Mpt Mb, litwonW DWai.
A0. 1878.
Maandag 16 September.
M 4502:
BlimlHiitii Bei l ij m
T w c e c li.
Abonnementsprijs, per kwartaal1.85.
Franco per post, door het geheele Rijk. - 2.50.
Afzonderlijke nommers- 0.10.
Jaargang.
UlIRBAUi HARKT, E, 124.
Advertentieprijs: tan 110 gewone regels,
met inbegrip \an eene Courantf 1.10.
Iedere gewone regel meer0.10.
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal betekend.
Uy deze Courant behoort een Bijvoegsel.
Schiedam, 14 September 1878.
Voor korten tijd verscheen by den boek
handelaar van Belkum te Leeuwarden een
merkwaardig boekwerkje. Het draagt tot titel
»De kwakzalverij met geneesmiddelen en de
middelen om haar te bestryden", en werd ge
schreven door de heeren Dr. Vitus Bruinsma,
leeraar in de scheikunde te Leeuwarden en
Dr. G W. Bruinsma, practiseerend geneesheer
te Steenbergen. Op de eeiste bladzijde van dit
werkje herinnei en zij aan hetgeen de Maatschappij
sTot Nut van't Algemeen," reeds in den aanvang
dezer eeuw deed, ter bestlijding van een
schrikkelijk kwaad. In 1810 namelijk schreef
zij een prijsvraag uit, waarbij verlangd werd:
Een kort en bondig betoog van het schande
lijke, onverantwoordelijke en gevaatlijke, gele
gen in het laadplegeu van kwakzalvers, oiie-
koopen en dergelijke, öf voor zichzelven, 6f
voor de zijnen; alsmede in het gebruiken van
geneesmiddelen, die men onder den naam van
algemeen (universeel) uitvent. De latere hoog-
leeraar Sebastian ontving voor de beantwoor
ding dezer prijsvraag de gouden eeiepenning.
De schrijvers van het werkje bovengenoemd,
meenen, dat een vernieuwd betoog in onzen
tyd volstrekt niet overbodig is. Met het oog
op de zwendelarijdie in onze dagen op zoo
groote schaal wordt gedreven, en waarop we
in een vorig nummer wezen, gelooven wij, dat
door de heeren Bruinsma een grooten dienst
aan de maatschappij is bewezen door de uit
gave van hun werkje. Wij vreezen echter,
dat zeer velen geen kennis daarmede zulleu
maken, en nemen er daarom eenige bijzonder
belangrijke gedeelten uit over; de kennisneming
daarvan kan voor velen reeds van groot nut zijn.
Een der heet en Bruinsma is voor een paar
jaar te velde getrokken tegen een boekdoor
zekere firma Richter en Co. uitgegevenover
de zoogenaamde Dr. Airy's Natuurgeneeswijze.
Hij nam de moeite naar de waarde der attesten
onderzoek te doen, aan genoemde firma ver
strekt, en waarin de waarde vau Aiiy's genees
middelen werd erkend. Dit onderzoek bracht
veel aan het licht, onder auderen het treurige
feit, dat veischeidene predikanten en onder
wijzers in Duitschland zich, natuuilijk tegen
honorarium belastten met den verkoop dier
geneesmiddelen, tevens, dat het met veischeidene
dei afgegeven attesten niet in den haak was,
Zweeg de kwakzalver op de bemoeiingen
van den heer Bruinsma? Toch niet, de firma
Richter had de onbeschaamdheid een Open
Blief aan genoemden heer te richten, waarin
men lezen kan: jYoor byna 2000 jaren leefde
een man in het verre Oosten, die het ook was
ingevallen, zich toe te leggen op de Natuur
geneeswijze, en er in slaagde velen te genezen,
Had Dr. Vitus Bruinsma toen geleefd, hy had
voorzeker ingestemd met den kreet: Kruist
hem f )e vergelyking is te stuitend om er lang
-* u V
|gfl
I
bij std te blyven staan, maar tevens het bewijs,
dat kwakzalvers voor niets terug deinzenen
juist door hun groote onbeschaamheid de on
kundige menigte tot zich weten te lokken.
De geneesmiddeieu, door de firma Richter
verkocht, zijn: eigenlijk maar vier in getal, doch
op verschillende wijzen vereenigd kau men er
oud door worden en der dagen zat sterven.
Bijvoorbeeld;-; men krijgt een beroerte, het
middel daartegen is Pain Expeller en Airij's
pillen, bij bleekzucht, een kwaal, die werkelijk
ook maar weinig van een beroerte verschilt,
gebiuike men dezelfde middelen, maar thans
vereenigd met wat Sarsaparilliati; bij bloed
spuwing is Pain Expeller alleen voldoende.
Choleta en asthma worden door combinatie
van Pain-ExpetterSarsaparilliati en Airy'spillen
genezen. Ook deze kwalen behooren zeker tot
dezelfde soort. En zoo gaat het vooit, de gau-
sche lange 'rij jan kwalen door. En of er ver
kocht wordt»; van al dat goedje. De firma
Richter verzekert, dat tot de beieiding van de
Sarsapariilianwortel een stoommachine van 16
paardekrachuftdag _ea nacht met volle kracht
in gang is; ja zeer dikwijls zoo heet het in
het boek dier firma moet zij, om in de dage
lijks stijgende behoefte aan de Duitsche en in
liet bijzonder ook van de Overzeesche markt
Nooid-, Centraal- en Zuid-Ainerika, de Engel-
sche en Nederlaudsche koloniën, ja zelfs China
te voorzien, ook des nachts doorwerken. Dokters,
leest men verder, mogen van hei menscheiijk
lichaam iets weten, zij hebben geen verstand
van de stollen, die zij voorschrijven, zij weten
niet hoe die stoffen op elkaar werken; en
de apothekeis, ja, die zouden 'twe! weten,
maar zij moeten eens vooral het voorschrift
van den geneesheer slaafs volgen, zonder zich
een enkele afwijking te mogen veroorloven,
en zoo komt er nooit iets van terecht!
Enkelen kunnen het zoover brengen, dat zij
kennis genoeg vergaren om goede voorschriften
te geven, en tot deze weinigen behoorde nu,
de helaas aan zijn menschlieveuden werkkring
tegen het einde van het voiige jaar te vroeg
ontiukte Dr. Airy!" Nu, de goede man
men zegt dat hij nooit heeft bestaan ruste
in vi ede, hij heeft zijne geneesmiddelen achter
gelaten, en ziedaar nu is de wereld toch gered 1
De blufleiij en kwakzalverij, die in dit alles
uitkomen, zouden doen lachen, als eenvoudige
zielen niet bij duizenden de toevlucht tot deze
middelen namcD, en er hun beurs in even
droevigen staat mede brachten als waai in hun
lichaam verkeeit,
We hebben een vergrijp begaan. De vader
der negentiende eeuwsche kwakzalvers, de groot
meester van het gilde, had wel eeu eerste plaats
in deze beschouwing mogen innemen. Mr. Tho
mas Holloway vergenoege zich" echter met de
tweede plaats.Sedert 40 jaren mengt deze heer
eenige stoffen" door elkander, en maakt daarvan
pillen en zalf.' Zoo nu i Jan wijzigt hij deze
stoffen; toen ze voor de laatste maal werden
onderzocht, bestonden de pillen uit aloë, myrrhe
en saffraande heer Holloway verkoopt de 100
stuks voor ruim één gulden zestig cents; ter
wijl elk apotheker ze voor nog geen zeventig
kan leverende zalf van Mr. Holloway bestaat
voornamelijk uit witte en gele was, dennehars,
varkensreuzel en olijfolie. Ook dit mengsel le
vert hij voor een gulden zestig cents, dat is
voor ruim het dubbele van de waarde.
Hij heeft sedert veertig jaren met deze meng
sels gewoekerd en daarmede schatten verdiend.
In 1877 betaalde hij voor advertentiekosten
circa een half millioen gulden. Zijn pillen en
zalf zijn goed voor alle kwalen, en hij draagt
zorg ze in den winter of bij nat weder te ïecom-
mandeeren tegen hoestL verkoudheid, rhuma-
tiek, enz.in den zomer en in hel vruchten-
seizoen tegen diarrhee, gal- en ingewandziekten.
Men spreekt van het vermogen, dat hij met
zijn mengsels verdiend!! heeft, slechts by mil-
lioenen; eu als bewijs \an eikentelijkheid voor
de lichtgeloovigheid van het publiek stichtte
hy een Universiteit voor vrouwen en een Zie-
kenhuis voor 250 personen.
Men kan moeilijk den lust weerstaan, van
de mededceliugen der heeien Bruinsma een
nog tuimer gebruikmaken, dan wij reeds deden.
Ontbreekt ons daaitoe de plaats, het publiek
moet toch nog vernemen, dat de teercapsules
van Guyot, die f 1,25 kosten, nog met behoor
lijke winst voor f 0.20 zouden te leveren zijn;
dat de Druivenborsthonig, niets anders is dan
eene oplossing van veel suiker in water; dat
het bekende Malzextiact viermaal te duur is,
en niets anders beiat, dan de bestanddeelen
van het bier, met bijvoeging van een aftieksel
van enkele zaden, en dat het Anatherin Mond
water dat thans tegen f 1.75 wordt geleverd,
niet meer dan 90 cents behoeft te kosten.
Eindelijk de Revalenta Arabica, zeker geen
kwaad voedsel, daar het hoofdzakelijk uit linzen-
meel, gemengd met wat maïs- of gerstenmeel
bestaat. Een bus van f2.10, zou, bij den gi utter
gekocht, niet meer dan vijf en twintig cents
behoeven te kosten?
Toelichting bij dit alles is oveibodig. Alleen
nog dit proefje van kwakzalvei ij, door de heeren
Bruinsma medegedeeld.
>Daar ligt een ton vet, waaruit ik mijn
wonderzalf maak, zoo sprak een der Duitsche
geheimmiddel-krameis tot een geneesheer, »als
die ton leeg is, heb ik 30000 gulden verdiend
en ga ik rentenieren."
De ton is ledig en de Duitscher leeft van
zijn renten!
SCHIEDAM11 September 1878.
Heden wordt alhier op de gebruikelijke wyze
"herdacht de 24ste verjaardag van II. K. II.
Prinses Mara Elizabeth Louise Frederika Prinses
COURANT;
"MTV
ir*
