Gemengde Berichten.
dat gewetenlooze speculanten alles hadden
opgekocht en het slechts tegen prijzen, die
de bevolking niet kon betalen, van de hand
wilden zetten. Nu moesten zij tot lagere prijzen
aan de markt komen, omdat zij bevreesd
waren dat zij, bij de berichten van een over-
vloedigen oogst, met hun oud graan zouden
bljjven zitten. De prijzen zijn bierdoor veel
verminderd, en te verwachten is het, dat
binnen enkele weken het graau weder tot
den gewone prijs zal verkrijgbaar zijn.
Te hopen is het, dat men ook hier te
lande de oudervinding zal opdoen. "Want het is
t een opnaorketijk feit dat da prijs van het brood
altyd zeer spoedig rijst en zeer langzaam daalt.
Met onverdroten ijver wordeu bijna overal
de vledermuizen verjaagd en vervolgd. Schoon
ze noch door een fraai uiterlijk, noch dooreen
sierlijke vlucht uitmunten, behooren ze toch
tot de nuttigste dieren. De vledermuis is een
vleeschetend dier en leeft van' insecten, die
des nachts in de weer zijn. Nachtvlinders,
1 welke zoovele schadelijke rupsen voortbren
gen, vliegen en kevers, vooral meikevers,
waarvan een enkele vledermuis in dén nacht
meerdere honderden vangt, zyn voor den vle
dermuis een geliefkoosde spij3. Neemt men in
aanmerking, dat over het geheel het aantal
vijanden van den land- en tuinbouw, van de
ooftteelf, enz. zoo groot is, dat vele gewassen
door hen vernield worden, waaruit onze voe
dingsmiddelen en andere levensbehoeften ge
wonnen moeten worden en dat hun getal
oneindig grooter is, dan dat hunner natuurlyke
verdelgers, dat de mensch volkomen machteloos
is, om de verwoestingen te keer te gaan, als
zy in menigte verschijnen (b. v. rupsen, mei
kevers enz.),dan springt het nut van onze
vrienden onder het dierenrijk in het oog zegt
de Asser 'Ot. Landbouwers, tuiniers en lief
hebbers van het plantenrijk zij daarom de
bescherming en de vermeerdering der nnttige
vogels aanbevolen, en voor ditmaal in het
j byzonder eens die der vledermuizen, welke
met de nachtuilen ter wacht gaan, als de andere
schildwachten zyn gaan slapen.
De pogingen der landsregeering om het
misbruik van sterken drank legeo te gaan en
de openbare dronkenschap te beteugelen
dateeren niet van het jaar 1881. In menig
gemeentelijk en stadsarchief worden zeker
pnblicatiën te dezer zake bewaard uit vroegeren
en lateren tijd. Ook de Staten van de provincie
Friesland schonken deze zaak hunne aandacht
en deden wat in hun vermogen was om het
kwaad te keeren. In het boek der sStatuten
Ordonnantiën, Reglementen en Oostumen van
rechte van "Vriesland, volgens Resolutie van de
Ed. Mag. Heeren Staten deszei ven Lands van den
11 April 1716 op nieuws herzien, veranderd en
verbeterd, en door Haar Ed. Mog. in diervoege
geapprobeerd" (12 Maart 1722, luidt de E e r s t e
Titel van het Tweede Boek woordelijk
aldus
Van Weerden of Herbergiers.
Art. 1.
Dewijle door de menigvuldigheid der Tappers,
ende Weerden, veel scheldens, veel vechtens,
'en doodslagen veroorzaakt worden, zoo willen
Wij, dat ten platten Lande in de groote Dorpen
niet meer ais twee Herbergiersende in een
klein niet meer als een, zullen toegelaten wor
den, ten ware de geleogentheid van tyd en
Plaatze anders vereischen mochte, 't welke
zal staan tot kennisse van de Grietman, ende
't Gerechte, met overroepiuge ende adv'ys van
de voornaamste van 't Dorp, waarna de Herber
giers hun zullen reguleeren, bij arbitrale straffe.
II, Zullen insgelijks geen Weerden ia Steden
moogen tappennoch gelagen zettenzonder
eerst en alvoorens, van Magistraaten deVzelver,
na voorgaande onderzoek op haar leven, en de
conditie^ oorlof verworven te hebben, bjj poene
als vooren.
III. Vorders zullen de Herbergiers, zoo ten
platten Lande, als in de Steden, gehouden
zijnde Persoonendie tnt hunnen Huize
kooinen te drinken, en eetiigo questie beginnen
te maken; hun messen, of ander geweer te
eisschenen in goede bewaaringe te neemen
bij verlies van de Tap; ende of yemand zulks
weigerde over te leeveren, hem het gelag te
verbieden, op poene als voren, waar beneffens,
niet te min, de gebreekige verbeuren zal zes
Caroli-guldensende zoo yemaud bevonden
worden zyn mes, ofte geweer, door leugens,
ofte anderzins, heimelyk gehouden en verborgen
te hebben, zal vervallen in de boete van twaalef
Caroli-guldens ende evenwel, indien hij eenige
exessen beginge, arbitraatyk gestraft worden;
te employeeren, de voorgaande breuken,de eene
helfte, voor de Armen: ende de andere helfte,
ten profyte van den Officier ter Plaatze.
IV. Ten einde de Weerden meerder zorgen
draagen, dat in haare Huizen geen Bloedstor-
tinge geschiede, ordonneeren Wij mits deezen,
dat zoo wanneer daar eenig Doodslag, in hun
Huizen, mochte geperpetreert wordendezelve
van de tapperye, metter daad, zonder declatoire
sententie, zullen vervallen zyn, ende daartoe,
niet wederom ter zeiverof eenige andere
Plaatze deezer Landschappe, toegeiaaten worden,
dan met kennisse der zaaken voor den Hove
of Nederrechter, bij poene van twaalef Caroli-
guldens, en de verbeurte vaa den Drank, bet
welke ook effect zal sorteeren, al waar 't, dat
de Gewonde, niet op staande voet, maar elders,
geraakte te overlijden, ten waare de Delinquant
door de Weerdof in deszelfs Huiswierde
aangehouden, en in handen van de Justitie
geleevert
V. Ende zoo daar eenig mesofte deegen
mochte worden getrokken, ofte vuistslagen, of
hairplukken, mochte geschieden, ende de Weerd
zulks niet op staande voet, aan den officier, van
zelfs aanbrachtezal hijten respecte van de
twee eerste toevallen, «erbeuren vijftig, en ten
respecte van de twee laatstetwaalef Caroli-
guldens, waarvan de eene helft zal koomen
ten profijte van den officier, en de andere
helfte voor de Armen.
De rechtbank te Halberstadt heeft den
slager en herbergier Andreas Kramer, die niet
onderzocht, trichineus vleesch verkocht en daar
door ver over de 400 ziektegevallen en 4 sterf
gevallen teweeggebracht heeft, wegens nalatig
heid, die den dood van onderscheidene men-
schen ten gevolge heeft gehad, en wegens licha
melijke benadeeling, veroordeeld tot een gevan
genisstraf van drie jaar, en ham onmiddellijk
naar de gevangenis doen overbrengen.
Parijs wordt bestormd door vreemde
vorsten, die er eenigen tyd voor hun vermaak
komen doorbrengen. Pas is de een vertrokken
of een ander komt of meldt, dat hij komen
zal. Nu is de Shah van Perzië weder aan de
beurt, die tegen de lente te Parijs zal komen
en gedurende eenigen tyd van de vermaken
der groote modestad zal genieten.
Er wordt te Honolulu, de hoofdstad der
Sandwicheilanden, een courant in groot formaat
uitgegeven in de Engelsche taal, de Hawaian
Gazette. Koning Kalakaua is uitgever en redac
teur van het blad, dat reeds 47 jaren bestaat
hij schrijft het grootste gedeelte der staatkundige
artikelen die het bevat.
Z. M. geeft nu als feuilleton in dit blad een
beschrijving van zijn reis door Europa. In' een
der laatste nummers worden een aantal decreten
openbaar gemaakt, geteekend door Prinses Ruth
Kellikolani, die regentes is gedurende de afwezig
heid van den koning, haar oudoom. Voorts
vindt men er een eindelooze reeks berichten
van veroordeelingen-wegens verschillende over
tredingen, vooral wegens dronkenschap, een
gedicht, getiteld sde gestolen kussen", en op
de vierde pagina aankondigingen der publieke
vermakelijkheden, waaronder ook een swedloop
van damns,"
Een Italiaan over Nederland.
Ondor het opschrift sA proposito d'un viaggio
agronomico komt in no. 15 der Italia Agricola
een dor voornaamste Ilaliaansche landbouwbladen,
ec i artikel voor, dat de aandacht van ons Neder
landers niet ontgaan mag. In dit artikel bespreekt
de hoer Gabriel Rosalid van den raad van
redactie van genoemd tijdschrift, en als schrijver
zeer gewaardeerd om zijne hoogst belangrijke
studiën op landbouwkundig' gebiedhet nut der
agronomisclie reizen.
Na er eenigo opgenoemd te hebben, bepaalt hij
zich tot die van Galanti, die Zwitserland, Duitsch-
land BolgieEngeland en ons land bezocht en
daarover onlangs een werk in het licht gaf.
(Vutf/git) Agronomico di Tommaso Galanti, \enezzia,
Naratovich 1881.) Over dit vvefk zegt de heer
Rosa o. a Mol nieuwste en interessantste ge
deelte voor ons is dat, 't welk handelt over Rolland,
over dien schat van monsclselijke industrie, welke
gelijk is aan dien van Yenctie, een schat, welke
ononderzocht bleef wegens do niet gepopulariseerde
taal, en over wiens landbouw, "sedert de 16e eeuw
do moeder van den Engelschen door de zVmicis
bijna niets aan het licht gebracht is.
uHolland is nog arm aan graan, het voert ge
middeld 800,000 hectoliters inmaar het is zoo
rijk aan veevoeder, aan tabak, aan knolgewassen,
dat do bruto-opbrengst door elkaar 150 lire per
hectare bedraagtterwijl deze in Engeland 135
en in Frankrijk 100 beloopt. Holland is rijk aan
vee, het heeft 7 paarden en 41 rundoren op elke
honderd hectaren. Voor de belangen van de vee
teelt wordt gewaakt door de Veterinaire school
te Utrechtdie als de eerste van Europa geacht
wordt. Galanti laat ons te Haarlem de beroemde
tulpen- en hyacinthen-teelt, den trots der Bataven^
bewonderen. Den Hollanders komt de eer toe van
do uitvinding van den hooidroger Biggsdie zoo
dikwijls in do valleien van de Po zou kunnen dienen.
i>Holland, dat evenals Yenotié als een modderland
kan beschouwd worden, is een schat van toepas
sing der waterbouwkundige wetenschap en industrie.
Na de ontzaglijke werken, die men er reeds uit
gevoerd heeft om land van water te bevrijden,
bereidt men tegenwoordig de droogmaking der
Zuiderzee (700 vierk. kilometers groot en ontstaan
door een inbraak van den Oceaan in 1282) voor,
op voorstel en volgens de studiën van den ingenieur
Diggelen, van 1849.
»Van da terreinen, die door en met den schop
veroverd en bebouwd zijn, bevinden zich de besto
100,000 hectaren langs de kust van Vlaanderen;
zij zijn 6000 lire per hectare waarddoen 220
francs huur en behoeven in verscheidene jaren
geen most. In deze nieuwe »polders" wordt eerst
koolzaad en later gerst, tarwe, vlas, hennep,
aardappelen en -boonen geteeld en de grond met
den schop bewerkt. Alzoo is Holland het model
van voorspoed van den kleinen bouw en van het
kapitaal, opgehoopt in den grond door den land
bouw. De groote Ilollandschc droogmakingen heb
ben Manfrin het vertrouwen ingeboezemd om zijn
ontwerp tot droogmaking van 140 vierk kilometers
Venetinansch drasland ten uitvoer te brongen.
ïAanmoedigend is het bezoek met Galanti aan
de kaasmakerijen van den Beemster, waar van
de melk van circa 7000 koeion op 300 boer-
dorijen de beroemde Edamsclie kaas gefabricoerd
wordt in stukken van 2 kilo. De Hollandsche
boter, die bij 30 kilo in eikenhouten vaatjes uit
gevoerd wordtwordt door eene speciale com
missie onderzochtevenals te Bernom ze uit
nemend te houden on er voor te kunnen instaan.
sHolland werd om zijne uitnemende landbouw-
hoedanigheden (verte squisite sue gualitd agricole)
ook door Laveloye bestudeerd en, evenals Belgie,
door Lavergne tot model aan d«j Fransclien
voorgesteld."
Hiermede eindigt do lieer Rosa, na iedereen tot
lezing van het werk aangespoord te hebben.
Wij zien hieruit, dat èn de heer Galanti èn
de licor Rosa zich veel moeite getroost hebben
ons land te loeren kennen en te doen kennen
dat de opmerkingen des eersten, behoudens kleine
onjuistheden met alle aandacht gemaakt zijn en
last nol leastdat Neftrland's landbouw ook met
eere in Italië bekend staat. Laten wij dus indachtig
zijn aan de wenken van Edward Rooze en gehoor
geven aan de roepstem van den heer Jules Yan
Hasselt.
Het is bekend, dat de eerste impulsie tot den
tegemvoordigen vooruitgang van den Engelschen land
bouw kwam van den Pool Rartlvb, die in 1641 te
Londen de beschrijving van den landbouw van Vlaan
deren pubhceeide in het boek The Flanders-Husbandry.
(Noot des heeren Uosa).
Gedrukt bij J. ODÉ, te Schiedam,
