m
f; -
Binhenlandsche Berichten.
stc
l>- V-
P
•sm
h"\'K.V
-
4k
&1
v£ -
J
V
i
'v?
L-
W*d Onou confereerde daarover metAssyro,
•a men gelooft dat de machtiging zal wor
den-beschouwd. -
Heden werden op Ohio drie hevige schok
ken van aardbeving gevoeld.
ZWITSERLAND.
Laatstleden.Zondag is de eerste spoortrein
van Bellinzona, door den Mont-Cenis-tunnel,
to Lugano aangekomen.
AMERIKA.
Be Minister van Oorlog schat hët aantal
door de overstroomingen beroofden op 85,000.
Reeds zijn 713,000 rantsoenen uitgedeeld.
Men verneemt telkens van nieuwe door
braken in Louisiana. De stad Yazoo in Mis
sissippi is ook geheel overstroomd en met
moeite slechts kon de bevolking gered worden.
Hew-Orleans blijft behouden.
Een Amerikaansch blad berekent dat De
LessapsPanama kanaal 20,000 mensehen-
levens za! kosten voordat het voltooid is. Er
is nog" niets meer-verricht dan de voorberei
dende werkzaamheden, doch reeds 'zyn 78
Jcanaalblazen en ruim 1000 werklieden over
laden. Twee maanden geleden begaven zich
dertig Belgische deskundigen derwaarts als
opzichters over de andere werklieden en van
dit getal zijn er reeds 18 gestorven.
TWEEDE KAMER DERSTATEN-GENERAAL
Zitting van 21 Maart.
In deze zitting is de heer Fabius gekozen
tot lid der commissie voor de spoorweg-
enquête, in plaats van wijlen den heer Van
der Hoop van Slochteren.
Aangenomen zijn de ontwerpen tot verhoo
ging der begrooting voor de rijksgestichten
en tot onteigening voor den tramweg Lich
tenvoorde— Groenlo, het laatste met 43 tegen
41 stemmen, na bestrijding als in strijd met
de wet van 1880.
/Eindelijk is besloten den dag na deterug-
komst der Kamer na het paasch-recès te behan
delen de conclusie in de zaak der conversie van
e t
communaal in individueel landbezit op Java.
,De Kamer is daarna gescheiden tot nadere
- bijeen roeping.
DES HAAG, 22 Maart 1882.
Z. M. de Koniog heeft aan dé Koninklijke
•'vereeniging: Het'Nederlandtch Tooneel ten
geschenke gegeven drie prachtexemplaren van
de gezamenlijke werken van Molière, Racine en
- Coroeille, met fraaie gekleurde illustration
1 Versierd.
Prinses Hendrik is gisteren ochtend naar
Oldenburg vertrokken.
t
SCHIEDAM, 22 Maart 1882.
Voor de Evangelisch Hervormde vereeni
ging trad gisteravond de heer J. Herman de
Ridder van 's Gravenhage ala spreker op, die
zynê vele en belangstellende hoorders- als
opriep otfi te gedenken aan "de groote voor-
gangers, die door woord en leven, inzonderheid
in Nederland het aaad des Evangelies hebben
uitgestrooid. Telkens wijzende op hunne
gedenkdagen, werden Willebrord,- Bonifacius
en vele anderen, die in hun streven en
handelen voor de Christenen nogépreken nadat
zij gestorven zyn, den hoorders als voor de
oogen geschilderd, opdat het woord vergeten
als een doode" op die vrome en vroede -
mannen en vrouwen van voorheenniet
van toepassing zouworden. Het bezielend
woord van den begaafden spreker werd
met "de grootste aandacht gevolgd, daar het
onderwerp door hem behandeld verrjjkt werd
met weinig bekende bijzonderheden uit het
leven der geschetste personen.
Heden morgen omstreeks 9Vs ure," wilde*
een scheepmaker de vrouw van schipper
Bijl van dieps in de Nieuwe Haven liggende
schuit behulpzaam zyn bij het-over de met
sneeuw bedekte plank op den wal komen,
doch door de gladheid hadden beiden het
ongeluk er af te vallen en te'water te ge
raken. De heer G. van Erpecum die juist
daar passeerde stak den scheepmaker zijn
parapluie toe en mocht, geholpen door de
toegesneld» personen, het geluk 'smaken beide
drenkelingen behouden op den wal 'te halen.'
De heer H. Uitdenbogerd, hoofdingeland
in het 2de district van Schieland, is benoemd
tot hoogheemraad van Schieland.
De consul der Nederlanden te Stockholm
deelt het volgende mede omtrent de vooruit
zichten op heropening der scheepvaart op de
havens van Zweden.'
Ten gevolge van den buitengewoon zachten
winter is er slechts weinig ijs in de Bothniscbo
Golf, en men verwacht langs de geheele
Zweedsche kust een zeer vroege heropening
der scheepvaart.
- De haven van Stockholm isden geheelen
winter toegankelijk geweest voursto'omschepen,
en op 13 Maart jl." zijn de eerste zeilschepen,
aldaar binnengekomen. De naastbij liggen de
nooidei'yke havens, Gèlla Söderhamm zyn wel
iswaar nog ontopgankelijkdoch er is zoo
weinig jjs in zee, dat de vuren van genoemde
havens reeds wederontstoken zijn.
Men verwacht dan ookdat deze twee
havens tegen het begin of midden van April,
Sundsvall en Hernósand tegen midden April
en Umea tegen het einde dier maand voor
de scheepvaart zullen geopend worden. Be
zuiden Stockholm, alsmede langs de westkust
van Zweden, zyn alle havens voor de scheep
vaart toegankelijk.
De gezaghebber voor den 5n tocht van de
Willem Harent* maakt het voorneme.n bekend,
in het begin van Mei naar zee te gaan en 'ver-
moe'delijk in October terug te keeren. Heeren
zoölogen, die verlangenden tocht mede te
maken, gelieven zich tot hem* te wenden met
de voorwaarden waarop zij als medicus'dienst
willeo doen. Tot uitrusting voor den tocht
wordt f200 geschonken.
Blijkens het verslag der alg. ver. commissie
tot leniging van rampen door watersnood in
Nederland, gevestigd te Amsterdam, vau hare"
by eenroeping op 27 December 1880 tothaie
ontbinding op 6 Maart 1882, bezat zy op
eerstgenoemden datum een som van f252,000
nominaal 21/» pCt. Werk. Schuld. De com
missie ontving aan giften f 553,578, aan rente
f 16,685, en gaf uit f454,449. Hiervan werd
besteed f 26,704 aan etenswaren en kleederen,
f94,938 voor dadelijke hulpen schadevergoe
ding in Limburg, f206,051 voor hulp en
schadevergoeding in het district's Hei togen-
boscb, f112,472 voor Heusden en Wei kendam,
.f3611 voor Friesland, f 465 voor Gelderland,
f7706 voor Over'ysel en f460 voor Zuid-IIolland.
De stand van het watersnoodfonds is nomi
naal f445,000 inschrijving grootboek 2VspCt,
werkelyke schuld en f326,6 kasgeld. Het fonds
bezit dus nog ruim f300,000.
De Mgaro wijst op de koloniale tentoon
stelling die in Mei 1883 te Amsterdam zal
worden geopend. Frankrijk, zegt het blad, staat
tegenover Holland als een winkelier tegenover
een schatrijke cliënte; het moet alles doen om
de cliënte te behouden, en daar Duitschland
in alwachtmg dat het Holland zal kuunen
oppeuzelen, zyn best doet het te verduitschen
moet Frankryk zoigen, dat het Duitschland op
handels- en industrieel gebied andermaal de
baas blijft.
Gaarno ruimen wij een plaats in voor de
onderstaande ons toegezonden circulaire.
Amsterdam,- Maait 1882.
Landgenooten
Het is ruim vy f en twintig jaar geleden dat do
Assistent-Resident van Lebak, ii. Douwes Dekker,
zijn ontslag nam nit 's lands dienst, om de belangen
der verdrukte bevolking van Insulinde te kunnen
voorktaan.
Eene goede maatschappelijke betrekking, het voor
uitzicht op eene schitterende loopbaanbracht hij
ten olTer aan zijn gevoel voor recht.
Zonder fortuin, zonder steun ging hij een onzekere
'toekomst tcgèmoet. Door medewerking, noch berus
ting Wilde hij medeplichtig zijn aan wanbestuur.
En, dat er wanbestuur bestond, de tegenwoordige
toestand van Lebak, ontvolkt door hongeisnood-en
koorts-epidemie, bewijst het opnieuw.
Gij weet hoe de ontslagen Assistent-Resident
nadat zijne pogingen om zonder openbaarheid ver
betering te verkrijgen vruchteloos waren gebleken,
als Multatuli een beroep deed op de natie, hoe zyn
»Mai Havelaar" vóór 22 jaar eene rilling deed gaan
door den lande.
Wie vóór hem had zóó gesprokenzoo krachtig
en overtuigend de belangen bepleit van de 30 mil-
lioen bewoners der Nederlandsche koloniën aan den
evenaar?
- Beeas poon dat'boèk zoit de schrijver" ziel
spraak' hébben'' verworven" op~de'dankbasrh>idï va.ë
ons volk. -
Maar hijwiens ziel niet lijdzaam is ónder on
waarheid en onrecht, kan niet volstaan met één proteaï/
Onvermoeid is «Multatuli" opgetreden waar zij*
plicht hem riep. Met open vizier bestreed hij voor
oordeel en bekrompenheid, wftar hij die meends
to ontmoeten.
Keer op keer beproefde hij m zijne vei toogc»
over «Vrijen Arbeid"'den goeden weg te wijzenaa*
de bestuurders van Nederlandsch Indie. Met vlijmend»
scherpte stelde hy do slechte elementen van ons
-ralk in Droogstoppel, Kappclmcn en d( Kópperlith's
-en toon, Bezieling trachtte hij te geven, en nieuw
'even te wekken door het zand zijner «Ideen" t«
zaaien: Met hoe menige fijngevoeldo schets, ho»
menig verheven dichtwerkheelt hij onze letter
kunde verrijkt.
Krachtig was dan ook de invloed, in verschillend»
richting door hem uitgeoefend. Overal drong zyu»
stein door. Maar toch, in zijnen strijd stond.hij
veelal alleen. Te weinig openlijke blijken van erken
ning cn waardeering vielen hem tegenover veel
miskenning ten deel.
Laat dat van nu af anders zijn. Laat eene danA
van nationale dankbaarheid den levensavond vas
«Multatuh'1 verhelderen. Tot dat doe! komen wij uw»
medewerking vragen. Allen die achting gevoelen voor
Ifavelaai's pogen, die «Multatuli"-huldigen als dei
voorstander von geestesvrijheid, of dankbaar do*
dichter gedei i en, noodigen wij uit daarvan blijk
te geven.
Wij meenen o-t dit geschieden moet motterdasd
door het bijeenbrengen van een kapitaal. Hem, die
door zyn ontslag geldelijke middelen prijs gaf, wille*
wij althans ais opoffeung, zooveel nog mcgelijk iüj
vergoeden. Wij Willem hem-in stnat stellen tot het
cinde'toe zonder geldelijke zorgen zijnen levensstrijd
te stiijden; hem bewaren voor de gedachte, hen dk
hij lief heeft, onverzorgd achter te laten.
Omtrent den daartoe te kiezen voim behouden
wij o'ns eeno nadere beslissing voor zoodra het bedrsf
der bijeengebrachte gelden ons oekeiul zal zyn.
Elk van ons is bereid uwe bijdragen in ontvangst
te nemen.
Uwe namen zullen in een, den heer Douwes Dékkir
aan te bieden slbum, vercenigd worden,
A. A. Backer,Overbeek,-te Oistcrwijk; p, A. U,
Boele van Itensbroek, te 's Hage; 0. Bisschop, t»
- 's Hage; S. J. Bouberg Wilson, te Amsterdam ;C.
J. li. Van den Broek, te Middolharnis; J. A. Va*
den Broek, te Delft; P. M. Bos, te 'éijldijk,Gronii-
gen; Dr. li. IJrongersma, te Haarlem; Dr. Yiias
Bruinsma, te Leeuwarden; A. Collardte Breda;
Dr. W. Doorenbos, te Amsterdam; E. Douwes Dekker,
te 's Hago; Dr. 'j. Losing, le-TexelA. N,Fabiw,
-te Nnnrden; G. L. Funke, te Amsterdam; F. Va*
der Goes, te Amsterdam; A. Gorter, te Utrecht;
D. A. J. B. De Graaf, te Delft; A. J. Le Gras, t*
Rotterdam: Dr. J. II. De Haas, te Rotterdam; Mr-.
J. N. Van Hall, te Ajnsterdam; Dr. A. II.' ÏTartof
Heys van Xouteveen, te Assen; D. Haspels, te Rot
terdam; .f, M. Haspels, te Rotterdam; Mr. W,
Heineken, te ArnSteuiam; B. II. Heldt, te Amstcr-
dipt;" Henriques De Castro, te Amsterdam; Holda,-
te Haarlem; Dr. A. II. Israels, te Amsterdam; J. Israelii
te 's HageR. 3. A. Kallenberg van den Bosch, te Breda;
A. S. Kok, te Breda; J. De Koo, te Amsterdam;
Dr. D. J. Kortoweg, te AmsterdamDaniël De Lange,'
te Amsterdam; L. Leopold, te Groningen; A.'C.
Loffelt, te 's HageDr. Luchtmails, te Oisterwijk
D, R. Mansholt, te MeedctiJustus Van Maunk Jr.,
.4
i dat een schilder deze trekken uit den geest op 't
d#ek heeft gebracht?..-. Doch ik wil niet on-*
billijk rijn: hot was een groot kun*stcnaar, dio
haar schilderde, want zijn kleuren zijn'waar en
getrouw, trouw en frisch als het bloêiendo leven.
Maar gelooft gij niet, dat zulk een kunstenaar
uit zijn fantasie een geheel ander beeld zou
«ehilderen? Vindt gij niet, ook zonder de familie
Tortosi te kennen, dat deze vrouw zeer zichtbaar
t «p de leden harer familie gelijken moet, dat ze
familietrekken heeft, zeker en duidelijk door de
«stuur uitgedrukt, zuike, die men "nooit vindt
ia werken der verbeelding, maar uitsluitend in
goede portretten ?- 't Is eert portret, zeg ik u,
Senoren, bij den hemel! geen ander dan, gelijk
ik zei, van Donna Laura, zooals ik haar vóór
twintig jarèn gezien 'Heb in het lieve Valencia."
»Mijn waarde heer!" antwoorddeFröben, ter
ïijn voorstellingen, die zeer op elkander gelijken,
266 sprekend gelijken, dat ze ons bedriegen. Men
1 meent' dikwijls een vriend uitmuntend - getroffen
- to zien, hoewel men zijn kleeding nog al vreemd
jm jlverouderd vindt; doch als men onderzocht
heeft, blijkt hot een zijner voorvaderen te wezen,
dié tijdens dendertigjarigen oorlog leefde, óf
misschien'.zelfs een man, ..-die den vriend geheel
vreemd is.''Ik wil-u gaarne toogeven, dat deze
dame zoogenaamde famijietrekken. heeft en dat
zij op' do beminnelijke Donna Laura gelijkt,
'maar hot .stuk zelf-is oud,, en zóóveel weet men
•minstens uit kerkelijke archieven en registers,
dat het reeds honderd vijftig jaren in de Mag-
dalenakeik te K. hing; dat het door schenking
niet volgons bestelling, in de kerk kwam, en
naar alle oorkonden het werk is van -den Duit-
- schen schilder Lucas Cranach,",
-1 Dan. mag de Satan zelf mijn oogen halen!"
riep -Don Pedro terwijl hij zeer boos zijn hoed
-nam. -x't ls* gezichtsbedrog uit de hel! Ze-wil
me op mijn ouden dag door dit stuk nóg "eens
weemoed en toorn op 't lijf jagen!"
v Tranen stonden den grijsaard in de oogen,
toén,hij met haastige, zeer.hoorbare -voetstappen
de galerij* verliet.
V.
Hij was daar echter niet vóor't laatst geweest.
De beide heeren ontmoetten elkander nog dikwijls
vóór de schilderij, en de grijsaard begon den
jongen man hoe langer zoo meer lief te hebben
niet slechts wegens zijn bescheiden doch be
slist oordeeleii en zijn beminnelijke openhartig-
.heid, rpaar ook~wegens zijn uitgebreide kennis
,en een tact, die voor zijn jaren buitengewoon
was. Don Pedro 'had geen kennissen te Stutt
gart: gevoelde zich verlaten;'' en toch was*hij
in zijn hart geen kluizenaar, zoodat hij van tijd
- tot tijd gaarne met iemand omging. Ongemerkt
begon hij zich (lus nauwer'aan Fruben dan te
sluiten; en de ovcieenstemming in liefde tot
het portret bevorderde zulks te meer.
Van daar, dat hij don jongen man gaarne op
zijn 'wandelingen vergezelde of dikwijls don dag
met hem eindigde in* het café. Op zekeren
avopd, toendo eetzaal in sDe Koning van*En ge
land" buitengewoon- 'vul was en de beidé'vreom-
delingen zóó van alle zijden 'waren ingesloten,
dat zij niet vertrouwelijk.praten konden, sprak
Don Pedro tot.zijn jongen vriend: «Senor! als
gij tegen heden avond geen jonge dame beloofd
hebt met de gitaar, voor haar hek te zullen
verschijnen, of als in 't geheel geene afspraak
u verhindert, mag ik u dan uitnoodigen" op mij*
kamer een Ilesch echte Ximenes met me t*
komen ledigen?"
«Gij zijt allervriendelijkst," z.ei Fröben«geta
enkele afspraak bindt me, want ik ken hier1
geen dame't' is daarenboven in deze strekfl*
-geen gebruik 's avonds op straat de gitaar,h*
bespelen, of bij 'tranen van do geliefde een
onderhoud met" haar te hebben. Zeer gaarne za!
ik met ugaan.".
nBestWacht hier dan nog een oogenbiikjf
tot ik mot Diëgo mijn kleino beschikkingen ge',
maakt heb; daarna zal ik. u laten roepun.'L
(Wordt vervolgd.)4
I;-
f1 Ki-t? tv
7
