ii
•r
Gemengde Berichten.
HAAGSCHE SCHETSEN.
'O
•--fkj ..J- j'o
u
:v,
>JsT
rtfc Gi
sfe?
gford
'tc.fr
mMi
j}
-J^V
v
j'
Vs
koning gewand met verzoek om er b on vaa
te verlossen.
De sRotterdamsch Diergaarde" ïaj den 23
dezer een buitengewone 'algemeene leden
vergadering houden. Het onderwerp, dat zal
behandeld worden, ig het voortbestaan der
vereeniging. Of daaraan dan twijfel bestaat?
.Volstrekt niet, De vereeniging werd echter
voor 29 jaren en 8 maanden opgericht en
dat tjjdvak zal met 31 Dec. a. s. geëindigd
Zijn. De vergadering is nu belegd om goed
keuring op het voortbestaan der vereeniging
aau te vragen.
Het blijspel ïRecht voor Allen" zal niet
rneer in het locaal der vereeniging te Ara-
sterdam opgevoerd worden. De oorzaak is,
dat door eeoigo bezoekers er op aangedrongen
werd, dat men de melodie van het »Wien
Nearlaodsch bloed" om ergernis te ver
mijden jl.' Dinsdagavond weggetaten weder
zou spelen, terwijl anderen zich daartegen
verzetten. Ongeregeldheden hadden echter
'niet plaats.
Een reiziger, die Donderdagavond van
Amsterdam met de Holt. spoor naar 's-Graven-
hage vertrok, verloor op het perron een pakket
met gouden munten van groote waarde, Bjj
2gne aankomst te 's-Gravenhage ontdekte de
eigenaar het verlies, Hjj keerde onmiddellijk
naar Amsterdam terug. By zijne aankomst
mocht hij het genoegeo smaken, dat het
pakket reeds door den beambte der Holl.
spoorwegmaatschappij Sigtermao was ge
vonden, die het aan den stationschef hadter
band gesteld, De beloofde premis van honderd
gulden is aan den vinder uitbetaald.
Delftshaven. Donderdagavond werd alhier
gehouden de jaarvergadering van de vereeni
ging «Hulp aan behoeftige zieken". Het hoofd
doel dezer vereeniging is het verschaffen van
geneesmiddelen en versterkende middelen m
tjjden van. epidemiëo. Heerschen deze niet,
,dao worden, voor zoover de fondsen dittoe-
lateo, arme zieken ondersteund.
Tegenwoordig waren 43 leden. Aan contri
butie en vrijwillige bijdragen werden in het
afgeloopen jaar geïnd f 149uitgegeven werd
aan drukwerk enz. f35; aao bedeeling van
58 personen f 130.85; terwijl een bedrag van
87 gulden uit de spaarbank werd genomen
ter voldoening aan ingekomen, verzoeken tot
Ondersteuning,
Amsterdam. Drie bekende sociaal-demo
craten gaven gisteren dan burgemeester
inlichtingen over den arbeidersnood en vroe
gen raad, waarop de burgemeester ant
woordde, zijn invloed te zullen aanwenden,
om, nog meer dan reeds geschiedde, werk te
verschaffen en den nood te lenigen.
HUmegen, Donderdagavond is in de
Bloemeistraat alhier een in aanbouw zjjnd
huis van drie verdiepingen en 18 meter hoogte,
uithoofde van den zwakken bouw in elkauder
gestort, waardoor het daarnaast gelegen per
ceel, dat voor een zestal maandeu nieuw weid
opgetrokken, mede gedeeltelijk is ingevallen.
Persoonlijke ongelukken vielen daaibij niet
voor.
Sedert eenige dagen zijn te Weonen vijf schil
derijen van den Russischen schilder Weresclmgin
tentoongesteld, tafereelen uit het leven van Jezus
voorstellende. Deze tentoonstelling heeft aan do
Roomsch-katholieke geestelijkheidaanstoot ge
geven, omdat sommige voorstellingen in strijd
'zijn met de leer der katholieke kerk. Voorname
lijk betreft dit eene schilderij, waarop «de Hei
lige Familie" is afgebeeld. Daarop ziet men Jezus,
lezende in een hof; Maria zit met een kind op
den schoot, Jozef werkt aan een schaafbank en
eenige jongens en meisjes, die in den catalogus
.worden aangeduid als Jezus' broeders en zusters,
-
tÜwzI v. i i
de onderstelling, dat de Heilige Maagd nog an
dere kinderen dan Jezus kan gehad hebben, ver
werpt, heeft kardinaal Ganglbauer bij den aarts
hertog Karei bodewijk, den beschermheer der
kunst-instelling, op de verwijdering van die schil
derijen aangedrongen. De aartshertog moet, naar
gemold wordt, den schilder daartoe hebben uit-
genoodigd, maar deze weigerde aan het verzoek
te voldoen en verklaarde, niet andera dan^voor
geweld te zullen wijken. Intusschen heeft het pro
test van den kardinaal te Weenen sensatio go-
maakt en natuurlijk stroomen de toeschouwers
naar de tentoonstelling.
Eenige dagen geleden werd door de leden der
Anthropologisehe vereeniging te Berlijn eene
buitengewone vergadering gehouden. Bij die ge
legenheid werd door den voorzitter, professor
Virchow, ter tafel gebracht een stuk ruw ge
steente, dat in buitengewone mate de aandacht
der aanwezigen trok. 'tWas een stuk nephrit.
Op zich zelf genomen kwam het aan de leden
niet zoo vreemd voor, maar wel door de bij
voeging, «dat het in Europa was gevonden, in
een woud van serpentijnsteen op den Zobten".
Deze'weinige woorden werkten als een toover-
spreuk op do aanwezigen, want daarmede werd
een reeks algemeen aangenomen onderstellingen
ten aanzien van vóórhistorische volksverhuizingen
in het niet verbannen.
Met een paar woorden kan de zaak worden
opgehelderd. Voorwerpen, vervaardigd van nephrit,
zooais bijlen, messen, pijlspitsen enz., werden
door de praehistorischo bewoners van Europa
gebezigd in den tijd hunner eerste ontwikkeling.
In bijna alle werelddeelon heeft men dergelijke
voorwerpen gevonden, maar alleen in Azië is
nephrit in ruwen staat aangetroffen. Op grond
hiervan had men bij het opdelven van bewerkt
nephrit steeds immigratie uit Azie daarmede in
verband gebracht. Het bewijs dat dit gesteente
ook in Europa voorkomt en wie weet waar
het later nog gevonden wordt heeft eensklaps
aan eene reeks praehistorische volksverhuizingen
allen grond ontnomen.
Dezer dagen werd in een vergadering van
methodisten-predikeis (meest klourlingen) te
Washington (Ver. St.) een zending, prof. Solader,
voorgesteld, die algemeen belangstelling wekte
in zijn hoedanigheid van gewezen menschcneter.
Ilij verhaalde de vergadering dat hij, als inboor
ling der Fidsji-eilanden, van zijn vroegste jeugd
af dikwijls «gebraden zendeling met rijst" had
gegeten, maar dat hij, sedert de 35 jaren, welke
hij zelf als zendeling werkzaam is, zich natuur
lijk van het vleesch zijns gelijken onthouden heeft.
Op de belangstellende vraag van een bisschop
hoe het smaakte 1 antwoordde hij, dat het vleesch
van een zendeling moeilijk van dat van een boa
constrictor te onderscheiden is.
Daarna vervolgden de geestelijke heeren hunne
werkzaamheden.
Te Brussel, waar thans ook het sublimaat als
ontsmettingsmiddel wordt aangewend, heeft men,
om gevaar van vergiftiging te vooikomen, eene
mothodo van verklikking van dit vergif in toepas
sing gebracht, die zeer de aandacht verdient. Bet
sublimaat wordt daar namelijk aangewend in
eene oplossing van 1 op 2500 deelen water, ter
wijl aan elke flesch wordt toegevoegd een eier-
lepol petroleum en enkele droppels van eene op
lossing van aniiine-rood, zoodat het zich bij de
behandeling zoowel door de kleur als door den
reuk verraadt.
Een tooneelarbeid van Justus Van Maurik zal
te allen tijde aanspraak hebben op meer dan
gewone opmerkzaamheiden daarom een
nauwgezette critiek niet ontloopon. Kr zal altijd
genoeg in gevonden worden, wat stof tot loven
oplevert, al zal dat ook soms in de enkele too-
ncolen vooikomen, niet bepaald in den bouw
en de verwikkeling van zijnen arbeid als geheel.
ïSIon zegt."'komt de waarheid hiervan be
vestigen.
Ik betwijfel''zeer, of dit stuk den titel van
ken tusschen meid èn knecht in de gewone tnaï
dezer heinas onmisbare «gedienstigen" stempelen
een stuk niot tot een blijspel. Daarentegen
maakt de, mijns inziens, hoogst ernstige ver
deeldheid tusschen man-en vrouw, die door de
vole »men zegt's" in 't leven geroepen en onder
houden wordt, den titel van tooneelspel nood
zakelijk,
Ongetwijfeld heeft de auteur lachend de waar
heid willen zeggen; en hot is hem verwonderlijk
goed gelukt. In Van Speuren, den grappigon
babbelaar, grappig namelijk voor het publiek,
maar onverdraaglijk voor de personen, met wie
hij in aanraking komt in Van Speuren, den
grappigen babbelaar, maar den juist door zijn
zoogenaamde grappigheid gevaarlijkon nieuwtjes-
venter, is een geheelc klasse van monsclien ge-
tcekend, wier glad en vriendelijk gezicht u niet
zou doen vermoeden, welko gevaat lijko wezens
zij i zijn, en dat wol niet bepaald met op/et,
niet om twist en tweedracht to zaaien, maar
louter uit eene babbelzucht, die zich keer op keer
verbabbelt en nieuwtjes uit den duim zuigt, als
do nieuwtjes gaan ontbreken. Nauwe familie dus
van het «men zegt."
Het stuk begint met een komische samen
spraak tusschen Kees en Naatje, den oppasser
en de meid van moneer en mevr. Van Doorn.
Ik kan mij niet voorstellen, dat er om deze en
dergelijke samenspraken, waarin meneer en mevr.
er niet al te best alkomen, van liarte door een
beschaafd publiek zal gelachen worden. De weten
schap, dat gij tehuis dergelijke dienstboden
hebt achtorgelaten, die' waarschijnlijk op dezelfde
nobele wijze over u en uwe vrouw spreken, terwijl
gij naar hunne verpersoonlijking ziet en luistert,
kan u niet vroolijk stemmen, en de toejuichingen
uit den engelenbak zullen u niet pleizienger
maken. Dat zal de wijze, waarop de beide ge
dienstigen later hunne meesteres niet veel minder
dan voor den gek houden, evenmin doenen,
als gij bij u zelve zegt, tint geen mevrouw zich
zoo voor den gek zou laten houden, dan zal de
gedachte, dat het u in het werkelijke leven wel
oveneens is gegaan, u misschien het kleine res
tante goeden luim nog ontnemen.
Met dat al zijn deze tooneeltjes op zich zelf
der werkelijkheid afgezien. Minder natuurlijk is,
dat mevr. Van Doorn bij meid en knecht achter
de hand informeert naar dingen, waarvan zij
haren echtgenoot is begonnen te veidenken. Ner
gens in het stuk is aanleiding om tc gelooven,
dat mevr. Van Doom zich de waardigheid van
haren stand niet bewust zou zijn, en daarom
is deze hare'handeling hoogstens aannemelijk
als gevolg eencr jalouzie, maar dan van jalouzie
in den hoogsten graad, en daarvan is thans nog
geen sprake.
Een hoogst onaangenamen indruk laat het
tooneel achter, te meer omdat daarna dadelijk
het scherm valt, waar mevr. Van Doorn on
verzoenlijk tegenover haren man staat en hem
zelfs boleedigt. De waardige houding van den
man maakt de rol van mevr. Van Doorn niet
sijmpathiek. Slechts als rnen zich ter rechter tijd
herinnert, dat hier het afschuwelijke «men zegt"
voor 't eerst aan 't woelen is en in liet hart der
jonge vrouw een vruchtbaar zaadje neergelegd
heeft, kan men met den twist eonigen vrede hebben
en do vrouw beklagenmaar zelfs dan nog zal
men de bedenking nietkunnenteiughouden.dat
een weinig meer openhaitigheid van hare zijde al
de onaangenaamheden, die later gebeuren zouden,
vooikomen en hot stuk vei der onmogelijk
gemaakt zouden liebbeh. Blaar hierop mug ik
niet te veel nadruk leggen. Het gaat immers
in 't leven niet anders, en wij willen immers op
het tooneel de woikelijkheid zien?
Hadde slechts do dentist ar. Meijer in minder
ovei drachtelijken stijl zijn briefkaart gestold
Of wel, hadde hij, wat cenigszins tc verwachten
was, een brief geschreven Blencer Van Doorn
moet zich een valschen tand laten inzotten, en
Iiij wacht wat lang met van zich te laten
hooren, nadat do tand besteld is. Dr. Bloijer
zendt hem nu oen brioffa'flrf, met verzoek te
willen melden, wanneer het «nieuwe meublement
voor zijne (Van Doom's) eetsalon kan geleverd
worden." Die briefkaart raakt in handen van
«men zegt" van mevr. Guithof (ook eene,'
echte kwaadspreekster) opgowarmd, komt daar
door dadelijk een goed eind op don weg des
wantroutvens. «Een nieuw meublement voor
een eotsalongeen twijfel aan, haar man hoeft
eene maitresso, en die is niemand anders dan
juf. Muller!"
Mij dunkt, men schrijft geene brief/marlen,
die in ieders handen kunnen komenover
onderwerpen, welke de geadresseerde niet gaarne
bekend ziet, gelijk Van Doorn aangaande zijn
valschen tand. De opzet van liet stuk «Men
zegtkrijgt door dezen briefkaart eene
groote mate va* gezochtheiddie door de
ietwat matte ontknooping niet wordt "goed
gemaakt.
Goed geteekend zijn de lieve Auguste Raimond
en Paul Stoim. Roerend is hot tooneel, waar
voogd Guithof aan Auguste bekent een deeUan
haar geld gebruikt te hebben, en zij hem om
den hals valt, en geene verwijten laat hooren,
en hem haar goeden neef noemt. Geestig is het
gevecht met woorden in den tuin, (3e bedrijf),
waar de pedante dr. Biiius slag op slog door Kern
torechtgezet wordt, Het gohoelo 3e bedrijf is
uitstekend in elkaar gezet en vergt van de
acteurs cn actrices zeer veel. Dat het herhaal
delijk voorkomt, dat tweo personen nie. zien
en niet hooren, wat in hunne onmiddellijke
nabijheid gebeurt of gespioken wordt, is nu.'
eenmaal een der onvei «lijdelijke bezwaren van
het tooneel, waaraan in dit stuk echter wef
wat te vee! geofferd wordt. De aardigheden tus
schen Kees cn Botje, die taartjes eten en wijn
drinken uit de glazen, die zoo straks don gasteir
aangeboden zullen worden, (wat niet weot, dat
niet deeit, zegt Kees), die aardigheden zijn weder
voornamelijk voor do hoogste rangen, maar
kunnen, beter dan die van het eeisto bedrijf,
ook wel door het beschaafde publiek verorberd
worden.
De ontknooping, zeide ik, is mat. Dat ntemt-
nict wog, dat het laatste bedrijf door zijn begin in
druk maakt. Zoodra hot schei m opgaat, zegt Van
Doorn tol zijno vrouw«Iloe lang moet deze
onaangename verhouding tusschen ons nog duren,
Anna Ernstig en waardig, zich geen schuld
bewust, staat Van Doorn tegenover haar, en
steekt do houding zijner vrouw, die beurtelings
onvorscliillig, heftig, toornig, spottend en opgo-
wonden is, ongunstig daarbij af, ik kan mede
lijden gevoelen met het jonge vrouwtje, dat door
de vervloekte is «men zegtV'in een toestand
van zenuwachtigon argwaan is gebracht, waar
door zij zelfs onvatbaar blijft voor de rustige,
waardige taal on den kalmen ernstigen oogopslag
van haren echtgenoot. Zoover inderdaad kan
helsche achterklap eene jonge vrouw brengen,
dat zij, gelijk hier, als een waanzinnige haren
man toeroept: «Weg, weg, raak mij niet aan I"
als hij zijno hand op haren schouder wil
loggen en eene uitlegging van het misverstand
geven. Dat alles kan en is tragisch in de hoogste
mato, tragisch, omdat hot waar is. Hier echter
rijst de vraag of do toestand van half waan
zinnigen argwaan in en afkeer van den echtge
noot voldoende is voorbereid Het sluipgif van
het «men zegt" z.iet men niet tred voor tred,
langzaam maar zeker wei ken. Tusschen bet
eerste «men zegt" en de ontknooping liggen
slechts zes dagen eene eeuwigheid wellicht voor
de door wantrouwen geplaagde vrouw, maar een
te korte tijd om do werking van het gif zulk eene 1
verschrikkelijke to doen zijn.
Hoe jammer, dat het laatste bedrijf niet
eindigt, zooals hot begon, even waardig, even
ernstig. Wel wekt mevr. Ynn Doorn onze deernis
op, als zij, overtuigd, haren echtgenoot vergiffenis i>-
afbidt; maar hoe gaarne zouden wij van liaar
scheiden met algehoelo sympathie. Ik kan dat
niet. Ik kan het geheele stuk door maar niet de
gedachte van mij afschuddenVromv, waarom
toch niet dadelijk (in hotlsto bedrijf), uwen man\
uwe vermoedens meegedeeld en hom desnoods
a faire genomenhoeveel leed ware u bespaardI—
En hoe gaarne had ik gezien, dat nog oen
tooneel wart, gevolgd, waarin man en vroutf
zonder andere getuigen zich met elkander hadden -
vcizocnd! t
1 1 At
4^
fvb
41* J
4 t ■*- z. 1 Js V N k. V
gest
Van
,~zood
V/M.
"„tittir
','Verii
ndam,
■iV*- r
^,'v»
iv S
