst zonder handel.
Moutwijn: f 14' i per heetol. Ct.
Jenever: Amsterd. Proef, f IS'/t a f 18%
per heet. Ct. zonder fust en zonder belasting.
Spoeling f 2 per ketel.
Bij de Schiedamsche Spoeling-Vpreeniging:
f 2.20 per ketel.
MAASSLUIS. 9 Febr. Aangekomen, Nellie, (sl) k
v. Lilian n. Schiedam.
1.11IAU. 'J Febr. Vertrokken, .Iii|iilrr, (AA k.
Schiedam
LlllAll. Nellie, (sl.), k. VV Todil, 5527 tsclivv. Gerst.
UUAll. Jupiter, (sl), k. 0. Sl.mpr, 3255 tsclivv. llugge.
PeuTeuecb.
pCl.
'A
9 Ff In.
10 Fefit.
PrftntP li'cn. Ito't'pl.
iN'HiHttWeikl. Srlmlil.
2V,
02
01 Va
H.umIc-M.i.iKH». trie
'3t1 g
13.!Vg
OM Oiili;Mi-S|iiMir\\
97-fc,
Óp 'NH UnilMMlI.MHlM l»r.
8
Dito, Dmieitl 18ti7
3
23y,„
2-1'110
I1» h ii <.\i 1»Mi7
3
47%
>"3/l8
nI.aMi Nu'
4
»V/t
«2|/m
A«irt.Z I» SOU1KI4
5
3 KI
31 i
8 IbÜÖ
5
:l 11
3i3%
(Ir, Muts* S|» -M.t.tis
5
255'/,
- 52
et.Mi.Mt <ih' pip. ,\ioi
h
«I Va
0"%
m vet («in
dli'Vnr
Luit1»» 1
4
i-STiU
5
r.sK
18 4-
t-17 V,
147",
il 9 IH70
88
H
Vuckiji 0.1.18 >S»
5
ti>/
11 Vis
KfiU'if.
7
9 'f
VKU»Cf-N. SmU.N
li
'J'/l»
'-<6'V|6
m 18*5.
i;
99"-ie
Mk\k;o 18f>1
3
15%
7
Va
l'.j
G'/i
ii
Ki ii'-S.iounv.
2i/4
Il.U.MiK
3:1%
Mi\ -e-l 1870
7
R'3.4
KLi I'IMA
8
M. V'mc HMiüd,
7
.8%
Ai \Ji*> utiiu
7
49
