s
fer
Gmililt ei «rMtB onroerende pederen
erv
ler titt dH
Stedelijk -Hienws.
*i
■s.
ik".
«-
id
et -1
in
r>7*
if>t
K o I o n i n.
PÏ e b h z ai k e n.
y
Marktberichten.
I J. J"f - V .-«y J y J. J 'll' l\i*
»"W«^S,
IB
in
r"
ik
in
if.
lit
r-
er,
,t, -
it.
rt
8
:h
ii :-
el
IB,..
1)
iff
B?
S'
4'
g.
it
IB
tff
Bt
Iff
C-
m
or-'
t,. I
K
i-
le
tt
et
0'-'.
in-
a
'8"
af.
rj
W-rvV
l,T
ij het behoud-der thans bestaande directe
$rah?Iastóigr-in-jïe" grootere:gemeentèn kunnen
m.. gegaan. Vele; der zoogenaamde capact—
y tèiterif die voornamelijk in de steden gevonden
f|f worden, vallen immers thans zelfs niet binnen
Bijlen gemeente-census.
Één bezwaar blijft echter de grondwet
dwingt den census voor de gemeenten in verband
„.^te brengen met dien voor de Kamer, en de
n'geschiedenis, zoo niet de woorden der bepaling
93jeischen'voor(genen de helft,aan,te nemen,van
den. in eeDgemeentevastgestelden Kamer-eensus.
-jlen zal zich dus wel moeten bepalen tot het
V '(uitspreken van den wenscli, dat, wanneer de
-1" thans bestaande rijks directe belastingen onver-
anderd behouden blijven, de census gebracht
vworde tot ohgeveer op de helft voor alle ge-
meenten met een tcgenwoordigen eensus van
yf0O en daarboven en dat ook in de* ovorige
gemeenten een proportioneele vermindering plaats
^"vjntlc, een en ander zooveel doenlijk met inaebt
-" neming der plaatselijke gesteldheid Wanneer dus
dóor do liboralo partij in den lande de lichting,
waarin de te verwachten verandering der Lies-
wet zich moot bewogen, wordt aangegeven, dan
■Vzal daardoor aan de Regerring genoegzame
ruimte worden gelaten, om in de verschillend'
gemeenten naar bijzondere omstandigheden in
meerdere of mindere mate census-verlaging toe
''te passen.
Bepaalde cijfers aan te geven is niet onze
roeping, maar cischt do konnis van den wetgever.
^Daarenboven zou hot voedsel geven aan de
verdenking, dat vóór alles partijbelang werd
beoogd en, waar het een reforrabil! geldt, daar
7
.behoort de waarlijk vrijzinnige zonder eemge
nevenbedoeling de kiesbevoegdheid toe tekennon
vyt j
- aan hem, die binnen de grenzen der grondwet
daarop aanspraak kan maken.
Binnen de grenzen der grondwet daarom
ilog eens heiliaald, dat de voorgestelde kiosher-
vorming niot alles schenken kan, .wat wensohelijk
is; dadrom bij het geheele betoog gesproken
van rijks directe belastingen, omdat de oeconornie
der grondwet moeielijk toelaat in-art. 70 onder
iijirecte belastingen" de gemeentebelastingen to
rekenendaarom niet voorgesteld hoe wén-
ichelijk het, op zich zelf ook mocht zijn on>
™.,VS v*'"*
in ecne gemeente bij een hoogeren census voor
'capaciteiten eenen lageren aan te nemen,'omdat,
zoo niet" aan de woorden der grondwet, toch
zeker aan hare be,doeling en geschiedenis geweld
"ion moeten worden aangedaan, (1)
6. Maar niet alleen zou de census een ver
laging moeten pudergaan, ook op andere punten
kan ons kiesstelsel onder de vigeerende grondwet
verbeterd worden. Wellicht is in den tegenwoor-
iigen toestand de 'stelselloosheid der census-
jwpaling nog niet Jhet grootste euvelde wijze,
'^waarop het land thans in districten verdeeld
Ywordt en de toepassing van het voistrekte-meer-
derhoidsysteem geven de meeste redon tot alge
meen beklag.
j De bepaling, dat de verdaeling des rijks in
kiesdistricten telken vijf jaren moet worden her
zien, vindt onvoorwaardelijke afkeuring.
Zij dwingt bij de gestadige vermeerdering der
bevolking tot telkens nieuwe verknipping des
landsvoegt heterogene deelen bij elkander,
scheidt andere, .die samonpasten begiftigt Ne-
y'derland zoo stelselloos mogelijk met zeer
V. groote, groote, middelmatiger kleine en zeer kleine
^districten en laadt te recht of ten onrechte
de Rugeenng en op de parJementsmecrder-
Jt" 'beid bij elke nieuwe indeeling de verdenking,
^fiat eigenbelang daarbij-niet-geheel buiten bere—
l^-kening is gebleven.
1 Tiii Iuixlflt fiitlvint/
$$7 Bij miste districten zou de politieke moraliteit
|pj 'ontegenzeggelijk winnen.
jg'.-i-Daaram behoort dé. wensch uitgesproken, dat
tef nu da. grondwet het. districten-stolsel voorschrijft,
tó?de indeeling eene definitieve zij. r
-
Alleen ware het eene verbetering, indien
.Vv:*jd?9r,yêene wijzigingder wet op het personeel de
8L personeele belasting gesplitst werd tusscjiep den hoofd-
jJ^bewoner en de b\j. dezen -tegen kamerhuuri'nwro-
benden. Feitelijk wordt toch meestal door de laa.t$t«n
f"eea zelfs .onevenredig groot', deel in de-ritéhtfting
betaald. Vele zoogenaamde capiciteiten zouden in het
kiezerspersoneel wordenopgenomen.-
-Een noodzakelijk, gevolg-daarvan is het vormen
van zeer uitgebreide districten. De grqndwet
immers eischt, .dat bij aanwas der bevolking met
45,000 zielen het aantal zetels in de Tweede
Kamer met één vermeerderd wordewelnu
daardoor reeds worden bij het stelsel van vaste
indoeling de kleine districten onmogelijk, die
trouwens om verschillende andere redenon weinig
aanbeveling zouden verdienen.
Zou hot wenschelijk zijn, do districten met de
provinciën te doen samenvallen 'f Daartegen kan
worden aangevoerd, dat op die wijze het provin
cialisme zou worden bevorderd. Yan den anderen
kant zou kunnen worden opgemerkt, dat pro
vincialistische neigingen in de laatste jaren eer
te bespeuren waren in do Tweede Kamer, die
niet, dan in de Eerste Kamer, die wèl ptovincic-
gewijs wordt gevoirnd. Toch meenen wij, dat
met liet oog op de staatsrechtelijke geschiedenis
van Nederland zelfs de schijn vermeden moet
worden, de provinciate indeeiing tot een politieke
te willen maken.
Welke indoeling overigens aangenomen moet
worden, is om dezelfde reden als aan het sjot
dér vorige vermeld, niet wenschelijk hier te
beslissen. Genoog zij liet de richting aan te geven
een definitieve indeeling in groote districten,
Maar wordt dit in Nederland ingevoerd, dan
moet ook het volstrekte-meerderhcidsysteem wor
den verlaten.
Thans bij de tegonwoordige indeeling wordt
reeds geklaagd, dat in elk district de minderheid
of minderheden niet tot haar recht komen. In
die districten, waar een der partijen opper
machtig is, hebben de tegenstanders feitelijk geen
kiesiecht; in andere, waar de krachten tamelijk
gelijk staan, hangt het af van toeval of van
combinatie van somwijlen zich afstootondo par
tijen, hoe het district in het parloment ver
tegenwoordigd wordt.
Onverschilligheid en ontevredenheid met onze
staatsinstellingen zijn de wrange vruchten van
dit volstrekte meerdeiheidsysteem
Maar in nog ruimere mate zoude dit kwaad
bij groote, uitgestrekte districten, evenals dit
thans bij de samenstelling der gemeenteraden
reeds het geval is, gevoeld wordenimmers
alsdan zouden grootere minderheden worden"uit
gesloten en voor dezen de kans nog geringer
zijn, om ten minste op hare beurt in andere
districten weder anderen to onderdiukken.
De toepassing van liet stels») om door ieder
kiezer een kleiner getal personen te doen kiezen, j
dan dat der door het district te-kiezen leden,
is niet aan te bevelen. liet onderstelt twee groote
politieke partijen, terwijl wij in ons land een
grooter aantal tellen; het zou dus in het district
de partij dêr meerderheid in do gelegenheid stellen"
te beslissen, welke der minderheden oen of eeniga
zetels deelachtig zouden kunnen worden.
Het meest wonschelijke stelsel, waardoor de ver
tegenwoordiging zooveel doenlijk een werkelijk
beeld vormt van de verschillende schakeeringen, die
onder de kiezers woiden aangetroffen, is vooi zeker
bet evenredige meerderheidsysteem.
Het ligt al weder niet op onzen weg tussehen de
verschillende reeds.voorgestelde wijzen, waarop
dit systeem in toepassing gebracht kan worden,
eene keuze te doen.
Tot het welslagen van het stelsel worde vóór
alles gezorgd, dat don kiezer geene al te moeiolijke,
ingewikkelde taak worde opgelegdten gerieve
daarvan zal menige onvolkomenhr'moeten wor
den voorbijgezien cn vergeven.
7. Behalve de beide in de vorige pal agrafen
behandelde onderwerpen, zouden nog op menig
ondergeschikt punt wijzigingen in ons kiesstelsel
aangebracht kunnenworden. Wenschelijk ware
b. v. dat de verkiezingen voor da Tweodc Kamer
en voor de gemeenteraden niet in de maanden Juni
en Juli plaats vonden,wanneer vele kiezers zich
bevinden buiten de gemeenten, waar zij hun stem
recht kunnen uitoefenen. Ofschoon de grondwet de
opening "van de zitting der Tweede Kamer in Sep
tember voorschrijft, zouden do verkiezingen in Mei
i Y
kunnen geschieden.
Evenzoo behoort het door kunstmatige piiddclen
erlangen van kiesrecht verijdeld te Worden'zcu de
bevoegdheid der kiesbureaux eene duidelijke om
schrijving behoeven, enz, enz-
Toch behoort do. liberale partij bare wenscljen
tot het strikt noodzakelijkere bepalen- i
Bij bet bekend en erkend zwakke gestel vim onzen
wetgever is matigheid voor hem en dut gematigd
heid voor ons oene eerste voorwaarde.
Zelfs de twee op den voorgrond gestelde veran
deringen verlaging van den census in do gi oo-
tere gemeenten en vaste districten met toepassing
van het evenredige meerderheidsystoem zullen
wellicht thans alleen langs den meer en moer ge-
bruikelijken weg kunnen worden verkregen, nl. door
hot indienen van afzonderlijke wetsontwerpen.
En ook dan nog zal het doel alleen door een
drachtige sainenwei king van de liberale loden der
vertegenw oordiging woi den bei eikt-
Aldus vastgesteld te Amsterdam den negentien
den Maart achttien honderd twee cn tachtig.
A. F. K. II a i' t O g li(Kiesv. Burgerplicht
te Amsterdam.) T. M. C. A s s e r_, (Kiesv.
Grondwet te Amsterdam.) D. Yan Tie
nen Janssc, (Vrijzinnige Kiesv. te
Dordrecht.) G. Bolinfante, (Kiesv.
Grondwet te 's Hago,) C. C. Dntilli,
(Kiesv. Algemeen Belang te Rotterdam.)
,1. Hoos N/n (Kiesv. Burgerplicht te
Rotterdam.), P. G. R ij s t r a (Kiesv.
Botterdam le Rotterdam.) J. G. P li i 1 i p p i
(Vrijzinnige Kiesv. te RotterdamG. II.
Van Bolhuis, (Kiesv. Utrecht to
Utrecht.
Uit Batavia wordt van 24 Februari gemeld:
Het broeit nog te Palernbang. Dat is ons,
zegt de Sotr. Ct. duidelijk geworden uit eenige
pai tieuliere mededeelingen, (ld. 8 Februari ont
vangen. De oproermakeis, door deu resident
Laging Tobias indertijd zoo handig ingerekend,
werden, zooals men weet, naar Batavia gezon
den, en vervolgens naar verschillenden plaatsen
van den archipel verbannen. Niet allen echter,
enkele Jileveu te Palernbang in an est. Een
dezer gevangenen nu gaf dezer dagen een kor-
poiaal-stokkeknecht met diens eigen kapmes
een slag over het hoofd, waaraan de man waar
schijnlijk zal bezwijken. Op zichzelf kan het feil
natuurlijk deze beweging niet rechtvaardigen.
1 Maar het blij kt helaas niet op zichzelf te staan.
Uit alle verschijnselen is het ontwijfelbaar, dat
onder de achtergebleven familieleden van de
oproerlingen wraakzuchtige en moorddadige
plannen worden gesmeed. Ontelbare anonieme
blieven worden aan deautoiiteitengezonden,
met bedreiging van moord of ter waarschuwing.
Bljjkens de rapporten over de koortsepidemie
waren óp ultimo Januari in de afdeeling Buiten
zorg 2339, in Tangerang en in Meester-Cornelis
735 lijders onder behandeling. Iri"dé Preanger-
regeutschappen, ia de afdeeling Tjitjalenka
4930 en in de afdeeling Soemedang40375. In
de residentie Kiawang waren gezamenlijk 2008
koortslijders.
Uit Paramaribo wordt van 28 Februari
gemeld
Volgens berichten van Demerary is de gele
koorts zoo goed als geweken.
Uit dè balans der Suriuaamsche Bank blijkt
dat zjj den 25 Febt uari, tig een specie voorraad
van 520.842, voor een som van f313,820 min
der aan bankbiljetten in omloop had, dan waar
toe zjj gerechtigd is, ter wijl de specie voorraad
op zijn beult f125,128 meer bedraagt, dan
tot dekking der opvraagbare verbintenissen
door de *wet gevorderd wordb.
In de zitting'deri Arrondissemeuts Recht
bank te Rotterdam' van gisteren stond o: a.
teiécht:
C. N.- werkman te Delfshayep, beklaagd
vau beiet'diging en' gewelddadigheid jegens
den agent vau politie FJorte" te Delfshaven
geple.ègd ^(éisph 2 maanden eênzaine gevange
nisstraf ei» f 8. boete. V
v r -■
v ,-Ked,> Jlorv, Kerk.
Beroepen:, te Montfoart, E.El^cwin, teRenkum.
Bedankt: voor Hillegersberg, J. G. Iïruining,t<
Vreeswijk. „Oudewater i' J, Gasm Dun fïz. te
Hoenderloo.
Uit Leiden wordt gemeld dat op ecu buitenplaats^
gelegen onder de gemeenta Zoetervvoude, gisteren
93 leerlingen der moderne predikanten, ten overstaan
eener commissie uit den kerkeraad van Zoetervvoude;
tot lidmaten aangenomen en bevestigd zijn.
De kerkeraad der Hei vormde gemeente te Wierip-
gervvanrd heeft besloten vooi taan den tweeden Paaseb-,
Pinkster- en Kerstdag geen godsdienstoefening t*
houden.
BURG IC It I. IJ K E 8 T A. N D.
deboren: 30Maait. Johanna, dochter van
J. Versloot en C. J. Schaay, Nimwstraat
Johanna Jacoba, dochter van P. Loos en J. De
Ruiter, Kinderbuurt, Sophia, dochter van
G. C, De Reuver en M. J. Van Waardenburg,
SotterdamscJfe Dijk.
Overleden t 29 Maart. Neeltje Groene-
weg, ,oud 4 dagen, Spinhuuptd. 30. Wil
helmus Kellerman, oud 77jatenHoogstraat.
Geveild, den 31 Maart.
Acht Woningen en Ei tenmet Open Grond o
Gang, I.omonstraatNieuwe Duurt en oen Gang
kadaster U, nrs. 1417.1424, liet eerste, tweede ei
derde perceel ieder f 075, het vieide f 925, het tijfd
f975, het zesde fbfiO, het zevende en het achtsti
ieder f590.
Een perceel Open Grond, Nieuwe Buurt, Lad&stc
B, no. 1621, f.220.
Drie,Woningen cn Eiven, Nieuwe Buurt,"kadastei
B, nis. 1553, 1554 en 1555, hot eeiste en tweedt
perceel ieder f520 en het dei de f500.
Twee Woningen cn Eiven, Nieuwe Buui t, kadastei
B, nrs 600 en 700, het eerste pet ceel f930 en he:
tweede f 835.
Twee Woningen en Enen, Nieuwe Buurt, kadastei
B, ms. 1680 en 1681, hot eerste perceel f1275 er
het tweedo f1175.
Een dubbele Brandery genaamd »Neptunus", met
ruime Open PlaatsGistloods.Stukkenloods er.
kantoortje, Westeikade, kadaster E, no. 1853, f t'JOOO.
Schiedam, 31 Maait.
-Rogge: per 2100 kilo Salonica f2086/w.
4»erst zonder handel.
Moutwijn f ld 'A per hectol. Ct.
JeneverAmsterd. proef f IS'/i k f 15Vv
per hectol. Ct. zonder fust en zonder belasting.
Spoeling-beurss f 1.40 per ketel.
Bg de Sclnedamsche Spoelitig-Yereepiging
f 1.50 pt'i ketel.
Marktbericht van Delft.
t |1'
Donderdag 30 Maait.
-Voor Tarvvo bestond tot ferme prijzen ccnïge vraag;
overigens weinig Imiidel.
Westlandsclle Tarwe f9.00 a f 12.50, Zeeutvsche
fO.50 a' f 13.75. Wcstl. Uuggc f6.00 f8.00.
Zeeuwsche f6.50 a f8.75, Chevalier Gerst f 6.00
a f 7.25, Westi. Zamergersl f5.50 a f 6.75.
Korte Haver f5.00 a f5.50, lange f2.50 a f4.00.
Duivenboonen f8.00 a f8.50. Paardenboonen f 7.25
a f8.00. Bruine Boonen fO.OO a f 13.00. Groene
Erwten f8.50a ft2.00, Witte Erwtcnf7.50af 8.25.
Koolzaad zonder aanvoer.
Aan de stadshaag gewogen van 24 tot 30 Maart:
33 8 achtsten 'en' jl87 zestienden vaten boter, wegend*
tefzam'en 863Ó kilogrammen. Prijs f 50 :a f 70 het
yierde; fl.4U ra"f-1.75 het kg.
Op de weekmarkt van lieden waien de prijzen van
het vee "als ."vcilgt Vette kopien 1ste kwaï. van f260
tot f 405', 2(1 e' ktvaf.v'an 'f 160' tot' C 220;' kalf-,
koeien tsto- kwal. van'f 225 tot f 260_2do kwal
van fl35''tot f 180; vaarkoeien lsWkwal. vanfPM"
tot f215, j2de, Jtwal. van f90 tot f 140vette kalvéféw
lste kvval., van f60 tot f80, 2de kwal. van fiQ
f50; vette suliapen 1ste- kvval. van f OS.-dQpfJ
2de kwal. vati f24 tot f28 lainschaper
van f45 tot f52, 2de"kwal. van f32 tot
lammpien van f tot fweilan.iBgiy
tot f*magere varkens van fïft i/sp'44 j; Vigg't,
van f 9 tot fi5; nuchtere kalvl; Vofart tot r*;6;„
paarden "van f 50 tot f 130; stieü-rtyVC'- ,fv'—tot
fossen van ftot f_r
Rmidvloesch 70 a 80 a 88 ets.; vet kalfsvleescla
80 a 90 a-' 100 ets.; schapenvleescli 80 a 90 a
ets.; lamsvleesCli a et, alles per kilo.
„AMSTERDAM* *30 kaart.
Rogge,,op, .levering genoegzaamonveranderd
Mei f176,' m\' 170, .475, 176; Oct..f 176,
177, 17
vlj. 4'
