'KerJijjjiïs.
0 n d e r w ij s.
Rechtszaken,
W
.m
vi
Land- en Tuinbouw.
V i s s c h e r ij.
■If
"Vtrf
M
0 OJ./7-V,
ri" fl?
m
;on een
Ostoio
m hare
en zij
luitscbo
ngsbor-
geschil
i deden
>nt, als
ct wor-
aar op
3tro(fen
undige,
intrad,
iel wijn
ien, die
ankrijk
genees-
den en
der hen
u. Ook
rs van
land
nieuvve
;edaan,
g «bc-
op do
de zee-
ïeid te
op 'de
oortge-
onzen
re, een
•bruike
ïSea
geluid-
dossale
rennen;
oo hier
rzocht,
tion of
uden.
WiKr'.,
Af-'Jn een mijner rorige brieven deèd opmerken,
v*'-*éer ontwikkeld is, houdt men zich ook bozig
dubbel
jn, die
ezoekt,
ts over
m.ber-
tiiiins
rs, ook
sschen'
jeit, of
i stok,
et wild
'Oedsri
is het
mburg
vor de
op dun
>n. On-
g niet.
3n enz.
reeën
tot dé
•d voor
aderde
nier en
l einde,
ti olTea
ndt in_
itegaul
uitoia
uw'ens
oo.ron,
miniit)
ugelijk
in, ai'
vereis,
5. Men
\\aa'r
Je vis-
ocli.i'
er niet,
d top'
sclmi»-5
oalsjk'
met da oud-Hollandsche spelen het vogelschieten
- "en het klooke kegelspel. Alleen in Gulpon zijn
niet minder dan 5 kegelbanen Als eigenaardig-
'beid verdient nog vermelding dat in deze streek
s, nok mieroneioren gezocht worden. Een man van
i - 'het vak te Gulpen heeft in den zomer tal van
weken dat hij '10 u 12 liters dier eieren verza
melt, dio hij naar Luik vervoert, waar zij on-
i geveer f 1 den liter opbrengen. Zooals men weet,
strekken dezo eieren nachtegalen en ander fijn
gevogelte tot voedsel. Als geduidsoefening ver
dient het zoeken dezer kleine eieren alle aanbe
veling 1
Den vreemdeling valt het op, dat de vlinders
.in deze streek met veel schooner en bevnlliger
kleuvon prijken dan in Holland en hier ook in
i grooter getale aanwezig zijn.
Maar hot wordt tijd dat wij het toegezegde
uitstapje naar Heerlen maken. Do wandeling
"daarheen biedt veol merkwaardigs. Het dorp
"Heerlen, mogelijk het fraaiste van geheel Limburg,
ligt ongeveer 2 uren van Gulpen. Het wordt
bereikt per rijtuig via Simpel veld, ofte voet over
en ter zijde van Ubachsberg, langs verschillende
wegen. Overal is liet terrain zeer heuvelachtig
.en heeft men de schoonste vergezichten. Neemt
men den weg over de Eyserhoidc, doVrouwen-
heide en Ubachsberg dan passeert men het hoogste
I punt van gansch Nederland, Dit punt ligt op
de Vrouwenlieide, waar een groot e steen zich
bevindt naast een vogelstang, op weinige passen
.afstand van een windmolen, Hoe hoog dit punt
ligt, weten wij niet juist, maar stellig bereikt
het eenige meters boven do 200. Nog ongeveer
45 meter boven dit «hoogste" punt kunt gij
1 gaan, zoo gij gemeldon windmolen opklimt, van-
waar gij een overheerlijk uitzicht hebt. Is het
weer helder, dan ziet men van hier 48 kerkto
rens van dorpen en buurtschappen. Een bijzonder
fraai vergezicht treft men voorts nan bij de Huls
(aan de zuidzijde). De Huls is oen onbeteekenend
'.gehucht, golegen op korten afstand \an Simpel-
vel d. Do afstand van Siropelveld naar Heeilen
js ongeveer 1% uur. De wandelaar verzuirae
vooral niet om achter Molsborg een blik te wer-
't -pon op de omgeving van bot nabijgelegen Aken.
De bekendo Lousberg, de sterk met houtgewas
.bcgrooido lieuvol, onmiddellijk bij Aken gelegen,
r.de verrukkelijke wandelplaats van die stad, treedt
1 dan op den voorgrond, nis hot ware omlijst door
,.de hoogero bergen, die zich verderop bevinden.
Heerlen, waar liet natuurschoon niet minder be-
B wondorenswnardig is dan te Valkenburg, Gulpon
tn - en Vaals, is eon nink dorp, waarvan de kom
ongeveer 2000 inwoners telt. Het is ofschoon
de sporen daarvan moeilijk zijn te zien ver-
t moedeliik hot oudsto dorp der geheole landstreek.
,'Gescliietlvorschers hebben aangetoond dat het
1 gebouwd is op de ruinen van het door do Ro
meinen gestichte Coriovallum, de rustplaats op
den heirweg der Romeinen, van Tongeren over
Guiik naar Keulen. De opgravingen van Romein-
sche ondheden, die herhaaldelijk te Heerlen plaats'
hebben, bevestigen do juistheid van gemeld be
weren.
Trouwens de Romeinen hebtion langs de gan-
schc Geulstreek nogal huisgeliouden. Dit bewijzen
onder andere oolc do opgravingen, die te Iioens-
broek, op de zoogonaamdo Schuureik, onder
leiding van den algemeen bckendon rijksarchi-
vnvis in Limburg, pastoor ilabets, plaatshebben.
- Op do Schünreilc heeft men do overblijfselen van
een groote Romeinsche villa gevonden, die, vol-
i gens den heer Ilabets, uit do jaren 200 a 270
n. C. dagteekont, en omstreeks dien tijd ook
door de Germanen moet verwoest zijn.
Het dorp Heerlen is ruim gebouwd en telt
vele knappe woningen, een sierlijk raadhuis,
enz. Vier clmusscedn voeren in vier richtingen,
daarheenten zuiden van Aken (3 uren), ten
Westen van Valkenburg (2 uren); ten Noordon
f van Sittard (3 uren) en ten Oosten van Gelen-
1 kerken (Pruisen '3 uren). Nnnr Aken rijdt van
die plaats 3 maal 's weeks een diligence heen en
'\f.1 w?ef inaar Valkenburg, in correspondentie met de
i,vertrekkendo en aankomende treinen naar en van
jv, Maastricht en Aken, 2 maat daags een diligence,
j'(i Nedoi landers, dio Heerlen tot verblijfplaats
kiezen, doen het best, zoo zij den weg via Venlo
.nemen, te Sittard uitstappen en zich doen
fh a^a'ün niet een rijtuig van KnopsCremersof
-^JSchils, stalhouders te Heerlen. Vreemdelingen
'flemen, zoo zij zich niet te voren,van kamers
fir hebben voorzien, waarvoor te Heerlen overvloedig
gelegenheid bestaat, voorloopig hun intickindu
-hotels »Au Roi des Beiges," «Heiligers" of «Roijen"
iWordt hot bezoek aan Heerlen door personen of
4^5 ^am'"esi die een poos wcnschen uit te rusten
!ü'4'vnn do vermoeienissen van het leven, of behoefte
aan een gezondo, frisseho borglucht,
f;.
W gevoelen
menigvuldig, dan zullen lleerlen's ingezetenen er
W-'t
U? w
spoedig slag \an krijgen hunnen gasten het or-
blijf zoo aangenaam mogelijk te inaken. Al de
üSj^factoren zij» aanwezig om die plaats tot een
genoeglijke verblijfplaats voor vreenide'ingeu to
^tdben worden.
bevolking gnat door voor slim, zolfs sluw
vgeraflineerd." De jongelui uit dezo buurt doen
in 'den vreemde bijna altoos opgang, zoo b. v.;
worden de Halles America to Brussel, Amster-t
dam, Parijs, London, Berlijn, Weenen enz. uit-*'
sluitend door inwoners van Heerlen en de omstre
ken geëxploiteerd. De nationale gezindheid is te
Heerlen ver te zoeken. Cosrnopoliet is bijna ieder.
Een hoofdtrek mag worden aangestiptdo groote
verdraagzaamheid onderling. Katholiek, Jood of
Protestant worden evenveel geëerd en geacht, en
nooit heerscht op dit punt de geringste twist.
Reeds 'vroeger hadden wij gelegenheid op de groote
verdraagzaamheid der Zuid-Limburgers te wijzen,
een deugd, die in het Nooiden lang niet zoo
ontwikkeld is.
De nijverheid is hier wij belangrijk. Belang
wekkend is de geschiedenis der drukkerij van
dan heer Karei Woyerhoi'st. Oprichter was vóór
vele jaren jonkheer Bcrnhavd von Woyorhorst.
Indien deze drukkerij al niet de voornaamsto is
van geheel Limburg, dan behoort zij toch tot de
eerste inrichtingen van dien aard in deze pro
vincie. Het houten persje tnoest weldra hot veld
ruimen voor de toen reeds verbeterde ijzeren
bandpors, dio op haar beurt weer door de gewone
snelpers werd verdrongen en thans troont orde
jongste uitvinding op het gebied der boekdruk
kunst de dubbele reactie-pers. Deze doet 8000
wentelingen per uur en is afkomstig uit de
fabriek van Marinuni to Parijs. Dit is het eenige
exemplaar dier machines in Lirnbuig en Noord-
Brabant- Op dezo drukkerij wordt de «Limburger
Courier" gedrukt, het meest gelezen provinciaal
blad. Behalve gewono persen, snij- en naaima
chines, pietpersen en andere hulpwerktuigen is er
ook een stereotypie aan verbonden vliet personeel
bestnat uit 45 personen, lleeilen prijkt in het
provinciaal verslag met 43 fabrieken, waaronder
bedoolde drukkerij, die nochtans meer verbruikt
dan al do 12 overige fabrieken.
De omgeving van Heerlen, overal even fraai,
telt tallooze goed onderhouden rijwegen en paden,
die naar bosschen, hoogten, doipjestn kasteelen
voeren. Een meer uitgestrekte wandeling brengt
den reiziger van daar naar Kcrkrade, het hoogst
golegen dorp van geheel ons rijk. Ook is die
plaats per rijtuig met een geringen omweg te
bereiken. In lVa uur wandelt men er tiouwens
lioen. Hier in Kerkrado bevinden zich 2 steen
kolenmijnen, terwijl op korten afstand van daar
op (Pruisisch grondgebied) meer dergelijke mijnen
zijn te zien. Verder is te Kerkrade bezienswaardig
hot R. K. klein Seminarie Kloostenrnde (ook wol
Rolduc genaamd), waarvan tevens een iloogore
Burgerschool is verbonden en onmiddellijk daarbij
het Duitsclio stadje Hertzogonrnde.
Dank zij de kloek volgehouden pogingen der
Ileerlensche Spoorwegcommissio zal eerlang een
stoomtram Sittard Heerlen Locht, mot
aansluiting aan de lijn Kerkrado Simpelvcld,
den bloei van Heerlen ongomeen doen toenemen.
Bijzondere vermelding verdient een pcnnevrucht
vnn den heer J. Jongeneel, sedert ettelijke jaren
predikant te Heerlen (geboren Rottordammer
eertijds zofessor. aan het Athenaeum te Deven
ter), namelijk«De Dorpsspraak van Heorlen,"
voor taalbeoefenaars een hegeerlijk boekske.
Don heer Jongeneel ons compliment voor zijn-
dcgelijken, zoo goed verrichten arbeid Het is
aan dit workjo, dat wij een fragment van de
Geschiedenis van den Verloren Zoon (Lukas XV
4532) in hot dialect, van Heerlen ontloenen.
Wijl deze geschiedenis mag verondersteld worden
aan ieder bekend te zijn, zal het den bewoner
van het Noorden zoker niet moeilijk vallen het
geheel tè lezen en te vatten. 1
BagcliekenisvanderVerloarcSounn.
slnno sikere miensch hau twich jonge en der
jóngsto van hön sag tago zie vaddur: Vadder,
gaef mich 't deel, wat miclt towkómpt. En ha
dildo hbn 't good. En innige daagh dernoa is
der jóngste jong votgorees non ee wiet afgehiego
lank en had doa aüesio vermöge derdurgobrach,
good derva luevende, En wie ha alles verluert
hau, koom inne grftéte hongeschnut in datselfde
lank en ha begos .mangel to lioje. En hit ging
vet on wool bcej inne börger ut dat lank komme,
en disze schikden höm noa sie volt üm de verkes
te bójjó. En lm wool sich der buk vólle mit der
draaf, da do verkes vrootc, rak niemes goof hom
dae. Ma wie e sich ins good bedach hau, siitliii;
Wie vóel knechs va mie vadder bont Uvorvioot
van bróut en ich vorgoa va honger. Ich sul op-
„schtoa 'en noa miq vodder goa en ich sal aan
höm sage: Vadder, ich ha gesöndigt tage der
hiemel en thgen óch. En icli bi' neet inieje weht
órro jong geheeschc te wehde. En ,hti schtong
op en gong noa sio vadder. En wie lui nog wiet
van höm woar, soog bóm sio vadder en Kreeg
vviehmot, en noa bóm towloopondo veel lilt höm
óm sieno boons en pUende bóm. En der jong sag
aan höm Vadder, ich ha geióndigt tage der hie
mel en tügen óch, en bi' noot mieje weht Orre
jon^- gohcesche te wehde. Mit tier vadder sag
tiigo sieng knechs: bringt vür liet bctste Icleot
en doot Tiet hom na cn giuit höm ii'tne rink a
siengg hank en schoon agen vötit. En bringt het
móskoaf on schlacht et, doaiórn dat disze miono
jong vvonr duet en hïi is weln* liiëventgewuëde,
en hii woar verloare en is govonge. JEn sio be-
goszte plescer te imiko."
Do volgende week brengen wij een kort bezoek
aan Simpclreld, bij welke gelegenheid wij een
breedvoerige beschrijving zullen geven van het
uit- on inwendige van hot klooster aldaar, zeker
hot grootsto, fraaigto, rijksto en sterkst bevolkto
kloostor van het gansche land. Reeds brachten
wij eon bezoek aan dit interessanto gesticht en
worden met de meeste bereidwilligheid door de
zuster rondgeleid.
Terwijl deze brieven worden gepubliceerd,
vernemen wij dat een zeer kundig on talentvol
schrijver, in deze streken woonachtig, hot voor
nemen heeft opgevat in eon onzer tijdschriften
het zuidelijk deel van Limburg te schotsen.
Bovendien heeft een onzer vrienden uit dezo
landstreek een plan ontworpen, dat hij mot
medeworking van anderen hoopt te verwezenlijken,
waardoor een belangrijke stap zal worden gedaan
om do kennis vnn dit deel van Limburg te
vormeerderen. Later zullen wij de aandacht der
lozers vnn dit blad op die stukkon vestigen.
Gulpen. J. Uodbei,.
Uit de Tielerwaard schrijft men ons dat de
ziekte in do aardappelen in do laatste dagen zeer
toenam. De knol der zoogenaamde blauwkos lijdt
het meest. Vandaar weinig handel. De schippers
zijn bevreesd cone lading in te nemen. Voordo
fabrieken wordt nu afgelevcid tegen f0.95 per
HL. Bcrgsche gelen gelden voor de winterpro
visie f2.40.
Men schrijft aan de L. C.Hel wcilnnd had
geon gras en op hoog gclogon stukken was bet
zelfs tot den wortel verdord. Er zou derlmlvo voel
regon noodig zijn om dat te herstellen. Mnar Juli
wasdroog en Augustus evenzeer, met eene menigte
koude dagon de onweersbuien, dio kwamen op
zetten, dreven naar zee. Eindelijk kwam or regen,
nu genoog, voor laag gelegen weiland zolfs over-
vloodig, ton gevolge waarvan do stoomgemalen
werken en poldermolens malendoch do tijd van
groeizaamheid begint te verstrijken. De weilanden
zijn derhalve wol opgegroend, maar gras is er
niet voel aangekomen. Wordt echter do horlst
niet ongunstig door te vee) nattigheid, zoodat
vooreerst nog niet aan den stal behoeft gedacht
te worden, dan is daarmede veel gewonnen
want hoeWel deliooiboinv voorspoedig was, 'zagen
op velo plaatsen de landlieden 2ich gedrongen
hun vee, bij gebrek aan gras, in het weiland
van, hooi te voorzien, tengevolge waarvan dan
ook nergens nahooi gevvonnon is.
Voor, de uitgepote koolsoorten, do andijvie en
peen was de droogte zeer nadeelig. Dit veldge
was begint zich nu te herstellen. Snijboonen, kom
kommers en augurken, die met droog, zonnig weer
vooruitkomen, brachten ruim op. Aardappelen
zijn ,er tevens best gerooid, en do late beloven
ook een vrij goed beschot. Aan voldoenden voor
raad zal het dezen winter niet ontbreken, en de
Saksische aardappel zal ontbeerd kunnen worden.
Fruit was er in overvloed. Aalbessen, pruimen,
peren en appolen, werden met schuiten vol aange
voerd. TJit do broeibakkon werden geurige meloe
nen gesneden. Er zijn nu mooie perziken en heor-
lijke druiven. 01' de wijnstok van den kouden
grond rijpe trossen zal voortbrengen, is nog niet
geheel zeker, want Augustus heeft hot dit jaar
slecht gemaakt, en daardoor is do vrucht ton
achteren.
De alom verkwikkelijke regen deed ook de
bloem herleven, en de kwijnende rozen begonnen
opnieuw te ontluiken. Toch is do horfst begon
nen, want do zwaluw nam afscheid en de moes
fluit in bc£ bout." Doch ook dit jaargetijde hoeft
zijne aantrekkelijkheid. Het veelkleurig gebla
derte voor dio liet natuurschoon beminnen, en!
>de vinken,' die met'-zwermen op de baan vallen
en verschalkt worden, voor de lekkerbekken. In
liet bosch beginnen do kraaien weer te huis
vesten, en als liot winter wordt, bezoeken zij
dorp en stad, omdat er buiten geen aas meer
te balen is. De temperatuur wordt koeler, waartoe
ook de zware regenbuien, die, volgens deland-
lieden de zeo eerst had .ingeslokt en thans weor
opgeeft veel bijbrengen.
Omtrent het examen, dat de sVoreen. voor
Chr, Nat, Onderwijs" voorschrijft om al3 hoofd
eener scbóol-mot-den-bijbel to kunnen fungeeren,'
vernemen wij, dat op het jongste examen, het
welk te Utrecht word gehouden, geëxamineerd
werd door de predikanten A. Brummelkamp, Ten
Karmson van dor Beek en Dr. Vos Jr., in do
Bijbelsche Geschiedenis, door den heer A. Meijer,
hoor.' ecnor school to Rotterdam, in de Gewijde 1
Aardrijkskunde, door prof. De Geer van Jutfaas
in de Vnderlandsche Geschiedenis, en door den
heer R. Iluson, hoofd eener school te Utrecht,
in de Christelijke Opvoedkunde. Tevens moest
ieder candidaat een opstel leveren over een der
drie volgende onderwerpen;
a. Geschiedkundig overzicht van het ontstaan
en de overheerscliing dor tegenwoordige gods
dienstloze overhoidsschool in Nederland;
b. Een les in do Bijbelsche Geschiedenis voor
do hoogste klasse eener lagere school, naar aan
leiding van Exodus 44 of van Lucas 48; 1
c. Do wedergeboorte uit God en de inwerking
van don opvoorder op den wil des kwcekelings
in betrokking tot en in onderscheiding van elkan
der.
Het Hof te Amsterdam deed gisteren uitspraak
in een strafzaak, waarvan reeds vroeger in de
bladen is melding gemaakt. liet gold E.W., van
beroep agent van politio (thans geschorst), vroe-
ger conducteur bij do Ned. Rijn-Spoorweg-Mnat-
schappij. 'tWas in dio betrekking, dat liij op
diefstal uit den bagagewagen betrapt werd. Hij
werd toen door do maatschappij ontslagen, en
de justitie trok zich do zaak aan. Zij slaagde er
echter aanvankelijk niet in, den schuldige op te
sporen, cn geon wonder: 'twas hom gelukt
zich in het korps der Amsterdamschc agenten
van politic te doen opnemen, waar men hem
natuurlijk niet in de eerste plaats zocht. Maar
eindelijk werd hij dan toch door do gerechtigheid
achterhaald en gisteren door het hof veroordeeld
tot 4 maanden celstraf. De vordediging werd
gevoerd door den advocaat mr. Egge.rs.
MAASSLUIS. Van do 3e haringreis zijn
gisteren 5 schepen aangokomon, gezamenlijk aan- f
brengende 4582 ton pekelharing en 35000 stuks
steurharing.
PERNIS. Gisteren kwam binnen 4 sloep
met 90 ton zoutevisch.
KRALINGSCUE VEER. Gisterochtend wer
den aan de markt alhier aangovoerd 57 zalmen,
waaronder éen winterzalmdo prijs liep van
fl.GO totf2 per Va hilo.
Nod. Hcrv. Kerk.
Beroepen: te Kamperoiland de heer W.
Hoekzonro, .and. te Groniningon. a
Bedankt: voor hot beroep naar Heeze door
den heer Z. J. Reijors, cand. te Ilekcndorp
naar Horsten doords. K. A. Nijenliuis VVzn,, pred.
te Aschnaar Bath c. a. door den lieer J,
W. Gunning Jr., cand. te Amsterdamnaar
Norg door ds. II. Th. du Saar, te Noordwolde.
Chr. Ger. Kerk.
Bedankt: voor hot beroep naar Lopik door
den beer G. Bos, te Rozenburg.
Aangenomen: het beroep naar Ezinge
door den heer L. S, Jongsma, cand. te Arum.
KooinscIi-KathoHcke Kerk.
De R. K. aartsbisschop te Utrecht heeft be
noemd tot kapelaanstc Groningen den heer
J. F. W. Koenonte Arnhem (parochie van
donfl. Martinus) don heer B. ,B- Abolingte
Deventer den heer H, J. Rosendaalte Bunnik
den heer J. Van der Linden; te'Almelo den
heer i.- N.-VVn der Nap en te Eibergen den
heer G. II. Willomscn.^
a line
Naar üa Tijd,meldt, is do,heer Antonio Ba-
u i m f it
roncinï, secretaris der apostolische internuntiatuur
te 's-IIagè, door den paus benoemd tot buiten
gewoon geheim kameihcer.
r Vf'j*
i-i(i
r\ jtt-f»
■S
yteï'Jf'-
«v 11 k r*V
B
tsnAAfifi
