1°. 1880 Zaterdag 28 Augustus. vmmmm 5001. Kennisgeving. SU' 1 H^*eS»l>VTaBhfflb-r.g..ri., m- 7 Augu a— iBONMKKENTsl'BU», I"-'' kVn»ltB*l1.8b. franco per post, door liet gcheele Kijk. - 2.50. jiondeihjke nnmmeis- 0.10, BBKKAtli 91 AllKT, K, 124. A.DVERTENïtSPftiJs: van 110 gewone regels met inbegrip van eene Courant f 1.10. Iedere gewone regel meer- 0.10e' Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend.' Aan liet Commissariaat van poli';e zijn als op stiaat gevonden aangebracht, en bruin vollen kous en een dopje in den vorm yan een aardbezie waarin een rozenkrans. De Burgemeester van Schiedam, Brengt ter kennis: dat, tengevolge van herstelling aan den kaai muur bij de Spoellngbrug, de scheepvaart door die brug voor vaartuigen van grootere breedte dan vijf meterste rekenen van Haandag den 30 Augustus aanstaandege- duieude ongeveer drie weken, zal zijn gesloten. Schiedam, den 27 Augustus '1880. De Burgmeester van Schiedam, J. A. NOLET m, L. B. Schiedam, 27 Augustus 1880. Eenigen tijd geleden bespraken we het oor deel der hedendaagsclie Belgen over de'gebeur- lenissen van 1830. We namen ons toen voor met nauwgezetheid onze feestvierende naburen ia hun uitingen over ons land en onze regeering te volgcu. Welnu, deze week vingen we weer belangrijke woorden op, en wel uit geen min deren mond dau vau den seuator Dr. Crocq, die ze deed hooren op het onderwijs-congres dat thaus te Brussel aan den arbeid is, Deze «preker behandelde het hooger onderwijs. Hü herinnerde er aandat tijdens de Fransche revolutie de aloude universiteit van Leuven werd opgehevenen daarmede het hooger ondeiwijs in België was vernietigd. De omwen teling van 1813 kwam en werd gevolgd dooi de vereeniging van België met Nederland tot een koninkrijk. De Nederlandscbe regeering of wil men, Koning Willem I, verzuimde niet, aanstonds de verstandelijke ontwikkeling zijner onderdanen tot een punt van overweging te maken; een gevolg van zijn bemoeiingen was voor België de stichting van drie hoogescholen, te Gent, Luik en Leuven. Deze stichting, zeide de heer Crocq, was een onwaardeerbare dienst, door het Nederlandscbe gouvernement aan België bewezen. Met daverende toejuichingen beant woordden de congresleden deze hulde aan de Regeering van Willem I. Vergeten we echter Diet, ging de heer Crocq vooi'tdat onder de grieven ia 482D tegen dat bestuur gericht ook •deze voorkwam: Drie hooge scholen voor de Belgische provinciëndat is te veelEn wat deed men na 1830? Weid het aantal vermin derd? Integendeel, de vierde universiteit die van Brussel, verrees naast de andore. Tot zooverre de heer Crocq. Zien we elders. Dezer dagen verscheen te Brussel een boekje met ietwat bont gekleifrden omslag. De Neder- Iqndtche en Belgische vlaggen, samengeknoopt met banden, in de nationale kleuren beider lauden, gesierd, de eerste meteen Belgischen, de tweede met een NcderlSiadscheu wimpel prijken op de buitenzijde, ^Verbroedering" heeft het boekje tot titel, dat uitgaat van de Vlaam- sciie Maatschappij de «Veldbloem" te Brussel, bij gelegenheid van de nationalen feesten in dit jaar. Zie hier, wat we o. a. over den toestand van Nederland en België vinden opge- leekend. De uitspraken hier en daar voorko mende, zijn meeréndoels aan beroemde personen ontleend, en hier als het ware tot een bouquet veieenigd. Vlamingen Van 1814 tot 1830 waren de zeventien Neder laudsche provinciën in één rijk veroenigdhet verheven denkbeeld van Willem van Oranje, van don Crooten Zwijger, was verwezenlijkt. In /odelijken on stolfoüjken vooruitgang overtrof ons vaderland in die jaren alle andere Janden van Europa (1). De landbouw, dé nijverheid en hot delfstolfonrijk van liet Zuiden werkten samen met do veetoelt, vadcien om anders to spreken on te handeion dan zij dachtenzij stonden niet, zooals nu do Belgen, onder vroomde beschorming; meerderjarig waren zij allen op staatsgebiod. Van de zes millioen bewoners waren ei wijf van dietschen bloededio zes zijn thans negen mil- lioonon gewordenmaar van dezo negen zijn er maar vier onze Noorderbroeders in alles Germanen gebleven; sedert 1830 beproeft de Belgische Regeering met allo middelen om van alle Belgen Latijnen to maken. Geen land van Europa had, gedurende 250 jaar, meer bijgedragen dan Noord-Nederland tot de uitbreiding der vrijheid, waaruit de vrijheid van godsdienst on de vrijheid van drukpers gesproten ismet den meesten room had hot Noorden zijn onafhankelijkheid tegen de ma htigste rijken, tegon de grootste dwingelanden uier tijdon gehand haafd (1), Zijn volk genoot daarbij, lang vóór 1815, oen volksonderwijs, waarvan rnen te vergeefs elders in dit werelddeel do weorga zocht (2). Zuid-Nederland het tegenwoordige Belgie had gedurende dio lange reeks van jaren onder vrcemdo heerschappij gezucht, waardoor liet nationa liteitsgevoel zijner bewoners allengs verkracht word, zoodat ons volk in 1814 als aan eene kwijnende ziekte scheen weggestorven te wezen; schijndood waaraan liet, als mot een elektrieken schok, door handel, het fmancie- en koloniewezon van liet Noorden; uit de krachtdadige samenwerking dier elementen sproot weldra een algeriieene welvaart, die nergens zoo groot was als hier in onze met alios zoo rijk gezegende Nederlanden (2). De bevolking der Vlaamsclie gewestenwelke van 1830 tot '1880 slechts ,met 16% is toe genomen, vermeerderde met 10% van 1815 tot 1830: dus in dio vijftien jaren lijds inoer dan nu in cone halve eeuw (3). In evenredigheid mot de uitgestrektheid zijner gewesten was het Nedorl.mdsche volk niet alleen het sterkste, maar ook liet rijkste en incest wel varende volk dor nardo; mot woord en daad, mot eigen middelen waren on/o vaderen hij machte om alom hun bestaan te ^verdedigen en te hand haven (4). Onder do vrije sjuten stonden de Nederlanden in stolt'clijke macht gelijk met Pruison (5), in zedelijke ontwikkeling overtroltcn zij Frankrijk en Engeland mot dit laatste rijk waren zij do eerste zee- en kolonie-macht der wereld (6). De Vereenigdo Nederlanden waren het cenige rijk van Europa, dat als modelstaat voor alle vrije volkoren van dit werelddeel kon dienen (7). Die vrijheid moest wereldvrijheid worden, want in al de andere werelddeolon haddon onze vaderen Jiunno stapelplaatsendo rijkste cn do vrucht baarste koloniën; door eigene middelen, zonder tusschcnkomst van Duitschor, Franschman of En- gelscliman verkeerden zij rechtstreeks met alle volkeren. On zo nationale i driekleur, do oude met roem bedekte Geuzenvlag, werd gevoerd op meer dan 5000 bodems, dio alle wereldzeeën door- ploogdon (8). Gconc geheime staatsredenon dwongen onze (1) Chateaubriand, als Minister van Huiientandsche Zaken, in de ühamlre des Fairs, in 1823. (-2) Palmerston, over de Java-kwestie, in 1825. (3; La Wlmnlre Libérale, La Gazelle, Ide Eruxelles) en La StatUtique Officiellc de la Selgiqm. (1) Geheime briefwisseling van den Pnusvon Metter- nicli (Jamiaii 1831 (5) Km. Lavoleye, Les Contents en Selgique, (0) Ch. M. de Talleyrand, liiief aan Lonis-Philippe (October 1830i. (7i Yooispollltigvan De Montesquieu, V éEsprildeslois. (Si Veritas, 1820. En thans?,.. Onze gansctie Belgische nationale koopvaardijvloot telt... 40 bodems, 2! zeilscheepjes en 28 stoombootjes, wier gezamenlijke tonneninhoud dien van... 9 gewone Eugelscltc zee- stoomboote» niet overlrejt. (Ver, 1880).' dat jaar ontrukt werd. Aan al wat bet geleordo Noot dan in 1814 be zat, werd ons schior uitgeputte, zedelijk en stol!olijk verarmde Zuiden deelachtig; dat was balsem voor al onze wonden, hoe diep en lioe ingekankerd zij ook waren. Onder do .Ncdcrlmulsclw regeoring kreeg hier in liet Zuiden, voor 't eerst, elk dorpje zijne ge meenteschool; elke stad hare inrichting voor mid delbaar onderwijs. Sedert eeuwen bloeiden in het Noordon, voor Vriezen, Geldenaars on Hollanders, drie hoogescholen: to Gromngon, te Utrocht on te Leidoneven zoovele Universiteiten kwamenon der de regeering van Willem I, hier in het Zuiden, voor Walen, Brabanders on Vlamingen, to Luik, te Leuven on to Gent tot stand. Een Nederlandscbe, dat is nationale geest, be/ioldo al die inrichtingen daar werd geen strijd gevoerd voor ocne uit- lieem«<die macht (3). In zijne moedortaai werd ons volk onderwezen en bestuurd, zoonis het bij elk volk de natuurwet wil cn gebiedt; die taal heerschte bij ons in al hare rechtenonder do wereldtalen had zij met roem hare oude oereplaats hernomen, terwijl eene talrijke schaar van dichters en andere geleerden haar in een nieuw gouden tijdperk deden herloven. In sierlijke en krachtvolle uitdrukkingen spraken do rechtsgeleerden lianr voor onze baliein deftige vredelievende bewoordingen vloeide zij van den kansel in onze kerken; in hare mannelijke vormen worden onze legerscharen te land en ,te water onderwezen en aangevoerd. Die taal was do ziel van ons volkde fioro vaandcldraagster van eene gezonde, met allo kracht herlevende groote natie Klaar op die oeroplaats krenkte zij nooit bij onze Waalsche landgenooten liet recht der Fransche taal. Vóór 1830 spraken onze Nederlandscbe vorsten die taal in al hunnen handel cn wandel evenals ons volk; na 1830 doen onze Belgische vorsten hot tegendeelonze Koning on zijne kinderen alhoewel allen van Germnanschen bloede, verstaan niet eens do taal van ons volkop wiens bodem zij zijn getoeld en geborenzij mochten, o schande I die taal niet leeren. Dat voorbeeld oefende den meost nadeeligen (t) Schiller. Geschichte des Abfalls der Versinigten Niederlande. (2; Jules Simon in den Franschen Senaat (1875 (3) Le ltoy, professor aan de lloogo school te Luik <1879;.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1880 | | pagina 1