A0. 1880.
Maandag 19 April.
M 4908.
TsrsÉijit iaplijfcs, litikoaieri DinsSac;
I" a.. <r ÏH I» «>-.
i o i- e ii
AbONNKmkntsi'RIJS), par kwaitaalf 1.85.
Franco per post, door liet geheele Rijk- 2.30.
Afzonderlijke nomineesO.-tO.
BUHEABi in A KKT, IB, 124.
By deze Courant behoort een Bijvoegsel.
De Commissaris van politie maakt.bekend,
ter waarschuwing van de ingezetenen, dat aan
de politie gebleken isdat de schuit van den
Maaswaterschipper P. Sluiterswonende
alhier In liet Broers veldno. WO, gis
teren avond gedeeltelijk met water is gevuld
op eene andere plaats dan die daarvoor is
aangewezen.
Aan het Commissariaat van politie is als op
"Straat gevonden aangebracht een groote
muilkorf.
Ter Secretarie der gemeente Overschie zijn
als gevonden aangegeven twee sleutels waar
van een gewoon en de ander klein model.
Schiedam, 47 April 1880.
Volgens officieele bescheiden, bedraagt het
werkvermogen der stoommachines, die tegen
woordig/in Frankrijk gebezigd worden, auderhalf
millioen paardenkrachten. Dit arbeidsvermogen
staat gelijk met dat van een en dertig en een
half millioen menschen, wellc getal de klasse
van industrieele werklieden in dat laud tien
maal overtreft.
Indien al het gesponnen katoen, dat Engeland
jaarlijks door middel zijner 'zelfwerkende ma
chines oplevert, met de hand moest bewerkt
wordenzouden daartoe niet minder dan een
en negentig millioen menschen noodig zyn, of
do helft der bevolking van ons werelddeel.
Een bekwaam breister kan tachtig steken per
minuut doen; met de meest volmaakte ma
chine van onzen tijd doet zij er vier honderd
tachtig {luizend.
Bij het beschouwen dezer reusachtige cijfers
kan men die groote werklieden niet genoeg
bewondering en dankbaarheid betoonen, die
door hun geestkracht en hun genie de regeermg
der machine hebben bevorderd. De historie
heeft hen te zeer vergeten, en het meerendeei
hunner heeft het aan miskenning, teleurstelling
en vervolging niet ontbroken.
De uitvinder der eerste spinmachines was
Richard Arkwright, de beroemde barbier te
Preston. Deze ondernemende man, in 1732 ge
boren, was in zijn jeugd zoo arm, dat hy zich
als knecht Bij een barbier verhuurde. liet ge
lukte hem een kleine som te besparenen
daarmede vestigde hij zich zelf te Manchester,
waar een uithangbord met het opschrift»In
den ouderaardscheu barbierhier scheert men
voor twee stuivers". Tegenover zulk een lagen
prijs konden de collega's van den nieuwen
scheermeester zich slechts staande houden
door hun prijzen nog lager te stellenmaar
Arkwright, aan alle mededinging het hoofd
biedende, wyzigde het opschrift van zijn uit
hangbord en gaf toen te lezen: Een goede
streek met een scheermes voor een stuiver".
De winst, die hij aldus behaalde,'was niet groot,
•en weldra verliet hy zijn woning, en begon
het land door te zwerven, As kocht de boeren
deerns het hoofdhaar af, terwijl hij tevens han
del dreef in een schoonheidsmiddel van zijn
eigen vinding. Hij was een liefhebber van
werktuigenen bracht zijn vrijen tijd geheel
door met de samenstelling van kleine modellen
van machines. De outrnoe ngdie hij onder
weg had met een horlogemaker, Kay, gaf hem
de gelegenheid de allereerste kennisdie hem
ontbrak, te verkrijgen, en stelde hem in staat
zich geheel aan de werktuigkunde te wijden.
Arkwright bezat een onvermoeide werk
zaamheid; van vier uur iu den morgen tot
's avonds negen uur was hij eiken dag aan den
arbeid, en in weerwil van zijn ellende zijn
kleeren hingen hem als lompen aan het lijf
hield hij voltotdat hij geholpen door Kay
het model eener spinmachine gereed had, dat
hij in de spreekkamer der kostelooze school te
Preston ten too.n stelde. Eindelijk scheen de
fortuin den volhardenden barbier toe te lachen.
In 1769 kwamen vermojende industrieelen
hem te hulp; hij nam een brevet voor zijn
machine, en vestigde spinnerijen, eerst te Not
tingham, vervolgens te Cromford, en eindelijk
te Chorley. Weidia vormden de werklieden
een wezenlijke coalitie tegen Arkwright; door
den haat aangemoedigd, besloten zij tot het
verderf van hem dien zij ais den vijand van
den handenarbeid beschouwden. Zijn werkjilaats
werd door een dolle menigte vernield doch
zonder zich hierdoor te laten ontmoedigen,
ging Arkwright met zijn onderzoekingen
voort. Zijn voortbrengselen waren voortdu
rend van ve'el beter hoedanigheid dan van
iemand anders, en zoo wachtte hij geduldig
den dag af, waarop hem recht zou geschieden.
De kooplieden van Lancashire weigerden zijn
producten te koopeu: zij verwierpen zijn werk
tuigen en vereenigden zich hem door de ge
rechtshoven ten gronde te richten. Men herinuere
zich uit Dickens onschatbaie werken, hoe ver
lammend zulke proeessen in Engeland in dien
tijd waren. Doch hoe groot de moeielykheden
ook waren, die hem in den weg werden gelegd,
7ij konden den grooten spinner niet aan het
wankelen brengen, Eu werkelijk, hij overwon.
Zyo laatste levensjaren werden vervroolijkt dooi
den gooden uitslag van zijn onvermoeiden arbeid;
verscheiden spinnerijen toch werden onder zijn
leiding iu eenige districten van Schotland ge
vestigd, terwijl zijn mededingers, gedwongen
het hoofd te buigen, zijn machine begonnen
te bezigen, die tot op den huidigen dag nog
werkt.
Arkwright had zulk een geestkracht, dat hij
op den ouderdom van vijftig jaren zonder hulp
de eerste gronden der spelling leerde. De werk
tuigkunde en het stichten van fabrieken hadden
den tijd van dezen doorluchtigen handwerks
man zoozeer in beslag genomen, dat hij tot dien
tijd een volkomen vreemdeling was gebleven op
het gebied der letteren. De grondlegger der
hedendaagsche spinnerijen, die gelyk wij
Advertentieprijs: van 110 gewone legels
met inbegrip van eene Courant1.10»
iedere gewone regel meer- 0.10,
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend.
zagen voor een korten tijd vervolgd en diep
ongelukkig was, stierf overladen met eerbewij-
zingen en rijkdommen. Hij liet een verjnogen
na van twaalf millioen.
De stoot, dien zijn uitvinding aan de bewer
king van het katoen gaf, was zoo groot, dat de
invoer van katoen in Engeland, die van 1771
tot '80 hoogstens ruim vijf en een half millioen
ponden had bedragen, van 1817 tot '21 ge
stegen was tot 144 millioen ponden, waarvan
Engeland alleen 130 millioen ponden verbruikte.
De vermindering van den handenarbeid, uit
deze uitvinding voortgevloeid, is onberekenbaar
en heeft het leveren van katoenen weefsels
mogelijk gemaakt in zulk een overvloed, als by
geen anderen tak van fabrieksnijverheid ooit
bekend is geweest.
In Frankrijk werd de spiumachine ingevoerd
door Franfois Richard, bekend onder den naam
van Richard Lenoir, wiens leven, even ais dat
van Arkwright, een waarachtig heldendicht zou
kunnen genoemd worden. Deze zoon van een
armen boer, eeist koopman in kleine, nieuwe
artikelen, later knecht bij een limonadever-
kooper teRouaan, vervolgens koffiahuisbediende
te Parijs, wist door de uiterste spaarzaamheid
een klein kapitaaltje te vergaderen, waarvoor
hij cenigo stukken Iingelsch bombazijn kocht,
die hij in het klein weer wist af te zetten.
Na zes maanden handel gedreven te hebben,
had hij een som van ongeveer drie duizend
gulden bijeenmaar als slachtoffer van een
makelaar, die liern bestal en van andere slechte
praktijken, werd hij in de gevangenis La Force
ge/et, die toen tot bewaring van kwade betalers
diende, en waarin hij verscheidene jaren door
bracht. In '1790 herkreeg hij de vrijheid en ook
zijn ksediet. Nu begon hij weder een handel
in linnen en andere stoffen, won eenig geid
en verbond zich met een jongen koopman,
Lenoir Dufresne. Een van zijn voordeeligste
handelstakken bestond iu den verkoop van
katoenen weefsels, die hij in Engeland kocht.
Toen vatte hij liet stoute plan op, zelf zyn
weefsels te vervaardigen; eenige Engeische
werklieden waren hem behulpzaam; met ijver
zette hij zijn onderzoekingen voort en slaagde
ver boven hetgeen hij had durven hopen.
Onder de firma Richard-Lonoir stichtte hij een
spinnerij, die zoozeer slaagde, dat de beide
compagnons er maandelijks veertig duizend
fianken winst van trokken, zoodat die wei in
de eerste plaats hen zelf verrijkte, maar tegelijk
Frankrijk van een vernederenden impost aan
Engeland onthief.
In 1806 stierf Lenoir, en Richard zette de
zaken alleen voort. Amerikaansche zaden deed
hij iri Italië zaaien en verkreeg daardoor vijftig
duizend balen katoen. Napoleondie in alles
wijs wilde zijntrof het katoendat uit dén
vreemde werd ingevoerd, met inkomende rech
ten. Richard werd daardoor zeer benadeeld
en toen in '1814 deze rechten eensklaps en
zonder schadevergoeding voor degenendis
