Tsrsclyit taplijts, litiëoitei Biriai
A°. 1880.
Vrijdag 11 Juni.
J® 4945.
V i o i* <3 *1 JL> e i' i i ssfft, <j> .T ;i a jt- s*r ju. tr
a.
L
Ook worden er kleedingstoffan, huishoudelijke
beaoodigdlieden, keukengereedschappen en voe
dingsmiddelen verkocht, waarvan het gebiuik
aadeeiig voor den goeden Staat onzer gezond
heid kan zijn."
CD DE Af
iaONNfcMKNTDl'HIJS, |>rt kvoubtitlƒ1.85.
Franco pei jitis>tdoor het geheele Rijk - 2.50.
AftoijdeHijke omniums- 0.10.
w,
»«K8AWf 1« Aüiwj/ff, B, 13 4.
Advertentieprijs: van 110 gewone regel? I
met inbegrip van eene Courant1.10.
Iedere gewone regel meer 0.10.
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend.
Schiedam, 10 Juni 1880.
In de laatste aflevering vau de Vragen des
Tüds", woidt door Dr. Leigues Bakhoven een
onderwerp ter sprake gebracht, waaraan veeds
herhaaldelijk mannen van naam hun aandacht
hebben gewijd, en dat ook wij meermalen bij
ante lev.eis in herinnering hebben gebracht;
iet is »de strijd tegen invloeden, die nadeelig
fijn voor den gezondheidstoestand des volks."
ïiHoe zullen wij, vraagt de Schrijver, onzen
arbeid in de maatschappij goed verrichten, hoe
zullen wij zei ven tevreden zijn en anderen
gelukkig maken, wanneer \vy niet gezond zijn?
Er zijn zeer vele oorzaken, waardoor die on-
misbaie schat, de gezondheid schade lijdt. Tegen
eenige dezer nadeelige invloeden kunnen wij
waken; tegen aodeie kunnen wij ieder voor
zteh onmogelijk met goed gevolg stiijden: slechts
vsreenigiug van kiachten kan tot de overwinning
leiden.
Hoe weinig toch helpt hel, wanneer ik voor
mij en de mijnen zorg draag voor goed di ink-
water, zuivere iucht en onvervalscbte levens
middelen, wanneer myne buren een mesthoop
op hun erf mogen houden?"
Wilde men alles gelooven, wat er over de
gevaren, die de volksgezondheid bedreigen, m
de laatste jaren geschreven issdan zou er
eigenlijk niets meer zijn, dat zuiver, onver
mengd en onschadelijk is.
ïNoch de lucht die wij inademen, noch het
water dat w'j (hinken, noch het onschuldigste
voedsel, dat wij den kinderen geven, mogen
wij vertiouweu; voortduiend door allerlei
v'yanden omringd en beloerd, zouden wij waar
lijk niet meer weten, waarheen en tot wien
ons te wenden om hulp en voorlichting. Onwille
keurig komt de viaag ons op de lippen-zijn de
toeEtanden werkelijk zóó ongunstig als velen
meenen
De schrijver meent, dat, al is er nu en dan
overdrijving in het spel, er tverkelijk gevaren
bestaan, die vermeden konden worden. Daar
onder rekent hij de verontreiniging van den
bodem en de lucht en de daarmede gepaard
gaande verontreiniging van het drinkwater,
door ondoelmatig vei zamelen en verwijderen
Tia stoffen, afkomstig van planten, dieren en
menschen, ook van fabrieksafval.
Vervolgens levert de schrijver een merkwaar
dige opsomming van vervalschingen, door hem,
zeli aan het licht gebracht, als daar zijn tarwe
meel, dat voor een vijfde deel uit krijt bestond;
tarwemeel met erwten- en booneumeel ver
mengd; boter, waarin vieemde vetten voor
kwamen koffie met suikerijenz. En waren
dit nu de eenige gevallendan was de» zaak
reed? erg genoegmaar grooter was het aantal
gevallen, waarin vervalschipg werd vermoed,
en waai bij dan bleekd. ondoelmatig en
onzindelijk behandelen en bewaren, onvoldoeud
reinigen der artikelen, iu hepi spol waren. Dik
wijls was de voedingswaarde-W verteerbaarheid
verminderd; waaneer» b. va1 melk van room
werd beroofd en dit vei lies t^oor water, dikwijls
van zeer slechte kwaliteit werd vergoed. Zeer
zeker, zal dit bedrog mindjjfr invloed op den
toestand \au gezonde volwassenen uitoefenen
doch voor zeer jonge kindeken, herstellenden
en zieken, wier eenig voedingsmiddel dikwijls
melk is, wordt de zaak geheel auders. A
De schrijver wijst er op, d|it wij wel streng
onderscheid dienen te maken' tusschen bedrog
en vervalsching, iJet laatste"* is erger dan het
eerste, erger dan diefstal, Hij, die onder koffie
boonen van gebakken klei mengt, is een be
drieger; hij, die zwaarspaath ouder loodwit
brengt, is een bedriegermaar bij, die worst
of wijn vei ft met giftige, arsenicum houdende
aniline, is erger dan een dief.1
En nu meent de schrijver, dat ouze wetgeving
en het toezicht'op den iuvoér$feli "verkop"vh'tf
voedingsmiddelen en levensbehoeften niet zoo
zijn ingelicht, dat de mogelijkheid buiten ge
sloten is, of wij zullen vele voorwerpen kunnen
koopeawier gebruik aan onze gezondheid
duur te staan kan komen.
Dau zegt de schrijverzijn er verscheidene
toot wei pen, die we levensbehoeften kunnen
noemen, en waarvan we gaarne de beste soort
tegen den laagsteu prijs wenschen, sTe leven
kost geld en strijd, wij genieten gaarne veel,
houden van weelde en genot, en bij velen
openbaart zich de neiging om te besparen op
hetgeen zij het meest lioodig hebbenzooals
zuivere, goede voedingsmiddelen, licht, lucht
en ïuimte in de woningen, want die aitikelen
zyn zeei duur. Wij houden van een gezellige,
ruime kamer, om vrienden te ontvangen, maar
nemen onze slaapveitiekkcn te klein, ofschoon
we eigenlijk juist audersom moesten handelen.
Gordijnen, tapijten, behangsels, kleedingstofïen
en versieiselen, linten en veeren zijn duur; de
kleur van echte, soliede, onschadelijke, maar
dure verfstofien wordt nagebootst door andere,
maar die veelal arsenicum houden, en die worden
gekucht, oindat zij goedkoop zijn.
En zoo is het met verscheidene andeie zaken.
Dau volgen de geheime geneesmiddelen, die
toch zeker iu gioote hoeveelheid verkocht
worden. »Uit Dresden kan men een genees
middel vei krijgen, goed tegen epilepsie vallende
ziekte) en tegen zoovee! audeie, zelfs zeer uiteen-
looponde kwalen, dat de tijd en het geduld te
kort schieten, die alle op te noemen. Een fiesch
kost ongeveer (hie gulden. liet geneesmiddel
bestaat uit zeer weinig kahumbruiuide, in zeer
veel water opgelost. liet bezit eene werkelijke
waarde van vijftien centen.
De zuiveringspilleu van Lang te Müuchen
kosten f 1.50, dat is f 1 te veel, en zijn bovendien
giftig.'
Vervolgens wijst de sein ijver op het groote
belang van goed drinkwater, dat in vele plaatsen
van ons land een zeldzaamheid is geworden,
welke omstandigheid niet zelden tot het omstaan
van ziekten aanleiding heeft gegeven.
En nu het artikel wijnsliet bereiden van
kunstwyn pleit wel voor de vindingrijkheid van
het meascheüjk vernuft, maar maant ons tevens
aan tot dubbele waakzaamheid. In de 10de en
11de aflevering voor 1879 van liet tijd
schrift j>De Gezondheid" leest mennaar
7
aanleiding van het tweede interne lonaal
congres voor hygiënisten te Parijs in 1878;
>Zooals de berichtgevers verzekeren (bevatten
te Parijs, in het jaar 1875, byna alle gewone
tafel wijnen giftige fuchsine, of zoogenaamde
grenateen mengsel van afval en nevenproducten
der anilinefabrieken. De bewerking der wijn
soorten was met behulp \an deze kleurforccering
werkelijk zóó> nationaal productief geworden,
dat van 05 miliioeu liter gewas, in Frankrijk
zelf 90 milliocn liter gedronken weid. Een
voormalig apotheker te Rouaan verkocht alleen
tn" "de''jaren' *1874"^rr'"1875''nië^t'''rrifM(lef"'da:n
één miliioeu kilo's kunstmatige wijr.kleurstof,
die met 2 fiancs het kilo betaald werd." "Voor
twee miliioeu francs wijukleurstof I
De lust tot het drinken van een glas wijn
zou op die wijze voor goed vergaan
Dat dc sctuijver aandringt op de instelling
van werkplaatsenwaar scheikundigen en
hygiënisten moesten samenweikeu lot onder
zoek van voedingsmiddelen en levensbehoeften
kon zeker van hem verwacht worden en zeer
waar is zyn opmerking, dal het vreemd is,
sdat waar het rijk zooveel kosten over heeft
voor ijkkantoren, om den hooper tegen bedrog,
in maat, gewicht of in het gehalte van edele
metalen te beschermen, de aard en de samen
stelling der lichamen, die van zooveel grooter
belang zijn, vergeten worden."
In afwachting echter dat de genoemde Oom-
missiën van onderzoek zullen gaan arbeiden,
dringt de schrijver er op aan, de nadeelige
invloeden welke konden \ermedeu woi den, onder
de oogen te zien. Hij noemt als zoodanig:
al. dat de gemeentereiuiging aan onkundige
pachters toeiertiouwd is eu blijft
2. dat in het water in de onmiddellijke nabij
heid der gemeente, of door deze stroomende,
de inhoud van secreten, fabrieksafval, enz.
uitgestort wordt;
3. gemis aan een vast, doelmatig ingericht
stelsel tot verwijdeiing van faeces, afval, enz.
eu omzetting dezer stoffen tot producten, die
voor den landbouw onmisbaar zijn.
4. liet recht om vee,1 ook varkens, ezels, enz.
te houden in het meest bevolkte gedeelte der
gemeente, waar die cliereu in enge, bekrompen
ruimten, die stallen moeten heeten en bijna
nooit veische lucht ontvangen, gedurende de
maanden November tot Mei, in de onmiddellijke
nabijheid der mestvaalten blijven. Varkens
nemen dan des zomers de plaats in en rijzen
met hun mest omhoog;
