Maandag 27 Augustus.
N". 7060.
A0. 1888.
'«m
Eerste Blad.
l KENNISGEVING.
Twee-en-veertigste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
Binnenlandsche Berichten,E,
IS
'i;.
AbonhehentspruSj per kwartaal
Jfranco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke nommers
i.85
- 2.50.
- 0.10,
UITGEVER: vfT"ODÉ.
BCBEAVi HASHT, Bf
Advertentieprijs: van 1—10. gewone regels met
inbegrip van eene Courant f i fflj
Iedere gewone regel meer. o.io.
Dkibimu, geplaatst wordt tegen tweeuau. berekend.
Inrlgtlngen, welke gevaar, schade of
hinder kannen veroorzaken.
De Burgemeester en WETHOU
DERS VA N So HI ED A u;
Gelet op art. 8derWetvanden2den Junij
1875 {Staatsblad no, 95);
Geven kennis aan de ingezetenen, dat aan
K. RUSTER eb zjjne regtverkrygenden ver
gunning is verleend tot oprlgting eener
bakkerij op het perceel aao den Spoorsingel,
kadaster sectie'G, no. 3048,
Schiedam, deo 24en Augustus 1888.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
P. J. VAN DIJK VAN MATENESSE,
De Secretaris,
A. W. MULDER,
Schiedam, 25 Augustus 1888.
Onder den titel vSociale nooden en Zon
dagsrust" is een lezing in druk verschenen,
gehouden door den heer S. UlferB, welke
lezing zich onderscheidt van zooveel andere
door haar rykea iohoud, duidelijkheid en
waardeerenden toon.
Ze begint met de betuiging, dat aan de
laatste helft der negentiende eeuvir niet-zal
kunnen verweten worden: zij heeftgeenoog
gehad voor de nooden de3 volks. En id zoo
velerlei nooden is langzamerhand het volk
gewikkeld, dat er voor eeoigen tjjd iets als
,een onrustbarend gevoel zich is komen meester
maken van de publieke opinie, of neen, van
de publieke consciëntie.
Die nooden zijn van stagelij ken aard, van
verstandelijke» aard en van zedelijken aard.
Niet uit georganiseerde optochten van het
Volkspark naar den Dana of in samenkomsten
op Trafalgarsqnftre, niet uit geschreven arti-
kelen in socialistische blaadjes, uitgehouden
T;/opgewonden oratiën van Graham, Nieuwen-
huis, Croll, "Van der Stadt of van zeventien-
V." jarige blonde jongens is die nood gebiekeD,
maar die nood werd door bet volk zelf getoond.
-En dat was iets eigenaardigs.
»Want zogt de schrijver het volk
heeft lang gedraald met die nooden bekend
v;te maken; lang gedraald, zeg ik. Kwam dat
door. de overal werkende wet der traagheid?
fe; Ret 2a! wel. Maar niet minder, omdat er eeu
£v£floort fatsoenlyk schaamtegevoel in die groote
massa gevonden wordt. Evenals een man, die,
Achteruitgegaan in zijn financieele omstandig-
ly^hoden, toch tracht zynstand en zyneeerop
£;£t8; houden, zoo beeft de vierde stand, dewyl
flli^érin'hem/ ook nog een standsgevoel en een
^f/'lstandseer op te houden was zyne armoede
£tp'bedakt;- Hy schaamde zichdie te openbaren.,
Wilij sprak niet op .de straat :van de: magere
tafel j daar in huis by de vrouw en de kinderen.'
Hy trok een ander kleed aan, als bij op straat
kwam, en liet die jas en die broek met gaten
en lappen te huis; hy kwam nog knap voor
den dag. Hy verdroeg stilzwijgend de smarted
van krankheden en dooden zat stom neder
bjj bet lgk van vrouw en kinderen; die man
vreesde, dat er te groot gerucht zou gegeven
worden aan het feit, dat hy geen geld genoeg'
had gehad om zjjno dooden fatsoenlijkmet
geneeskundige hulp te laten byétaan. 'Hij
klaagde niet luide over een ellendig nauwe
woning met bedorven lucht»kom jongen.'dat
alles moet je zoo nauw niet hemen 1"'was'
vaders optimistisch advies alt yd aan zyn geiin
en aan zyne buren en zoo ontstond zelfs die
volkshumor, 'die getuigt van zooveel goeden
moed. Hy schaamde zich, als er geen werk
was, op straat ledig te loopen, voor de oogen
der rijkerenen zoo als het ware hun door r
de vensters te vallen in de nétte kamer; hy
bleef dan té huis, uit vrees dat hyzyn goe-
den naam als y vérigarbeider, zougaanver-j.
■Vliezen voor den kwaden naam van luilak óf.
leeglooper. Het volk verdroeg dat alles
goed, uit een fatsoenlyk schaamtegevoel, dat
daar eigenaardig sterk ontwikkeld is.
Maar dat is anders geworden. De stofielyke
nood bon niet langer bedekt blijven. Deze
heeft zichzelve geopenbaard. Onwillekeurig I
Zelfs tegen den wil dusjdes braven arbeiders 1
Want als de socialistenleiders der arbeiders,
stoffeljjken nood luide uitbazuinden, dan waren
er arbeiders genoeg, die datjals een kwaden
dienst bun'aanrekenden, zeggende, dat het een
schande was, zóo hunne ellende te openbaren
en met hunne schande te koop te loopeD,
O groote goedmoedigheid des volksgy hebt
bet niet" eens opzettelijk (gewildmaar die
stofielyke Dood heeft zichzelven geopenbaard
.Er. heerscht verstandelijke nood, en op
christelyk-humaan standpunt ia ér geer veel
voor de verstandelijke ontwikkeling des volks
te zeggen, te wenschen en te hopen.
Is .de vierde standi njet voor. den derden,
tweeden, eersten .stand, maar ook* ensgeksord,
z'yn deze ook voor gene, dan mag er zelfs
gesproken, ja geklaagd wórden over dien nood
des volks, welke men dén verstandeïyken
noemt.-.
Het humanisme, nd het christendom, heeft
in de laatste honderd jaren dat gevóeld, en'
volgens dat gevoel gehandeld. Daarom is aan-
het volksonderwijs zulk eene aandacht ge
schonken. Daarom heeft de staat gemeend Hat
onderwys naar zich toe te moeten trekken,
omdat de verheffing van het volk ia verstau-
deljjk'en zin te langzaam ging, en er van de
'particuliereonderwijzingte /weinig te ver
wachten was. Daarom het1 kosteloos stelled-
van dat onderwijs,- zoadat niemand van de
minst bevoorrechten zelfs er van 'verstoken
behoefde. te zijn. Daarom de leerplicht hier
en daar, zoodat ieder van hen wei eenig deel
moest krygen van de algemeen voortschry-
dende verstandelijke ontwikkeling. Maar
juist dit alles, en vooral bet buitengewone van
deze maatregelen, bewijzen, dat die maat
regelen hard noodig waren geworden.
En kon nu maar gezegd worden, dat met
hét algemeene, koatelooze staatsonderwijs bet
doel na bereikt werd I l« het een geval van
uitioodering, dat een lid van zeker gemeente
bestuur dien trap van ontwikkeling bereikt
heeft, dat hy in den raad de naeening kan
opperen, dat de school van zijne gemeente
vooreerst wel volstaan kon met eene globe van
Nederland Is het aan eene zekere gods
dienstige richting te w'yten, dat zoovele boeren
en burgers nog geloovaD, dat niet de aarde
om de zon, maar de zon om de aarde draait
Of aan de weinige verstandelijke ontwikke
ling? Ik. weet wel, dat de godsdienst hier
- gewoonlijk de schuld van krijgt. Maar zou
die godsdienstige richting die meeniag kunnen
doeu ingang verkrygen, indien dat deel des
vpika-hiet-:gréotelijks°mOTk ging aan te wéinig
verkregen verstandelijke ontwikkeling?
Eu wat die op de lagere school begonnen
verstandelijke ontwikkeling tegenhoudt, dat is
te zoeken in de sociale toestandender strjjd
om bet bestaandat zoeken en werken om
bet noodige brood van den morgen tot den
avond, waardoor geen tijd meer overschiet
voor het bijhouden zelfs der op school ver
kregen verstandelijke ontwikkeling.
Er zyn nooden van zedelyken aard, blijk
baar uit het verwarde begrip van eigendom
bij een deel des volks; Belgische mijnwerkers
gaan huizen en kasteelen langs, plunderen
ze ledig en verbranden ze daarna; Londensch
gepeupel verbrijzelt winkelruiten en eigent
zich brood enw'yu en vleesch toe en wapenen
uit het magazijn van den wapensmid.
Het is niet- in orde, als aan het volk zeden
>mores" geleerd moeten worden door kogel
en bajonet; niet in orde, als deagentenvan
politie bywylen handen vol werks hebben,
om dronken mannen en vrouwen op te
brengen naar het politio-bureau, en als dan
de omstanders party trekken voor den dron
ken man, en dezen zoeken te verlossen uit
de banden der agenten, die dat werk waarlyk
niét vóór hun pleizier doen. En wie beschrijft
de namelóoze zedelijke ellende, door. den drank
onder..het volk veroorzaakt?
En wie; zal ontkennen, dat door zooveel
oorzaken de zedelijke band van het familie
leven zoo los" is geworden
Zoo staan dan stoffelijke, verstandelijke en
stedelijke nooden als een draak met drie kop
pen voor een ieder, die het volk lief. heeft
achter dién draak, en die gekomen is om
het volk van hem te verlossen.
SCHIEDAM, 25'Augustus 1888.
Da toestand van Z. M. den koning
boewei niet geheel normaal, beter dan de -/£j|
vorige dagen, Z. M, houdt zyn kamers en
gaat nog sómwylen een gedeelte van den
'dag te bed.-"
H. M. de koningin, die tijdens de onge» fr
steldheid van den koning weinig uitreed, en
dau alleen nog *s avonds, maakte Donderdag-
middag, vergezeld- van het prinsesje, weder'
haar gewonen rytoer. s"
Behoudenk nadere goedkeuring is het
programma voor. de feestelykheden op 31,
Augustus e. k. alhier aldus samengesteld:
£§fj30; Augustus, 's avonds te negen uur,,
£miiiöiire taptoe met fakkellicht;
31 Augustus, 's morgens te negen uur,
kinderfeest;
,;„,'s_middags te déo uur ^parade;
halfdrie roeiwedstrijd in de Nieuwe Haven; -.
halfdrie volksspelen
's avonds acht uur volksconcert in de
Plantage,
j:Mïvjï '-2K'
£?Naar wy vernemen, is er bij de commissie -
ter viering van den Prinsessedag ingekomen
een aanbieding van eenige honderden;kogel*;
fleschjes ten behoeve van een kinderféest^zoo";
mede van twee vaten bier, en enkele voor-,
werpen om tot pryzen te dienen voor éven*
tueele volksspelen.
Door den majoor der ryks-veldwacht J, H.
Bax, alhier, is heden bij den tappar C. N. in
beslag genomen een zilveren horloge, dat in
het begin van Juni van C. Van V., te Schip
luiden, was ontvreemd.
Dit horloge was aan genoemden tapper
verkocht dóór J. J. W., dia gesignaleerd was,
Wegens het overlijden van den heer O. T»
Bosgra is de verkiezing van een lid ..der
Tweede Kamér in het hoofdkiesdrict Berguia
bepaald op Dinsdag 18 September, zullende
de herstemming, zoo noodig, geschieden op
Dinsdag 2 October.
Aan het V. U. meldt men dat voor de v:
betrekking van 's konings commissaris in de
provincie Utrecht, in plaats van den heer £?Jff
's Jacob, in aanmerking komen de administra-
teur van het kroondomein, A. baron Schim-
meipenninck Van der Öye van Nyenbeek, lid £'i
der Tweede Kamer, en da oud-minister yau
justitie, Du Tour van Belliochave. f~
Ter voorziening in de vacature—Okroa voor
den gemeenteraad van Wymbritseradeél, heeft
de kiesvereeniging .zWymbritseradeel" gedu
candidaat, gesteld, omdat de liberalen ip 'de' -
quaestie, waarvan "zij het gevolg is, geen patty J
belang op het oog hadden. 'v
WAV
>J*V
