tw
r<-
Rechtszaken.
Per Telegraaf.
Land- en Tuinbouw.
0 n d e p w ij s.
is
tak
e n.
*- - -
5X
r 5 i -va- t y 11
fk,Gelukkig heeft Gulpen thans een gemeenteraad,.
Wfff&iê beter de voorwaarden kont om de ingezetenen
fC'tot welvaart te brengen;
Intnssehen stoomen wij tot Wylré, een rit,
die circa 10 minuten duurt. Drukte hcerschtcr
menigmaal aan Wylré's klein station. Wylré is
een net dorp, dat gij, op uw weg naar Gulpen
in oogenschouw nemen kunt. De omgeving maakt
bier echter zoer weinig indruk. Langs oen smal
voetpad bereikt gij con der hoofdstraten, ecliter
niet voor een aardig breistertje u een cont heeft
gevraagd. Voor dien cent krijgt de nvrömdo"
vergunning van dit voetpad op particulier eigen
dom gebruik te maken en daardoor den weg te
bekoiten. Een wegwijzer, een staak mot eon paar
armen, wijst u den weg naar Gulpen. liet is
een breede, fraaie wog, nu en don terzijde be
grensd door steile en liooge bergon of wel om
lijst door groene beemden. Met voordeel kunt
gij dezen provincialen weg bewandelen, cin de
aantrekkelijkheid, aan liet Limburgsch landschap
eigen, en omdat het rijden wel wat duur is.
Voor dezen afstand van een half uur gaans be
taald gij f 1.30. Daar komt bij, dat wie haast
heeft, eigenlijk niet behoeft te rijden of
ivaren", zooals men hier als de Duitschers zegt.
Een Limbuigsch paard draaft bijna nooit. Nu
eens moet bet een berg op en is snel loopen
een besliste onmogelijkheid, dan weder gaat het
eens bergafwaarts en ziet de koetsier zich genood
zaakt bet paard in toom te houden. Op tlic
wijze kan men beter gaan dan rijden. Gij wilt
den omtrek geheel op uw gemak bezien, en bo-
sluit, zoo gij niet te veel bagage hebt, een half
urntje te wandelen, Even voor u gaat de post
bode van Gulpen zwaar belast. Och toe, spreek
hem eens aan en vraag hoeveel gewicht hij to
dragen heeft. iSomtijds 80, 90 en meer kilo,
mijnheer, driemaal per dag van Gulpen naar
Wijlré en omgekeerd." Iïij zegt het niet, de
ijverige postbode, maar in zijn binnenste zal hij
menigmaal een verwcnsching van den pakketpost
voelen opkomen. Komt gij in Gulpon, dan ziet
gij dienzelfden man do pakketten, brieven en
couranten bij al do ingezetenon bezorgen. Vraag
niet naar zijn salarishij durft het nauw noe
men omdat het zoo miniem is.
Wanneer zal men de plattelandsch'e postboden
gaan ontlasten en hun diensten, die alloon bij
gebreken in den dienst gewaardeerd worden, op
den rechton prijs stellen?
De gedachte aan zulk een slecht beloonden
arbeid is een wanklank in uwe ziel. Juist liet
gij den blik weiden over gindscho lieuvclenrceks
aan uw rechterkant. O, liet is schoon, overwel
digend zelfs, hier, van uit de laagte in do on
middellijke nabijheid der kronkelende Geul, zulk
een heerlijk gezicht te genieten op den hoog
golvenden bodem in de verto en nabij. Ook
nabij, want het fraaie kasteel van den lieer
Koenen zijn wij juist rechts gepasseerd en nu
naderen de heuvelen meer den wog waarop gij
u bevindt. De glooiingen zijn hier met lang en
hoog houtgewas bedekt en met genoegen ademt
gij de frissche, gezonde, heerlijke lucht in. Tal
van café's komen wij voorbij. Zoo naderen wij do
bebouwde kom der gemeente.
Aan don grooten straatweg van Maastricht
naar Aken welke heirbaan wij nu nabij zijn
ligt het bekoorlijk Gulpen. Het welvarende
dorp, dat ciica 2G00 inwoners telt, bestaat uit
een i iog en een laag gedeelte. Het eerste ligt
op den Kipheuvel, dat is de holling van den
Dolsborg. Het andere, lage deel wordt door ge-
melden straatweg den Steenweg doorsne
den, terwijl de kristalheldere, het vlieten nimmer
moede Gulp zich kronkelt langs straten en huizen.
Ik geniet het voorrecht, dat mijne kamers op
'dit tweedo joaordigo rivierka" uitzicht hebben.
In de nabijheid der gemeente vcreenigt zich
de Gulp met de Evsbeek en de Geul, die een
drachtig haar weg naar de Maas vervolgen. Hoog
en laag Gulpen wordt o. a, door een breede
straat niet sterke helling verbonden. Bij het
gaan van deze straat, waarbij gij de fraaie R. IC.
kerk zijt voorbijgegaanin de richting der
Markt, geniet gij een onbeschrijfelijk schoon ge
zicht op den hoogen Gulperborg, aan welks voet
laag Gulpen zoo bekoorlijk ligt. Do vriendelijke
witte woningen doen u aan do Ilollandscho gast
vrijheid denkon. Wellicht is hot reeds Crij iaat
geworden en verlangt gij maar terstond uw hotel
op te zoeken.
Wolk hotel
Dat is een vraag, die niet slechts den vreem
deling doch ook den inwoner heel wat hoofdbre
kens kost, gekost heeft, en kosten zal. Onder
'de voornaamste hotels worden gerekend Hotel tl
la conrtmna on llólel au olievat, terwijl nog tal
van logementen u hun diensten aanbieden. De
kous is moeilijk want hotels zooals Valkenburg
die bezit en die in elk opzicht voor den vt oerade-
ling geriefelijk zijn, vindt men hier, helaas niet.
El1'gaan dan ook tal,van stemmon op om hier
een hotel van den lston rang op to richten.
h'J'j Daartoe zo.i een action maatschappij liet initiatief
hi. kunnen nemen. Er zijn ingezetenen, dio reeds in
■Vj*i J! - - - -
dien zin hun wensch aan mij formuleerden.
llobt gij do
genomen,
Ilollnndsche. voorzichtigheid in
dan hebt gij, voor uw afreis,
er langer of korter tijd to logeeren. In dat ge
val behoedt ge u voor teleurstellingen, die menig
maal voorkomen. Wcnsclit gij enkele weken hier
te blijven, dan zou, naar mijn meening, inwoning
bij particulieren zeer do voorkeur verdienen. Die
gelegenheden hier en munten uit in degelijkheid
en goede behandeling. Gaarne stel ik mij be
schikbaar eventueel van inlichtingen te dienen.
'sAvonds bijtijds begeeft gij u ter ruste. Nauwelijks
ligt ge te bed of gij wordt opgeschrikt door een
gebel, dat aan do teddingwagens in onzegroote
steden herinnert gij denkt dat er brand is. Maar
stel u gerust, het is het vreedzaam getjingel van
de schel, die de paarden aan den halster dragen.
Dat oentoning geklinkklank verbreekt ook do
stilte op de anders eenzame bergpaden.
Aan de Christusbeelden op den publieken weg
hebt gij roeds bemerkt, dat de grooto meerder
heid der bevolking Roomsch-Katholiek is. Later
zult gij op do bergen meer van die beelden ont
waren. Gulpen lieeft echter, wat het godsdienstig
.leven betreft, voel voor op de andere Limburg-
sche dorpen, behalve de R. IC. kerk vindt men
er een Ned, Herv. ICeik en een Synagoge. Elk
wat wils dus. De verdraagzaamheid der Gulpe-
naren is schier spreekwoordelijk in de gansche
omgeving. Een zaak in deze overigens zoo bij
uitstek gezonde streek wekt bij den vreemdeling
wol eenige verbazing. De groote begraafplaatsen
namelijk liggen in de gebouwde kom der gemeente,
ofschoon er waarlijkop aanzienlijken afstand,
geen gebrek, aan daarvoor geschikt terrein is.
Op do algomeene begraafplaats is nog geen enkel
lijk begraven, wijl elke gezindteeen eigen be
graafplaats beeft.
Betrekkelijk weinig partij wordt liier door de
nijverheid landbouw is hoofdzaak getrok-
kon van liet water der Geul en Gulp ais be
weegkracht. Een paar grooto leerlooierijen en een
molen uitgezonderd, gaat de kracht van dit water
zoo goed nis verloren. Toch is do industrie hier
niet onbeteekenend. In de eerste plaats zou ge
noemd kunnen worden de boekbinderij, drukkerij
enz. van don heer M. Alberts, die van Gulpen-
sclie 'boerenjongens zéér bekwamo vakmannen
maakte. Want alleszins fijn en elegant is'het
werk, dat door den heer Alberts naar schier
allo werelddoelen wordt afgeleverd. Veel gaat naar
Holland, maar zeer veel ook naar Rome. Mee-
rendecls worden hier Duitsche, Hollandsche en
Latijnsche werken gedrukt. De grootsche, alge
meen bekende Ncitcrlandscha Pasicrisie door mr.
Eug. Van Oppen (te Maastricht vermoord) en
mr. I., Van Oppen (zijn broeder te Gulpen) werd
op deze werkplaats gediukt. Mon vindt hier ook
een der grootste, zoo niet de grootste brouwerij
en branderij in de provincie, van don lieer E,
Smeets. .IIet is een lust in deze grootsche in
richting eenige oogcnblikken in do reusachtige
ruimten door te brengen.
Do jongelingschap van Gulpen vindt veel ge
noegen in het vereenigingsleven, dat hier zeer
ontwikkeld is. Men vindt hier de zangvcrceniging
SI Gaeci/ia, die een 25 tal leden telt, welks
roem diagen op hun directeur, don heer J.
Ilupperots. Daarnevens bestaat do muziekvereni
ging Harmonie van 35 leden onder directie van
denheer J. Ddfesclie, welke verecnig'ing meer
malen elders, o. a. te Valkenburg, zich lioorcn
laat en éénmaal zooveel bedrevenheid in liet be
spelen der blaasinstrumenten aan dendaglegdo,
dat zij eervol uit een zwaren wedstrijd met een
prijs te voorschijn trad. Een tweede zangver- r
eenigiging het SI Grcgoriuskoor staat onder
directie van den heer S. Pennarts. Verder bostaan
hier nog een buksschutterij, een handboogschut
terij en een gymnastiek- of turnvereniging onder
praesidium van den heer A. Smeets. Van do
laatste club, die 20 leden tolt, behaalde een lid
eenmaal in Diuitschland een ien prijs. Voorts
bestaat er nog een rederijkerskamer Oefening
baart Kunstonder directie van den heer E. H.
Lebrot welke 15 leden telt.
Durft men cr niet nog éene voreeniging bij
voegen, die als doel voor oogen had wat Hel
Qculdal te Valkenburg te aanschouwen geeft?
]lel Geuldal werkt goed. Die vereeniging kan
hier best als voorbeeld gesteld wot den. Waarlijk,
hoe jammer het is, men moet wel de groote
trom slaan om de aandacht van de vreemde
lingen te wekken.
Uitgezonderd een hotel als Valkenburg er
bezit, kan men hier in Gulpen evengoed terecht
als in do groote steden van het Noorden. Win
kels zijn hier in overvloed en om het zeerst van
alles voorzien. Om slechts een zaak te noemen
aan het benedeneind van bovengenoemde Markt
vindt gij een oogenschijnlijk kleinen winkel in
ijzerwaren van moj. Emérence Scbaepkens. Ga
er binnen en gij zult dra bespeuren, dat gij
geen Rotteidamsch of'ander ijzermagazijn be
hoeft, om te koopen wat gij noodig bobt.
Besluit dr. Ackons zicli bier te vestigen dan
is aan geneeskundige hulp niet langer gebrék,
terwijl de apotheek van de wed. Smeets mot de
besto uit do grooto steden concurreeren kan.
Men ziet hetGulpen heeft zeer veel dat het
aanbeveelt,
G u 1 p o n. E Hobbel.
V-
Batavia, 25 Juli 1SS5.
Naar men aan het Bat. Hbld. schrijft, heeft
de regeering als beginsel aangenomen om
ambtenaren op wachtgeld niet meer met be
vordering, maar in dezelfde of mindere be
trekking te herplaatsen, waaraan een minder
vast traktement verbonden is. Bij weigering
de benoeming aan te neinen, ontslag uit de
betrekking of uit 's lands dienst, al naar
gelang van omstandigheden.
De resident van Pasoeroean deelt mede,
dat in den nacht van 8 op 9 dezer, ten 10
u. 30 m., te Malaog een gebrom uit de Smeroe
werd gehoord, en tegelijkertijd ook duidelyk
vuur in den krater bespeurd werd.
Te Soekaboemie worden in de nabylTeid
van Tji-Lodor dagelijks aardbevingen waarge
nomen.
Volgens de Sumatra 01. is de heer Mager,
geschorst president van de Wees- en Boedel
kamer te Padaog, door het hof in revisie
rechtsprekende, wegens verduistering van
gelden bij die Kamer berustende, veroordeeld
tot 8 jaren tuchthuisstraf, een geldboete groot
f2000 en io de kosten.
Aan liet verslag der voornaamste gebeurte
nissen in het gouvernement van Atjeh en
onderhoorighedeu, loopeade van 23 Juni tot
en met 7 dezer, worden de volgende berichten
ontleend.
Tengkoe di Tirou heelt zich weder in de
IV Moekims gevestigd; sedeit zjjne komst
aldaar heeft de bevolking der VI Moekims
zich opnieuw schuldig gemaakt aan vijandelijk
heden, waaronder het beschieten van Lamtih,
Lamdjamoe enz. Om haar hierover te straffen
opende Zr. Ms. stoomschip Bromo op G dezer
het vuur op de nabij het stiand gelegen
kampongs der Moekim Lampagar.
Onderhoorighedeu. De rust in hetEdische
is nog niet geheel hei steld. Ongeregeldheden
vonden op kleine schaal nog plaats in Edibesar
en Pedasva, tenvjjl de onruststokers eene
veilige wijkplaats vindeD op betgiondgebied
van Edi-Tjoet en Perlak.
Naar aanleiding van een van den civielen
en militairen bevelhebber in de Westeraf-
deeling van Borneo ontvangen bericht, dat
eenige Chioeesche opstandelingen van Mandor
zich op de Tambilau-eilanden zouden ophou
den, worden aldaar 7 verdachte personen
gearresteeid en naar Pontianak opgezonden.
In dit tijdvak werd een aanvang gemaakt
met den bouw der nieuwe verstel kingen te
Lampermej en Lambarop, waardoor de nood
zakelijkheid ontstond, om de bestaande kazer
nes te doen ontruimen, en tot de terugzending
van eenige troepen kon worden overgegaan.
De telefonische verbinding met de posten
werkt goed; tengevolge van hevige stormen
kwamen in dit tjjdvak enkele klemc bescha
digingen voor, die echter spoedig hersteld
werden, Moedwillige beschadiging door de
bevolking deed zich niet voor.
»Door hevige windvlagen werdeu vau enkele
nieuwe posten de ijzeren platen der dakbe
dekking voor een deel weggeslingerd.
Aan het Bat, Hbl. wordt uit Atjeh gemeld
- Op Zondag 5 Julg is alweder eeD patrouille
sterk ongeveer veertig man, tusschen Tjot-Goe
en Lampeneroek door vijandelijke Atjehers
beschoten en met den klewang aangevallen
daarbjj kregen onze troepen zes gewondeD,
waaronder twee zwaar, alle minderen, en
werden er vier Atjehers op de plaats doodge
schoten, Men moest, om voor eens en voor
altijd een afschrikwekkend vootbeeld te geven,
al die doode rekels de koppen afhakken.
Geloof vrij, dat dao de vijanden zich niet meer
zoo digt bjj de onzen zouden wagendan is
het uit met die aanvallen met den klewang.
Want, en dit is te over bekend, voor een
romp zonder hoofd heeft de muzelman vreese-
lijke angst. Om hangen en doodschieten geven
ze niets, maar dat 2d, M. koiter bij Mahomed
komen, daar hebben z'g een broertje aan
dood. Ilier en oveial.
Dagelijks hooren we weer schieten vooral
gaat dit eiken morgen zeer lustig toe in liet
westen van den kraton en wel van af Blaug
tot en met Lamtih en Oleh-leh.
Dagelijks wordt ook de trein beschoten.
Dat gebeuit gewoonlijk tusschen Blaüg en
Lamdjamoe.
Dat dit opdringen van den vijand niet
zonder invloed bleef op onze troepen bleek
daaruit, dat er, naar 't schijnt, een aauval
op groote schaal verwacht werd tegen Gedah
ot den Kraton, want èn op 3 èn op 4 Juli
werd des avonds om Kraton en voorwerken
tal van hinderlagen gelegd. Wie er evenwel
kwam, geen v'gand.
Het laatste groote^ nieuws, dat hief eerst
'als praatje de ronde deed, dóch" spoedig:als'
officieel waar zgn beslag kreeg, is, dat het,,
rechter tweede bataljon naar Java terugkeert
en wel in garnizoen voor Banjoe Biroe.
Van hier wordt aan het Ind. Vad. geschre
ven, dat in de hooge militaire kringen de
volgende combinatiën worden gemaakt.
De generaal-majoor A. Luymes gaat met
September naar Europa en wordt als chef
van de 2e afdeeling van het Dept. van oorlog
vervangen door den generaal-majoor W. L,
Kilian.
»De kolonels A. S. J. Van Kesteren en
"W. H. Van de Pol gaan met verlof naar
Europa; de kolouel J, II, Romswinckel ver
laat den dienst.
Kolonel A. Haga wordt na afloop van de
Borneo-expeditie benoemd tot lid in den raad
van Nederlandsch Indië en kolonel L. W. C.
Gerlach, thans op nonactiviteit, wordt binnen
kort in activiteit hersteld niet alleen, maar
heeft alle kans op een spoedige bevordering tot
generaal-majoor, als hoedanig hij comman
dant van de 2e afdeeling zou worden,"
De legerkommandant, generaal Pfeiffer,
vertrok heden per stoomer Tamlora van
Priok ter inspectiereis naar Atjeh en Padang.
Het Bat. Hbld, verwacht van deze -.reis
onaangename gevolgen voor kolonel Demmeni,
den militairen bevelhebber te Atjeh, die de
door genei aal Pfeiffer zoo zeer tegengewerkte
concentratie onzer bezittingen in Atjeh met
beleid ea energie tot stand bracht en vreest
dat gemakkelijk een stok zal gevonden worden
om den hond te slaan.
Op enkele akkers paardenbooncn na, is de
oogst in Maas en Waal binnen gebaald. Doop-
brengst der wintergranen was over het geheel
zeer bevredigend. Van bederf in aardappelen is
gelukkig niets te bespeuren. Do tabak is door
den laatst gevallen regen veel bijgekomen, maar
het gowas zal dat van 't vorige jaar wel niet ■-'*
ovenaren. Het zandgoed" is geplukt en met het
aardgoed" wordt een aanvang gemaakt.
Als een teeken van don droovigen toestand;*
waarin tegenwoordig do boerenstand in sommige
gedeelten van Friesland verkecit, meldt men
o.a. dat op de boerenplaats, behoorendc aan do
pastorie van Wijnalduin, en welko bekendstaat
als uit zeer vruchtbaar klciland bestaande, dezeri
dagen bij verhuring geen enkel bod gedaan isl
Ook uit andere provinciën komen van tijd tot
tijd dergelijke berichten. Bij eeno verhuring van
bouwland, toebehoorende aan de armen en de
Hervormde Kerk te Mijnshcerenland (Z.-H.), was
per bunder bet hoogste bod f55.50 voor land,
dat bij de vorige verhuring f120 opbracht.
Tc Slicdrecht zal eene school met deu bijbel
worden opgericht.
Het gerechtshof te 's-Hertogenboscli lieoft boden
uitspraak gedaan in de zaak van Johan Matthijs
Cesar Timmermans, beschuldigd van moord op
mr. Eug. Van Oppen, en van manslag op diens
zoon en dochter.
Het hof heeft Timmermans schuldig verklaard
dn aan moonl en 2" aan moedwilligen manslag
tweemaal gepleegd, on lieoft liem te dier zake
veroordeeld tot levenslange tuchthuisstraf. «•-
Do veioordeeldc zal zich van dit vonnis in
cassatie voorzien.
Do Rechtbank te Arnhem beeft J. B. 1
veld, handelsreiziger to Eist, wegens het ver
duisteren van gelden en bedriegclijko oplichting,
veroordeeld tot eene celstraf van twee jaren,
benevens tweo geldboeten.
r."
DOKfiVS, 27 Augus£us.wSr-r, .'Bij do
plaats gehad hebbende verkieziog^yan'een jid
van de Tweede Kamer der Stateg-Geueraal,
inplants van den heer E. J. Attema, die ontslag
genomen heeft, zijn uitgebiaciit 1924 geldige"'
stemmen. Gekozen werd de heer mr. IV. 3,j
Van WcUlcren baron RcngerSi(?»ö«ra«I) 1
met 1IG8 stemmen. De heer jhr. mr. M.'A.
De Savornia Lehman antirevolutionair
verkreeg 733 stemmen. -<
