Maandag 27 Juni.
'.C.
am.'.
Eersle Blad.
A". 1887.
IBB.
0? Zij, die zich met 1 Juli
1887 op dit blad abonneeren, ont-
I vangen de tot dien datum nog te
verschijnen nummers GRA IS.
Een-en-v©ert g-ste Jaargang.
Versch nt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
EHnnenlandsche Berichte.
ODÉ.
UITGEVER: J.
m to
fflbrU
jndJQe
Kola-
at 36,
SAM.
ABONNEMfcMSi'RUS, per kwartaal
franco per post, door het geheele Bjjk
Afztmdeilijko nommors
ScuiEDA-M, 25 Juni 1887.
't Is houderd jaar geleden; men schroef 20
Juni of daaromtrent, toen i» het stadhouder
lijk kwartier te 's-Giavenhage 'sedert half
September 1785 onbewoondeen ougowono
drukte heer'chte; vnbekken werden gelucht,
meubelen van stof ontdaau, 't was ot men da
b»vvooers elk oogenblik tetug verwachtte, Eu
dat was o»k 200.
Den 15n September 1785 had Willem V
Den Haag verlaten, waar hem door de patriot-
'gemaakt, -Hoe weioig eeibied de patriotisch
gezinde Staten den stadhouder bewezen, blijkt
uit hun antwoord, hem op gjjn vei zoek ge-
gever, oni een e«coi te van gai des-du-corps en
gnrdes-di agonders op zjjne reis tot gelelde te
mogen hebben. Hjj mocht er over beschikken,
antwoorddeo de overmoedige -Staten tmilS
medenemende ook de rccruten en zieleen der
gevraagde eskadtom,
kien stelle 2ich een Mamits, Willem II of
k
Willem UI voor. zuil eetj autwooid ontvan-
■'I gende! Willam V echter ging zonder protest-,
eerst naar Bèt Sou, later naai Nijmegen. Hij
zond een Memorie van consideratie aan de
Staten van Ilollapd en de stemhebbende ste-'"
den ieder aftondeilijk, waarop niet veel ach
werd geslagen, en hoe lang bij te Nijmegen
wel zou gebleven zijn, is moeilijk te bepalen
eene daad echter zijner scbraudeie gemalin,
prinses Wilhelmina vanPmisen, gaf aan den
stand der zaken een geheel ander vooi komen
deze daad bi acht de Pruisen in het land, maar
ook den stadhouder weder op zjjo zetel te
's-Giavenhage; deze daad had de verwijdering
der meest invloedrijke patriotten uit liet land
ten gevolge, en deed de hoop der Oianje-
geziodeo op den terugkeer van den goeden,
ouden tijd ten top stjjgeu. Deze daad was de
reis der prinses van Nijmegen naar Den Haag,
tnet liet doel een verzoening tusschen de
Staten van Holland en haar gemaal, den prins
vau Oranje, tot stand te brengen. Deze reis
en de aanhouding der prinses aan de Goejau-
verwejlensluis zjjn ovei bekend, en hebben den
27 Juut 1787 tot een belangrijk tjjdstip in
onze histOf ?e gestempeld, wel waurdig om tegen
honderdsten vet jaardag daarvan nog eens
heiinnetme te woiden gebracht.-
1787. fl'yd van gisting, van woeling, van
tige problemen, wier oplossing in de
toekomst volgen moestAan het hoofd
natiën wureu toen inauueu als een Willem
1.85.
- 2,50.
I
MAK KT, B, ISA.
BüBKAIl!
Advertentieprijs: van 110 goswne regels met
inbegrip van ceaa Courantƒ1,10»
Iedere gowono regel weer0.10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend.
van Oiaoje, een Hendrik do Vierde, een Peter
de Gruote hoog noodig geweest, maar, zonder
linge spelmgvan hot lot!,>Veiwondei!'yk",
zegt Buski>n Buel in een zjjner causeriën,
«verwonderlijk is het, dat de toeu in Europa
heerschende vorsten altegader stumpeits
waren, en onze stadhouder Willem V, met
zijne besluiteloosheid en zijne middelmatigheid,
geenszins alleen stond. In Engelnud regeerde
een dier George's (de 3e iu de r'y) wier onbe
duidendheid, algemeen bekend, sedeit tot een
spreekwoord is geworden, Oostenrijks keizer,
Jozef II, in het begin zijaer loopbaan een
hei vormer met goede bedoelingen, had vóór
zün tjjd zich zelf oveileefd. Zijn zwager,
Lodewijk XVI vau Frankrijk, kon tegen de
naderende omwenteling, welke zelfs een Titan
moeite zou hebben gehad to bezweren en
onder te houden, mets andeis overstellen
dan 2jjne burgerlijke braafheid. liet scheen
wel of Fiederik de Groote, overleden in 17S6,
met zich in Ket graf genomen had".
Wanneer we van diens opvolger op den
troon van Druisen mededeelen dat hij van
zijn eerste gemalin scheidde, im-tzyn tweede
slecht leefde, tegelyk zich verbond met een
dochter van een toonkunstenaar van den
tweeden rung; tijdens deze betteltking voort
duurde, een huwelijk met de linkerhand aan
ging met een Ireule Von Voss, tot welk
huwelijk zyn wettige gemalin haar toestem
ming gaf; dut dit huwel'yk JeerJcolijk werd
ingezegend dat deze dame spoedig overleed,
en nog geen due jaar later een nieuw huwelijk
met de hukeihand tusschen ,den kouing en
een juffrouw Dónhoff alweer door een hof
prediker werd voltiokkeu; wanneer we dit
alles overzien, dan, ja, dan blijft de mogelijk
heid over, dat deze vorst als zoodanig nog
van beteekeois kon geweest zyn, maar ztja
daden geven geen aanleiding zulks te gelooveu.
Deze gros louidaud (-j-), zooais keizerin
Catharina H van Rusland hem noemde, zou,
mei kt Uuet oudeugond aan, indieu by een
kind des volks geweest waie, in dien 001 log-
zuchtigeu tyd ongetwijfeld in aan mei king zijn
gekomen vooi tamboei-majuui
Wie was nu eigenlijk Willem V, of liever hoe
was hij Een tiran, een Neio, zooals de Keezen
hem bchulden? Eeuvoudig dwaasheidE-n
geschiedgcliryvei, .we noemeu zyn naam
met opzet heden nietzegt van hem: sEr
was niets van een dwingeland in Willem V,
maar eveomio kwam hem de eeietitel toe
van landsbestuurder;'In den' grond van: zijn
hart een velmeanend man, met veelzijdige
kennis eu een stalen geheugen begaafd, was
Willem V 'echter een besluiteloos vntst, ten
volle de zwakheid van zjjn staatsrechter lijken
toestand gevoelende. Hij had het vaderland
lief en begeeide ten volle hel geluk der natie;
doch zyn karakter kenmerkte zich dooi onbe-
(fi lompet d.
red'eheèVdö 'goedhartigheid en toegeeilgkheid.
nis gevolg waarvan hij geen onderscheid wist
te maften tusschen zyne verklaarde i'yanden
en zyn1 beste viieuden, zoodat de eersten hem
bespotten en de anderen ontstemd werden.''
En verder: tHem ontbrak zelfvertrouwen,
daarmede 'ook elk initiatief: een onmisbaar
vereischte voor den voist aan het hoofd van
den staat. Soms gevoelde hij die zwakheid
en zocht dan zekere verlegenheid door oploo-
pendhoM jegens zijne vrienden en omgeving
te vefteigen» Man van veel woorden, maar
niet van daden, viiendelijk jegens minderen,
goedhartig en mild voor de armen, in eigen
kling ihoogst welwillend, op welwillendheid
gesteld en strevende naar populariteit, ver
zuimde de prins menigwerf gewichtige aau-
gelegeühedeD om zich met minder beteekenende
zaken lezig te houden, en vergenoegde hy zich,
wanjjeï hy, eigen inzichten mistrouwende,
rondo ip zich enkel verdeeldheid ontmoette,
met Jfalve,..roijotrt;gBlen,, „fapejpjie „allen tfe...
bevredigen of gevoelens te vereemgen, waar-
tusscheo men moet kiezen doch niet mag
dobbeien.
Een geheel andere figuur vertoonde ons de
ochtgenoote des stadhouders, Fredenka Sophia
Wilhelmina, dochter van prins August Wilhelm
van Pruisen,bropder vau Fredenk den Groote.Ze
was, zegt dezelfde geschiedschi ijver, in Neder
land hartelyk eu met groot welgevallen begroet
om haar acht andeten geest, indrukwekkende
gestalte eu jeugdige lieftalligheid, ai zag men
spoedig in, dat de pimses haar gpmaal verra
OYertiof 10 geestkiacht en vastberadenheid
van karakter. Haar echt vorstelyk uiterlijk,
hare donkere, levendige oogen ouder zwaar
geteekeude wenkbrauwen, fijne trekken en
scherp saamgetiokken lippen vormden eene
stei k sprekende tegenstelling met het weinig
iDdiukwekkend, schier burgerlijk uiterlyk vao
den prios.
In strenge monarchale beginselen opgevoed
en vreemd aan de kennis van eene oligarchische
staatsregeling, aanschouwde de Pruisische
koningsdochter weldra met groote teleuistel
ling de vei houding van den stadhouder, schijn
baar met alle teekeneu vau het koningschap be
kleed, tegenover de regenten, de souvereinen
ui ilen-siaat. Bovendien stichtte veel kwaad de
batoues Vou üauckelmann, oud-gouvernante
der pimses, die haar naar Holland was ge
volgd Zij ontwikkelde langiameihaud de slui
merende kiemen van eor- eu heerschzucht in
het hait der jeugdige vorstin. De prinses was
vohtiekl i iet afaeeng van doortastende maat
regelen. Gaarne bad rij het gezag van den erf
stadhouder honger zien opvoeren: alsof liet
haar c-ohtgenoot. om souveiein te zijn, alleen
aan den naam ontbiak. Desnoods tekendezy
op Piumische hulp tot beteugeling van de
Staten en de patriotische pa 1 tij, die juist, tot
handhaving van 's lands vijjlieden, de macht
en den invloed van den stadhouder binten
de vóór 1747 vastgestelde grondwettige grenzen
wenschte te beperken.
Bij toenemend overwicht op baar echtgenoot,
ging de eensgezindheid ten hove veelal ver
loren en matigde de prinses zich een invloed
aan, waardoorhet gezag van haar gemaal
meer en moer in de schaduw werd gesteM.
(Slot in het volgend nummer,)
OfQcIeclo Slododeclingeu.
De gewone audiëntie van den minister vau
justitie zal op Dinsdag, 28 Juni aanstaande,
met plaats hebben.
SCHIEDAM, 25 Juni 1887.
Z. M. do koning heeft gratie verleend aan
P. H. en II. J. K., te Breda, oud 16 en 17
jaar, die door de rechtbank aldaar tot twee
jaai gevangenisstraf waieu veroordeeld, wegens
het ontvreemden vau siguren, wiokelwmen,
"iTeêsehOn: flranlc^eazï;~tk!r hadecle - van eonigo1
wmkejiers aldaar.
Uit Baarn wordt aan de N. li. Ct. gemeld
De jongste berichten van Z. M, den koning
luiden zeer gunstig. De komst van de konink
lijke familie blijft bepaald op 1 Juli, waarom
dan ook alles tegen dien tijd in gereedheid
wordt gebracht. Andere betichten, dienaan
gaande in omloop, schijnen dus oujuist.
Tot de leden vau de Tweede Kamer, die
het voornemen hebbeu zich by de eerstvol
gende aftieding met meer vei kiesbaar te stel
len, behoort, naar men verneemt, ook de heer
Oorver Hooft, de !aat«tovergebleveua van de
oude conservatieve paitjj.
Statistiek van den uitvoer van suiker van
het eiland Java
Gedurende April jl. 108,030 picols»
Van i Juli 1886 tot 31 Maart 1887 3,949,708
Van l Juli 1880 tot 30 April L8S7 to
vamen 4,117,708
Tegen van 1 Juli 1885 tot 30 A pril 1880 5,524;822 e
Minder 111 do iantsta tien maanden 1,407,024
of 86,531 tons.
Met 1 Juli zal de heer J. II. Kruyt zyna
betiekking van directeur-uitgever van de Stan
daard neeileggen en vervangen wordendoor
den heer J, A. Wormser.
De Standaard, daai van keDnisgevende, deelt
uitvoerig de geschiedenis van het blad mede,
maar verzwygt waarom, de heer Kruyt zich
terugti ekt.
Te Arnhem is de 36ste aigem. verg. van dö
sNederlandsehe maatschappij ter bevordering
der Pharmacie" gehouden, onder voorzitter
schap van prof. Stoeder, van Amsterdam, ter-
wjjl het seci elariaat door den heer Jacobus
Polak, mede van Amsterdam, werd waarge
nomen, Vjjltieu depai tementen waren verte
genwoordigd, 47 stemmen uitbrengende.
