N°. 7220.
Eerste Blad,
Feuilleton.
Het geleerde Elsje.
A0, 1889.
Woensdag 10 Apr I.
rie-en-veertigst© Jaargang.
Verschijnt dagelijksUitgezonderd Dinsdag.
Binnenlandsche Berichten.
UITGEVER:rX~ODÉ.
GOJIMS
Abonnementsprijs, per kwartaal
Iraneo per post, door het geheele Rijk
Kzonderlijke nommers
f 1.85
- 2.50.
- 0.10.
BVBBADi HABKT, B, 1X4.
Advebtintirisiis: 1—10 gewen* regels met
inbegrip vut eene Oooranti;lBi
Iedere gewone regel meer .11.
Driïmaal geplaatst wordt tegen twmUAL berekend.
Ofücleele Mededeellngen.
De gewone audiëntie van den minister van
oorlog op Donderdag 11 April e. k. zal niet
plaats hebben.
De minister van financiën maakt bekend
dat het saldo van 's rijks schatkist op 6
dezer bedroeg: bjj de Nederlandsche bank
f 11,344,241.24 en by de betaalmeesters
f 1,613,489.43. Te zamen f12,957,730.67.
SCHIEDAM, 9 April 1889.
Gisteren werd alhier op de gebruikelijke
wijze herdacht de 65ste verjaardag van H.K.H.
de groothertogin van Saksen-Weimar-Eisenach,
geboren prinses Sophia der Nederlanden, zuster
des konings.
De gisternarniddag gehouden vergadering
-van onzen gemeenteraad werd bijgewoond
door 18 'uden; afwezig de heer Loopuyt, met
kennisgev mg'.
Alvorens tot het lezen van de notulen der
vorige vergadering over te gaan, stelde de
voorzitter de beëedigiog der nieuwbenoemde
•leden van den gemeenteraad, de beeren P.
Brittenburg en H. B. M. A. Van Gent, aan de
orde. Na aflegging van de voorgeschreven
.eeden namen beide heeren zitting.
Ingekomen waren de navolgende stukken
eene missive van Gedeputeerde Staten dezer
provincie van 1/3 April met goedgekeurd
tweede suppletoir kohier der plaatselijke
directe belasting, aangenor in voor kennis
geving; eene missive van burgemeester en
wethouders, ter voldoening aan art. 182 der
gemeentewet, aanbiedende bet uitvoerig en
beredeneerd verslag van den toestand der ge
meente over 1888, aangenomen voor kennis
geving, zullende bet verslag aan de leden rond
gezonden en algemeen verkrijgbaar gesteld
worden.
Een adres van T. J. Tengeler, plaatsver
vangend hoofd der le openbare tu9schenschoot
om eervol ontslag tegen 1 Juni a. s., wegens
zijne benoeming tot hoofd eener openbare
school te Amsterdam, werd ter iuzage gelegd
en de behandeling aangehouden tot een vol
gende vergadering.
Alsnu was aan de orde het voljaars kohier
der plaatselijke directe belasting over 1889,
tot een bedrag van f 64,177,94', dat voorloopig
werd vastgesteld en ter definitieve vaststelling
zal worden gezonden aan Gedeputeerde Staten
dezer provincie.
Thans kwam in behandeling het in de
vorige vergadering ingekomen voorstel van
den heer J. Tak, om het aantal wetboud
voorloopig op drie te brengen en de vacature,
van wgleo den heer J. A. Nolet Wz. niet te
vervullen. Hierover ontstond eenige discussie,
doch werd ten slotte het voorstel verworpen
met 13 stemmen tegen 5. Tegen stemden de
beeren: Dijktnans, Van Harwegen den Breeme,
Schuurman, Boelants, Knappert, Van der
Schalk, Jansen, Visser, Brillenburg, Bergs ma,
J. B. Nolat, Elzevier Dom en Loncq.
Na deze beslissing werd, ter vervulling der
bestaande vacature, tot wethouder benoemd
de heer J. Loopuyt, met 11 stemmenop
den heer L. W. Jansen werden 3 en op de
heuren J. Tak, W. A. Beukers en J. Hoogen-
dam ieder 1 stem uitgebracht, 1 briefje was
jn blanco. Aao den beer Loopuyt, niet ter
vergadering aanwezig, zal bericht van zjjne
1 benoeming worden gezonden.
Tot curator van het gymnasium en tot ltd
•Ier commissie van toezicht op bet middelbaar
onderwjjs werd benoemd de heer C. Bergsma.
De rekening der Kamer van koophandel
en fabrieken over 1888, stuitende met een
"goed slot van f53,—, werd, overeenkomstig
het voorstel der fluancteele commissie, met
ilgemeena stemmen goedgekeurd, hebbende
'de beer Van Gent, op grond van art» 24 der
gemeentewet, tijdens de behandeling dezer
.rekening, de vergaderzaal verlaten,
-Aan N. Van der Slags, sluiswachter aan de
groots schutsluis, werd zyn gewone gratificatie
inder 'dezelfde bepalingen als vroeger verleend.
Nu"" verden de adressen behandeld der
reclamanten tegen de kiezerslijsten en werd
.besloten H. Klejjheeg, M. Van der Hoek,
L. L. J. Gores, M. J. Hoenderkamp, J.
ol en H. A. Van Dyk alsnog op die lyste'n
teen,..doch hetverzoek jan J,.HaN$»»w
uis af te wyzen, op grond dat adressant, omdat
zij tie echtgenoote voor rekening dezer ge
meente verpleegd wordt in een krankzinnigen
gesticht, valt onder art. 1 c der kieswet.
De naam van F. Van der Gaag, a' i zijnde
hjj geboren den Sn Februari 1867 en dus
nog minderjarig, werd van de l'yst geschrapt.
Alsnu kwam aan de orde het rapport der
commissie voor de brandersschool. Burge
meester en wethouders kunnen zich met de
conclusie van dit rapport, strekkende dat de
gemeente de oprichting van een dergelijke
school voor hare rekening zal nemeD, niet
vereenigen. Eenparig zyn zy van oordeel dat
in dezen het initiatief van belanghebbende par
ticulieren zelf behoort uit te gaan, in welk
geval zij niet ongezind zouden worden bevon
den hunne medewerking te verleenen tot het
van gemeentewege, steunen dier inrichting
zoowel met een geldelijke' bijdrage als door
uitbreiding van het daartoe leidend onderwijs
aart dé alhier bestaande hoogere burgerschool.
Na 'zéér ampele discussie besloot de raad,
de commissie uit te noodigen alsnog een,
vooral wat de cijfers betreft, nauwkeurig uit
gewerkt plan ter tafel te brengen, by welk
besluit de commissie zich nederlegde.
De'vergadering 'ging hierop uiteen.
De tentoonstelling der Hollandscbe Maat
schappij van Landbouw, afdeeling Rotterdam,
Schiedam en omstrekenhad heden plaats
in den tuin der Officieren-Vereeniging. De
omgeving had evenals het terrein zelve een
feestelijk aanziendoordien uit verscheidene
woningen aldaar 'de vlag wapperde. Allés
werkteisvurnetóm^ezeiteojtootvateljiBgjtó doeri
slagen, in <de eerste plaats het weder, een
schoone lentedagdie oud en jong tot genietea
in de natuur uitlokte; eeo terrein, by zulk
weder, by uitnemendheid geschikt voor zulk
eene tentoonstelling; eene verzameling van
uitmuntend vee, die gebeel eenig mag genoemd
worden, zoowel wat qualiteit als quaotiteit
betreft. Het spoeliogdistnctdat het sterkst
vertegenwoordigd was, heeft ook ditmaal
weder tal van uitmuntende exemplaren ge
leverd. Het was voor de jury voorzeker geeu
gemakkelijke taak uit zulk eene verzameling
de bekroning toe te wyzen.
Dat deze tentoonstelling zoowel doorstad-
genooten als vreemdelingen zeer druk werd
Novelle van E. Falk.
5.
Daarover peinzende., dacht zij onwillekeurig
terug aan langvervlogen tijden, aan de dagen
barer jeugd, toen ook zij neigingen en lusten ge
koesterd had, zooals elk kind die heeft. Maar die
neigingen waren in haar onderdrukt.
Neen, eene vroolijke, onbezorgde jeugd bad zij
niet gekend. Onder toezicht van eenen zorgvol-
len, streng logisch denkenden en handelenden
vader, den beroemden professor in logica en ge
schiedkunde, was zij opgeleid tot geheel iets
.anders.
De heet Everliard Yolkmar had het teere
plantje, zoo ras het .begon te ontkiemen en knop
te zetten, onder zijne hoede genomen, het zorg
vuldig verpleegd, gezorgd dat elk blaadje zich in
de juiste richting ontplooide, elk kiempje zich in
den voorgeschreven vorm ontwikkelde, en zoo
was zijn kind opgegroeid tot een wonder van
geleerdheid, een levend toonbeeld geworden van
de kracht zijner opvoedkundige theorieën maar
een echt kind was het nooit geweest. De natuur
lijke neigingen, de phantasie werden in het
jeugdige zieltje verstikt, als de vader haar het
stuk hout, 't welk de kleine bij gebrek aan een
pop in de armen droeg of in slaap trachtte
te wiegen, haar ontnam en in de kachel wierp,
omdat het maar een stuk hout was, of wan
neer hij haar verklaarde dat do regenboog slechts
een gevolg was van de breking der lichtstralen
in de regendroppels.
Wel had de kleine bijwijlen met droevigen
blik de droomen haror kindsheid nagestaard en
de vroolijke, zorgelooze kinderschaar benijd, die
vrij en blij buiten speelde, terwijl zij moest
leeren, altijd leerendoch men liet haar geen
tijd om aan die natuurlijke opwelling van lust
en leven toe te geven, en bovendien, wanneer
het haar al eens vergund werd zich onder da
schaar te mengen, die gewoonlijk de breede straat
voor het huis van den heer Volkmar deed weer
galmen van gejuich, dan weken de kinderen van
haar leeftijd schuw terug voor het meisje met
haar verstandige» blik en geleerden praat, ja, zij
werd feitelijk in den ban gedaan, toen zij eens
beweerde dat het beeld, 't welk men in het
heldere water van huurmans vijver zoo duidelijk
weerkaatsen zag, geen booze nikker was, die de
kinderen naar beneden trok, maar liet beeld van
hem of haar, die in 't water keek.
»Laat die geleerde Elsje loopen, die hetgras
kan hooren groeien en de vliegen hooren hoes
ten!" riep de dikke jongen van den bakker,
de aanvoerder van den spelenden troep, en hij
liep van haar weg, als ware zij zelve een
nikker. En dan stond het verstandige Elsje, tot
straf voor hare vroegrijpheid, alleen en verlaten,
want de andere kinderen liepen den bakkersjongen
na. Schreiend ging zij naar liois en had daar
niet eens de voldoening, dat men hare smart
eerbiedigde. Integendeel, dc vader vond zich ge
streeld door den naam, dien men haar als
schimpnaam had gegeven, ea weldra werd zij
in huis en op school niet anders genoemd dan
geleerd Elsje.
^Waarom professor Volkmar het opvoedings
systeem, dat hij bij zijne oudste dochter aan
wendde, niet op de -jongere, die met haar vier
jaren in leeftijd verschilde, toepaste, is moeilijk
te zeggen. Wellicht stelde zijn eerzucht zich te
vreden met de bij haar verworven resultaten,
vooral ook nu het toeval hem in den jongen Edgar
een ander voorwerp in handen speelde, waarop
hij zeker met even gunstig gevolg zijne grond
stellingen voor de opvoeding zou kunnen toepas
sen. Wellicht ook bespeurde zijn scherpe blik
reeds spoedig, dat het kleine Kaatje zich veel
minder goed zou leenen voor zijne snelwerkende
methode, dan het zachtzinnige, schrandere Eisje.
Zeker is het, dat hij zich met het kleine krul
kopje weinig bemoeide, en toen ongelukkig ge
noeg zijne goede vrouw na de geboorte van het
jongste kind zwak en sukkelend bleef, zoodat het
haar onmogelijk was aan de strenge eischen, door
baar echtgenoot omtrent de opvoeding der kinde
ren gesteld, gevolg te geven, toen bleef het
kleine, levendige ding aan zich zelve evergelaten,
vrij van kunstmatig aangelegde banden, en wies
op als onkruid, maar als kruid, dat ook door
moeder natuur rijk wordt bedacht en niet steeds
den leehjken naam verdient, waarmede dé
eigenbatige raensch het bestempelt.
(1 Vordl vervolgd.)
