tei'ijit Japijks, nitiuleril Hsiai.
A0. 1878.
Maandag 16 December
4,167.
'S
rJ? WOO
«T a a r <r a 1» sr.
t
jUONf-KMKMSPRUS, pel kwartaal1.85.
Franco per past, doar het geheele Rijk- 2.50.
AftoiiderlySta nommers- 0.10.
e ii
COURANT.
BDKEAlifJlIARHT, K, 134.
Advertentieprijs: van 110 gewone regels
met inbegrip van ecne Courantf t.HV
Iedere gewone regel meer. - 0.10
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend.
BI) deze Courant belioort een Bijvoegsel.
Schiedam, 14 December 1878.
Of ik my al een nieuwen scheurkalender
jjad aangeschaft, was de vraag, en op het ont
kennend antwoord, dat gegeven werd, volgde
de opmerking: ais ge ze allen koopt, die voor
1879 te krygen zijn, hebt ge ten minste voor
jen wand van uw kamer geen behangsei noodig,
de zaak wordt weer overdreven en daarom zal
het er wel gauw mee gedaan zijn."
'tIs zoo, de stroom vau scheurkalenders is
dit jaar overweldigend groot, en houdt gelijken
tred "net het jaarlijks sierlijker kleed, waarin
ze aangeboden worden, 't Artikel heeft nog geen
lange geschiedenis en toch zou het moeilijk
ijjn den man aau te wijzen, die het eerst op
den inval kwam den ouden wandahuanak te
vervangen dooreen tal van365 blaadjes, waarvan
men er eiken dag maar een af te scheuren
heeft, om met eon oogopslag den datum, het
uur van den op- en ondergang der zon, de
schijngestalten-der maan,- enz.- te kunnen waar
nemen. Frankrijk, Engeland en Üuitschland
leverden voor een tiental jaren reeds dergelijke
kalenders, en zoo we ons niet vergissen waren
de Engelsche uitgevers van Dickens' werken
onder de eersten, die op elk der blaadjes een
kernachtig gezegde van den toen nog maar kort
geleden onovertroffen schrijver aanbrachten. Of
te nagevolgd zijn? De letterkundige goden van
den eersten, tweeden, derden en nog logeren
rang zijn nageplozen, en sommigen hunner
loopen reeds gevaar, dat eerlang zelfs het laatste
woord uit hun werken op den kalender prijkt.
De verspreiding der gewijde bladen werd reeds
/pegrmalcu door middel van den kalender be
proefd. De bnitentendsche klassieken, met name
Göthe en Schiller, werden op dezelfde wijze
jjoor den boogiewaar Opzoomer bij liet Neder-
ijandsahe volk ingeleid, die hen dit jaar op nieuw,
jnaar thans in onze taal overgezet, in uiteist
'bavsUigen vonn komt aanbieden. Dan verschijnt
■nu voor het eeist een maponniekc scheurka
lender, zoodat ook aan niet-irigewijden de be
ginselen van de Orde der Vrije Metselaren zullen
DDtvouwd worden.
Naar men zegt is bij deze gelegenheid der
(penschen zucht naar het onbekende weder
tfeflend aan den dag gekomen. Van deu mapou-
pjeken kalender namelijk moet een zeer groot
aantal exemplaren verkoeld zijn. En of deze
lillen tot dealen Januaii ongeiept aan den wand
jzulien hangen? We willen een gulle bekentenis
.allergen. Die ongelukkige zucht naar het onbe
kende, gemeenlijk nieuwsgierigheid gebeeten,
greep ook ons op een der laatste avonden aan. Daar
lag hij, do net uitgevoerde scheurkalender;
■wat zou onder dien finni gideekenden voorhang
•toch wel verborgen zijn? Even maar zouden we
eeu kykje nemen, even maar De verleiding
was te groot; al was,het met bevende hand,
de voorhang werd even weggeschoven, en het
'-Jierste wat ons in 't oog .viel,,-wi)ren .V. geheim-
te ontsluieren, zullen we daarover
nog wel eens meer moeten onder-
jH».
,y
zinnige teekens, ^verborgenhedenmeent ge?
j uch niet, drie 'den stonden er geschreven,
drie kleine woonlréte zamen vormende den
eeuwig belangrijken zin tKen u zeiven". Kom
aan dat geeft oen burger moed om verder
door te dringen ijl de geheimenissen dezer orde,
die voor hare inselen het bloed haver aan
hangers heeft ziet stroomen. Maar, we willen
nu onze nieuwsgierigheid bedwingen tot deu
'len Januari 1879,; en als het ous dan gegeven
mag zijn de orakelspreuken van verschillende
kalender
el kan dei-
honden.
We vervolgen thans ou/e kunstbeschouwing.
Daar is de ^Elegante Scheurkalender"Het
schild, dit is de kunstterm geworden voor
de iijst der kalenders liet schild is waar
schijnlijk ontworpen in een Café-chanlant, en
de Van der lloogens en Tilbury's onzer dagen
zullen zich wei göliaast bobben een exemplaar
van dezen kalender te bemachtigen. We
hadden geen- gefefjsnheid den- voorhang-van -
dezen kalender op te lichten,- maar durven wel
profeteerendat op het eerste blaadje, aan
wijzende den Eenten Januari 1879 voor een
spreuk als: f Ken U zeivenof een vraag als
deze: IFat ontbreekt U nog?" geen plaats
zal zijn.
Ouze aandacht wordt verder gevestigd op
een Humoristisch-Satirische Sehem kalender",
't Is jammer, dat er niet bij gevoegd is Comische,
dan zou dit klaverblad van atti ibulen getuigen
van des vervaardigeis liooge intellectuele ont
wikkeling. Bevat deze kalender werkelijk humor,
dan moeten we bekennen, dat ze in een zeer
wanstaltig pakje is gestoken, liet poi tret, 't welk
op het schild prijkt, is dat van een wezen, zoo
misselijk, dat men onder de lions onzer hof-
of hoofdstad bezwaarlijk de wedergade er van
zal vinden. Wat kan deze kalender geven?
In den humoristische!» schrijver brengt de
vereenigiog van het luimige met liet huogere
gezichtspunt omtrent den menscii, gepaard met
de warmste inenscheiiliefde, juist dat vreemde,
dat zonderlinge vau wending in gedachten en
in wijze van uitdrukking te weeg, hetwelk bij
hem, boven alle a.. leien eigenaardig is.
De comicus en satiricus trekken te velde
tegen uieuschen, wier deuken en handelen ge
woonlijk geheel en al afwijkt van de voor-
schiiften der rede, <>n die aizoo, of zotten, of
schinken zyn: die we) liet verkeerde hunner
denk- eo handelwijze met elkander gemeen
liebbeu, docli daarin van elkander verschillen,
dat de laatstgenoemden zich van hunne slecht
heid bewun zijn, terwijl de eerstgenoemden
zich iubeelden, dat zij alles zeer wel bij het
rechte einde hebben. De laatsten neemt de
comicus, de eersten de satiricus voor zyn
rekening.
.En nu de humorist? Deze staat hooger en
tusscheu beiden. Met de warmste menschen-
diefde ia het hart, met de hoogste zedelijke.
doeleinden iu liet oog, be3ohouwt hjj de men-
scheitjke natuur als een bijzondere vermenging
van goede en kwade eigenschappen en meent
over het geheel meer zwakheid dan zonde
meer dwaasheid dan ondeugd te vinden.
Zoodra hij met de inenschelijke dwaasheden
en verkeerdheden schertstzien wijals hij
plotseling door het gevoel van zuivere menschen-
liefde tot in hoogeren kring wordt overgevoerd,
in hem die vrooiijkheid ontstaanwelke met
tranen in het oog lacht, en met een bevende
stem schertst. Onze beperkte ruimte laat niet
toe, dit onderwerp breeder uit te werkenen
door voorbeelden toe te lichten. Men zou dan
zien, dat hij, die een waarachtig humorist ischen
kalender ging samenstellen, een hoogst moeïe-
lijlc werk ondernam.
Een vooibeehl. Onder de Engelschescluijvers
der vorige eeuwdie nog altijd iu liooge eer
worden gehoudenbekleedt Lawrence Sterne
een oeiste plaats. Van hem bestaat eeu boek,
grillig van vortn, maar treilend van inhoud,
dat tot titel diaagt: sDe lotgevallen van-Tris-.-. - -
tram Shandy". Dat is nu eens een humoristisch
werk. Onder andeien voert de schrijver daaiin
ten tooneeie eeu kapiteindOo ii Tobias" ge-
heeteuen zijn oppasser korporaal Trim. De
eerste weuscht ge uw vriendde laatste uw
bediende. De kapitein praat nog al, en de kor
poraal, die altijd om of bij hem ishoort dat
alles aan. Ook over den godsdienst loopt het
gesprek we! eens, en 'als het nu bij toeval gaat
over hel vijfde gebod, en de kapitein het in het
hoofd krijgt ook Trim er iu te betrekken, met
de eenvoudige viaag: Trim, wat versta jij er
door, je vader en moeder te eeren? neemt deze
een militaire houding aan, brengt de hand aan
zijn hoofddeksel, ten teeken van militairen groet,
en antwoordt heel ernstig: »Dat ik ze eiken
dag zes stuivers (Engelsche) van rntju trakte
ment geef, kapitein! Dat is humorI
Maar we zouden over kalenders handelen.'
Het-denkbeeld, eiken dag een kernspreuk, kort
maar krachtig onder de oogen der menschen
te brengen, is cclit negentiende-eeuivsch. Voorr
overpeinzingen, als Jacob Cats een paarmalen
daags met dozijnen op Zorgvliet hieldhebben we
in onze dagen geen tijd meer. Was dat de ge-
j daclite van hem, die den eersten scheurkalender
i met bijschriften samenstelde, dan noemen we
die gedachte schoon. Als we op den laatsten
dag van liet jaar vinden aangeleekendHeeft
u ook iets ontbroken? we nemen dat woord
mee, en tusscheu de drukteu vau den dag door
dringt het zich telkens weer aan ons op.
Als we in dagen van stryd over beginselen
van ons leger opstaan, en we lezen op onzent*
kalender: sGeiieel en al verdraagzaam is nie-
maud; maar ook evenmin geheel en al onver
draagzaam. Een ieder vergeeft kleine dwalingen,
1 zonder het te weten. Evenwel de beperkte van
geest, als in eens valei wonend, ziet irnmr dén
weg voor zich heen; maar die op een beig
