-*s 5933*
'pp; 't a-
Maandag 7 April;
'A0. 1884.
Eerste Blad
Feuilleton.
Eene Oude Schuld.
Acht ©n Dertigste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
Buitenïandsche Berichten.
'V
3®
:t',t^i' 7 I v 4 *Jr v t
■yf
J t J V
f r
'^ZONNKMKNTSl'KlJS, per 4.WSI taal
tratwo per pest, door het geheele Rijk.
AtzondeilijUe nammcis
yamggaeggaaig;
1.85.
- 2.50.
- 0.10.
BVKE&lls KAEKT, JS, 12«.
Advertentieprijs: van 1—10 gewone regels met
inbegrip van cene Courantf i.iÓJ
Iedere gewone regel meer0.10
Driemaal plaatsing wordt tegen tweemaal berekend. t
1
Schiedam, 5 April 1884.
pin werkelijkheid is niemand ten volle
burger vau den Staat, die van het stemiecht
ts uitgesloten, en de vooruitgang van bet
stelsel van vertegenwoordiging is hierin ge
legen, dat steeds nieuwe klassen van burgers
•|n het kiezerscorps worden opgenomen, zoodra
de zeden en de beschaving van het volk het
veroorloven". Met deze uitspmak van Lord
Mdcaulay opent de heer H. Goeman Borgesius
eene beschouwing over de Belgische kiesrecht-
bervoiming, voorkomende in de jongst ver
schenen aflevering van Viagen des Tijds".
Aon dit axioma, omdat in beginsel eigenlijk
.niemand voor volkssouveieiniteit en voor
'beperkt stemi echt kan zyn, verbindt hij aan
stonds een uitspraak, onlangs in het Belgische
parlement gehoord, maar die even goed voor
ods land past; het algemeen stemrecht is
Igenlyk begrepen" in dén grondslag vau ons
regeeiingsstelsel; de volkssouveieiniteit en de
openbare gelijkheid."
Dat we hier echter mei geen apostel van het
algemeen stemrecht keunis maken, blijkt al
zeer spoedig. Voorstanders van de democratie,
zegt du schrijver, zyn geenszins aan tiun
beginsel verplicht, oveial en onder alle omstan
digheden voor onmiddellijke toepassing van
Algemeen stemi echt te ijveren. Wel breugt
dit beginsel mede, dat telkens eeu stap in die
richting wordt gedaanzoodra zedeu eu
beschaving liet verooi loven; maar waar de
omstandigheden nog niet zoodauig zyn, dat
dia laatste voorwaarde geacht kan worden
.vervuld te wezen, daar heeft men ook niet het
recht, op gioad van het beginsel, voor de
uitgestotenen het kiesrecht te vragen. Alleen
,mag met het volste recht oveial de eisch
worden gesteld, dat de uitsluitingen steeds
voldoende gemotiveerd en tot de strikt nood
zakelijks beperkt gullen blijven. Volkomen
constitutioneel was het bekende woord van
Thorbecke. »Het is beter dat eenige onbe
voegden worden toegelaten, dan 'dat vele
bevoegden worden buitengesloten." Zoo ook
Gladstone: ïleder, dien men niet op aanne
melijke gronden onder de incapaciteiten kan
rangschikken, heeft een zedelyk recht op zyn
aandeel in de uitoefening dar Staatkundige
macht."
Vervolgens bespreekt de schrijver de ver
schillende beteekenissen, die aan de uitdruk
king ïAlgemeen Stemrecht" worden gegeven,
waai door de conclusie niet moeielijk is te
trekken, 'dat, de een meer, de ander mindep,
maar dat schier allen de noodige reserves
willen in acht genomen zien. Een paar voor-
beelden slechts: de heer Lotsy, schryvervan
hel »A B O" van het Nederlandsche staats
recht wil allen afwyzen, die niet lezen kunnen.
De lieer Van Houten meent dat evenmin zij,
dié niet' schrijven kunnen, als kiezers mogen
worden toegelaten. Toch beweren beiden
algemeen stemrecht te willen.
De schr'y ver, die van de Belgische kiesrecht
hervorming een ernstige studie heeft gemaakt,
waarvan hij de resultaten aan het publiek
mededeelt, zegt, dat in Belgie in den vorigen
zomer de waag was; «Census of Capaciteit?"
Evenals, by ons was tot voor weinige maanden
het Belgische kiesstelsel geheel gebouwd op
den oelastiug-ceusus. Franklyk had reeds voor
de invoeriog van het algemeen stemrecht,
met de capaciteiten eeu bescheiden proef ge
nomen. InH 831 werden daar officieren van land
en zeemacht, leden en correspondenten van
het instituut met een lageren census, dan
bepaald was, tot het kiesrecht toegelaten;
ook profesaoieu en onderwyzers werd het
gemakkelijk gemaakt, op de kiezerslijsten te
worden ingeschreven.
In Spanje is eveneons de census regel;
maar de bi) wet van 28 December 4878 werden
op grond van capaciteit ,niet minder dan
negen ïtegoriöo van den'census vrijgesteld:
,u!s: legden van de Koninklijke academie en
van andere wetenschappelijke instellingen;
leden van gewijde orden, priesters en plaats
vervangers; ambtenaren van ryk, provincie
en gemeente met minstens 2160 francs
salaris, alsmede gepensioneerde ambtenaren;
officieren van land- en zeemacht, voor
zoover zij niet in actieven dienst zyn
allen, die gepensioneerd en van het kruis
van den Heiiigen Ferdinand voorzien zijn,
al hebben, zij ook slechts den rang van ge
woon soldaat; allen, ,die een diploma aan een
universiteit of polytechnische schoop hebben
verworven; schilders en beeldhouwers, op
nationale ot internationale tentoonstellingen
met een eerste of tweede medaille bekroond;
leden en griffiers van rechtbanken; notarissen,
.procureuts en zaakwaarnemers; professors
en onderwijzers by instellingen, die door den
staat worden bekostigdonderwyzers bij het
lager en middelbaar onderwys, die in het
bezit zijn an' een diploma.
In Italië waar in 4882 het kiesrecht werd
geregeld, moet men aan twee vereischten
voldoen om kiezer te wordeneen zekere
som in de belasting betalen en tevens kunnen
lezen en schrijven. Het kiezerscorps zou bij
belasting-census alleen veel giooter zijn, want
circa 50 pet. van hendie in den census
vallen, hebben nooit eenig onderwijs genoten.
Verder worden nog twaalf categonèn van
burgers uitdrukkelijk van het voldoen aan
beide vereischten vrijgesteld, omdat de Staat
in' hun qualiteit genoeg waarborg vindt.
Het bewys van te kunnen lezen en scliry ven
moet worden geleverd door het schrijven
van een aanvraag in tegenwoordigheid van
een notaris.
Wat België aangaat, daar had mén in
October 4830 verscheidene categoriën, van
burgers van den belasting-census vrygesteldf
maar het congres begreep het anders. Voor
de landsverkiezingen zou alleen de belasting-
census gelden, die niet booger dan f 100, en
niet lager dan f 20 mocht zyn. Voor provin-
ciale en gemeentelijke verkiezingen Iiet.de
grondwetgever dan gewonen wetgever vol
komen vrij om de voorwaarden van kiesbe
voegdheid te regeleG. In de kieswet van
1831 werd echter bepaalddat ook voor
deze verkiezingen alleen census-kiezers zouden
worden toegelaten.
Dit stelsel beeft gewerkt tot het vorige
jaar. Toen werd, na vry wat voorbereiding
een nieuwe kieswet uitgevaardigd, uit twee
en veertig artikelen bestaande. Artikel 4
noemt niet minder dan 18 catagoriën van
kiezers, wien dit recht krachtens hun maat
schappelijke betrekking of hun graad van
wetenschap wordt toegekend.. Het tweede
artikel riep een geheel nieuwe catagorie ma
kiezers in het leven, namelijk hen, die met
goed gevolg een examen zouden afleggen,
Dit is iets nieuws op het gebied van het
kiesrecht. We willen dit stelsel daarom
meer in bijzonderheden bezien.
F R A N K R IJ E.
Te Caen hebben ongeregeldheden plaats
gehad in de kerk St. Pierre, waar een volks
menigte eenige keeren achtereen door ge
joel en getier een Dominikaner monnik, die
er over de ïgroote roeping der weiklieden"
kwam prediken, belette aan het woord te
komen. De politie had spoedig de orde her
steld en twee der rustverstoorders werden
in hechtenis genomen.
0 0 8 TEÏ 'IJK.
Het veelbesproken lechtsgeding van Tisza
Eszlar wordt nu. in laatste instantie, voor
het Hoog Gerechtshof te Pest behandeld,
Naar hot Fransch van
MICHEL AUVRAY.
*4*1
8.
De tranen kwamen het meisje in do oogen;
•zij was er niet op verdacht geweest, dat hij haar
zoo onverhoeds aan liaar afgestorven moeder
kl .zou herinnoicn.
\i "W1 eed zijt ge, wreed, antwoordde zij, en
ff£v.onrechh aardig ook, want Vador hoeft u niet gezegd,
vf;dat hij zich tegen ons huwelijk verzot, maar alleen
omstandigheden, van zijn wil onafhankelijk,
.onmogelijk maken.
4~-JjtIs zoo; ik moot erkennen, 'tis waar,
bornam Albort met bittere ironiomijnheer d'Em-
merich hoeft mij zelfs véél van «omstandig
heden" gesprokenmaar 't spijt mij dat woord
ook uit uw mond to hooren. Als gij er niet
tegen hebt, moesten wij liever duidelijk en onbe
wimpeld spreken. Beantwoord mij ronduit do vraag:
'Heeft uw vader u geraden uw woord te breken, uwe
beloften ontrouw te wordon 1
Neen neon, dat niet, waarlijk niet, noen
Ilij, noch iemand anders. Geheel ait eigen, vrije
beweging vraag ik u, de plannei, die wij voeger
vormdon, maai die niet verwsssnlijkt kunnen
worden, op te geven.
Zóó zoudt gij niet tegen mij gesproken
hebben, Margaroiha als uw liove moeder nog
leefde!
'tMoisjo sloeg de oogen ton hemel en schudde
't hoofd.
Ik ben zeker, zeide zij, dat moeder mijn
gedrag goedkeurt.
En ik twijfel or aan, antwoordde Iiij kortaf
In ieder geval meest gij mij in de gelegenheid
stellen do kwestio te beoordeelon. Waarom is,
hetgeen mogelijk, voegzaam en gewenscht was,
nu zes jaar geleden, het thans niet meer? Zog
liet mij, lievo' Margaretha, wees nu eindelijk
eens openhartig 1
Neen, hernam zij op vasten toon, ik zal
'tu niet zoggen. Ik zou u onnoodïg verdriet
doen en mogelijk een onherstelbaar kwaad be
rokkenen.
Hij kon zijn misnoegen niet onderdrukken en
verried het door eon wrevelig gebaar.
Gij spreekt in raadsels, zei hij diep gekrenkt;
slechts een zaak is in dit alles duidelijk
Ik heb mijn beloften vervuld, aan de voorwaarde
voldaan, jinij woord eerlijk gehouden, maar gij
breokt hot uwe, ajs deze beslissing onherroepe
lijk is.
Dat is zij, neef! antwoordde Margaretha,
zacht, maar op vasten toon.
Albert stond eensklaps op.
Dan blijft mij niets over dan mij aan uwen
wil to onderwerpen, hernam liij met kwalijk ver
borgen gramschap.
Mijnbeer d'Emmerich liad zijn dochter, niet
uit liet oog verloren. Toen hij bemerkte dat de
moed haar zou begeven, haastte hij zich tusscben
beide te komen.
Hoe is 't, zeide hij, is het tot een verklaring
gekomen? Is Albert nu overtuigd, dat ik geen
barbanrschc vader bon, die de liefsto wenschen
van zijn dochter vvederstreeft? Mogen wij liepen
dat hij het verledeno zal vergeten en toch onze
vriend blijven 1
Ik zal niets vergeten, mijnhaor, en ik voor,
mij zal mij eerst ontslagen rekenen van mijn
woord op den dag dat Margaretha met een
ander trouwt, antwoordde Albert. Ik dankuin-
tusschen opnieuw, dat gij mij wol onder uwe
.vrienden wilt rangschikken.
Mijnheer d'Emmerich stak hem de hand. toe
Vaarwel dan vriond. beste jongen! zei,hij
met levendige aandoening.
