RSTB
fan laasdag 4 iecember 1882.
:A
Binnenlandsche Berichten.
y
y
i
i
i
i
Bijvoegsel van ie SÉietasche Com rant,
Schiedam, 3 December 4882.
Er is eeu HoUaWsch spreekwoord, welks
oorsprong ju lang vervlogen eeuwen moet
worden gezochthet luidt:»De boog kan niet
altijd gespannen zijn." Niet bij ernstigea
arbeid alleen kan de mensch levenen
óp inspanning moet ontspanning volgen. Aan
deze eigenschap van 's nienschen geest heeft
leker het spel zijn oorsprong te danken. liet
spelwie zal in korte trekken beschrijven wat
spelen is? Is het verpoozing na ingespannen
lichamelijken arbeid Irnmers neen, waut ai-
zijn spelen, welke een arbeid vereischen. dien
mau, ware hij plicht, niet zonder monenzou
verrichten, ls spelen ontspanning van den
geest? Men moet nooit een ingespannen schaak-
Speler hebben gezien, om van die meening te
ïjjn. Spel is afwisseling van deu gewonen
arbeid; eiscbt het inspanning: de gedachte
aan phcht, aan zorg blijft buitengesloten;
men doet iets anders dan men gewoon is te
doen, dat is de hoofdzaak.
Nu ziiu er velen, wier boog zeer veel ont
spanning behoelt, en zoo zijn er altijd en
pnder alle hemelstreken geweest. Boekdeelen
tonden er te vullen zijn, indien men alies,
wat onder don naam van spel bekend is,
wilde beschrijven, en ons volk, het bedaarde,
jiyvtre volk. dat zijn bodem immess iu
onafgebroken kamp aan de zee ontweldigde,
_ons volk heeft ook met liet oog op het spel
ean vrij intoressauto geschiedenis, al zou men
ons wel eons wijs willen maken, dat onze
vaderen louter ernst waren. Vrij mogen
de kaaiten als duivels-binden zijn gedoemd,
de zeventiende eeuwsche Nederlander noemde
26 den Bybel met 52 blaèren en maakte er
gebruik van bij elke gelegenheid en op eiken
tijd van den dag, zelfs voor noentijd of deu
middag. Wilt go bewijs. Een ernstige Neder
lander is er om het mede te deelen. In 't
jaar 4660 -deed Constantijn Huygens rust
eenige vrienden en vriendinnen eeu pieizier-
tochtje per jacht van Deu Haag naar Rot
terdam.
Men trad t' scheepdoor viel liet eerste spreken
Va» 't heiligli Kaertcnblad, 't Weer waer soo schoon
(als 'twouw,
De lijd zoo l.osteück als 't God behaegd'; een vrouw
Een vrouw, en noch oen Vrouw geliefde 't te bevelen,
Plein ltockehugs gewys; men sou gnensitten spelen.
De mannen zouden 't doen met een pick-
quetje; de vrouwen met een roemsteeckje.
Dit kaartspel is later bekend geworden onder
den naam van bluffen. Meur weet ik er niet
van, zogt Bilderdijk iu zijn verklaringen op
Huygens, en hij voegt er bij, sdat hij nooit
aandacht aan het spel kon geven, maar het
altyd als een onlijdelijke kwelling van geest
aanmerkte waar het verstand ot behendigheid
varderde, en ais verfoeilijk onzedelijk, wan
neer er eeaige zoogenaamde kans ondev liep."
i Een der vrienden van Huygens waagde
aet met de drie dames van het gezelschap
tfl gaan bluffenmaar
Slljj moster onder deur; dficr holp suer sion, noch
(kijven;
Krocht hij een' lieer op 't spelsij wonnen 't met
(dry wijven.
Soa was hy staegh vertritst (I; en all syn schoone
(Setd
^Ten moesten deel soo hoest gotrocken als geielt.
(ly Van Mis, drietal.
A
Jn}*
Zoo spelende kwam men bij Delft, en de
vrienden meenden, dat het toch wel wat erg
was, aan de goede Delftenaren het schouwspel
van eenige rijkelui, op een zomerrnoigen kaart
spelende, te vertoonen, Huygens zegt:
Soo- weekte men te Delf, en eenighsins aan 't
schaemen
De Jacht most rondom toe: want de gelasen (2)
Ramen,
Detioude men niet veel, soo was elck eens beducht
Of wijse Lieden van onwijser lien genucht
Te wtjslick oordeelden, en of bedaerdo Grijseu,
Sulck volck als oase vracht met vingren mochten
wijsen,
En dencken, schaemje wat: 't oogli van eeu Mann
van Staat
Is grouwlick daer men doet dat niet te wel en staet:
En troeven voor den Noen, als wij ons wel bekeken,
En staet niet half soo wel als vroegh te hooren preken.
't Gezelschap voer onder de Kerckhofs brug
door; daardoor werd het licht in het jacht
voor een wijle nog meer getemperd, 't Schil
de! ytje is te teekenachtig om het niet ia
zijn geheel te genieten*.
De kerckhofs biugh bedeckt eon wcinigh van die
scband
Maar in dien korten nacht hadd yeder weer sijn
hand
Genoegh te reppen, om sijn hoopken gcid te decken
Soo kan gelegen tbeid een vroom gemoed verwecken
Tot ongeregeitheit; 'ten b3et Gebuer noch Vriend,
Mits dat iiet niemand sie, elck vat na wat hem dient
't Is dus in het Jacht tusschen de hooge
hesren en vrouwen ook al de strijd om het
myn eo dyn geweest.
Na de beschrijving van het verblijf te
Rotterdam en het overvloedige maal io den
Doelen aan liet Haagsche Veer, met de som
van acht dukaten, voor die dagen zeker eeu
zeer groote som, maar die zonder aarzelon
betaald werd, want men had genoteo, na
deze besebtijviug volgt de schildeiiug van da
tehumreis. Wat zou men nu beter doen dan te
zorgen voor het bijeenbrengen van de kosten
van vervoer. En alweer kwamen de kaarten
voor den dag. Die de azen trok, betaalde,
en dit ontlokt Huygens de verzuchting;
uVier Asen voor den Noen soo lief, soo wellekom,
En nu soo gi ouwelick 1 Allengskens swoll desomm,
En 'twierd de volle vracht in dobbele Ducaten.
Van Hollands silver, met het Leeuwtjeu van de Staten.
Met die Negoci liep de reis tot op de helft.
Eu niet alleen op dit reisje, Huygens be
schrijft er niet een, of 't Lief Troefspel komt
er bij. Eu dit lieve troefspel kou iu Huygens'
dagen al van eeuwen spreken. De geleerde Van
Wijn geeft in zijn »Avondstondeo," inonige
opgave van verloren geld bij het kaartspelen,
en dat niet door de burgers of minderen,
maar juist door de gioote beeran des lands,
aan wier bewaarde tekeningen hjj zijn aan-
teekeniugen ontleende. Hertog Albrectit van
Beieien, dia o. a. aan Delft vergunning gaf,
de Delftshavensche Schie te graven, was eea
groot liefhebber van de kaarten. In die dagen
werden ze geteekendmenig kuustenaar,
wel bedreven in zijn vakvond in het
teekenen en beschilderen van speelkaaiten
een ruim bestaan. Op de tentoonstelling vau
oudheden te Delft waren nog kaaiten uit
die lang vervlogen eeuwen te zienwaar
onder kaarten van Spaansche afkomst. Alva's
officieren eu de Spaunschen edelen vonden
2) Glazen.
derhalve ook al, dat de boog niet altijd ge
spannen kau ziju.
De duivelsblaeren moeten, daar de kleinen
gaarne de grooten volgen, dos wei onder het
volk gekomen zijn, dat langzamerhand zijn
taal verrijkte met uitdrukkingen aaa het
kaartspel ontleend. Begrijpt men iemands
geheime onedele bedoelingenmea ziet hem
in de kaart. Waagt er een uiterste pogingen
om een of ander doel te bereikenhij speelt
zij» laatste troef uit. Wordt iemand geducht
op zijn plaats gezet, men troeft hem; en dat
gekken de kaart krijgen is een klacht,
die niet alleeu in onze eeuw gehoord wordt.
TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL
Zitting van 4 December.
Een levendig debat kenmerkte, zooals wij
als telegrafisch bericht iu ons vorig nummer
mededeelden, de hervatting der behandeling
van de subsidie-aanvrage vau 5 ton, ten be
hoeve der onderwijskosten van behoeftige
gemeenten.
De heer Van Houten opperde tal van be
zwaren tegen de ruime toepassing der subsi
die-bevoegdheid en de door de Regeering be
toonde toegeeflijkheid tegenover de gemeente
besturen.
De heeren De Meijier, De Beaufort en Bergs-
n^a^spinken jmor een ruime toepassing van
art. 49, terwijl de Minister de noodzakelijkheid
er van handhaafde. De thaus gevraagde sub-
sidiijn zijn veel lager dan door het rijk en de
provinciën onder de schoolwet van 4856 be
steed werden en bovendieu afioopend. De
Minister legde vooral nadruk op het beginsel
der anti-revolutionaire partij, om uitvoering
te geven aan eenmaal vastgestelde wetten.
De heeren De Savornin Lohmaun en Mac-
kay waren echter niet terug te brengeu van
hunne meeaing, dat de subsidiëo te lichtvaar
dig verleend worden.
Tusschen de heeren Schaapman eu den Mi
nister ontspon zich een persoonlijke woorden
wisseling. De heer Schaepman zag een aan
randing van ziju politiek karakter doordien
de Minister hem als bondgenoot van den heer
Van Houten beschouwde, ook in zake de op
positie tegen de uitvoering der schoolwet. Hij
merkte aan dat de Minister als liberaal in
bet kabinet naast een anti-revolutionair zit.
De Minister ontkende dat hij het politiek karak
ter van deu heer Schaepman had aangevallen.
De subsidiepost werd ten slotte met 37
tegen 26 stemmen goedgekeurd.
Bij zijn interpellatie over de niet-bekrach-
tiging der benoeming van Prof. Rosensteiu
•tot hoogleeraar aan de Universiteit te Amster
dam, vroeg de heer Gleichman naar de
gronden voor 's Ministers gevoelen, om geen
bekrachtiging uit te lokken, zoolang de be
noeming niet was aanvaard, en of de Minister
dat voortaan handhaafde.
De Minister van Bianenlandsche Zaken
antwoordde, dat de wet op het hooger ou
derwijs het bekrachtigingsrecbt aan geen
beperking bindt, en dat de hoogleeiaren niet
belemmerd moeten worden iu hun wetisch
om iu hnn rtmg naar andere Universiteiten
over te gaan.
De heer Cremers meende dat belaug der
Rijks Hoogescholea 's Ministers richtsnoer
moest zijn, doch dit gevoelen deelde» da
heeren Wybenga en de Minister niet.
De debatten over de zaak van generaal Vaa
der Heijden zijn aangevangen en worden mor*,
gen voortgezet.
De heer De Vos van Steeuwjjk hield eed
lange redevoering, om aan te toonen dat de
beheerder der dwangarbeiders, kapitein Kauff-
rrmtm, zich aan mishandelingen wreedheden op
die gevangenen schuldig maakte, in strijd met
de voorgeschreven 'gezondheidsmaatregelen.
SCHIEDAM, 2 December 1882.
De eerstvolgende afvaart uit Amsterdam
naar Batavia van een stoomschip der maat»
schappij Nederland zal in plaats van op 6,
op 9 dezer plaats vinden.
In verband daarmede geschiedt de verzending
van brieven eDZ, naar Nederlaodsch Indie
over Marseille en verder met het gemeldf
stoomschip op 49 December e. k.
By Kon. besluit van 18 November j!., No.'
34, is het stellen van borgtocht vrij aanmer*
kelyk verlicht door de aangenomen verhou*
ding tnsschen het nominaal kapitaal der voor
rekenplichtige ambtenaren ten behoeve van
den Staat te verbinden inschrijvingen op het
grootboek Nationale Schuld, en het bedrag,
waarvoor zekerheid moet worden gesteld 'tö
wyzigen van 60 op 65, welk cijfer meer
in verhouding staat tot de tegenwoordige
beurswaarde der 2V3 pet. werk. schuld.
Voor verbetering van deu AVatorweg van
Rotterdam naar Zee is, in afwachting van de
beslissing over het aanhangig wetsontwerp
uitgetrokken f 3,402,640 tot uitvoering van
die werken, welke onvermijdelijk noodigzijn
om achteruitgang van de verkregen diepte
in den mond zooveel doenlijk te voorkomen,
Een vrouw te Breda, wier man voor eenigen
tyd op een treurige wjjze om 't leven kwam,
heeft, waarschijnlijk door armoede gedreven,
de deur harer woning gesloten en daarin
vier kinderen onverzorgd achtergelaten. Die
kinderen worden thans voorloopig op kosten
der gemeente Breda verpleegd.
Eergisteren werd in het Ginneken, ter
heiinnering aan het bombardement der Citadel
van Antwerpen door eenige iugezetenen, een
sierljjke lauwerkrans gelegd by hel monument
waaronder de overblijfselen rusten van hen.
die op da Citadel van Aritwei pen voor de
eer van het vaderland sneuvelden.
"Wijnhandelaren, bierbrouwpis, likeurstokers
behoeven zich thans voor hnn vakbenoodigd-
heden niet mper tot het buitenland te wenden,
daar de heeren Van de Polder Sc Co. te's Bpge,
Tollenstraat 28, een magazijn geopend hebbm,
waarin het nieuwste wat op 't gebied wtn
flesschenspoel-tap-, kurk-, capsuleer- eu
oversteekmachines vervaardigd wordt, voor
handen en in werking te zien is. Bijzondere
aandacht verdienen de patent-strijk'adders,
die het voordeel hebben dat den man daar
mede zware fusten (zonder gevaar) op ecu
wagen kan laden of uit den kelder kan rollen.
Geïllustreerde prijscouranten ziju giatis ver
krijgbaar.
