Binnenlandsche Berichten.
(s. mi.)
Ta "r i**1 j /v
V?/. D-* V» f
■^jï fe, - -pW r i-
.vo' '^>r**. BE LUIE.
'Metde gebouwen voor de Antwerpsche
tentoonstelling Tan 1885, die onder leiding
van den architect Bordiau gemaakt worden,
vordert men goed. Ook de tuinen, naar teeke-
ningea van den heer Fuchs, zyn reeds zoo
ver, dat men vóór den winter met het plantsoen
zal kunnen beginnen.
ITALIË.
Dinsdag zgn in Italië aan de cholera over
leden 141 personen, waarvan 17 io de pro
vincie Cuneo, 13 io Spezzia, 69 in Napels.
De opening van den Arlberg-spoorweg is
nu vastgesteld op 20 September a. s.
ZWITSEKLAMD.
Prof, Joh. Scherr, de bekende geschied
schrijver, heeft zyn hoogleraarsambt aan de
polytechnische school te Zurich moeten neder-
leggen, omdat hü volslagen doof geworden is,
ZWEDEN.
Op een ny verheids-congres dezer dagen te
Stockholm gehouden, is besloten der Begeering
aan te beveleu een Ministerie aan te stellen
voor Handel, Landbouw en Nijverheid.
R tJ S L A 3»
Blijkens een telegram uit Waischau, wordt
de Czaar daar Donderdag of Vrijdag verwacht.
fr'
"i:
ri,
SCHIEDAM, 4 September 1884.
In de JV. 12. Oi. van heden lezen wij het
"volgend ingezonden stuk van den heer 0. T.
Stork te Hengeloo.
Vergun mij een beroep te doen op uwe welwil
lendheid in het belang dor Nederlandscho industrie.
Ik acht rog verplicht openlijk de aandacht te ves
tigen op de ergerlijke wijze waarop dezer dagen
weder de belangen der vaderlandsche nijverheid,
zonder noodzaak, zijn achtergesteld bij die der
baitenlandschc, en dat nog wel in cene gemeente
War veel industrie bestaat.
Op 28 Augustus jl. werd door het gemeentebe
stuur van Schiedam eene partij brandkrntien voor de
nieuwe waterleiding aanbesteed.
Bestek en voorwaarden waren opgemaakt door
den Rottordamschen ingenieur II. P. N. Hai.uertsma,
onder wiens toezicht ook de levering moet ge
schieden.
Ingeschreven werd ais volgt: door Boni» Reu-
ther, Mannheim, voor f 17,490; door A. L. G,
Dehne, Helle a/d Saaie, voor f 14,701; door Van
DEN ilONKRï Punt, Amsterdam, voor de Cit.
Oinérale de conduiies dtÈou, Luik, voor f 12,112,50;
door G. Dikkers Co,, Hengeloo, voor f 11,523;
laagste inschrijver was dus de firma G. Dikkers
Co. alhier, die zich, sinds jaren, uitsluitend
"bezighoudt met de vervaardiging van kranen, afslui
ters en dergelijke artikelen voor stoom- en water
leiding en voor 4 jaar eene nieuwe fabnek heeR
gebouwd, voorzien tan do nieuwste werktuigenlmar
werk wordt terecht door deskundigen gunstig be
oordeeld, en verleden jaar verwierf hare uitstalling
op de wereldtentoonstelling te Amsterdam de aan-
dacht en goedkeuring van alle deskundigen (gezwe
gen nog van de gouden medaille waarmede zij be-
kroond werd). Men zou dus meenen dat het gemeente
bestuur win Schiedam aan den Ncderlnndschen
fabrikant, de eenige specialiteit hier te lande in dit
vak,ilie f G00 lager inschreef dan de op hem vol
gende BelgiseSio concurrent, de levering zou opdragen.
Maar neen, reeds 2 dagen na do aanbesteding
heeft men in de couranten kunnen lezen dat het
werk gegund is aan de hoeven Van den Uonert
Punt als vertegenwoordigers *an de Cie. Oénf.rale
dt coiiduiies d'Saa te Luik, die f GOO honger dan
G. Dikkers Co. hadden ingeschreven.
Is het niet in de hoogste mate eigeilijk dat zulke
handelingen kunnen plaats tinden, zender eenig
deugdelijk motief?
Zonder eenig deugdelijk motief, zog ik uit
drukkelijk, want dat er motieven zijn spreekt van
zelf. Weike andere beweegredenen er voor een Neder-
lendsch ingenieur kunnen bestaan om onze' vader-
'.landsche nijverheid tegen te werken weet ik niet;
óóne is er echter waarmede men zich tegen de
buitenweield zal trachten te dekken; in de voor-
1 waarden namelijk komt een artikel voor van den
^volgenden inhoud
«Onverminderd het bepaalde bij 43G der alge-
roeene voorwaarden, wordt hier nog uitdrukkelijk
bepaald dat alleen zulke aanbiedingen in aanmerking
zullen komenwaarbij deugdelijke bewijsstukken
zjjn gevoegd dat de inschrijvers en fabrikanten reeds
vroeger gelijke leveringen met goed gevolg hebben
Uitgevoerd."
Dit artikel wordt, zoo ik verneem, liior van toe
passing veiklaard, op grond hiervan, dat G. Dikkers
Co. nooit brandkranen hebben vervaardigd. Voor
oningewijden schijnt het besluit, om hun de levering
niet te gunnen, dus volkomen gemotiveeid.Zalmen
zulk eene belangrijke bestelling van pl. in. f 12,000
opdragen aan eene firma, die nooit brandkranen heeft
gemaakt? vraagt een Jeek allicht.
Weet men echter wat brandkranen zijn, en de
.tephnische raadsman van C. \V. weet ifit natuui-
èjijk, dan moest men oveituigd zijn dat tegenover
A>'
"de firma G. Dikkers Co. dit artikel niet van
toepassing is.
Brandkranen zyn niet anders dan waterafsluiters
die onder den grond komen, van cenigszms andere
constructie en ruwere afwerking dan gewone stoom-
afsluitors. 'tZou onzinnig zijn, indien men liet boven
aangehaalde artikel met het oog 'op dergelijke speci
aliteiten als do lirma G. Dikkers Co. in het
bestek had opgenomen.
Men kan misschien bewaren dat de fabriek van
genoemde firma te goed is voor dergelijk werk,
maar in geen geval kan lmar, met het oog op het
meermalen aangehaalde artikel, de capaciteit ontzegd
worden om do bedoelde brandkranen te vervaardigen.
Om een paar voorbeelden te noemenStel dat
iemand waterreservoirs noodig heeft; ljij wil deze
niet van den eersten den besten smid hebben, en
maakt daarom de conditie dat slechts diegenen
kunnen mededingen, welke vroeger gelijk werk ge
maakt hebben: zou men dan een soliden stoomketel-
fabrikant uitsluiten 1 Of eene boterfabriek die bater
vaatjes nouGSg heeft, zou die uitsluiten een kuiper
die gewoonlijk vaten voor olie, bier enz. maakt?
Daarenboven, bij het bestek zijn allerlei bepalingen
gemaakt die de deugdelijkheid van het werk waar
borgen, wanneer men althans met een soliden fabri
kant te doen heeft.
Waartoe dit geschrijf, dat deze zaak toch niet
meer ongedaan kan maken?
Gij, mijnheer de redacteurstrijdt in ruimer
kring, evenals jk het steeds gedaan heb en hoop te
blijven doen in beperkten kring, voor vrijheid van
handel, "Wij meenen dat protectie de welvaart van
een land niet verhoogen kan. Ik heb niettemin een
warm hart voor vaderlandsche industrie, die er naar
streeft om met de buitenlandsche te concurreoren
(dat zij kan in de meeste takken, waar zij met de
vereischte kennis en ijver wordt gedreven); en als
men dan ziet dat er dikwijls stelselmatige tegen-
wei king bestaat, dat er Nederlandeis zijn die meenen
dat Nederlanders niets kunnen, mag men dan niet,
waar de feiten zoo duidelijk spreken, aan het ver
ontwaardigd gemoed lucht geven on gemeentebe
sturen waarschuwen voor dergelijke bestekken en
daaruit voortvloeiende handelingen?
De Staatscourant van heden bevat ia
bijvoegsels het verslag betreffende den dienst
der Ryks postspaarbank over 1883. Io dit
verslag kemt het kantoor te Schiedam voor
met een bedrag van injagen van f3,058.60
en aan terugbetalingen vaD f 1,668.83, zoodat
het saldo f 1,389.77 bedraagt. In dat jaar
waren 27 spaarbankboekjes uitgegeven, 19
afbetaald en op het einde des jaars nog in
omloop 108,
De tegenwoordige vergadering van de
Staten-Generaal zal Zaterdag den 13 dezer
des namiddags te 3 uur, in naam des Konings,
door den Minister van Binnenlandsche Zyken
worden gesloten.
By Min. beschikking zyn benoemd in de
commissiën, welke in het najaar van
1884 belast zullen zyn met het afnemen van
de examens ter verkrijging van de akte, be
doeld in art, 56 o der wet op het L. O.
(school- en huisonderw'y's)
In Zuid-Holland: tot lid en voorzitterde
schoolopziener in het district's Gravenhage
tot leden: de schoolopzieners in de arton-
dissernenten Rotterdam, Leiden, Woerden en
Goriochemtot leden-plaatsvervangers, de
schoolopzieners in het district Rotterdam, en
'iu de arrondissementen Schiedam, Gouda,
's Gravenhage, Delft eo Sommelsdyk,
By de te Delftshaven gehouden aanbeste
ding voor het uitbreiden der school voor
gewoon lager onderwijs in de Piet Hem sliaut,
is het minst ingeschreven door de heeren
J. H. -Stelwagen en H. De Keyzer te Rotter
dam voor f 10.850.
Naar men verneemt zal de Minister van
Financiën niet, gelijk men beweerde, een
effectenbelastiug, maar eenige indirecte be
lastingen van minder beteekenis vooist'ellen.
Ook zou er wederom sprake zyu van een
tabaksbelasting.
Sprekende over het voorstel-Van Houten,
zegt het HandelsbladHet Tad. beschouwt
geheel ten onrechte dat voorstel als de for
muleering van hetgeen diegenen verlasgen,
die thans enkel in partieels grondwetsher
ziening heil zien."
Het is mogelijk, dat het II. goed is inge
licht, zegt IIet Vad. maar als wy niet beter
weten, dan is het de schuld van de partiëeie
herzieniugsheeren, die nooit met een voorstel
zijn aangekomen. Daarentegen weten wij, dat
- -v f r,Ta -
vde -partiëeie 1 herziening geen warmer voor
stander heeft dan Vau Houten, en dat Van
Houten altijd wees op Kappeyne en Tak als
de mannen, die ons de eenig mogelyke
alleenzaligmakende partiëeie herzieuing zouden
brengen. Moet dan niet ieder, die gelooft, dat
er nog een greintje consequentie in den heer
Van Houten steekt, aannemen, dat zyn voor
slei vde partiëeie herziening" is?
Naar wij van goed ingelichte zijde vernemen,
zal nog dit jaar te 's Gravenhage eene inter
nationale conferentie worden gehouden tot
het nemen van maatregelen tegen den verkoop
van sterken drank op de Noord Zee.
By den Rotterdamschen gemeenteraad
is ingekomen de begrooting van inkomsten
en uitgaven voor 1885, ten bedrage vaa
f6,771,005.93.
Het personeel van de Hoogduitsche Opera
te Rotterdam is voor het seizoen 1884/85
samengesteld als volgt:
Constantie Zschoppe, eerste kapelmeester
G. Starke, tweede kapelmeester eu koor-direc
teur; L. Zielimann, regisseur; J. Koert
concertmeester.
Dames-solisten: Mej.LinaFlor, eerste
dramatische partijenMevr. Louise Yaide,
mezzosopraan en eerste alt-partijenMevr.
Charles Hirschcoloratuur-partyenMej,
Leontine van Dötscher, jeugd, dramatisqhe-
en coloratuur-pariyen; Mej. KatharineBettaque
jeugd, dramatische- en soubretten-partijen
Mevr. Martha vaa Ophemert—Scbwencke,
mezzosopraan- en alt-partijen Mevr, F. PJlii-
ging-Radetzky, kleine sopraan-partijen.
H eer en-solisten Leonard Labat,
heldentenor-partijen Friederich Erl, lyrische
tenor-partyenEduard Bolló, speel-tenor en
buffo-pnrljjenW. Baseh en Otto Rathjecs,
eerste bariton-partijenConrad Behrens
eerste serieuse bas-partyenLudwig Ziehmann,
bas buffo-partyenJ. Shukowsky, tweede
bas partijen; C. Tijlmann, tweede'bariton-
partyen; L. Gorso, kleiue tenor-partyen.
Zooveel mogelijk stelt de Directie zich voor,
een gewenschte afwisseling in het repertoire
te breDgenwaarschijnlijk zullen opnieuw
worden iugestudeerd de volgende opera's:
Cósi fan tuttivan Motart; Her Wider-
spanttigen Zahmung, van Goetz; oTempler
tind Jüdin", van Marschner; t Aenttchen van
IP/iarau", van Hofmann, en de noviteiten
tGötterdammerung'"van Richard Wagner;
Jmilda, opera in 4 akteu, tekst van W. Smalt
muziek van Th. Verheyde muziek is opge
dragen aan H. M. de Koningin der Neder
landen.
De Haagscbe kroniekschrijver der W. G. O.
schrijft: Men zegt, dat het nog Wel.eenige
maanden kan duren vóórdat de Grondwets-
herzieniDRSvoorstellen aau de orde zuilen
komen. De aanstaande „openingsrede", geen
troonrede, zal aan de Staten-Generaal alleen de
wijziging van art. 198 aankondigenaisdadeljjk
aanstaande en voor het overige het uitzicht
hp meerdere wijzigingen der Grondwet als
in een niet ver verwijderde verschiet voor
stellen. Nog in September zullen ,de wijzi
ging van art. 198 en de Voogdywet bij de
Kamers inkomen en verder eenige financieele
wetten, waaronder naar ik boor een tabaks
belasting, bijna gelijkluidend aan de vroeger
ontwoi'pene.
Met deze werkzaamheden en met hetgeen
nog voor de invoering van het strafwetboek
noodig is, zal de Kamer wel tot na Nieuwjaar
bezig blijven. Eerst dan zou de grondswetslier-
zieniug aan de orde komen,indien niet inmiddels
een partieele ministerieele crisis de Regeeiiug
noodzaakt zich met andeie meer spoedeischen-
de zaken bezig te houden, of wanneer niet
door gebleken onwil om tot financieele her
vormingen mede te werken, de Tweede Kamer
vóór Januari wordt ontboden.
- Watt ik u, hier schryf, zijn de woorden,'(lip
een der Ministers dezer dagen bezigde, 'toeriT%
hem naar den vermoedeüjken loop van znken'ig
en de aanstaande campagne werd gevraagd^
Vóór de algemeane Grondwetsherziening moet
de financieele quaestie worden opgelost Dat
is 't programma voor 188485.
Bij de dezer dagen te's Hertogenbosch ga-
houden vergadering der ïNederlandsebe Ver»
eenigiug vau Gemeente-Ambtenaren", onder
voorzitterschap van Mr. W, J. Van Weideren
baron Keogers, werd o. a, verslag uitgebracht
omtrent de afgenomen examens voor gemeente»
secretarissen en ambtenaren ter secretarie.
Hieruit bleek, dat geëxamineerd waren 56
aspirauten, waarvan 31 slaagden.
Uit de rekening en vei antwoording over
het jaar 1883 bleek, dat er ontvangen was
f 1593.67, tegen eene uitgave van f611.91,
Door "de vergadering werd, met het oog op
de kosten voor bovengemelde examens, ver
meerdering van inkomsten noodzakelijk geacht,
Het bestuur werd dientengevolge gemachtigd
om pogingen in het werk te stellen ten einde
eene Rijks-subsidie van f 1000 te verkrygen,
Tot bestuursleden werden herkozen deheerea
Mr. W. J. Van Weideren baron Rengers,
R. A. Verploegh phassé en R. F. Stalenhoef.
De hoofdcommissie voor de Internationale
Tentoonstelling te -Antwerpen heeft in een
rapport aan den Minister van Waterstaat,
Handel en Nijverheid hare bezwaren kenbaar
gemaakt tegen de door Z.Exc. gewenschte
samenwerking of vereeniging met het Neder»
laudsch-Handeismuseum te Amsterdam.
De ontwerp-begrooting voor de gemeente
's Gravenhage, iu ontvangst en uitgaaf ge»
raamd op ruim 3Va millioen, sluit, Daar wij
vernemen, ook voor 1885 wederom zonder
verhooging van percentage van de plaatselijke
belastingen.
Den 20n dezer maand zal men te Scheve»
ningen een begin maken met de verbouwing
van het badhuis; een der vleugels van het
bestaande gebouw zal dan reeds worden
gesloopt.
De eereprijs, aan de Rijkslandbouwschool
op de Amst. tentoonstelling toegekend voor
haar collectieve inzending, is een zilveren
beker met vergulde monture, kleine laud»
bouw-attributen, aan weerskanten het Nedor-
laudsche wapen, op het deksel een verguld
Ceresbeeldje. Op den voet van den beker staat
de inscriptie ^Internationale Laudbouwten-
toansielliug 1884". Het geheel rust op eea
voetstuk van blauw fluweel en is bewerkt iö
de fabriek van den heer A. D. Verschuur,
te Amsterdam.
Volgens aankondiging zal de verzameling
schilderyen, enz-, in het Trippenhuis te Am-»
sterdam na 8 dezer niet meer te bezichtigen
zijn.
Men zal dan een begin maken met het
overbrengen naar het nieuwe Ryksmuseura
aan de Stadhouderskade, en hiermede stelt
men zich voor in eene maand ongeveer gereed
te zyn. De 8ste October althans is de aan
gewezen dag voor de opening, wat de schil»
derijenverzameling voor een deel en het
prentenkabinet betreft. De getieele verzameling
zal dan onmogelijk verplaatst .kunnen zyn,
Da opening zal door den Minister van Binnen»
landsche Zaken geschieden, en Z. M. de Koning
is uitgenoodigd bij de plechtigheid tegen
woordig te zijn.
De afdeeliog Sneek van de Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen organiseert een
feestavond op 16 November e. k., tot her
denking van het Eeuwfeest van Nieuwen-
huyzen's stichting.
Eene cantate voor zangkoor en orkest,
expresselijk voor die gelegenheid gecomponeerd
door den heer Edzard Grefe, zal o. a. worden
uitgevoerd.
