Gemeiiiie Bericiten.
■bladzijden van onze geschiedenis worden stel
selmatig doodgezwegen. Een Protestantsche
jongen, die tot zijn 15de janr de school in een
Brabantsch stadje bezocht had, wist niets om
trent Willem den-Zwijger te zeggen. IHj had
nooit iets van een opstand tegen Spanje, nooit
iets van den tachtigjarigen oorlog gehoord.
De onderwijzer, die den moed zou hebben,
Willem den Zwijger in 't waarachtige licht der
geschiedenis zijn leerlingen voor oogen te stellen,
hij zou zeer spoedig in strijd geraken met de
ouders der kinderen, 't Staat nu eenmaal bij
dezen vast, dat de Kath. kerk door de geuzen
en hun aanhang te vuui* en te zwaard, a la
due d'Alf, is vervolgd en dat de groote aan
stoker van die godsdienstvervolging Wiilem de
Zwijger was. bodewijk en Adolf vau Nassau
waren nog grooter schurken dan Garibaldi.
Zoo deukt 't volk. In zulk een, licht verschijnt
voor hen de vader des vaderland en zijn held
haftige broeders.
- s't Behoeft derhalve niemand te verwonderen,
dat^de aanhangers van 't openbaar onderwijs,
die-in deze provinciën wonen, een wet verlan
gen, zoo radicaal mogelijk. Zij kunnen zich in
't geheel niet neerleggen bij de ingediende wet
op 't lager onderwijs. Art. 16, dat ieder gemeente
bestuur in de gelegenheid stelt, om daar waar
bijzondere scholen zijn, die volgens 't oordeel
der raadsleden voldoend onderwijs geven,'t open
baar onderwijs weg te moffelen, is een groote
hinderpaal, 't Geval heeft zich reeds voorgedaan,
dat men in een gemeente van Noord-Brabant
de openbare lagere school wilde opheffen, omdat
als argument werd aangevoerd, dat de Frater
en Zusterscholen voldoend lager onderwijs gaven.
Hoewel de gemeenteraad 't besluit reeds ge
nomen had, verhinderde gelukkig 't krachtig
optreden van een nieuwen burgemeester de uit-
voering van dat besluit.
«Er is echter meer: Zoolang de onderwijzer
niet' is rijksambtenaar en bovendien goed be
zoldigd, zoolang hij niet gecontroleerd wordt
door eeu goed bezoldigd inspecteur, evenzeer
als hij van rijkswege aangesteld, zoolang het
gemeentebestuur geen andere contróle uit
oefent dan op 't administratieve gedeelte, zoo-
,lang zal de onderwijzer in deze streken
onderhevig blijven aan invloeden, vreemd aan-
,en nadeelig voor 't onderwijs, zoolang zal hij
steeds moeten kiez»*n tusschen onderwer
ping aan den wil der geesLelijkheid of open
baren oorlog. Hij mag zulk een rechtgeloovig
Katholiek zijn als hij maar wil, weigert hij of
is hij door contróle in de onmogelijkheid om
aan'het hem voorgelegd programma te voldoen,
"de afrekening zal niet uitblijven.
«Nu eenmaal 't Ultramontnuisme niet tegen
den stroom dor besrhaving kan woistelen, is
zijn grootste sticven, om dien stroom tusschen
djjken en dammen te biengen. om zich meester
te maken van de beweegkracht, die hein ver
oorzaakt. Stelselmatig trachten de clericalen
zich meester te maken van alle inrichtingen,
die verlichting en beschaving zouden kunnen
verspreiden, van de lageie scholen af tot aan
de academiën. Frankrijk is daarvan een schit
terend bewijs. Zij zien echter één ding over't
hoofd, door Lilt ré in zijn ^verhandeling over
do, plichten van den mcnscli jegens zichzelf en
zijn iiii.'ilt'irienschen" zeer duidelijk in't licht
gesteld. «Wij en onze tegenstanders, de cleri
calen", zegt hij, «betwisten elkander'l terrein
van't onderwijs; is't waar, dat hij, die daarvan
meester is, tevens meester is van de wereld?'*
Littré neemt dit niet aan. De vooruitgang der
wetenschap is in ons voordeel eu in liet na
deel der elericnleu. Ih onze eeuw van stoom
en electriciteit ligt de heerschappij der wereld
alleen in de handen der wetenschap.
«*t Neemt echter niet weg, dat de kennis en
wetenschap nog slechts 't deel zijn der meer
ontwikkelden, eu «lat, nu de strijd nog niet is
uitgestreden, de ullramontanen nog een- vree-
selgk misbruik kunnen maken van de bestaande
onkunde. Er is door geheel Europa een wacht
woord uitgegaan,^ dat verzet beveelt tegen deu
modernen staat. De toekomst laat zich donker
aanzien. Ook ons vaderland dreigt gevaar. "Wie
zal't redden, als eenmaal de fakkel van den-
godsdienstoorlog in Europa is ontstoken? Al
leen de veieeniging van de beste moreele en
intellectueele krachten, 't optreden als één man
van allen, die den modernen staat en zijn
zegeningen liefhebben, het niet terugdeinzen
voor de grootste opofferingen,'t loyaal en trouw
toepassen eu huldigen ouzer staatswetten,'t ver
spreiden van-kennis, wetenschap en beschaving
onder 't volk, dit alles alleen kan paal en perk
stellen aan 't meer en meer nakende gevaar."
Het laatste nommer van de Preussische
Jahrhiiche'r bevat een belangrijk artikel over
Groen vau Piinsterer van de hand van
dr. Theodor AVenzelburgerleeraar aan de
Iloogera Burgerschool te Delft, die reeds meer
malen zijn Duitsche broeders met wetenschap
pelijke opstellen over Nederlaudsche toestanden
heeft verrast. Met veel waardeering spreekt de
heer AV.--nz.el burger van dengrooten anti-revo
lutionairen staatsman en geschiedschrijver,
schoon hij blijkbaar eeu andere politieke rich
ting is toegedaan. Na uiteengezet te hebben,
waardoor Groen zich als geleerd classicus,
journalist, geschiedschrijver en staatsman heeft
onderscheiden zonder daarbij echter in
bijzonderheden te treden., aangaande Groens
antirevolutionaire staatsleer behandelt hij
meer in het breede: 1. Groens verhouding
tot St-ahl en Guizot; 2. ziju positie tegenover
het ultramontanismeH. zijn verhouding tegen
over Bismarck en diens politiek. Zeer duidelijk
vooral doet de heer VV. het verschil uitkomen
tusschen .Stall 1den aidi-revolutionaireu abso
lutist, en Groenden volbloed anti-revolu
tionairen maar tevens Calvinist en
Nederlander.
Dat de heer AVeuzelburger, schoon geen
Nederlander vau geboorte, toch voor ons volk
en zijn instellingen groote sympathie gevoelt,
daarvan getuigt ook weder dit geschrift.
Het heeft eergisteren duizenden guldeus
geregend. In de Hongaarsche .loterij kwam de
prijs uit vau f200,000, in de Amsterdamsche
prernie-loterij die van f 100,000, en in de staats
loterij de prijzen van f'100,000, f50,000 en
f 25,000.
De schilderijen van het kabinet van Loon
zijn in twee spoorwegwagens naar Parijs ver
zouden.
Pieter Bol, de vrouwenbeul, is voor zijn
laatste misdrijf, poging tot moord op zijn huis
vrouw, door het hof te 's Gravenhage, tot 15
jaren tuchthuisstraf veroordeeld.
De dienstboden klagen eu de dames klagen
nog veel meer, dezen over de «meiden,genen
over de sineviouwen." Te Rotterdam, waar
de twee partijen ook niet tevreden over elkan
der waien, wilde liet Depailcmeut tot Nut van
't Algemeen tusschen beiden treden. Eene com
missie wilde pogen aan goede dienstboden goede
dienstee te bezorgen eu omgekeerd. Üaaitoe
was onderzoek en toezicht noodig, maar bij
beide pat tijen was liet geweten niet zuiver en
do mevrouwen ble\cn liever zelve» bare dienst
boden en de dienstboden bate mevrouwen
zoeken. De commissie heeft nu haar mandaat
nedergelrgd en aan de dames en de meiden is
het iecht ten volle teruggegeven, om naar
Uailclust over elkander te klagen. Lu zekeren
zin is dit gelukkig, want waarover zouden vele
mevrouwen en meiden kuuueu spreken als zij
niet wederzijds te klagen haddeu? ArnhCt.)
Botterdam. Een der overspatmingeu van
de voetbrug over de Maas alhier, is thaus
geheel gereed. De wijdste is gelijk aan die van
de overspanningen der spoorbrug. De coustiuctie
is natuurlijk lichter, doch siuilijker dan van de
spoorwegbrug.
Maassluis. Ji. Woensdag namiddag arri
veerde alhier van Londen het stoomschip
Qeopoles, aan boord hebbende de machine-
werken enz., voor de aan den Nieuwen Wa
terweg in dienst te stelten stoomzuigbaggerpomp.
Don 'Haag. Namens den lieer Meiners,
stukadoor alhier, wordt ons verzocht te mel
den, dat niet hij het lot in de Staatslotci ij
waarop de prijs van f 100,000 is gevallen, aan
anderen heeft verkocht. Bij onderzoek is ons
ook gebleken dat het lot door deu oorspronke-
lijkeu houder is overgegeven aan den debitant
der staatsloterij M. de Leeuwdie het door
den debitant A. de Leeuw in twee halve loten
liet splitsen. (Fad.)
Leiden. Gisterenavond te half 6 ure brak
ten huize van den boek- en papierhandelaar
Tethoff op de Haarlemmerstraat alhier, een
zware brand uit, nieu zegt door het omvallen
van een petroleumtoestel. liet geheele perceel
is uitgebrand De eigenaar is voor huis en
inboedel verzekerd, doch een boven wonende
student had zijn goed niet geassureerd en ziet
zich van alles beroofd. Door den hevigen, toe-
niinendeu brand was het niet mogelijk iets te
relden. De nabij gelegen perceelen zijn behou
den gebleven.
IJmuidcn. Gisteren heeft alhier aan boord
van de sleepboot Nelly een droevig ongeluk
plaats gehad. Do eerste machinist is tusschen
de machine geraakt en verpletterd.
Nleuwecliop. Alhier is door een paar uit
Botterdam overgekomen familieleden bet lijk
herkend van den man, die te zaïncn met eene
vrouw verdronken gevonden werd. Het heeft
zie.h bevestigd dat de man gehuwd was, maar
met de vrouw, waarmede hij zich verdronk,
leefde. Pe beide lijken zijn Dinsdagmiddag
ter aarde besteld.
Arnhem. Gisteren middag is alhier een
tweejarig kind in een pot met heete soep ge
vallen. Het is deerlijk gebrand.
Sinds een paar avonden komen talloozo
wit gevleugelde insecten voor, die bij honderden
om de gaslantaiens vliegen en ook de huizen
binnendringen en 's morgens bij houpen dood
rp straat worden gevonden. De diertjes hebben
eetiige overeenkomst met Indische witte mieren.
Van dé laatsten iaton de vleugeltjes echter veel
spoediger los dan van de insecten, die thans
de aandacht trekken door hun groot aantal.
Apeldoorn. Alhier heeft zich een liberale
kiesvereeniging geconstitueerd.
Maastricht. Vanwege sEigen Hulp" zal
men alliiercen verbruiksvereeniging oprichten.
Middelburg. Een 13jarig knaapje, op eeu
kantoor alhier werkzaam en met f 2G3 uitge
zonden, heeft die som buiten de stad begraven
na er '19 centen van te hebben uitgegeven. Hij
kwam weenend bij zijn jjatroon terug en be-
wceide, dat een onbekend man hem 't geld
had ontstolen. Later bekende hij bij de politie
zijn schuld; thans is de zaak in 's rechters
banden.
Ylissingen. Zondag is alhier een matroos
van het wachtschip plotseling ovei leden na iiet
gebiuik van rauwe mosselen, die bij onderzoek
vergiftigd bleken te ziju.
Eene publicatie van den wanrnemenden
Burgemeester in zekere gemeente van Zuid-
Hallam!b'j gelegenheid van de feestelijke
installatie van den nieuwbenoemden Burge
meester, luidde letterlijk aldus:
«Bekendmaking."
«Er word bekend gemaakt dat bij de pleg-
«tige hulding en feest van den burgemeester
«hel ten strengste verboden zal zijn, volstrekt
«niet te mogen schieten, met gevveeren pesto-
len als anders."
«ter voorkoming van verdere ongelukken."
