?v.« mm-Vit""
ReebLtszaken.
,>Nog
eUingf
heb< f
s van M'l Amsterdamsche Tentoonstelling. f
omité 1* v
©r>V''© ml'«5
OVER DE
"4"*j,t4.
**t£v^«ssit£
hoe»?
bjj tie
heeft-
icht.
0 ees
bracht
Neeb
1 heer
r 33&
in een
aracht
geldig,
■hozen
r J. SI.
y491,
ler de(
tn be'
In eeu
uvoer«
maakt
van
kaar"
,f,'niet
ebten.
deren,
in blik
an zijn
pje dc
Eenige
werd
mooie
ondeB.
thuis?
- i'teCl.Iw'' f 'I
1 A.
Amsterdam, 8 Juni 1883.
De belangrijke plantengroep der Orchideeën
vinden wij ook nog in het middenperk vertegen
woordigd. De Orchideeën vormen eon der schoonste
illustrktie's van 't tropische woud. Tot de Epi—
phijten behoorende, leven zij op andere planten
zonder echter aan deze hun voedsel te ontfeenen.
"Wij spreken daarom van de atmospherische Orchi
deeön. Men kan zich moeielijk de ongemeene pracht
voorstellen van 't woud, welks boomen met Orchi
deeën bezet zijn, die door de verschillende kleuren
hunner fraaie bloemen, door de sierlijke vormen
hunner bladeren de anders naakte boomstammen
veranderen in even zoovele eerzuilen in het rijk
der natuur. Doch zonder hare schoonheid blijft de
Orchidee voor de wetenschapeen belangrijke plant.
Dsrwin wijdde een geschrift, speciaal aan de be
vruchting der Britsche en uitheemsche Orchi
deeön door insecten.
Sedert het verschijnen van dit werk is het
door duizenden waarnemers als zeker vastgesteld,
dat er in de natuur buitengewoon vee! planten
zijn,die bevrucht moeten worden door het stuifmeel
uit andere, dat zij slechts met behulp van den wind
of van insecten op hunne stampers zien afgezet.
In 't bijzonder spelen de insecten daarbij een
grooterol, omdat zoovele bloemvormen ongeschikt
zijn tot verwijdering van het stuifmeel door den
wind en dus ook eveneens, om door deze stuif
meel van buiten te ontvangen. Het werk, dat
in dit geval de wind niet voor het plantenrijk
verrichten kan, nemen kleine insecten op zich. Zij
leven en bewegen zich van de eene bloem op de
andere.
Ils courenl de jleurs en fleurs
Prenanl el quittanl les plus belles.
en dragen zoo de bevruchtingsmiddelen met
zich, 'tzij (loor aankleving of door de beharing
van hun lichaam of pooten.
In Amerika vinden wij zelfs voorbeelden van
bevruchting door vogels uit de familie der Kolk
bri's.
Onder de Orchideeen-familien, dia wij in de
plantenkas aantrefTcn, vinden wij ook de Vanielje
(Vanilla planifolia).
Van oorsprong een West-Indische plant, is zij
iu Java ingevoerd." Onze meer genoemde botani-
'cus, H. Witte deelt mede, dat de invoering
reeds in 1841 geschiedde, doch dat men eerst
in 1850 de zoo gewenschte vrucht, de vanielje,
verkreeg. Waarom nu brachten de bloemen zoo
langen tijd geen vruchten voort 7 Men haul een
voudig voorbijgezien, dat dezè klimmende Or
chidee, die zoo uitmuntend in haar nieuw vader
land bloeide,dan alleen vruchten kan voortbrengen,'
wanneer de bloem door insecten bevrucht werd.
Eerst toen men dat begreep, voldeed de vanielje-
cultuur aan de verwachtingen, van hare aanplan
ting gekoesterd. Stappan wij nu van de Orchideeën
af,omnogeen oogenblik bij de palmen stil te staan.
Onder meer worden de palmen hier vertegen
woordigd door de Thrinaxelegans, de'Lieuala
horrida, (waaierpalmen) de eocos butyracea, Dae-
tnonorops periaeantba en de Betelpalm of Cho-
vica Betle (vederpalmen).
In 't algemeen geldt voor de palmen het volgende:
zij doen zich nu eens voor als lage struikachtige
planten, dan weder als trotsche boomen, nu
eens ontmoet men hen in een tropisch woud
als, gast, onder de loof boomen verborgen, of ook
wel boven hen uitstekend, dan wederom vormen
zij kleinere bosschen, ook wel dichte wouden.
Zij groeien in zoo verschillende landen en onder'
zoo monigvuldige verhoudingen, dat zich de
voorwaarden, waaronder zij zich voordoen niet'
bepaald laten vaststellen ;vorst .kunnen zij niet
weerstaan, terwijl een groote behoefte aan waterf
ben allen kenmerkt.
Baan wij nader op de palmen in, dan dient
men san den kokospalm het eerst te denken.'
ïijtf slanke stam verheft zich zeer hoog en wiegt
i ju kroon met do lange 'vedervorroige bladeren
boog in de blauwe etherische lucht. Welk een
:<jV lom van nuttige producten biedthij den mensch
enloos,
krullen
sbloede"
en dr
terwijl
Hij iv
artigW
i v-*'# n "fw r*
-aan.- Het voedzame- - vleesch der kokosnoot,1 de -
h X, T 4 t
kokosmelk,""de kokosolie, "de1 jonge groenten van
den' bloemkolf, de kokosschalen voor huisraad,
de kokosvezels voor 't sterke touwwerk, de
kokosbladeren voor dakbedekking (atap) en hog
zooveel meer, waaraan de mensch in de tropi
sche gewesten behoefte heeft of wat hem van
groot'nut wezen kan.
De Cocos butyracea, meer bekend onder den
naam boterpalm, levert een vet, dat men wel als
boter pleegt te gebruiken. Ook om de toewak
of palmwijn, dien zij in groote hoeveelheden levert,
is zij zeer gezocht
De Daetnonorops periaeantha behoort tot de
rottingpalmen. Met een windenden stam slingeren
zij zich hoog in de kruinen der bootnen en
bereiken daarbij nu en dan de verwonderlijke
lengte van 400500 Meter. Zij maken de Jungles
ondoordringbaardaar hun taaie stammen
met Krachtige stekels voorzien zijn, terwijl van
de bladeren en bloemkolven vaak lange, met(
weerhaken bezette draden afhangen.
De Betelpalm levert door zijn noot het pruimpje
voor den Archipelbewoner.
Wanneer de noot nog niet rijp is, wordt zij
doorgesneden en in een versch blad van de
betelpeperpalm gewikkeld, dat aan de eene zijde
met vochtige opgeloste kolk bestreken is.
Dit, op deze wijze toebereid, modekauwjniddel
zooals Leunis het noemt dragen rijken en armen,
mannen en vrouwen, ja kinderen zelfs bij zich.
Men geeft het aan vrienden en bezoekers, ja,
hooggeplaatste personen bewijzen aan minderen
■wel eens de genade om bun pruimpje uit den
mond te halen en het ter herkauwing te schenken
aan hun zeer vereerden dienaar. O,
In de eergisteren gehouden zittiog van de
arrondissementsrechtbank te Rotterdam in
de zaak tegeu Jaautje Struik c. weid nog
gehoord Mevr. E. Harii, huisvrouw van Van
Vliet. Deze legt dezelfde verklaringen af
als haar man. Voorts zegt zjj, dat haar man
om het geld schreef aan Geriit Struik, omdat
Irij meende dat deze de administrateur van
Jaatitje was; doch deze antwoordde toen dat
hy niets van de zaak van zijn zuster wist.
Jaantje Het zich Mevrouw Hoetink noemen,
Hoetink was er wel eens bij, doch Gen it
heeft aan die betalingen en gesprekken geen
deel gehad.
Beseh. Jaantje Struik zegt dat zij nog nooit
het -woord Mevrouw Hoetink heeft uitge
sproken, evenmin als millioenenjuffrouw.
Besch. Hoetink vraagt hoe bij gezien kan
hebben dat Juffrouw Stiuik f12,000 in haar
taschje had?
Na Dog enkele vragen was het verhoor
van deze getuige afgeloopen.
De volgende getuige was Mej, E. Van
Vliet, dochter van de vorige getuigen. Zij
verklaart o. a. dat Jaautje de f 12.000 aan
bankbiljetten in haar taschje deed, bijgevolg
ontvangen heeft Toen Hoetink het geld
zag heeft zjj gelachen.
Op eeu "verjaardag van Jaantje gaf zjj een
groot feest in den Hout by Scbolten, dat
door de familie Van Vliet en Wildeboer
Werd bijgewoond.
Besch. Jaautje Struik beweeit dat getuige
piet by de uitbetaling der gelden is tegen
woordig geweest, doch de andere getuigen
erkennen dit ook.
Hoetink vraagt waarom van zijn tegen
woordigheid op het feest zooveel drukte wordt
gemaakt, hjj heeft alle dag een jliner.
De president antwoordt, dat hy dus op
grooten voet leefde; maar de vraag is hoe
kondt gy" dit-doen zonder geldf .„n
Hoetink: Ik bad geld. L
s President: Hoe kwaamt ge daar aau.
'-.Hoetink: Op eerlykemanier.
Piesideut: Volgens de dagvaarding hebt
ge dit niett op eerlyke wijze verkregen.
jHoetink: Over die kwestie zullen wjj wel.
.nader spreken. Daarover zal ik mij tot den"1
Minister van Justitie wenden.
De president legt hem het zwjjgen op. -
De volgende rgetuige is J. L. L. Huysers
Roseveldt, actrice te Amsterdam.
Deze verklaait dat zjj haar kamer heeft
afgestaan waar Broman en de vrouw van
"Woudhuijzen en Jaantje Struik onderhandeld
hebben over het leenen van geld door Van
Woudhuijzen. Er is diuk gesproken over de
erfenis van Vau Veghel^n enz., kortom het
geld werd gegeven. Jaantje Struik gaf de
stelligste verzekeringen dat de zaak zuiver
was, en zwoer zelfs dat zij van een blind
kind mocht verlossen als de zaak nietzuiver
was.
Getuige was alleen bij de uitbetaling van
f 1000 door "Woudhuijzen tegenwoordig ge
weest.
Bij al de manoeuvies die get. heeft bijge
woond was Gcrnt Stiuik of Hoetink niet
tegenwoordig.
Besch. Jaantje Struik erkeut wel de f 1000
vau Woudhurjzeu ontvangen te hebben, doch
niet op vahehe voorspiegelingen, vooral niet
onder'verzekering sdai zij van een blind kind
mocht verlossen als de zaak niet zuiver was."
Dat is een wensch vau de Joden, inaar niet
van haar.
Op een vraag vau advocaat Van Gigh
verklaart getuige meermalen Bosch en JaaDtje
gezien te hebben, zoowei ais koopman als
vriend.
Op een vraag van advocaat Haas zegt
getuige dat Woudhuijzen het i_e!d gaf op het
motief dat hem eeu aanzienlijke beloouing
was beloofd.
Op de vraag van den Officier van justitie
verklaart getuige, dat de aanzienlijke be
loouing moest vooitspi uiten uit de erfenis.
Getuige is ook wel bij v. Zutphen iu huis
geweest, waar Jaantje Struik woonde, doch
wist uiet of de dochters van Bosch toen by
haar gelogeerd waren. Zjj weet met op de
viaag van advocaat Van Gigh of Jaautje
Struik een collier van Bosch gekocht heeft,
wel beeft zy gehoord dat zij ze besteld had.
Zij beeft ze ook gezien, waut in Amsterdam
4-Jieeft de zopn van Bosch ze haar op zeggen
vau Jaantje laten zien.
De collier wordt aan getuige vertoond,
welke zy als zoodanig erkent.
Jaantje had wel eens gezegd dat zij een
zekere som op de betaling gestort had.
De volgende getuige is L, J. A. J. Broman
hij verklaart dat Jaautje hem gezegd heeft:
2ij was erfgename van Van Veghelec, welke
zaak door een notaris te Amsterdam bered
derd Werd.
Hem werd gevraagd een tekening te maken
van de verdeeling der erfenis, waarop llromaa
zelf o. a. voor f -4,200,000 voorkwam.
Getuige verklaarde dat hy eerst niet op
zyn gemak was in de zaak betrokken te
zyn, maar als ze bij hem geweest was be
schouwde hij de zaak weer uit een geheel
ander oogpunt. Hoetink had hem zelf ver
klaard dat hij de stukken tier erfenis gezien
had, en hy was er ook bij dat Gerrit Struik
de plaats aanwees waar de stukken geborgen
waren.
Getuige verklaarde, dat Likdoorn slechts
een naam was aan den beheerder gegeven,
herrit en Jaantje hebben beiden verklaard
dat de zaak geheim moest blijven omdat
het eeu geheim testament was, Ben 16
Februari zou- de dag zyn der erfenis, doch
later werd een brief ontvangen vaa Lik
doorn dat de erienis eerst 1 Maait 2nu
worden uitbetaald; later is het alweder
tót 20 Maart uitgesteld, eu toen Jaantje
naar Amsterdam was geweest om het geld
te halen, vei telden allen dat zjj 48 inillioen
op tafel hadden zien liggen.
In den loop der tjjdeu deed getuige allerlei
uitschotten in afwachting van de erfenis,
tot eènonbekend bedrag, maar zoo groot
dat hy er door geruïneerd is.
De. President vraagt pertinent of het niet
zyn besliste verklaring is, dat Hoetink en
Gerrit Struik even- schuldig zijn als Jaantje
Struik. 1 -
Omtrent Hoetink, die zijn zwager is, is
getttige-overtuigd dat hy er even ongelukkig1
ingeloopen is, maar Gerrit Struik is even
schuldig als zjj.
Besch. Jaantje Struik eikent de gegeven
schuldbekentenissen, doch niet het verwijt
van den Vooi zitter, dat het laag bedrog van
haar geweest was de menscheu een paar
millioen af te zetteu, zij ontkent aan getuige
Broman gevraagd te hebben een schema te
maken tot verdeehng der 48 inillioen.
Gerrit Struik zegt, dat als het mogelijk is
dat uit ziju mond gehoord is dat de stukken
onder den gioud verborgen zyn, dit moet
wezen uit deu mond van Jaantje gehoord te
hebben.
Hoetink ontkent, dat hy zou gezegd heb
ben: zoo waarachtig als God leeft, de zaak
is goed; ook dat hy gezegd zou hebben, de
stukken gezien te hebben.
Getuige vei klaart verder, dat hyin de
overtuiging dat de zaak goed stondook
"Wildeboer heeft aangeraden geld te geven
en dat toen f JOOO gegeven is.
Advocaat Haas vraagt welke middelen van
onderzoek de getuige heeft ingesteld om zich
zekerheid van de zaak te verschaffen. Dat
hij gebiologeerd zou zyn, is geen afdoend
argument voor de rechtbank.
Getuige verklaart werkelijk eerst gebio
logeerd geweest te zyn; later heelt hy onder
zoek te Utrecht ingesteld, en uit de informaties
die hy op het stadhuis verkregen heeft, bleek
dat de toestand geheel was zooais gezegd
weid. Toen nu later in Amsterdam getuige
hoorde dat een notaris in de zaak betiokken
wa«, eu de zaak steeds beter werdtoeu.
juichtte hij niet om de schooue vooruitzich-,
ten rnaar omdat hij er andere menschen
had ingehaald.
De behandeling van de zaak tegen Jaantje
Struik c. s, is gisteren te halftien aange
vangen met getuige M. C. Woudhuijzen.
Deze vei klaarde met Jaantje in kennis ge
komen te zijn door Mej. Roseveldt, die hem
mededeelde dat zekere Broman, een schoon
zuster had, die onnoemelijke schatten moest
krijgen. Zij bi acht hem iu kennis net Broman,
die zeide dat zy moest erveu van Van Vegheten,
doch geld noodig had voor successierechten.
Hij werd door hem met Jaantje in kennis
gebiacht die, hem de geheele geschiedenis
vertellende, het zoo schoon voorstelde, dat
getuige, die 16 jaar latr. was geweest wegens
zenuwlijden, dacht dat God hem een Engel
zond. Hij deed by zyne familie en vrienden
moeite voor haar en verkreeg alzoo f4000,
f4000, f 25.000, f18,000 enz. Zij gaf tot
waarborg uegen accepten, ieder van f 25,000,
vier op naam van getuige en vijf op naam
van zijn zoon. Later wist zy alweder nieuwe
sommen uit ziju familie te krijgen, tezamen
f278,000. Toen op teruggeven werd aange-
diongen, begon zjj met uitstellen en cadeaux.
onderanderen een kistje met juweeten, zooals
zjj zeide afkomstig uit de erfenis van "Van
Veghelen. Later verzocht zjj die juweelen
te baleeneu, hetgeen zjj teo laatste gedaan
kregen tegen f 46,000. Getuige werd voor
dat alles aansprakelijk, ook tegen hem bezwoer
Jaantje: zy tou van een blind kind bevallen
als haar zaak met goed was. Zjj noodigde
getuige bij haar te komen, zjj zou van Sinkel
groot ei edict krygeu. Getuige ging, eu toen
wérd eerst notaris Van Houten en later
juffrouw Brabant, namens Sinkel, aangediend
getuige zag ze niet, doch later kwam Jaantje
met een handvol bankbiljetten, Zjj beloofde
getuige, en zoon een huis op de Reercnt-
«radbt en bestelde daarvoor kostbare men-
beien. Eens kwam Mok, die f 17,000 gegeven,
had, by notaris Van Houten en vroeg f
hij juffrouw Struik kende. Deze zeide neen.
">n 4,'u V» f'i cri 1
4 'K
L
