iff
Vrijdag 7 September.
V- 5782.
Feu i lietóhé
DE RING VAN TITANIA!
■Ê*m
J883.
Zeven en D e r t i g s[t Jaar g an g.
Verschijnt dagelijks uitgezonderd Dinsdag.
HfMMHmjt
.li
f? n 5 H
ft t t ts i
V-.-.
JBONNKMKNTSHHUa, per kwartaal
franco per post, door het geheele Ryk
kfronderlijke nomtners
J 1.85.
- 2.50.
0.10.
BVRHACi HARKT, £,124.
■,ÜA. <i
.1/.
AuvERTENtiBPBi«: vau 1—10gewone regels me»
inbegrip van eeue Courant. 1.16"
Iedere'gewbne regei meer - 0.10
Driexa'ai. plaatsing wordt tegen twbemaal berekend.
S c h i e d a m 6 September 4883.
Iti De Qids van September 4883 komt
een beschouwing voor, over een door een
Nederlander' indè Fransèhe taal geschreven
werk, getiteld: La question "otivrière ftW
fabrique Néérlandaïse "de levure ét d'alcool, 1
Essai de solution 1 pratique, par I. C. Van
parken Jz. Parisimprimerie Chaix. JDé
.schrijver Ven dit boeit, is dé bekende directeur
Ivan de Delftsche gist- 'en 'spiritusfabriek;
dié hiér geeft een 'jsProeve eéner practischë
oplossing van de 'arbeiders en arbéids- -
quaestie".
De heer Hartevelt, die in De Oidt dit
geschrift tot een onderwerp van beschouwing
maakt, zegt o. a.
'fémand van opvoeding en kennis, dié metJ
dér daad zich wydt aan het belang der zaken
wélke hij bestuurt "én daarbij vdoriiameiyk
bédacht'is omhet' welzijn'der ménschen, wier
prbeid hij te leiden hééft, als den krachtig-'
stéiihefboom tot;'bevordering van dén bjöei
'der gahschó' "ondèrnémiag aan té' wénden',
1I diéns dadenteónën dat é'cónomië politique,
ptatistiek 'éii 'hare co'mbihatiëó', alléén niét4
by machte i|ju' 'om def' moëiéljjktiëden'' dié
jich ih dé samëiilëvihgl 'spéciaal 'op het
gèViéa dér groote' 'Industrie 'voordoen té
temperen!' De hulprriiddelen j' welke'déze
verzamelde kennis ëh' béoefëhdë^wètehschap-1
pen aan de hand doen, blijven doodè' letters
wanneer niet. de; man die de zaken leidt,,
part,heeft voor zyn, werkvolk, wanneer,niet
humaniteit hem tot vplkomen toewydiugstemt,*
wanneer hy niet heeft: Geloof aan dé deug-"
delykheid zyherbeginseleni Hoopép hunné
verwezenlyking, maar allermeest. Liefde voor
gijn evenniiensch. 4
v'C »p,:i IW t-li* - 'r4^
Dat is de poëtische zijde van de .quaestie.
Verder zegt hy: Door het gansche geé
schrift gaat de adem van waarheid, óprecbi-
heid en .openhartigheid, die eerbied voor den r
goeden gin va» den heer Vao_Markeu af
dwingt. Hetzy hij de geschiedenis z'yner fabrieló 1
beschryft, hetzy hij plannen voor de naa«te
toekomst bloot legt, hetzij hij over beginselen
philosophèert, altijd': hééft'- men té 'doéif rnèt
den "vrieridélijkèD man van ervaring, diê meent
wat hij zegt én wiën 'hét werkelijk te doen
is om het stoffelijk welzijn en de zedelijke
opgewektheid van hen die onder zijn zorg en
opzicht werken, te verheffen tot den mach-
tigsten factor voor den bloei en voorspoed
der fabriek.
Wanneer een directeur van een ny verheids-'
onderneming, in. deze richting wil werken,
dan heeft hy op veel én velerlei té letten.
Een der voornaamsteoorzakenzegt de
heer Hartevelt, die het geluk 'van dén om
zijn levensonderhoud/ werkenden mensch in
den weg, staao, moet 7we| zijn de zorg voor
den ouden .dag. Deze zorg (dat zö iét voor-
bygaan, opgemerkt) is-niet enkel, des .werk-.'1''
mans. des fabriekar.bpiderB .deel. Er zyn wel f
spaarbanken,^le^nsjerzekerinj;-^ en lyfrente-.i;.
maatschappyen1_,di«^deze,,!*orgK.OR.. beilr\jj&Ql'
wyze temperen, maar de zedemeesters die
den> 'Wërkmau aansporen i om geen'^aiidére
dan onvermijdelijke uitgaven té '-'doen',' en
iedere cent die, dbor>-verbanning van alle''"
genoegenkan overgehouden '-worden', «aarde i
spaarbank te brengen;bétoonen-zich''weinig i
mensclieiyk. Wanneer al'de.gezindheid tot-
i zulk sparen aanwezig is, wat zjjn er dan levens
eéii menigte' aanleidingen voor dén man'met
vrouw 'en 'kinderen dié 'de uit voering11 bé-
rfioéilykéh 1Hét is ook niét alléén dé werkman
I dié''bloot"staat aan' dié duizenderlei aanyëcli-
tingeu, die van het sparen aftrekkenmaar"
de bezwaren, yolgen)lè""uit Jkrap aangemeten
inkomsten ilie des werk mans toekomstbe-
i wolkenworden in, velegevallent voor "hem
nog buitengewoon vergroot wanncer.zljn arbeid
niet gevaat lyke werktuigen of ingrediënten
moei. gescliieiién, De zeer gedwongen regel-
maat en'continuïteit én de arbeid van den
l wvr n» 1 die noodzakel'yk is inj de-.nyyer-
hoidj^is hem niet,als een,genoegen toe te
rekenen, Des kleine ambtenaar,,de nering-,
doendöde ambachtsman, al hebben zy het
even krap, almoeten zy om te kunueri.leven
óm zoo,;te zeggen altyd.werken, hebhen on
tegenzeggelijk. in meer of minder mate, hun
tyd te. kiezen. Die betrekkelijke, vrijheid is
1 op zich zelve reedseeo, vpordee)en. laatge-
leganh'eid, tusschende druppeltjes door, voor
eenig. genoegen.
Daartegenover stelthyt hetvoordeel, dat
j de .arbeiders hebbé.q, wanneer de besturende
hand, die hen aan den arbeid houdt gehoor-
zaamt aan het helder hoofd van een man, met
een meuschlievend hart.; JEn wat heeft nu die
i Al -1 :.'ft
i man ,'gedaan .voor,hen, die met hem iu.'.zijn
- inrichting wérken^, j f
i Hy zélf verdeelt de verschilleude instel-
i lingen,^ iu. het ,bejang van het personeël ,eu
dër,\ gezinnen die ,er leden van zyn, ,in drie
1"1'
T 4; die waarmede, beoogd wordt eenheid in
j de belangen vén,.het personeel en het kapitaal^.
én verhopging jder. salarissen,^ niet ten, koste,
j maak ten, baté.der onderneming. \f,
„2. die,waardoor het bestaan van dejeden
I en huune gezinnen., verzekerd wordt Ugen
j ongelukken, ouderdom en. overlydeu. jtl
3. die welker doel is om éeri band,van
J ):i V ..j i .1 I 'l
I genegephéid. te peggen (om ..Directeur en per-
sooeel eii óm het personeel ónderlicg, het
leven- voor aljen te^yeraangeoamen en het peil
van zedelijkheid en beschaving te varheffep.
Tot' de^ eerste groep behoort
al*.:Eei»",stelséf.' van premiën, waardóór liét
pèrsoneél belang heeft by de" uitkomst
der grondstoffen. v
Een stelsel van gratificatiëndat dén
werklieden, hetbelaug leert kéniiep van
vliilig 'werlïén om daardoor het aantal
werklieden en alzoo de.algemeeue onkosten
te beperken,
i.
c. Aandeel in de winst, waardoor, het per
soneel belang heeft bij den gang en uit-.,
slag der zaak. lti,
d. Het beheer van tien aandeelen in de zaak,
waardoor de werklieden aandeelhouders
zyn en als. zoodanig.geïnteresseerd by de
lotgevaUeB;die het kapitaal ondergaat.
Tot de tweede groep behoort:
a. Betaling van loon, gedeeltelijk ,of geheel
by. ziekte.,t
b. Een speciale^ vereeniging tot onderlinge
hulp by ziekte. ,-j
e. Gelegenheid tot verzorging van gekwetsten.
d. Verzekering .voor de leden tegen brand?.
gevaar.
e.. Verzekering van.lyfrente en pensioen.
f Levensverzekering ten bate der,.gezinnen
die door den dood vaderloos worden. -,
g. Verzekering tegen ongelukken.
De derde groep. is ;zeker niet .gewichtiger,
maar .stellig Voor den, lezer, treffender,dan de-?
andere groenen, vooral door het eerste artikel:
,i i ...v...t:.-.-A J i.. x -• .-X-
la. De vereéniging'de uKern. f? V
2. Spaarkas.j-sd
,c. Spaarkas; der «premiën; i
\d, Woningen1.!'V" i -s
Fondstotvalgemeen nut. "w r.
f. Uitspaimingslokaleni
g.-, Bibliotheek.i'ttt i» - - i. f a- wé
h. WetenschappelijkeïenUatterkundige voor-
j drachten. .rfl ixiy-ütit
i. Mualtydeu en feesten!'-I V! - j
;y..:Schoolbèzoekvdar(kihderen.i*ii* .i.mwt
inGymnastiek* vtior..kinderentv!-< »s-
De sub o vermelde Vereenigmg de' Kern
i:P\ li?»' IJ:.".?; -
kensbhetst ten duïdelykste den.milden geqafcv
die voorzit bü alles wat de Directeur bedenkt
en onderneemt om het ideaal waarnaar hy
streeft te nnderén. De bioei dér onderneming,
de vourspoed van den Directeur, de renten
van het kapitaal moeten verkregen worden
door het welvaren der arbeiders. De Jdern is
y.'Mr
-4-ji,
V.. ..t il'jri t,i .1
ï.H.V
,,1 iJ.ü tï
M
ivf. j-jjii if,
4—.jU.WjVriend bep ,en blijf, ik aU altijd! riep
Thassilo, en wat mij nog nimmer is te beurt
gevallen,zoolang ik-voor uw aanstaanden'ver-
loofde,geho.udan word; .lajit (dat nu bij 't afscheid
gebeuren: Een kus voor 't eerst en voor 't laatst 1^
Worden wij door den ring van Titania geschei
den hij "móet' éns "'éls goedo trouwe kameraden
scheiden zien 1 1
Claudine weerstreefde niet En nu voor
uit 1 Nu naar onze "vrièndénTGij naar Albert, ik
paar Guduia, Zeg hem vooral woordelijk wa t ik
li gezegd hebDreig hom dat ik in persoon naar de
i.-ti 1 k!ii,.iy- -.'f i-*;.?
f; rechtbank zal gaan,.als. hij.raijne hulp .thans nog
j durft versmaden 1 -
Claudine dreef Thassilo nu 5aan spopd JLemjaken,
naar. ,de woning van den ouden majoor., Hij liep 7
nog maar altiiil dnflig de kamer op, en neen rv
fir»7-i tf» Rii/iivd: ff i Ak
den Jongen baron, wachtende, en. gereed hemrde B
les te lezen, of, zoo als hij .'t noemde, eens ge?
ducht »los te. branden".. Daar klonk, eindelijk de
1 n i yfJ. tJi* 1*:; -* 5. ff-?! Ja..
huisschel 1 en hij 'zette zich in postuur. ^Maar tot
zijn groole verbazing trad nict.de baron binnen
maar een allerliefste jonge dame, die 't plan van
l/W.. ."'JU!.-'tji- UA* .'ÏC->.ï.i.'
aanval des majoors, eensklaps den bodem in--,,
n -WH'.* wj t J'wwv-ï
sloeg, on liem geljeel van stelling deed yeran?
déren.
V Tliassilo bereikte,zijn doel. niet zoo fipoedig..
>->« iw** tontAMSifru -S'i?
Hij was den ganscnen dag tusschen de wielen,
Do, ritmeester was met op ,znn goed. eniThas-
*Xiuic?A *1
silo keerdenaar tzijn garnizoensstad terug, de-
wijl lui vernam datAlbert er dien morgen reeds.-
t -3 '4*m f f
hoen was gegaan. Dadelijk begaf Thassilo" zicu
'l
dus naar 't hotel waar Albert gewoonlijk afstapte,
maar-hij was. ook, daar niet te vinden', en Thas-
silo_VUet een kaartje achter, waarop 'hij^ in der
haast 'eenige Jringende pegels ^schreéffDien dag,
--.'t was"-' reedsavond geworden, wist, Tliassilo ér,
l dus niet meer aan te,doen .en hij ging naar
huis. Hij wilde,zich spoedig verkleeden, om aan
•r< "rfi .4 :J-;n y.»i>«!AIsa*t,11'.11 j
Claudine, die nu zekér al lang terug moest zijn.
nóg ey^n een. bezoek te- brengen, en^ haar .mee
te5y - -I»-*; s 5
hij'was, nauwelijks op}zijn kamer, of.zijn knecht
diende een jong lieer aan, een student naar 't -
«^j-17 ,v«; Ti .Ï.Vf- r f'*;£lu> i-V UnJ ?Ai, .t
l.J! J_ nnn» Mnnl nnna nAn ha enn
blik met'blijdschap te'ontvangen. Én tóen'hij in
.i/- •->, f«"»j*.'\
Gérhart èen der "studenten herkende die hij zich
herinnerde meermalen ónder'de; jónge luiopge-,
merkt te hebben om. zyn gunstig voorkomen en,*
4 «vu -;r®- »irf
i zijn ftkéebe houding stak, hij hom dadelijk, zon-
-i-"v v.-*; .'i'.'fir'h '".j! iri :t ,i'l
dor eemge plichtpleging, de hand toe. Maar.
Zi ;R~-.t 111.',
Gerhart. boantwoorddo dio voorkomenlieid met
dé gróótste jtóelhëid," aanvaardde dé'uitgestokeri
hand. niétjboog zeer stijf en zag hcm'met alles
behalve vriendelijke'bUkkóri'aan.
'Mijnheer do'ferón''"scÜifnt 'zich zeer in'hét
.«tllli.s M..« 1 y Sl ii -<'■ i>I ..<!»«- 'U'i.
doel van mijn komst, te vergissen, begon Ger-^
hart:' Ik heb*'gèéri "enkele rédèn''ó'rn ééif g'è-
i züiigo liennismaiiipg te" bégeerén. "Ik hen'hier
•OJ« fi-.-j d"»;t ai:losi(V> z-».l ai -U\ iv>ty - ;v,
gekomen om genoegdoening van u te eischen,
En waaraan neb ik die onverwachte eer
dat zijn knecht hem overhandigde, en toen hij
-1 f tl'i 'ffi ff 1 vi.# a
den naam Gcr/iaW Slrombera Jas, opende hij
i.ti.'.A? 1 it».- ,«1:1 IK:.\ J
rirtrlotül- 7«lf fJ<* fiAtit* mpf. Pi»n harte!nk Kom-
kende Gerhart nog niet, maar t was hem ge t
...swj-'S itju.itiy.vrji »uaa»"»v>^»u
nopg te weten.dat hy Guduias broeder voor
ii*»? AW.} 'ï'ïi
zich zag, om liëm zelfs op dit ongelegen oogen-
to danken^nt'wobrdde^Tliassilö.
IV
in zijne afwezigheid u bij mijn------
Vr...
gen. Gij hebt daardoor aanleiding gegeven,-tot
