fA°. 18081
N°. 7145.
Eerste Blad
Maandag 24 december.
n
w e-e n-ve ertig-ste Jaargang.
'erschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
UITGEYEE: J ODÉ.
BURBA.tr: HABKV, B, 124.
Binnenlandsche Berichten.
Uithoofde van het Kerstfeest zal de
•Courant Maandagavond in
plaats van Dinsdagavond
•verschijnenterwijl Woensdagavond
(2a Kerstdag) geen Courant wordt
;uitgegeven.
r
fi
JkB0NSEiiESTS»'R!i8per kwartaal1,35
franco per post, door het geheele Rijk- 2.50.
Afzonderlijke nominerso.lO.
Advertentieprijs: ven 110 gewone regels met
inbegrip tan een» Courantf i
Iedere gewone regel meer- ,10.
Driemaal geplaatst wordt tegen tweemaal berekend,
Schiedam, 22 December 1888.
<Voor achttien jaren vierde de Duitsche
■armee voor een groot gedeelte baar Kerstmis
voor Parijs. Slagenals slechts hoogst zelden
«en natie treffenkwamen over het arme
Frankrykmaar met een buitengewone geest
kracht is het die rampen te boven gekomen
om tevreden te zijn met hetgeen de jaren
in hun loop hebben medegevoerd? Mocht
men nog een oogenblik in dien waan ver-
I keeren, men leze de merkwaardige redevoe
ring, door den oud-minister Challemel-Lacour
deze week in den Senaat gehouden. Het was
bjj de behandeling der begroeting. De heer
•Chtllemel leidde die in met een hoog ernstig
woord. "Veel tyd zou de Senaat wel met kun
nen wyden aan de materieels quaestiën im
mers er is iets anders aan de orde dan de
-toekomst van Frankryks financiën de toe
komst van Frankrjjk zelve eisuht aller aan
dacht, Die toekomst is donker, en de oorzaak
van den huldigen toestand zijn zydie Frank
rijk zoo verre hebben gebracht, dat het op
bet punt is zich door een nietswaardig man
-te laten vertrappenhet zyn de radicalen
die vóór een eeuw een vorstenhuis hebben
verjaagd, waarvan de roem de gansche aarde
had vervulden die n Frankrijk aan den
rand van een afgrond hebben gebracht.
De opzet van de redevoering, door den heer
'Challemel uitgesproken, was handig; ook waar?
•waar tot in haar onderdeelen? Wie geen
vreemdeling is in de historie, betreurt het
-zeker, dat een Lodewijk den Veertiende zulk
oen diep rampzalig lot moest treffen, een lot,
dat hjj zeker niet verdiend had. Maar hij
boette voor de zonden zijner vaderen, en die
-zonden waren vele en schreiden ten hemel.
'En toen de dag der wraak aanbrak, bleek
hjj een verschrkkeljjke dag te zjjn. Men kan
gissen, waarom de heer Cnallemel de Bour
bons een plaats, en een verheven plaats in
-zjjn redevoering toekende. Hg pleitte voor
een toenadering van de rechterzijde tot de
republikeinen, om daardoor een dam op te
werpen tegen de radicalen en hetgeeD zjj met
Boulanger in hun schild mochten voeien.
Deze redevoering maakte zulk een diepen
.indruk, dat de oud-minister Leon Say voor
stelde het stuk m alle gemeenten van
Frankrijk te doen aanplakken, welk voorstel
.evenwel niet in behandeling komen kon, daar
er niet genoeg ieden tegenwoordig waren
om besluiten te kunnen nemen. De minister
loquet, die hierop het woord nam, ver
mocht door zijn inderdaad zwakke repliek
niet den indruk van bet gesprokene uit te
wisscheD.
Een paar huismiddelen om aan den tegen-
woordigen toestand een einde te maken
werden door hean genoemd. De arrotidisae-
ments-verkiezingen wilde hjj weder in het
leven roepen, als middel om de monarchalen
te bestrijden.
Wat aangaat een dictatuur van Boulanger,
waarvan sommige redenaars hadden gespro
ken, in 'stands wetteo zou hg naar middelen
zoeken, om dit gevaar te keer te gaan. Zal
de minister Floquet sterk genoeg zyn om de
aanvallen op de republiek tekunuen bezweren?
Men kan gerust beweren, dat een regeering,
die in tjjden van malaise of nationale rampen
aan het roer zit, gioot gevaar loopt zjjn
populariteit te verliezen; bezit het die te voren
reeds niet, dan wordt de toestand nog erger.
En nu heeft een nationale lamp Frankrjjk
getroffende Panama-maatschappij verkeert
in geldeljjke moeilijkheden.
De Franschen hebben er hun spaarpennin
gen in gestoken, en meer dan vierhonderd
duizend aandeelhouders zitten thans te turen
op stukken, die misschien nimmer, in het
gunstigste geval eeist na zeer langen tijd,
eemg profijt zullen afwerpen. Over zoovelen
verdeeld, zal nu misschien de schade wei niet
zoo groot zijn, maar de kleine burgerstand,
die er zijn overgespaarde penningen in stak,
is uit zjjn humeur.
"Veroordeelen kunnen we de onnoozelen
echter niet, en vooral de Nederlanders, die tot
nadeel hunner beurzen in de laatste v'yf en
twiDtig jaren met allerlei aandeden hebben
kennis gemaakt, missen het recht met de
Fransche slachtoffers te spotten. Aan het hoofd
der onderneming toch slaat een man, die
door zjjn geestkracht een nieuwen wegnaar
Indië tot stand bracht; staat Ferdinand de
Lessepswie zou op hem bjj ondernemingen
als deze met bouwen, als op een rots. Voor
dezen grijzen held van den arbeid is de tegen
spoed der Panama-maatschappij een buiten
gewone ramp; doch hjj wanhoopt niet en
blijft vertrouwen stellen in bet groote plan,
welks uitvoering de kroon op zyn welbesteed
leven zou hebben gezet. Alle Fransche banken
van beieekems hebben haar medewerking
toegezegd, ten einde te voorkomen, dat het
groote werk uit Fransche in vreemde handen
zou overgaan.
Het Handelsblad, de vergadering der katho
lieken te Utrecht besprekende, zegt daarvan
o. a. het volgende:
Gelijk wij verleden week opmerkten, hebben
de katholieken volkomen het recht, om op ver
gaderingen en in geschriften voor hun overtui
ging uit te komen, dat de paus zijn geestelijk
gezag over da geheele katholieke kerk niet kan
uitoefenen, tenzij hij onafhankelijk zij in eigen
gebied.
Door tevens openlijk te getuigen, dat ze goedo
Nederlandsche onderdanen zijn en blijven (welke
denkbeelden ze ook mogen koesteren omtrent
een weroldsch koninkrijk voor den paus) toonen
de katholieken, dat de nationale eenheid in
Nederland geen gevaar loopt. Zonder eenig wan
trouwen of ongerustheid kan men dus lezen
vrat door den heer Schaepman over het
pauselijk gezag gezegd is namens de partij, van
welke het tegenwoordig ministerie feitelijk af
hangt.
Er behoeft, gelooven wij, geen vrees te bestaan
voor daden, die Nederland in verwikkelingen kon
den brengen met den koning van Italië en zijn
bondgenooten. Want niet van kabinetten en
congressen verwacht de heer Schaepman
tusschenkomst ten behoeve van den paus, maar
hij hoopt op een wonder.
Zijne wooiden luiden dus:
Wat is ons protest Voor mij is de pauselijke
souvereiniteit, het wonder Gods in haar oorsprong
en geschiedenis, ook alleen door een wonder te
herstellen. Men make zich geen illusies. Niet de
kabinetten, niet de congressen zullen de pauselijke
souvereiniteit herstellen. Van den Ilemel geko
men, zal zij door den Hemel worden hersteld.
Ons protest is een daad van geweldtusschen
profane wanden staan wij vóór i 'i troon van
God en zeggen «Kom, God van wonderen, wij
deden wat wij konden, kom Gij, voltooi ons
werk."
Na vervolgens betoogd te hebben, dat, ais
geen hulp van regeeringen ten behoeve van
den paus kan worden verwacht, eene onder
neming van vrijwilligers onmogelyk is, ver
volgt het Handelsblad
Wanneer wij in JIct Centrumhet blad van
den beer Schaepman, het verslag van do
bijeenkomst en het gesprokene te Utrecht lezen,
dan treft ons zeker gebrek aan eenvoud en be
zadigdheid.
Wij lezen:
«Eindelijk, eindelijk is de groote en langver
wachte dag aangebroken en heeft al ivat in Neder
land nog wandelt in het licht der katholieke
kerk zich vereenigd rond den voet van St. Wille-
brord's zetel!
«Uit alle streken des lands, uit het kloeke
Noorden en liet warme Zuiden, kwamen ze op
en als allen wilden spreken in hun eigen tongval,
zou men de grootst mogelijke verscheidenheid
van klank ontwa-en in al die kinderen van het
zelfde bloed."
Indien Nederland zoo groot ware als Amerika,
zouden deze woorden meer treffen Maar in ons
kleine land te spreken van vhet warme Zuiden"
(d. i. Noord-Brabant) in "tegenoverstelling van
het ijzige Noorden (d. i. Noord-Holland), is wel
wat overdreven. Het is, alsof men zoowel ons
land als de taal op stelten liet gaan, om toch
maar grandioos en klinkend te kunnen spreken.
Ook wel wat overdreven schijnen ons de vol
gende woorden van dr. S c h a e p m a n, dia
wij uit zijn eigen blad aanhalen om bem geert
onrecht aan te doen
zMet de souvereiniteit des Pausen slaat, valt
de kerk, staat of valt God zelf."
Dit schijnt ons, met allen eerbied gezegd, eert
niet volkomen godsdienstige en waardige bewe
ring.
Van wonderen gesproken, zou het ons eert
wonder schijnen, indien nadenkende katholieken
zeiven deze woorden wijze woorden achtten,
Voor de anti-revolutionnairon, die Calvijn irt
al zijn gestrengheid oeren en volgen, is het op
treden der katholieken voor de rechten van dert
paus niet het meest gewenschte besluit van het
voor hen zoo rijk gezegende jaar 1888.
De Standaard moet daarom kleur bekennen)
want onder de afgescheidenen vooral heersebt
groote bekommering over Rome's optreden.
Daarom verklaart het blad ofschoon de
quacstie volstrekt niet aan da orde is dat
Nederland geen «ambassadeur" moet zonden aait
den paus.
Het blad zegt:
»A1 wie toch den «Gevangene van het Vat!»
caan" metterdaad voor stedehouder Christi houdt,
moet wel ijveren voor het herstel van zijn macht)
Maar ook, al wie oordeelt, dat deze «Gevangene"
zich wel zoo noemt, maar het niet is, die moet
wel te dezer oorzake, zoodra zulk een eisch ge
stold wordt, dubbel scherp toezien.
«Naar onze overtuiging mag dan ook de regee
ring van Nederland zich bij deze Europeescbd
beweging nimmer aansluiten, zoolang niet elk#
schijn zelf gemeden is, dat de Koning van Neder
land door dezen stap ui kerhehjken zin partij
zou kiezen.
«We leven zonder concordaat; voor ons geldt
dus met het motief van Frankrijk. En evenmirt
tellen we mee in de hooge politiek van Europa;
zoodat ons niet bewegen kan, wat Duitsehland
tot hot zenden van een ambassadeur noopte."
De Standaard zal zeker wel redenen hebbent
gehad om deze woorden nn te spreken tot zijfl
katholieke landgenooten. Zijn eisch, door het blad
zelf gecursiveerd, dat men dubbel scherp moet
toezien, daar i>de gevangene zich dus wel noemt;
maar het niet is," heeft waarschijnlijk ten doel,
het ministerie een wenk te geven. Alleen krach
tig plichtbesef kan dr. K u y p e r dus doen spre
ken en wij geven voor deze moedige woorden
hem dus gaarne de eer die hem toekomt Want
bij verkiezingen kunnen deze woorden betreffende
«den gevangene die het niet is" liem geen goed
doen in de katholieke districten van het «warme
zuiden" van ons land.
fnrr-iTccasrr-r—r—i—ii i i j„ 1: -
Officieels Mededeellngen.
De gewone audiëntie van den minister
van justitie zal op Dinsdag 25 December
aanstaande met plaats hebben.