finltBDlanTsclie Beriehten.
JJiBieiilaiiiisciie Berickten.
lager onderwijs, welke art. 4 der wet van 4857
gemaakt heeft, schreef hij onder meer: Wat
thans uitgebreid lager onderwijs heet, zal wel
altijd bij de lagere school moeton blijven, vermits,
zoo mon het loslaat, op vele plaatsen sin behoef
ten. wier bevrediging noodzakelijk is, niot voorzien
wordt»en alzoo de plicht dor regeering om overal
voor voldoond onderwijs te zorgen, niet volkomen
zou kunnen vervuld worden."
Mot vertrouwen durven wij vragenof de in
dezo aanhalingen door ons gespatieerde woorden
voor de engere, dan wel voor de ruimere beteekenis
van do woorden slager onderwijs" pleiten; of niet
de ontwerper der wet don plicht der* gemeente
besturen in dien zin heeft opgevat, dat zij ook
hovonal vour een naar den omvang aan de eischon
des tijds voldoend openhaar onderwijs hebben zorg
te dragen? En wie nog aarzelen mocht dit laatste
toestemmend te beantwoorden, hij ovorwogo de
woorden, door den Minister ICappeync in de open-
bnrc discussie, bij de behandeling van art. iö, in
do Tweede Kurner gesproken: »De geest van dit
artikel is volkomen dezelfde als die van het artikel
der bestaande wet. «Alleen is door de redactio
de zaak in zooverre verduidelijkt" dat het onderwijs
voor elke gemeente, naar hare behoefte, voldoende
zal moeten zijn. «Dus daar, waar b. v. behoefte
is aan herlmlingsonderwijs of aan onderwijs in
een of meer der facultatieve vnkkon in art. 2 ver
meld, zal het zich hiertoe moeton uitstrekken."
Is in waarheid do geest der wet, de bedoeling
des wetgevers niet twijfelachtignog stelliger
beslist eene gezonde wots-interprotatie ten gunste
van hen die aan het slager onderwijs" der wet
een ruimere beteekenis hechten. Waar wij vragen
naar do organieke verklaring van het voorschrift
der grondwet, dat overal van overheidswege vol
doend openhaar lager onderwijs moet worden ge
geven, zullen wij het antwoord dan zoeken in den
eersten titel, waarin de wet onder het opschrift;
«algemrone bepalingen" spreekt over hot verschil
tussclien openbaar- en bijzonder onderwijsover
de eischen, die aan sclionllocalen en onderwijzers
van beide categorién van scholen gesleld moeten
wordenover kweekscholen en normaallessen
enz?, enz Of geeft do tweode tilo!handelende
over vliet openbaar onderwijsbet gewensebto
antwoord op die vraag? Ook hier is twijfel niet
mogelijk. Welnu, het eerste artikel van den tweeden
titel is art. 46', dat zegt wat de wetgever onder
voldoend lager onderwijs verstaat. Er is nog iets,
en dit argument alleen schijnt ons reeds afdoende
3 van dezen tilel handelt over »do kosten van
het onderwijs"; het eerste artikel dezer paragraaf
(art. 46) bepaalt: Elke gomei nte voorziet inde
kosten van baar lager oudenrijn, voor zoover die
niet komen ten laste van anderen of op andere
wijze werden gevonden." Art. 44 somt die kosten
op. art. 45 bepaalt dat hot rijk 30 pOt. dier kos
ten vergoedt, art. 46 eindelijk spreekt van dé
facultatieve schnnlgeldlipffing en bepaalt in de 4e
alinea, dat on- en minvermogenden van die heffing
geheel of gedeeltelijk worden vrijgesteld [lebben
nu in dezo paragraaf do wooiden «lager onder
wijs" tweeérlqi beteekeniszoodnt de gemeente
in art. 45, waar zij restitutie ontvangtin haar
financieel voordeel de ruimere kan toepassen
d. i. dan hot onderwijs in zijn vollen omvang
(deivakken nl) opvat, maar waar het sehool-
geldonthcffmg in art. 46 botreft, eveneens in
haar financieel voordeel do engere beteekenis kan
nemen, d. i. slechts do vakken a/cl "Wio deze
zonderlinge wets-interpretatie verdedigtmoet
consequent in de nieuwe onderwijswet niet bare
rijks-restitutie zien niet een middel om beter, dan
door de wot van 4857 geschiedde, aan het voor
schrift van art 494 der Grondwet te voldoen,
maar een philanthropischen maatregel ten gunste
van do gemeente-financiiin.
Is het na dit betoog nog noodig op het bestaan
der bohoefte to wijzen in onzen tijd van toenemend
internationaal verkeer? Wij gclooven het niet. Do
bediendo op cargadoors- of expeditiekantoor kan
de kennis .van een of meer vrcotndo talen niet
ontberenvan spoorwegconducteurs en andere be
ambten wordt de kennis gevorderd; de letterzetter
ondovvindt' dagoÜjks liet gemis dier kennis; do
kloino winkelier, dio zijne waren in liet land van
productie wil opslaan, kan,zo niet missen, in één
woord in ons land met beperkt tafilgebied is de
kennis van vreerode talon eone behoefte, een
dringende eiscli des tijds. En vvaarom aan hot
kind van on- of minvermogenden de ontwikkeling
in die richting ontzegd, horn dnnrtoo het onont
beerlijke onderwijs onthouden, terwijl liet openbaar
gezag zelfs geen oogenblik aarzelt om kosteloos
hot vakonderwijs verkrijgbaar tc stellen voor zijn
broeder, die niot door handel of bedrijf maar door
eon ambaciit in zijno dagolijkscbo behoeften wil
trachten to voorzien? Waarlijk, hot bestaan ,dor
behoefte kan niot geloochend worden, maar zelfs
al wilde men dit dan nog beletten én de letter
èn de geest der nieuwe onderwijswet, dat gemeente
besturen zich achter dit futiele argument zonden
kunnen verschuilen, en dat bet grooto volksbelang
bevordering van do intellectueele ontwikkeling der
kinderon uit allo klasson der maatschappij moed
willig zou worden miskend en verwaarloosd. Sterk
door de wet van 1878, twijfelen wij dan ook geen
oogenblik, of do eindbeslissing der Rugoering zal
luiden ten gunste van hen, die hot lager ondonvijs
in zijn geheelen omvang wenschen toegankelijk te
zien voor alle kinderen des yolks.
E 8 G E L A N I).
Een lievige sneeuwstorm heelt den gauschen
dag over het geheele land gewoed. Er hebben
veel schipbreuken op de kust plaats gehad.
Verscheidene spoorwegen ziju door de sneeuw
versperd. De postdienst der pakhetbouten'tus
sclien Dover, Calais en Ostende moest gestaakt
warden,
De afgevaardigde Parnell vei klaarde jl.
Maandag, bü de vooi tzi'ttiug van liet debat over
heioiitwerp-adrcs in hetLageihuis, bet volgende:
»Wniu,eei de Heerschappij der laud lords is alge-
scluilt, wanneer de giondeigeuaurs lemen hunne
belangen als identiek met die van Ier,and te
beschouwen, dan zal Ierland zijne wetgevende
oindhankeiykheid lei ugbekomen, en zullen ue
beiiiu natiën vi leudscliappelyk met elkander
verkeeieu. Wanneer er daarentegen dwang-,
m.iuu egelen worden aangenomen, dan zm de
eeiste auestuue het signaal z'yn vuor de
geheele schorsing van elke pnchtbeiuluig." Loi d
8. Noilhcoie protested do op het Krachtigst
tegen de ongehoorde taal van Paruetl, die er.
thuus voor uitkwam, dut zyu doel met svas ue
liei voi mmg der lamIwel, maar de omvei wei ping
dei Eugclsche macht en de wetgevende schei
ding der beide landen.
Vei volgen-, weid een vojisioI tot verdaging
van het debat, dat de Regiering bestreed, met
223 legen 40 stemmen, vei worpen. Daarop
weid t.e veidaglig van het Huis vooi gesteld,
Loid UiuUiigUm nam hiermede genoegen. Er
vveul besloten, heden het debat vodit te'
Zetten.
E W E I) JE K.
He Ti oom ede, w.iumiede de Rijksdag giste-
i en geopend i«, legt den nadruk op het verblind
lusscbeu de ïegeling van het belastingstelsel'
en de organisatie van de levende strijdkrachten
buide vraagstukken moeien m ondeilingeu sa-
meuhang tot oplossing wenden gebracht. Zoodia
de beraadslagingen vlaai over tn deu boezem der
coinmi-sie afgeloopen zijn, zulleu definitieve
ontwei pen worden ingediend. Verder wordt eeu
wetsontwerp aaugekoudigd over de verlenging
vau deu iïordstam-spoorvveg tot de rivier.
Augennaun. De ingediende begiootiug raamt
de inkomsten op 7(3,388,000 eu de uitgaven
op 75,019,300.
7' U It K IJ E.
De Poite is druk bezig met militaire toebe-.
leutse 'ii. Een deel van de reserve .in Klem-
«Azie vvoidt toSmirna saamgetrokken, eu zal naar,
du Griekscho grens worden gezonden. Muukt.tr,
Pachu zou het leger tegen Griekenland aanvoeren.-
ISaai aanleiding tan vermoedens.omtrent eene
samenzwering tegen den Sultan, hebben er
verscheidene huiszoekingen plhats gehad, o. a.
bij iYlfuiuii Fncha, gewezen chef van den état-
major. De bevelhebber van de lijfwacht heeft
bevel ontvangen in het paleis zijn intrek te
nemen.
Men verneemt, dat de Grieksche Regeering
aan Rusland heeft verzochtde Grieksche
inwoners van Turkije, als het noodig mocht
zijn onder Russische bescherming te nemen,
D I T S C II LAND.
Naar tie O er mania verneemt, is het toch
waar, dat de Paus machtiging heeft verleend
tot het benoemen van Kapittel-vicarissen, wel
niet in alle Pi uisisclie diocesen die thans geen
bisschop hebben, maar alleen in die, wier
bisschop is overleden.
Dat is juist hetgeen ouze JRomeinsche bericht
gever had gemeld," zegt de Jiöhischo Zeiiung
seo wat do Qcrinania tot n«>g toe onder schimp
en geschreeuw heeft tegengesproken."
DENEMARKEN.
üit Kopenhagen wordt van 48 dezer gemeld:
De vaait der pustbooten tuoscheii Korsoeen
Kiel is geslaakt. De iaal«te Duitrahe boot is
gisteren aangekomen. De laaiste Deensche ver
trekt misschien heden avond. De Belt is vol ijs.
LUXEMBURG.
De Kamer heeft met 22 tegen 10 stemmed
de voorstellen der centrale sectie omtrent de
militaire wet verworpen en besloten tot het
onderzoek der artikelen over te gaan.
DEN HAAG, Januari 1881.
Naar wij vernemen is benoemd tot groot
meesteres vau liet Huis van II. M. de Koningin'
mevrouw de douau lèi o Vvedenbuigh, geboren
Van Lijnden, te Utrecht, en tot hofdame bij
H. K. II. Prinses Hendrik, in plaats van jonk
vrouw Van Sypesteijn, jonkvrouw Van Rrenen.-
Tl. M. «te Koningin het zich ook heden
door lu-t ongunstige weder niet afschrikken eiv
narde als gewoonlijk.
SCHIEDAM, 19 Januari lSSt.
Het zeer ongustige weder had gisteren avond
niet kunnen beletten, dat 'een talrijke selmre,
waaronder vele dames, de voordracht,bijwoonde,
door Multatuli gehouden. De spreker, die
aanving met de betuiging, der aangename her-
nmeungen, hein bijgebleven van de nntvang-t bij
zijn voordracht ten vorige jnrt» gehouden, had tot
omleiweip zijner toespraak gi-Uozen «Levensop-
vattii g." Niet vormer opzet was zijne keuze op dit-
oiiderwei p gevallen. Men had hem gesproken van
het materialisme, dat alhier als levensbeginsel
zou gelden. Ujj 'had die medmleeiing aange
hoord; zijn antwoord daarop was de toespraak,
die hij ihtins gin'g houden. Uit den rijken schat
van kennis deelde thans de sprc-ker tal van'
bij zo udei heden mede. 'Wij-begeerte en dicht
kunst, realisme en idealisme werdén met
elkaiider vergeleken en het ouderling verband
dezer schijnbaar tegenstrijdige zaken aangetoond.
Getluiig, want de eeue gedachte volgde op
de andere, had men den spreker wel willeó
verzoeken, eens even rust te nemen en bij het
behandelde te blyven, om er. nog wat,meer
in door, te (hingen en ophelderingen vau z'yn
beweringen te vragen, doch het sarnenziju op-
dezen uiond liet dit niet toe. De onfeilbare
wijze, om de rechte levensopvatting te leeren
kennen, was nanr den spreker de beoefening
van den, Cathechisinus der Natuur, even oud
als de wereld, eu waaruit de ware wijs-
geeren van vroeger en later tijd, ten behoeve'
der menschbeid hebben geput. Zelfs zij, die met
den genidlm spreker in denkwijze verschillen,
zullen dunkt ons, geen reden gehad hebben,-
over miskenning of bespotting te klagen. Het
waren 'voor het meerendeel welwillende vvoor- -
