BiHeolaMscbe Berichten.
Mgjl ffl M Maggi e 14.
%ECIMEREESIGIlie
ADVERTENTIËN.
H. M. BREMMER.
35jarige
Duitscher van hem geworden. Louise beklaagt
er zich wel -eens over, dat de Prins zich zoo
geheel naar zijn ouderen broeder Maurits
had gevormd.
De tjjd der partijschappen in de jeugdige
republiek liet zich niet wachten. Maurits was
toor het voortzetten van den oorlog, Olden-
bainevelt voor vrede of bestand.
Louise de Colligny geraakte door de verwij
dering tusschen Maurits en Oldenbarnevelt in
een moeielijke positie: zij werd gesliugerd tus
schen haar natuurlijke voorliefde voor haar huis
en haar groot vertrouwen in haar vriend Olden-
barueveit. Zij hield zich onpartijdig maar niet
onverschillig.
Eenmaal moet zij van Maurits denneteligen
en moeielijken last hebben ontvangen, Olden
barnevelt te gaan polsen of hij er niet toe zou
willen medewerken, dat aan Maurits de souve-
reiniteit werd opgedragen en de republiek meer
eenheid door eene meer monarchale regeecings-
vorm gegeven werd." Oldenbarnevelt overtuigde
haar van het tegendeel, en de verwijdering
tusschen de beide mannen werd er slechts te
grooter door,
Toen Louise, tusschen 1612 en'13, Frankrijk
Voor de derde maal bezocht, vond zij er niets
dan teleurstelling. De vriend harer kinderjaren,
Hendrik IV, was vermoord, alles en allen waren
verwisseld in haar geboorteland. In Holland
teruggekeerd, schrijft zij over haar reis her
waarts, eu baar aankomst in La botineMaye,
»Maar het zou niet lang meer duren, dat
nergens meer rust voor Louise de Colligny zou
te vinden zjjn, want ook in 't goede Holland
pakteu zwarte wolken aan den staatkundigen
hemel zich zamen. Hier, evenminalsin Frankrijk,
sou er voor de ongelukkige vorstin meer rust
zijn te vinden, ook hier sou weldra alles wat
zij er vroeger gekend had in één storten. Haar
.vertrouwde prediker werd een voorwerp van
achterdocht, haar vrind, de vriend en raadsman
weleer van prins Willem, Johan van Olden
barnevelt werd bedreigd en eerlang zou hg van
de voorkamer »van prins Maurits worden
overgebracht naar de kamer der droefenis."
De kerk werd verdeeld, schotschriften kruisten
elkander, ruwe vervolgingen tegen andersden-
kenden zouden verdienstelijke werken worden.
Alles wat de tradition van Prins Willem had
gevolgd, zou achteruit gestooten worden. Hier,
evenals in Frankrijk, zou alles te onderste
boven worden gekeerd.
Het was in het einde van 1617. De scherpe
resolutie tegen de Contra-remonstranten was
uitgevaardigd, oproer was er geweest in Amster
dam, de waardgelders waren opgericht, de
aanmatiging der Remonstranten hadden nog
grooter aanmatiging van de tegenpartij uitgelokt.
Het besluit tot een Synode nationaal was
eiodelyk gevallen, en Maurits had openlijk de
zjjde der Contra-remonstraoten gekozen.
Kerk en staat hadden elkander in doodeljjke
om*?mine aangevat,"
In 1617 wendt zij haar blik naar Frankrijk
es smeekt van daar om tusschenkomst ten
einde hier de gemoederen tot bedaren te bren
gen. Men had in Frankrijk genoeg aan eigen
twisten.
Men kent de geschiedenis, Oldenbarnevelt
werd gevangen genomen, gevonnisd, veroordeeld.
Na die veroordeeling begaf zich Louise de
Colligny naar mevrouw Van Groenevelt, de
schoondochter van Oldenbarnevelt, en spoorde
baar kracitg aan, dat zjjen de overigen
Ifldea dar familie van den grijzen staatsman
genade vragen zouden. Maar die lieden van
metaal weigerden het vragen om genade, omdat
er geen schuld was. Zoo brak eindeljjk de
13e Mei 1619 aan, de dag der executie. Eerst
laat in den nacht vernam Louise de Colligny,
dat het vonnis in den vroegen morgen zou
wórdeu uitgevoerd. Zjj ijlt naar Mauritstot
tweemaal toe; zij wil eene laatste poging wagen
om den vriend van Prins Willemen sedert
baar raadsman en beschermer, te redden van
den dood.
Terw'yl Oldenbarnevelt in zjjne kamer der
droefnis te lezen zat in zjjn Èransch psalm-
bosk of met Walaeus in ernstig geeprek ge
wikkeld was,,zwierf in .dien nacht Louise de
Colligny op het Binnenhof en poogde door te
driegen tot Maurits; doch de weduwe van
Print Willem kon bjj den zoon geen gehoor
verkrijgen en de deur bleef voor haar gesloten.
Ook Uu Mauricrde Fransche gezant van
zjjn kant, werkte even vruchteloos bjj de Staten
Generaal, De stem van den Frantchea gezant
werd. evenmm aangehoord.;
Hethoofd tinden ouden Staatsman vitl
Toen sloot ook Louise de Colligny zich op in
hare woning. Schrijven doet zij niet veel meer;
sedert dien tijd vindt men slechts een paar
brieven zonder beteekenis.
De vervolgingen tegen de Remonstranten
worden al feller en feller. Bloed wordt er ver
goten, vrouwen en kinderen zelfs vervolgd en
gedood. En zoo de Prinses douairière al niet
aan vervolging was blootgesteldaan laster
hoon en schimp kon zij niet ontkomen.
Eindelijk kan zij het in Nederland niet meer
uithouden, het wordt^haar daar te eng! dan
nog liever naar Frankrijkdaar is oo^ we'
alles evenals in Nederland verkeerd, ook daar
zjjn hare oude vrienden verdwenen; msar
het geboorteland, in 't mooie Frankrijk zou
wellicht toch beter zjjn. In Maart 1620 trekt
zij er heen.
Door Delft rijdende zou zij de laatste af
scheidsgroet van haar tweede vaderland ver
nemen. Schier in het gezicht der plaats waar
Prins Willem was doorschotenwerd haar
karosdoor het opgeruid gepeupelmet slijk
en steenen begroet en zij zelve gescholden vooy:
Armini&ansche ligtekooi! De scheldwoorden
waren nog ruwer maar die zal'ik U sparen.
Voor het eerst van haar leven verbitterd
wantrouwend van Mauritsvan Nederland af-
keerig, ging Louise de Colligny heen.
Ook zelfs bij deze vrouw hadden, ten laatste,
de daden der menschen de liefde verdoofd.
Haar wantreuwen jegens Maurits ging zelfs
zoover, dat zij in de vreemde dwaling verviel,
dat hdar zoonhaar Fréderik Hendriktoen
hij met een kommando naar den Rjjopaltz was
gezonden, alléén ddarom door Maurits in het
veld te vechten was gezonden, om zich van
hem te ontdoen, om hem op ide vleeschbank"
te brengen. Mat zulke gevoelens en denkbeel
den, met die angsten in het hart kwam zg in
Frankrijk, Haar verblijf in dat Koninkrijk zou
kort zijn het anderehet altijd verwachtte
naderde.
Weinige maanden later werd zij te Fon-
tainebleau krank eu kort daarop, op den 9den
October *16*20, gaf zij den geest.
>Het Koninkrijk was gekomen."
De heer De Jonge eindigt zyn belangrijk
helaas zijn laatste geschrift, met de betuiging,
dat hij de vierde gade van Willem I niet naar
zijne fantasy schiep, maar zooals haar beeld,
uit haar brievenuit haar woordenuit haar
daden ons te gemoet treedtomlijst met de
figuren en gebeurtenissen van haren tijd. Zij
zelve was eene figuur geheel van haren t'gd,
In onsen tijd, in gelukkiger dagen, onder
gewone omstandigheden, zou een leven, uit
sluitend beheerscht door dat ééne denkbeeld,
dat een beter koninkrijk nadert, aliicht een
éénzjjdig, een onpractisch leven worden, waarin
het iudividu zijne zelfstandige kracht spoedig
zou verliezen, of veel meer getuigen van levens
zatheid dan wel van i vertrouwen.
Maar bjj Louise de Colligny was dat haken
naar hat Koninkrijk, dat komen zou, de vrucht
van een opregt geloof.
En hoe had sij kunnen bestaan, wat had
haar kunnen steunen in een leven waarvan
het begin en het einde getuigen waren van
tweedracht en haat, waarvan de jeugd en de
ouderdom gedrenkt waren met bloed en het
midden, daar tusschen, vreugdeloos en grauw
waswat had haar moed kunnen doen houden,
indien zjj ook deze vertroosting had gemist,
dat een leter Koninkrijk éénmaal voor haar
komen zou.
SCHIEDAM, 1 Mei 1880.
De verkiezing van een lid voor de Provinciale
Staten in het hoofdkiesdistrict Schiedam zal
plaats hebben op Dinsdag den 11 Mei 1880,
van des voormiddags ten negen, tot des na
middags ten vijf ure, ten Raadhuixe aldaar.
Op den -26 April jl. is eene party paar-
denvleesch, alhier ingevoerd door K, te Pjjnacker,
na afkeuring door den keurmeester van het
vleesch, A. G. Muller, onder toezicht van de
politie begraven.
De Minister van Binnenlandsche Zaken;
gelet op art. 1 van het Koninklijk' besluit van
3 October 1873 Staatsblad no. 135^; heeft
goedgevondenmet ingang van 1 Mei e. k.,
de artt. 1, 3, 1, 5, 6 en 7 van het aangehaald
Koninklijk besluit van toepassing te verklaren:
A, in de gemeente Delfshaven, op de perceelen,
in gebruik: 1.- bjj W. Sonneveld, en kadastraal
beker»! sectie B, uos. 2758 en 3764; 2. bjj J.
Schiltman, en kadastraal bekend sectie B, no*.
293 en 2651B. in de gemeente Schiedam,
op de perceelen, in gebruik1, bjj J. Van der
Burg, en kadastraal bekend sectie G, no. 2164;
2. bij J. Berkel. en kadastraal bekend sectie
G, nos. 246 en 732O. in de gemeente Over-
schie, op de perceelen, in gebruik bjj C. Kley-
weg, en kadastraal bekend sectie B, no. 1249;
D. in de gemeente Kethel, op de perceelen, in
gebruik bij A. Dijkshoorn, en kadastraal bekend
sectie B, no. 1383.
Voor het eind-exzamen der Hoogere Bur
gerscholen in Zuid-hollaud hebben zich 77 can-
didaten aangemeld.
Voor de te 's Hage zitting houdende
commissie tot het afnemen van examen in
vrouweljjke handwerken heeft o. a. mej. J. M.
Bouman te Maassluis akte bekomen voor smaak,
Op het zestal ter beroeping van een
predikant bjj de Herv. gemeente te Arnhem
komt o. a. voor de heer Dr. E. Barger, pre
dikant bjj die gemeente te Maassluis.
Bjj de Hoofdcommissie voor de verloting -
ten behoeve der watersnoodljjdendenonder
bescherming van HH. MM. den Koning en de
Koningin, te 's Hage. is alsnog ontvangen een
schilderjj (Hollandsch Landschap)van den
overleden Dordtschen kunstschilder G. J. Ds
Vogel, en welk kunststuk door wjjlen Mr. H. C,
Du Bois, kort voor zjjn dood, tot prijs in deze
verloting was bestemd.
In het geheel werd de tentoonstelling door
19,630 personen bezocht.
Mr. C. A. H. Barge, lid van do Tweede
Kamer, is benoemd tot lid van het Hof van
Justitie in de Kolonie Curasao.
De Maatschappij vZeeland" zal binnen
kort een nieuwe stoomboot in de vaart bren
gen die den naam zal dragen van Prins Hendrik
Door de arrondissements-rechtbank te*
Leeuwarden is rechtsingang verleend tegen
den kapitein der infanterie M. S. G. De W. en
diens echtgenoote, wegens mishandeling van
hunne dienstbode.
Herschenschimmige gevaren. Aan den heer
Franz Von Schönthau. (Een antwoord op zyn
aWereld vol leugen".) Onwillige heilig--
schennis. Kleine bijzonderheden overgroote
menschen. Een schipbreuk. De roman
van een actrice. Gevaugenissen in Rusland.
President Hayes en zjjn gezin. Financieele
beschouwingen. Allerlei. Feuilleton. Met
ondank beloond, door graaf F. De Gramont,
(Vervolg.)
VAN
JORIS VAN KATWIJK
EN
JOHANNA PETRONELLA GROE-
NENDAAL,
Hunne dankbare Kinderen en
Behuwd-Kinieren.
Schiedam, 1 Mei 1880.
Heden overleedna een langdurig en
geduldig ljjdentot diepe droefheid van
ons, onze Kinderen en Behuwd-Kinderen,
onze geliefde jongste Dochter W1LHEL-
M1NA, ia den ouderdom van ruim 36 jaar.
Schiedam, W. KOUWENHOVEN,
30 April 1880. N. KOUWENHOVEN,
Van der Kooy.
Al wie iets te vorderen heeft
van-of rerachuldigd is aan des
ondergeteekendegelieve daarvan vóór of op
den ÏO Mei e, k.opgaaf of betaling te
doen ten zjjaen Woonhuize aan de Lange
Haven te Schiedam, Wjjk O, No. 6.
