Biamiantlsclie Heruiten.
JM' var lat Mapilai io. 13.
ECHTVERIEHI6IN&
AD VERTEN Tl ËN.
35jarig© m
JOHANNES LUDOLFF
fc? Ék m
A. M. DORSMAN.
UW» Vriendin. 0
iSchiedam, 25 April 1880.
*éën sluipmoordenaar Gérard vermoord. Hoe de
toastand der weduwe was, lezen we bij den
schrijver aldus: Herle, een geheim agent van
koningin Elizabeth hier te lande, bezocht Louise
de Colligny weinige dagen oa den moord. «Ik
vond haar, zoo schrijft deze aan zijne-koninklijke
meesteres, in een klein, donker, melancholiek
kamertje. De aanblik was dubbel treurig,, haar
verdriet en hare rouwkleederen nog donkerder
te zien gemaakt door de armoedigheid der
omgeving en waarlik, de verslagenheid, waarin
ik haar vond, was groot niet alleen door het
geen geschied is (want de rampen die haar
troffen zijn zwaar) maar ook door hetgeen nog
volgen zal." En Herle sprak waarheid; bij
de smart van het verlies, kwam weldra nijpend
geldsgebrek. Geen honderd gulden waren er
in contanten in het sterfhuis. De inboedel
moest worden verkocht om in de eerste be
hoeften te voorzien. De meeste onroerende
goederen waren, om den strijd tegen den Koning
van Spanje aan te vangen en vol te houden,
met hypotheek bezwaard. Toen hij vermoord
werd liet prins Willem een testament na, dat
nog niet volledig was opgemaakt. Tusschen
elf kinderen uit vier huwelijken moest ver-
deeling plaats hebben en afdoen van zaken in
een sterfhuis was toen, Daar 't schijnt, al even
weinig in zwang als thans.
'Met vier van de zes dochters uit 's Prinsen
vorig huwelijk twee waren door familieleden
na zich genomen en haar jonggeboren zoon
vertrok Louise in December 1584 naar Leiden.
ïDelft was ,haar te eng geworden, het dage-
lyksch aanschouwen van de plaats, waar de
Prins was vermoord, viel haar te wreed, doch
Leiden zou haar al evenmin rust schenkende ge
zindheid van sommige'predikanten aldaar, maakte
het verblijf in die stad voor haar ondragelijk.
Een, gelukkig zeldzaam, maar helaas toch
niet unique exemplaar van evangelieverkondiger,
ds.Petrus Hakkius, ontzag zich niet Over den
dood van Prins Willem openlijk van den pre
dikstoel te verkondigendat de Prins zich met
het Fransche huwelijk grootelijks had ontgaan,
'als ook met de pracht en kostelyken maaltijd
op den doop van zijn Soone en hierom was
den Prince dam ook sulk eene straffe Gods
overgekomen 1).
Eenige jaren leefde de Prinses in Zeeland,
niet zelden genoodzaakt, de Staten om ondor-
'stand te verzoeken, en' eerst in 159i werd
haar ea haar kinderen een jaarlyksche toelage
van 15000 gulden verzekerd, waardoor het-
haar mogelijk werd, zich in den Haag te vestigen.
Het gemoedsleven van Louise de Colligny,
ook reeds in deze periode van haar leven, leeren
wy het beste kennen uit haar religieus leven.
In die dagen was religieus en kerkelijk leven
nog nauw verbonden. Een ondeizoek daarnaar
mag niet worden voorbij gegaan, ook daarom
niet, omdat hare gevoelens, hare denkbeelden,
eene merkwaardige afwijking aantoonen van de
denkbeelden der groote menigte in dien tijd.
"Verschil van gevoelen in zaken des geloofs
haarde ten allen tijde bitteren haat. Hoe sterk
moest dat niet zijn in dien tijd, waarin nog
kort te voren aan de eene zyde bloedia&d en
inquisitie, door brandstapels en moordwerktui
gen ondeisteund, aan de° andere zyde ruwe
geuzen, als Lumey en de beeldstormers stonden.
Iemand .die niet alleen leeft in zulk een tyd
van geloofshaat, maar bovendien zelve de moord
dadige slagen der wederparty heeft gevoeld,
toch niettemin liefdeverdraagzaamheid en
toenadering blijft liefhebben boven veroordeeling,
haat en twist, zoo iemand mag geacht wor
den te staan boven de menigte van zijn tijd.
Zoo iemand was Louise de Colligny in wie de
gevoelens voortleefden van haren grooten gemaal.
Van barre geuzen of ruwe theologanten, dia
den kansel der genade* en der liefde misbruiken
1; Brandt, Hist, reform. IVe deel, LIIu boek, bl. 395.
omhaat tëprediken en tweedracht'te'strooien,
had Louise een afkeer.
Toen zij in 1591 zich te's Gravenhpge vestigde,
bewerkte zij dadeijjk, dat de piedikdienst in
de Fransche taal, voor haar werd opgedragen
aan een man naar haar gemoed.
Dè prediker, dien zij daartoe verkoos, was
Johan Wtenbogaert en «Mevrouwede princesse,
zoo meldt ous Wtenbogaert zelf, was sedert
eene gestauige i en deer «aandachtige ioehoor-
deresse syner predicatien.
Die predikatiën, waarnaar Louise zoo aan
dachtig luisterde, die *y prees en die weerklank
vonden in haar gemoed, waren van een geheel
anderen aard, dan de meeste in dien tijd gehou
den predikatiën. Volgens Wtenbogaerts eigen
getuigenis, schroomde bij niet, zelf ten hove
van Prins Maurits te verkondigen: «dat het te
beclagen was, «dat de menschen haerselven soo-
vele verscheyden wegen verkozen in 't stuck
van de religie, niettegenstaende daer maer
één weg was ter saligheyt, die niet en stondt
in dus of soo te opineren ende gevoelen van
dese of die duystere poincten van religie, die
onder de geleerden scherpsinnelyck wierden
gedisputeert ende van de welcke men verschey-
delyck kan gevoelen, sonder den grond der
saligheyt te missen of den vreede der kercke te
breeckenmaer in een gheloove, dat door de
liefdekrachtig is ende dat 't selve gheloove
vervat de weynigh poincten ter saligheyt noodig
alle de rest bestaande in een reght godt-
saligh leven". {Wordt vervolgd)
SCHIEDAM24 April 1880.
Gisterenavond is alhierin Musis Sacrum
daartoe bijeengeroepen, door eenige kiezers van
de liberale richting eene kiesvereeniging opge
richt,! die onder den haam van s Kiesvereeniging'
Schiedam" de vryzinnig constitutioneele begin*-
selen is toegedaan en kandidaten zal aanbevelen
voor het lidmaatschap van: de Tweede Kamer
der Staten-Gèneiaal, de Provinciale Staten, den
Gemeenteraad en de Kamér Van Koophandel
eü Fabrieken. Een bestuur werd gekozen en
het regiement in beginsel vastgesteld.
Weldra zal deze kiesvereeniging opnieuw
eene vergadering houden om het reglement
nader te bespreken en een kandidaat voor dé
Provinciale Staten te stéllen.
Naar Wij vernemen zal, bij gunstig weder,
morgen namiddag ten een ureidoor het korps'
muzikanten van, de dienstd. schutterij alhier, een
muziekuitvoering 4, de P.lantage worden gegeven.
Hedenmiddag wérden door de politie
alhier een paar peisonea aangehouden, die op
een handwagen thée rondventten, verpakt in
pakjes van Vs kilo, a 16 cent per pakje. By
onderzoek, door den Commissans van politie
ingesteld, moet gebleken zijn, dat de pakjes in
plaats van thee bevatten zeegras, houtskool en
gedroogde theebladeren. Tegen beide personen is
probps verbaal opgemaakt wegens bedrog in
den aard van de koopwaar.
Voor de gisteren te 'sHage zitting hou
dende commissie tot het afnemen van examen
in vrouwelijke handwerken, hebben o. a. akte
bekomen de dames: A. M. C. Bering, P.Fluyt,
E. Be Goederen en j. E. Vermeulen, allen
voor nut; A. P. C. Ch. Blommendaat en N.
Kooijman, beiden voor nut en smaak, allen
van Schiedam; K. E. Blank, voor nut, van
CharloisC. H. Coert en C. M. Van der Toorn,
beiden voor nut, van Héndrik-Ido-Ambacht;
E. M. Daarnen*, voor nut en smaak, van Rid
derkerk, en Mi VerduymDen J3oer, voor nut,
van Poortugaai.
Naar wij xernemery worden, in verband
met de op 1 Mei a. s. in werking tredende
reorganisatie van het Departement van oorlog,
benoemd 'tot adjudanten: van'den inspecteur
der artillerie, de kapitein der artillerie Callenfels;
van -den inspecteur der cavalerie, de ritmeester
Rijnbende, en van den inspecteer der genie, de
kapitein "dér 'genie 'André dé ia Porte.
De Miniated vanOorlog heeft machtiging
verleend om de' vergunning' tot deelnemingaah'
de haritgvisschery, ook- toe te staan- aan de'-
verlofgangers dermilitie, die vóór hun inly ving,
hst beroep van zeevarende niet hebben uitge
oefend en zich niet hebben aangemeld ontifjj
de zeemilitie te dienen.1
Uit het Loo wordt aan de N. B. Ot,
gemeld, dat H. M. de Koningin gisteren aan
een groot gevaar is ontkomen.
Jujst nadat H. M. uit haar rytuig was ge
stapt! t gingen de paarden- op hol. De koetsier
majoor, dié- de paarden tiachtte tegen te
bobden,,, werd gewond!
Hat wetsontwerp tot bescherming van
diersoorten nuttig voor landbouw of houtteelt
is over het algemeen met instemming door
de Tweede Kamer ontvangen. Verscheidene
leden meenden evenwei, dat er geene nood
zakelijkheid bestaat de staatszorg tot dit nieuwe
onderwerp uit te breiden en beschouwden de
poging er toe dan ook als een uitvloeisel van
ziekel'yke dierenbescherming.
De'' voorstanders voerden aap, dat de dieren
bescherming liever geheel buiten aanmerking
blyft, en men hier met een voorbeeld van
nuttige Staatsbemoeiing te doen heeft, dat
waardeering verdiend.
In verschillende afdeelingen vreesde men
dat deze partieeie wet de zoo noodzakelijke,
degelijke herziening der jachtwet zou vertragen.
Volgens sommigen kon uien deze wetsvoor-
dracht niet bebordeelen voordat de lijst dep
te beschermen dieren bekend was. Men voorzag
groote moeietykheden bij het opmaken van die
lyst. Zou men de vogels met hunne weten
schappelijke of met hunne gangbare namen
aanduiden? Welke diersoorten zal deze lyst
bevatten.
Algemeen werd er op aangedrongen, dat
men* by het opmaken der lijst daarin alleen
dier soorten zou opnemen, waarvan de nuttig
heid voor landbouw en veeteelt boven alter
bedenking verheven is.
Flinke vrouwen. Een wereld vol leugen
Open brief aan een bekende groote onbekende,
Vëa .Fraüz Vort Schönthau, Een nihilistisch
verhaal. Kleine bijzonderheden over groote-
menschen. De doorboring van den St. Go-
hard. - Fin&ncieele beschouwingen. Al
lerlei. Feuilleton. Met ondank beloond,'doét*
Graaf F. De' Gr am on tl Vervolg II.
Getrouwd:
L. LOKKERBOL Ju.
van Schiedam,
en
V. BRANDES,
j
die tevens hunnen dank betuigen voor de vel»
bpwijzen van belangstelling, bij hun huwelijk,
ondervonden.
Rotterdam, 22 April 1880.
Voor de vele, bewijzen van deelneming, li ij"
dë ziekte en' het overlijden mijner galiafèë-
Echtgenfodt CORNELIA HELENA KERDÉt,'
betuig ik by deze, pok namens myhe'K^l
deren' én 'vifedëriydsche Betrekkingenniyn>
oprechten1 dank.
Pernis', \V. G. D. MURR'AlJi"
25 April1 1880.
1-1 -IS-
Voor de deelneming, ondervopdenbij het,
overjijden van onze geliefde Behuwd-Zuster,,,
Vrouwe Ö0RNELIA HELENA MURRAU, ge:
boren Kerdel, betuigen depndergeteekenden,
bunnen hartelyken dank.
H. W. M. ROELANTS.
26 April 4880.. C. C. M. J. ROELANTSr
1 l KERDEL-
Al
op
na
te
gel
sch
Sc
is
sla.
aan
ziel
Bes
KN
van
set
8"
tig'
E
He
