A0. 1883.
Maandag 5-INovember.
-"T
.M. 5824.
Reu illéton.
p A.isriï5 n..
Zieven en D© r t igfjs t J a-arg aii g:
'Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
•--r: /-- -r5« f-' "-W''
-I.
■pv -
Ó-' "ttii-'i
J-V
.f t
iaoNNEMKNTSPRiis, per kwartaal
;.|Voiico per post, door bet geheele Rijk.: .i,
"ïbouderijjke Hommers
/»1.85.
-2.50.
- 0.10.
SVKËAlli «ABHT, E, 134,
4'JOA* -,'•
Advertentieprijs: VMi J-—10 gewoue regels «let
iubegrip van eons Courant. f i.lfli.
Iedere gewoue regel ineer - 0.10.
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend.
'J-.ig
Ijl) deze Gouraqt behoort een Byroegscl.
S e h i d a tn 3 November 1883.
Het anderelid deranti-revolutiouaire kies-
vere^nigipg •AjNederlapd. en,^OtaDje'' heeft
gesproken. Onze lezers weten dat hg hat
oonoodige vau den bouw eeD«r uieuwe open
bare kostelooze school met bewijzen'' zou
V ;d r.t s\ Y*' /- d
staven. :In de laatste dagen voor dé verkiezing
van Juli jl. werd dit als verkiezings-mailoeuvre
beweerd. Inmiddels werd de bouw der school
aanbesteedzonder-' dat Tiet andere lid iets
yaDr.zichliet hooren.«'V
t A-Èindelyk i nu de zaak. afgehandeld en de
M'choolbouw.-yeen feit "geworden is', kotat hg
vgf weken.-achtei een napleitep,.om ziio laatste
prtijtel meteen geruchlmakendeu zevenklap
per te eibdigén. Aldus hëét'het'r'ïDe ooraak
.van die prikkelbaarheid (der liberalen) jegens
ip8^ ligt 'dieper. Het is de eeuwenoude strijd
tusschen den Christus en Belial, tusschen
.het, licht ,en de duisternis. Beklagen wij onze
•rAtJKÏ'ii.-' y*V«-.*. 55...w-B-,
tegenstanders»Wie zich tegen dié Rots
(wejke?) slaat zal zich verpletteren
v. De reuk, die dit stukje vuurwerk van zich
geeft is hoogst onaangeuaam. JLet wel, als
pien de phrase door het andere lid gebezigd,
van pile beeldspraak ontdoet; dan is de anti
revolutionaire partij hier ter stede .de ver
tegenwoordigster vau den Christus, de liberale
die van Belial. - 1
Voorshands mogen onze lezers zelf een
.conclusie trekken uit hetgeen door .1'iet
andere lid wordt uitgebazuind. Moeten wij
klaarder wijn' schenken dan in dit,artikel,
.,we zijn daartoe, des gevraagd, bereid.
iDe Christus in de anti-revolutionaire partij
belichaamd I
t Isof het andere lid heeft willen zeggen
7>ik zal miju pleidooi, voor onnoozelen bestemd,
.Aldus inrichten f dat de Belials kinderen er
zoodanig van zullen walgen, dat ze er niet
iOp i antwoorden." Én wepkeljjk eeu zeer ge
waardeerd man,, die het. plan had een rnet
redenen omkleed advies over de aoodzakeljjk-
iheid' van den, schoplbouw uit te brepgèn,
heeft er van afgezien, op .zulk,geschrijf,te
antwoorden.
Wij hebben dezen zomer beloofd, repliek
tè leveren,' en gaarne geven'wé hier en daar
Veü pébnekras, welke -voldoende' zal zijn, aan
ieder dié' lézen kan, hét onjuiste 'in de
redènéei'iogén van hét andere lid aan 'té
toonenwe zullen echter vooral ia hei oog hou
den,'dat de sohoollouu) hoofdzaak moet blijven.
Het andere lid schrgft :i sHet vorige jaar
was er (te Schiedam) voor onderwijs 94 duizend,
"en dit jaar is er 143 duizend gulden voor
'héstèind duè dit jaar bijna 50 duizend gulden"
•'meerf - 1
Zeker, voor onderwijs, hoogérj middelbaar
en lager werd het vorige jaar f 94,376.70
uitgetrokken; maar er wordt niet bijgevoegd,
.dat dé ontvangsten wegens onderwijs hebben
bedragén'T47l84Ö.'2'2Vs'r''^dai'dë^s6m'vatn
f 94,376.70 moet. worden herleid tot
f 46,536.48Vs.De kosten vau hét onderwijs
in zijn geheelen omvang bedroegen dit jaar
dus ruim 46 duizend gulden.
Dit jaar is voor bnderwijs-uitgaven bestemd
143 duizend gulden; maar daaronder zijn be
grepen de kosten der nieuwe school. De
ontvangsten worden geraamd, op 63,117.65.
Blijft dus ongeveer 80,000 duizend gulden;
trekken we hier al de som, die de gemeente
betaalt, als uitgave voor éontnaal aan den
bouw vau de nieuwe school, waarvoor we
32 duizend guldén rekenen, dan bedragen
de gewone uitgaveit vóór onderwijs 48 dui
zend gulden; en we vestigen de aandacht
op het feitdat op de begrooting overigens
niets meer is uitgetrokken voor h«t luger
onderwQs, niets om de tractementen te ver
beteren der eerste onderwijzerswaarvan
'voor- en tegenstanders de overtuiging heb
ben, dat ze bepaald te laag zijnj#
'-Dat de gèldleening,'waardoor de begrooting
'van 350 op ,70O;.fluizend gulden klom,: voor
inrichtingen strekt waarvan bet ;bjjna zeker
is, dat ze geen vbprdeël zullen afwerpen, is,
we stippen dit tëHÖóps aan, onjuist beweerd.
Setandere 'lid weet ook zéér gö'éd dat
niet de 'uitgaven met dit bedrag maar alleen
met .de rente er van vermeerderenfeDoch hü
'.v* 1 -- .y.-v,.tVI
weet hoe hij de onnoozelen moéMvaogen.
Zoo'n groote som klinkt beter.
Bovendien de,-boeien geven rentende
plaat brengt huur. op;' de waterleiding-zal
een zegen ziju de voor de inwoners, en rente
geven,zooals ze dit elders doet, en wie voor
de watsrvervèrschingrgeen geld over heeft,
begi\ipt het .belang der gemeente niet., We
zouden gerust de uitkomsten vau het algemeen
stemrecht over de genoemde onderwerpen,
durven afwachten.
De nieuwe school is onnoodig; een hulp-
lokaal -Doelen-is-thans in.gebruik, dat-^met
weinige kosten zeer goed zou kunnen uitge
breid en verbeterd worden,
Het schoolgebouw Rolt. poort kou mede
zeer gevoegelijk worden uitgebreid, enz., enz.
Het andere lid schijnt niet bekend te zijn;'#
met hetgeen, de Voorzitter vau deu Gemeen
teraad den heer Hoogendarn antwoordde, toén
deze in de zitting van 7 Mei jl., v"dezeifde
opmerkingen maakte, die nu door den schrijver
worden opgesomd/Misschien heeft men geen
notitie van dit autwoord genomen; de voor
zitter van deu gemeenteraad behoort immers
tot de kinderen liëlials. Maar zoo afdoende
was dan toch dit Belials antwoord, dat
dertien van de zeventien tegenwoordige raads
leden voor den schoolhouw stemden.
We wenschen alleeu Dog hieraan toe te
voegen, dat als de hulpschool i» deu Doelen
en die aan de Rott. poort werden uitgebreid,
men de eerste lot zelfstandige'school met
een hoofd, 'pèrsónèèl enz.' zóu moeten ver
heffen, eb, om een schilderachtige uitdruk-
king van Tiet andere te bezigen, van dé.
kat en den kater beiden te Igden zou hebben.
De kosten zouden hooger zijn dan nu wordt
voorgesteld.
Geen enkele nieuw argument werd. door
het andere lid aangevoerd, of wel, het moest
zijn, dat de plaatselijke commissie van. toe*
zicht op het lager onderwijs, die uitbreiding
van lokaliteit dringend noodig achtte, daar
mede wel de uitbouwing van een of andere
.school zou kunnen bedoeld; [hebben. Inder
daad, dit is naïef en vye^d,reeds.in, dezelfde
zitting van 7. Mei door deajiVoorzitter van
den raad in bet ware licht gesteld.
De gansche affaire komt hierop neer, dat
het and oré-lid eens moest uitpakken. Argu
menten over- den-schoolbouw had hjj eigenlijk
niet, hij zou-dus'maar eens gaan razen.'De
Iloogere Burgerschool moest ér bij, ofschoon-
zij t'ijdeué 'haarfbéslaau tal van-jongelieden tot-!
uitnemende staatsburgers heeft gevormd. Dfc
normaallessen moesten er bij, ofschoon een
aanzienlijk gelal jongelieden uit verschillende
standen, op de inrichting tot opleiding van
onderwijzers en onderwijzeressen gevormd,
thans door het gansche land aan openbare en
bijzondere scholen werkzaam zijn. In dit jaar
alleen verwierven vijftien kweekelingen van
de normaallessen alhier de acte als ondar-
wjjzer of onderwijzeres. En die rjjke oogst
kwam, het 'andere'lid weet 'dit, o, zoo goed,
niet alleeu het openbaar maar ook het bij
zonder ouderwijs ten goede. De schoolwet
moest eens door de spitsroeden, die wet, waar
door veroorzaakt' wordt dat de burgers elkander
verbijten en vereten. Die wet moet vallen, dan
zal dat verbijten eb vereten ophouden, en da
kinderen des lichts zullen met die der duis
ternis in vollen vrede omgaan I
20.
Langzaam ging Denisè naar liaren' vader toe,
.noodzaakte hem met zachieh dwang stH te blijven
staan, en, zijn stófhimarsch door dé kamér te sta-
.ken, en zei met diep bewogoii stem: —Spreek
'•toch wat zachter, vader! Gij weet wei dat ik altijd
de waarheid zëg. Welnu, ik verklaar u plechtig,
'•dit zwoor u dat neef mij nooit over zijn pleeg
zoon een woord gesproken heeft, geen onkel!
Dat wil ik beo) wel geloov.en, maar hij kan u
ook zonder woorden wel op dat dolle denkbeeld gc-
".bracht bobben. Pio geleerden hebben overal een
loopje opEn ik hield hem voor niet voel anders dan
.oen wandelend boek I Wat bon ik een ezel gowcest
licder dag Jeert een monsch toch' wat niouws
- Maar, vader;.'.
- Nog eens, laat mij met rust viel hij haar
norsch in de redenGa naar uwe kameren denk
na over 't geen ik' u gezegd heb.
Dat .heb ik reeds gedaan, vader! hernam
Denise oven diep bedroefd, als haar vader op
stuivend driftig was, en zij voegde; er op vasten
toon bij: Ik zal niet trouwen.
Zij verliet de kamer en ging den tuin in. Beau-
vais,1 meer ontroerd en van zijn stukgebracht,
dan hij ooit geweest was, bleef nog een geruimen
tijd, hijgend en snuivend van drift, in de kamer
rohdioopen, terwijl hij hevig met de armen zwaaide,
nu eens bromde als een beer. dan weer schreeuwde.
Eensklaps scheen hij een besluit genomen te heb
ben. Hij ging naar den toren, en kwam als een bom
in de kamer van den abt vallen, die, van niets be
wust, geheel in de lectuur van zijn courant ver-
diept was; -
Zoo l't Is goed dat ik u vindU moet ik heb
ben; .man vol geheimenissen riep hij hem too. -
Wat wilt gij daarmee zeggen? vroeg de abt in
döhoogste mate verbaasd. Ik wil daarmee
zeggen, ging Beauvais voort, dat Denise nuDe-
létang afslaat; omdat zij haar zinnen op uw ser-
geant-majoor gezet heeft!
De abt, reeds vanzijn stuk gebracht door dat
geheel ongewoon bozook, trachtte op dien onver-
wachten uitval van Beauvais te antwoorden,
maai' gevoelde dat hij eon kleur kreeg en bleef
zwijgen.
Maar doo den mond dan toch openSpreek
dan toch! voer Beauvais uit.
Nu stond de abt op, zag hem vlak in 't ge
laat, on antwoordde met ongewone levendigheid
Ik ontken het niet, ik ben geheimzinnig
geweest, als men het koesteren van eon gehei
men wonsch, zeven jaar langzoo noemen
mag. Zeven jaar lang heb ik in stilte
gewenscht, dat Denise eens de vrouw van mijn
pleegzoon mocht worden. En ik zal u nog meer
zeggonIk heb Daniël opzettelijk hier laten komen
in de stille hoop, dat de jongelieden elkander
zouden aantrekken en liefkrijgen. Doch ik haè
tovens 't voornomen om te wachton tot dat hi]
officier was, want ik gevoelde dat ik u de hand
van uwe dochter niet voor eon minderon in mug
vragen kon. Maar toen is Delótang opgedaagd,
hij stond mij dwars in den weg, ori daarop heb
ik Daniël geschreven dat hij onmiddellijk'hier
moest komen. Ja, ik kom cr onbewimpeld
vooruit, ik heb u Denise willen afnemen; aoo'ais;
gij mij eens hare moeder ontnomen hebt! laffe*
lang hoeft dat denkbeeld mij bozig gehouden; en
mij gotroost bij mijn altijd knagend hartzeer.
Daniël is-mijn kind, het kind'van mijn hart; ik
was voor het huisclijko leven geboren, en dat
ik tegen mijne roeping in, den geestelijken stand
heb omhelsd, is uwe schuld,gij'hebt er mij ton
godwongen- Dat Daniël thans hier is, daarv*»
zijt gij' almodo de oorzaak, en dat Denise haar
hart aan mijn pleegkind geschonkon hoeft, is de
rechtvaardige genoegdoening, die de Hemel iü\j
