PWSPWSW
I
w
igPpf
Koloniën.
n
Land- en Tuinbouw.
if-
I*©
gfriV^
Do dysenteriebaeil. Evenals cholera en typhus,
'<^<V! I
1 if - c
^V«V -•••" -'/
echijnt ook de dysenterie haar ontstaan te vinden in
mfê. bacteriBn. In de jongste zitting derFransche »Aca-
É^/détnie de Médecine" is deze nieuwe vondst door
II'' I", prof. Cornil, namens de heeren Chantemesse en
"Videi, medegedeeld .Deze geleerden hebben nl. in de
faeces en in de ingewanden van een aan dysenterie
everleden lijder een speeificken bacillus gevonden,
Kis»
éP"i
die bij toediening aan proefdieren, zoomede bij
H injectie in den darm, na voorafgaande opening
der buikholte een ziektebeeld opwekt, dat geheel
ftp1} overeenstemt met de verschijnselen van het dysen-
terisch proces. In de ontlastingen van 4 andere
K dysenterielijders hebben zij eveneens hetzelfde
specifieke organisme teruggevonden. Do bacil
vertoont zich onder het microscoop eenigszins
p.- - gezwollen in 't midden, heeft afgeronde einden
t?''-. en vertoont in geringe mate eigen beweging. Het
organisme laat zich in bouillon en óp aardappelen
M}-en gelatine voortkweeken.
Bij contröle-proeven is voorts gebleken, dat de
bacil niet voorkomt in de ontlasting van gezon
den.
ski
4
Naar aanleiding; van de vele officieele banket
ten, geeft de Intermédiaire des chcrchcurs do af
leiding van het woord stoast" voor feestdronk.
Aan bet hof van Hendrik VIII van Engeland
was het de gewoonte, dat men een beker vulde
pnet het water uit een bad der koningin en
daarin eene snede geroosterd brood, toast, dom
pelde. De koning dronk het eerst en liet daarna
den beker onder de edellieden rondgaan; de
laatste at de snedo geroosterd brood op. Dit
jtoemde men een toast drinken.
De Fransche gezant werd eens toegelaten tot
de eer dezen toast mee te drinken. Het lokte
Jiem weinig aan, en hij zeido tot den koning
sSire, ik laat aan uwe edellieden het vocht over;
an indien Uwe Majesteit het mij toestaat, zal ik
den toast, zonder bad, voor mij houden." De toast,
die zich dien dag in de koninklijke badkuip be
vond, was de schoone Anna Boleyn, Hendrik
VIII vond het antwoord zóo galant en geestig,
dat hij don gezant den volgenden dag do orde van
den Kouseband zond.
Wat gootwater waard is. In een Engelsch tijd
schrift lezen we omtrent dit onderwerp:
Een doelmatige aanwending van gootwater
vindt men in de Schotsche stad Edinburg. Dat
gootwater wordt nl. geleid naar een kanaal, dat
dienen moet om 300 hectaren vlakken grond,
nabij die stad gelegen, te bemesten. De vrucht
baarheid van dien grond is ten gevolge van dezen
maatregel zoozeer toegenomen, dat men het gras
land zesmaal 's jaars kan maaien, terwijl som
mige deelen dezer uitgestiektheid lands tegen
f360 en meer jaarlijks worden verhuurd. Dat zou
eene aanwijzing kunnen zijn voor menig Neder-
landscb stedelijk bestuur, om eens na te denken
over de stadsgi achten, riolen, havenmondingen
enz,, welke al te zamen nog al eenige waarde
vertegenwoordigen.
Johnston althans heeft berekend, dat jaarlijks
door de goten eener stad met 1000 inwoners
eene hoeveelheid mest wegvloeit, gelijkstaande
met de kincht van 270 ton guano, vertegenwoor
digende eene waarde van ettelijke duizenden gul
dens. Deze matei ie nu in ons eigen land nare
kenende, zien we dat in de Groninger veenkoloniën
jaarlijks nog een zeer aanzienlijk bedrag aan
zulke meststof teloor gaat, en wel in de gedaante
van afval uit de aardappelfabrieken. In de 2 mil-
lioen hectoliter aardappelen, die door deze fabrie
ken verwelkt worden, zit3V» pCt. zuivere, onver-
valschte meststof; nl. 2.3 pCt. eiwit, 1 pCt.
zouten en 0.2 pGt. vet, welke 70 kilo per hec
toliter 100,000,000 kilogram 4,900,000
kilogram stikstof en kali levert en die naar V*
van_j.de gimno-prijzen, dus a 8 cents per kilogram
gerekend, f392,000 waard is. Natuurlijk minus
kosten van fabricage chemisch proces.
Met de beetwortelsuiker-fabricago gaat het
evenzoo. In Duitschland is becijferd, dat aldaar
met deze nijverheid jaarlijks 300,000 tolcente-
paars kali en 80,000 tolcentenaars stikstof groo-
tendeels verloren gaan.
In onze Groninger veenkolonie zijn dit jaar
bereids proeven genomen met dit afval, en is een
onderzoek naar de waarde ingesteld.
Visschersdorpen op het ijs. Van zulke dor
pen zullen velen zich geen voorstelling'kunnen
makenmen hoort er bijna nooit over spreken,
omdat zij tot de zeldzaamheden hehooren, tenzij
in het noordelijk gedeelte van Amerika. Daar%
vindt men ze des winters op de groote meren,
vooral op het Huronmeer. Op den rijken visch-
voorraaddie deze meren bevattenmaken de
vissehers niet enkel 's zomers, maar ook 's win
ters jacht, wanneer de natuur het water met
een stevige ijskorst bedekt. Het bedrijf van deze
lieden is soms zóo winstgevend, dat gedurende
een enkelen winter voor twee millioen pond ster
ling aan visch wordt gewonnen. Met den eersten
vorst maken de vissehers zich reeds tot de vangst
gereed. Lichte bootjes en sleden met touwwerk
balken, huisraad,beddegoed en visschersgerei wor
den in snellen gang over' het ijs geschoven, tot
soms op een afstand van acht of tien mijlen van
de kust. In een enkele week ontstaan dan groote
en kleine dorpen, die verdwijnen met den eersten
dag van den dooi. Het afbreken der hutten,
waarvan er soms 600 a 700 in onregelmatige
bouworde naast elkaar staan, gaat met groote
moeite en dikwijls met groote gevaren gepaard
menig waaghals schiet er 't hachje bij in. Of
schoon de meeste vissehers ongehuwd zijn, telt
men toch wel eens gehuwden onder hen; deze
laatsten nemen vrouw en kinderen mede naar
de ijsstad op bouwen dan zoogenaamde dubbele
hutten.
Herbergiers blijven niet achter om hunne tenten
op te slaanmaar toch maken zij nooit zulke
goede dagen als 's zomers op den wal. Of de
gedachte aan gevaar de vissehers in toom houdt?
Het schijnt welten minste de anders zeo ruwe
bevolking is in die dagen bijzonder kalm en stil
vechtpartijen komen op Let ijs niet voor.
De hutten der vissehers zijn ruim twee meter
lang en anderhalve meter breedzij bestaan uit
planken en sparreneen bed behoort tot 't voor
naamste huisraad on een kacheltje ontbreekt
nimmer. De vloer is het ijs, dat dikwijls toelaat
den ruim vier meter diepen bodem te aanschou
wen.
Om nu de visch machtig te worden, gaat de
visscher op de volgende wijze te werk: midden
in de hut slaat hij een vierkant gat in het ijs,
dat met een valluik kan gesloten wordenaan 1
een lijn vastgehouden aan de sparren, bindt hij
een haring die diep in het water wordt gelaten.
Terwijl nu oen menigte visschen op bet aas toe
schieten, staat de visscher met een speer in de
hand gereed om ze te treffen. Honderd pond visch
per dag bestaande uit snoek, bot en forellen
~~£wordt voor een beste vangst gehouden. Des
ds maakt de visscher van een lampvan
reflector voorziengebruikdan worden soms
duizenden visschen buiten de ijsdorpen gevangen.
->
Gonservecring van hout door middel
van Carbollneum Avenarius.
Bij de groote economische waarde, welke hout
vooral in bewerkten staat heeft, is het van be
lang er op te wijzen, hoe weinig er in het alge
meen gedaan wordt voor de conserveoring daar
van eu hoe gewichtig het is, de vraag te behan
delen, hoe hout op eenvoudige, doelmatige en
goedkoope wijze voor bederf gevrij waai d kan
worden.
Het is opvallend, boe vele houten gebouwen
en voorwerpen aan bederf worden prijsgegeven,
die met geringe kosten voor langen tijd behou
den hadden kunnen worden.
VIij vermeenen daarom in het belang onzer
lezers to handelen, door ,te wijzen op een bederf
werende impiegneeroüe, die onder den naam van
nCarbolineum Avenarius" bij het verduurzamen
van hout de gunstigste resultaten heeft opgele
verd, weinig kost en zeer eenvoudig in het ge
bruik is.
Bij het conserveeren van hout moet er niet
alleen naar gestreefd worden, om lucht en vocht
af te sluiten, maar tevens om stikstofhoudende
bestanddeelen onschadelijk te maken. Dat is niet
te verkrijgen met olieverf of teer, want deze be
dekken slechts de oppervlakte van het-hout en
vorstoppen de poriën,terwijl Caibolineum Ave
narius in het hout dringt, zonder de porién af
te sluiten en de in het hout aanwezige eiwit
stoffen, die vooral verrotting bevorderen, buiten
werking stelt. Buitendien ia Carbolinsum Avena
rius, doordat het meer uitlevert, in prijs voor-
deeliger dan teer, want 1 kilo Carbolineum Ave
narius is voldoende om een vlak van 5 a 6 vierk.
meter hout te bestrijken.
Van talrijke attesten nemen wij de volgende
over
»De Nederlandsche Bell-telephoonmaatschappij
verklaarde 19 Juni j.l. dat zij deze stof tot nu
toe met goed gevolg heeft gebruikt en de uitkom
sten van dien aard zijn, dat zij bij voortduring
van dat middel ter conservatie van door haar
geplaatste palen gebruik denkt te maken."
Haarlem, 1 Augustus 1888.
ïDe ondergeteckende verklaart volgaarne dat
Carbolineum Avenarius door hem
met succes is toegepast op diverse houtwerken,
als scboeiingen enz.*1'
Het is mij gebleken, dat het hout, bestreken
met deze vloeistof, volkomen voor bederf gevrij
waard is."
Be Stadsarchitect
(tv. g.) JAcqoES Leijii.
Van zeer groote waarde is het Carbolineum
Avenarius voor het bouwvakvoor balken in kel
ders, souterrains, gevels, schuttingen, fabrieks
gebouwen, schuren, deuren, omheiningen, voor
landbouwgereedschappenwagens, karren, water
tonnen, posten, palen enz. voor haven- en water
werken, sluizen, schepen, schuiten, houten brug
gen, ponten, loodsen enz,voor spoorwegen
dwarsliggers, houten goederenwagons, beesten
wagens, telegraafpalen enz.
Carbolineum Avenarius dient eveneens tot het
drogen van natte muren" en voorkomt het ontstaan
van muur- en vloerpaddenstoelen.
In stallen werkt het niet alleen gunstig op het
hout, maar tevens ontsmettend en verjaagt lastige
insecten, muizen, ratten enz.
Carbolineum Avenarius levert geen brandge
vaar op en kan daarom verwarmd op het hout
gebracht worden, hetgeen bij niet geheel droog
of jong hout aanbeveling verdient.
De firma Frans Visser, alhier, geeft aan
belangstellenden gaarne alle gewenschte infor
maties.
Het zou ons genoegen doen, als bovenstaande
mededeeling er toe mocht bijdragen om belang
stelling te wekken voor de gewichtige vraag,
hoe men hout op doelmatige wijze voor bederf
kan vrijwaren.
Batavia, 27 Juli.
Naar men verneemt, is een voorstel in bewer
king tot den bouw van een ziekenschip, speciaal
bestemd om den dienst tusschen Atjeh en Padang
waar te nemen. De indienststelling van dit schip
zal verband houden met de oprichting van een
hospitaal te Oeloe-Limau Manis, pi. m. 10 paal
van Padang, Sat per tramweg met die plaats
zal verbonden worden.
In het Palembangsche is een brief aan een
hadji onderschept, waarin dezen wordt aangezegd,
met zijne volgelingen op een bepaalden tijd op
eene aangewezen plaats te komen, om samen te
ageeren.
Heden zijn te Batavia een negental verdachten
en getuigen verhoord en geconfronteerd. De hoofd
figuren van den opstand waren de hadji's Salam
en Tjamang.
Volgens berichten bevinden de hoofdmuiters
zich te Goanocng Gedeh.
Ook wordt gesproken van onderschepte brieven,
afkomstig van Singapore, waarin den muiters geld
aangeboden is door personen, die met de Fransche
mail daarheen zijn gevlucht. Het bestuur is hier-
van kennis gegeven.
De politieke fout moet geweest zijn, dat in
Bantam ambtenaren zijn aangesteld die daar
niet thuis hehooren. De Bantammers zijn hoog
hartig en beweren afkomstig te zijn van het oude
sultansras.
Aan een vooraf beraamd plan door hadji Wasid
en den assistent-wedana „van Poeloe Merak-kan'
niet gedacht worden, daar z;j alkander niet kenden.
Dagelijks wordt voortgegaan met het uitzenden
van patrouilles tot arresteering van deelnemers
- -n
'i -- i
aan do onlusten, waarvan er wederom verechn-
denen, zoomede eenige ontvluchter gevangenen^ -
zijn opgevat.
Op een bij het bestuur ontvangen bericht, dat-
de moordenaars van den assistent-resident Gub-
bels zich in de messigit van de dessa Tjipinang
ophielden, vertrok den 22n dezer een detache
ment militairen onder commando vaneen officier
derwaarts, ten einde de booswichten te arresteeren.
Dezen waren des nachts in genoemde dessa geko
men om het dessahoofd te vermoorden, doch hun
toeleg mislukte, doordien het hoofd afwezig was.
De panghoeloe der dessa wist hen echter te be
wegen te blijven wachten en gaf daarvan kennis
aan het bestuur.
Door de gezonden troepen werd de dessa om
singeld, zoomede de moskee, waarin zich de moor
denaars, hadji Djahli en kiai Madanie, bevonden.
Bij het binnentreden ontving een cavalerist van
een der booswichten, dien hij trachtte te grijpen,
verscheidene lichte wonden, en daar de moorde
naars zich bleven verzetten, was men genood
zaakt hen te dooden.
In het Serangsche werden gearresteerd de-
vrouw van den gewezen assistent-wedana van
Poeloe Merak, Agoes Soera di Karia en die van
wijle den hoofdmuiter hadji Iskak. Laatstbedoelde
wordt verdacht deelgenomen te hebben aan den
moord op de echtgenoote van den assistent- resi
dent Gubbels.
In den morgen van 26 dezer ontving het be
stuur het bericht, dat Agoes Soera di Karia vd. met
twee volgelingen in de kampong Koesambi Saba
(district Serang) door de bevolking werd aan
gehouden. De patih van Serang begaf er zich-
onmiddellijk heen met 4 banjonetten. Op den weg
naar Koesambi Saba ontmoette do patrouille den
geschorsten assistent-wedana van Grogol met
eenige oppassers en een hadji. Op de aanmaning:
van den patih om zich over te geven brachten de
muiters hem een knuppelslag boven het rechteroog1
toe, waarop de soldaten vuur gaven en de drie boos
wichten dood nederstortten. De wond van den
patih is niet gevaarlijkhet lijk van den hadji is-
nog niet herkend.
De bronzen medaille is toegekend aan Djami,
hoofd van de dessa Koebang Katak, dis-riet Tjile-
gon, afd. Anjer, als een blijk van waardeering;
van zijn moedig gedrag bij het opvatten van een
muiter, bij welke gelegenheid hij eene wond heeft
bekomen.
Batavia, 30 Juli.
Hedenmorgen zijn 150 militairen,
onder
commando van kapitein Bakkers, naar Bantatn
vertrokken, om daar het 9de bataljon af te lossen,
dat naar Weltevreden terugkeert. De in dat
gewest voorloopig garnizoen houdende troepen
macht is zoodoende, met inbegtip van het kader,,
gebracht op 300 man eene bezetting, die alles
zins voldoende wordt geacht om aan alle even
tualiteiten het hoofd te bieden. 20 a 25 cavale
risten blijven achter om patrouille-diensten te
verrichten. Tjilegon krijgt voorloopig 100, Anjer
25 man in garnizoen.
Van den gouverneur van Sumatra's Westkust
en de residenten van Amboinn, Ternate en Mena-
do zijn de volgende telegrammen ontvangen:
Troemon, 22Juli. rAlles rustig hier; benting
teruggetrokkengeen bijzondere maatregelen-
noodig. Berichten bleken zeer overdreven."
Amboina, 1 Juli. nAlgemeeno en gezondheids
toestand bevredigend."
Ternate5 Juli. uKeerde den 29sten Juni teiug
van Nieuw-Guinea. Politieke toestand bevredi
gend; gezondheidstoestand goed."
Menado, 12 Juli. aNiets merkwaardigs te mei-
den."
De handel in hooi blijft te Kampen tamelijk
druk, bijna dagelijks worden groote scheeps
ladingen vertonden. Sedert onze jongste opgave
bloven de prijzen onveranderd, d. i. voor het
buitenhooi 21 f25 en het Binnondijksche 17
f20 per 500 kg.
In de Langstraat werd dezer dagen voor jarig
hooi, .waarvan hier en daar nog enkele partijen,
op speculatie gehouden zijn, f50 per 1000 kg.-
geboden. Schraal hooi doet thans 30 a f32 af..
Goede qualiteit van het nieuwe gewas geldt 142,
o.
gem
ten
won
enn<
D
v terei
vent
ra»
den
14
H
moti
H
saaa
kapt
resp
andt
sgei
voor
nisst
voor
rubr
nieu
sien
Hel
jnarl
marl
Hi
If. i
ceart
spek-
hebb
geest
waai
VI
laats
want
en g
barin
de fli
bestei
maat,
8.25,
ton.
Git
binne
gendt
^.dr.
lU - j
