Feuilleton.
Het geleerde Elsje.
A". 1889
Maandag 22 April.
IM°. 7228.
Tweede Blad
3D r i e-en-ve er t grste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
Binnenlandsche Berichten.
I
UITGEVEK: jT~ODÉ.
i] ill:
Abonnkhenisprijs per kwartaal
Tfcmeo per post, door bet geheele Rijlc
Afzonderlijke nomraers
1,85
- 2.5a
- 0.10.
BCBEAV: HABKV, B, IZA.
AovxEtsxtiBPRna: van 1—-10 gewon* regel* met
inbegrip ran een# Courantf
Iedere gewone regel meer.19.
ORiEKaat. geplaatst wordt tegen twbekaal berekend.
SCHIEDAM, 20 April 1889.
Over de 10 hoofdtrekken meegedeelde gewij
zigde schoolwet, door den minister van binnenl.
zaken voorgesteldlaat De Standaard zich o.a.
als volgt uit:
Zijn eerste wetsvoorstel strekt tot beëindiging
van den schoolstrijd.
Tot beëindiging; niet door den een aan den
.ander op te offerenntet door den druk te ver
plaatsen; niet door de tegenstanders van onze
christelijke scholen te bemoeilijken of te veronge
lijken. Integendeel. Zelfs aan door hen geopperde
bezwaren komt hij tegemoet. Zijn streven is niet
jslechts hot christelijkmaar elk onderwijs te
verboteren en meer algemeen te maken, de finan
cieels lasten dragelijker te doen zijn en moer
gelijkelijk te verdeelen, aan allen meer vrijheid
van beweging te verschaffen.
Niet alsof door dit wetsvoorstel aan al onze
wenachen voldaan waredat is onder onze tegen
woordige grondwet onmogelijk.
Maar dit ontwerp brengt ons een grooten stap
vooruitomdat het rechtsgelijkheid in beginsel
-eerbiedigt; omdat het de verplichting der ouders
om zeiven in het onderwijs te voorzien op den
voorgrond stelt; omdat het de vrijheid erkent
van de regeering om goede scholenal zijn ze
van een godsdienstige richtingte steunenomdat
bet de ontwikkeling der vrije school voorbereidt
en bevordert
Moge dit ontwerp het begin zijn van het einde
edoch van het einde, niet van zijn (Kackay's)
bestuurmaar van den schoolstrijd.
plaats en tyd, zal worden afgenomen het
daartoe strekkend vergelijkend examen. Ook
zal gelegenheid worden gegeven tot het afleg
gen vau het examen voor de betiekking van
aspirant-verificateur, voor hoogstens vier
plaatsen.
De verzoekschriften om tot die examens te
worden toegelaten, moeten vóór o{ uiterlijk op
1 Juni 1889 bij het departement van fiuanciën
zijn ingekomen, vergezeld van de noodige
stukken. Zy, die verlangen voor beide betrek
kingen in aanmerking te komen, moeten hier
van in hun verzoekschrift melding maken, met
opgave in welke zy by voorkeur plaatsing
zouden wenschen.
De examen-programma's zijn opgenomen
in de St.-Ot. no. 89,
In 1889 kunnen worden aangesteld vijftien
surnumerairs der dir. bel., mvoerr. en acc.
In Aug. van dit jaar, op nader te bepalen
De toestand van mr. L, G. Greeve, het
vrijzinnige lid van da Tweede Kamer voor
's-Gravenhage, wekt, volgens een bericht uit
's-Gravenhage aan de Ztookche Ot„ ernstige
bezorgdheid,
Te's-Gravenzaudewerd Donderdagavond eene
vergadering gehouden der liberale kiesvereeni-
ging >'s-Gravenzande", afdeeltng van de cen
trale vrijzinnige kiesvereenigiog uLoosduinen".
Na afloop bleven de leden bijeen, om over de
verkiezing voor de Prov. Staten te beraadsla
gen. Tot candidaten werden gekozen de heeren
P. R. Dmgemans van de Kasteele, burgemees
ter van 's-Gravenzftnde, en P. F. L. Waldeck,
secretaris der Hollandsche maatschappij van
landbouw, beiden volkomen met de belangen
van het district vertrouwd.
Ook de vrijzinnige kiesvereenigiog te Naald
wijk stelde in hare vergadering van Donder
dagavond als candidaten voor het district
Vlaardingen de heeren Dingemans van de
Kasteele en Waldeck.
Daar de centrale vrijzinnige kiesvereenigÏDg
in het hoofdkiesdistrict Loosduinen niet kan
werken voor de verkiezing vao leden der Prov.
Staten voor het district Vlaardingen, heeft er
Jtich een uitvoerend comité gevormd voor de
behartiging van de belangen der liberalen by
de aanstaande stemming.
Dit comité heeft als voorzitter dr. Snijders
van 's Gravenzande en tot secretaris jhr, mr.
Van Doorn, burgemeester van Naaldwijk en
De Lier, terwijl de voorzitters der plaatselijke
vrijzinnige kiesvereenigingen er lid van zyn.
Door de afdeelingen Nieuwenhoorn en
Rockanje der liberale kiesvereenigiog «Voorne
en Putten" zyn de aftredende ledenmr.
H.Ph. De Kanter, te Brielle, en J. S. Korte-
weg, te Heen vliet, met algemeene stemmen
tot candidaten voor de Prov. Staten gesteld.
In een vergadering der kiesvereenigiog
ïAlblaBserdam en Omstreken" zyn voorloopig
tot candidaten gesteld voor de Prov. Staten
aftredende leden, de beeren M, Leis Senior
en W. M. Van IlaafteD.
De liberale kiesvereenigiog te Krimpen aan
de Lek beeft met algemeene stemmen tot
candidaten voor de Prov, Staten gesteld de
aftredende ledende heeren mr. A. A, Van
Bergen IJzendoorn burgemeester te Gouda
G, A. Van Houweoiugen Gz.te Moordrecht
en R, Blok oud-burgemeester te Lekkerkerk.
De lib. kiesvereenigiog ^Burgerplicht" te
Dordrecht heeft by acclamatie tot candidaten
voor de Prov. Staten gesteld de aftredende
leden mr. H. A, Nebbens Sterling en J. A.
Smits van Nieuwerkerk. In de plaats van den
heer G. H. Veth, die ontslag had verzocht,
werden als voorloopige candidaten gesteld de
beeren J. M. P. De Joncheere, H. Vriesea»
dorp Jr. en D. Van Wageningen.
In de centrale vergadering van afgevaar'
digden uit da verschillende gemeenten in het
eiland IJselmonde is totcandidaat gesteld vocf
de verkiezing van een lid der Provmciale Staten
de heer mr, J. D. 'M. Van Blommestein, bur
gemeester van Charlois.
Te Poortugal is eene liberale kiesvereenigiog
opgerichtzy beeft tot candidaat voor de Pro
vinciale Staten gesteld den heer mr. J. D. Mt
Van Blommestein, burgemeester te Charlois,
Door de anti-revolutionoairekiesvereenigiog
»Neder!and en Oranje" te Delft is tot can
didaat gesteld voor lid van de Provinciate
Staten voor het district Delft de heer mr. 8/
le Poole, aftredend lid.
Door de liberale kiesvereenigiog te Putters-
boek zyn de heeren mr. A. Van Weel, notaris
te Oud-Beierland, en M. W. De Kat, burge'
meestor te Hillegom, tot candidaten gesteld
voor de Provinciale Staten.
By T. C. B. Ten Hagen, te 's-Hage, is eeH
brochure verschenen van het Kamerlid mr.
Reekers: «Nabetrachting. Een woord aanmgu
Katholieke landgenooten". De brochure be
handelt het vraagstuk van den persoonlykea
dienstplicht en is in dien scherpzinnigeu ea
pittigen, hier en daar een weinig ironisch ge*
tinten styl geschreven, dien men ook in de te
schaarsche adviezen van het katholieke Kamer
lid waardeert. Men moet den moed bewonde
ren van denschryver, die bijkans alleen tegen
den stroom oproeit en niet schroomt al bet
overdrevene, gezochte, onware, onoprechte vad
de agitatie in katholieke kringen bloot te
leggen. De heer Reekers gaat verder dan zjj,
Novelle van E. Falk.
Telkens vloog in het vuur zijner rede zijn blik
weder naar het stille, sclioone beeld, dat zich
tusschen al de heelden, die hij zijnen hoorders uit
.zijn rijko herinneringen ten beste gaf, indrong
en hem den stillen zucht afperste:
«Jammer, eeuwig jammer voor dat sclioone
meisje, dat men het frisschc, jeugdige laven zoo in
haar onderdrukt, zulk een heerlijke bloem in den
knop laten verwelken heeft. Wat had ze niet
reeds nu kunnen zijn, als men van haar geen
sgeleerd Elsje" gemaakt had!"
Men scheidde laat. 't Was, sédert Elsje heugen
kon, de eerste maal, dat haar vader buiten drin
gende noodzakelijkheid een geheelen avond zijn
studie er aan gegeven had.
Hij zelf schrikte bij die ontdekking en moest
bekennen, toen de twaalf slagen van de torenklok
hem tot bezinning brachten, dat die jongen, die
Hubert, hem geheel had meegesleept.
»'t Is toch iets heerlijks, een zoo gezonden
geest in zulk een gezond lichaam rond te dragen,"
zei hij zachtjes tot Edgar, toen hij dezen goeden
nacht wénschte, en voegde er met zijne gewone
vrije manier van spreken bij«Gij zijt toch bij
dien reus vergeleken maar een dwerg, en ik zelf
ook." En de professor bezag mot een weemoedig
lachje zijn eigen figuur.
Nog nooit had Edgar hem zoo hooren spreken,
den man, die gewoon was de stof van zoo on
eindig geringer waarde te achten dan den geest.
Maar had hij geen gelijk? Had het bij Edgar
zelf niet reeds een gevoel van kleinheid opgewekt,
het contrast tusschen Hubert, het beeld van ge
zond, krachtig ontwikkeld leven, en hem, den
bleeken boekonwurm? Kon hij het Kaatje euvel
duiden, dat zij hem bij 't scheiden nog even
spottend «arme kleine Edgar" genoemd had?
Zwijgend staarde hij voor zich uit, toen hij
op zijns broeders verzoek met dezen nog eenige
oogenblikken den kleinen, kunsteloos aangelegden,
maar nu door de maan helder verlichten tuin
doorwandelde.
Hubert kon nog niet slapen, Het vaderlandsch
gevoel, dat hem zoo krachtig h»d aangegrepen,
liet liem niet toe te rusten, zonder dat hij het
nog eens in al zijne volheid in het broederhart
uitstortte.
»Wie weet," sprak hij, terwijl hij den voor
hem staande nog eens zacht naar zich toe haalde,
sof ik mij morgen nog zoo wel, zoo opgewekt
gevoel?"
Edgar beantwoordde de omhelzing niet, maar
viel plotseling en zonder eenige inleiding uit:
slloe bevalt zij u?"
»'t Is een bekoorlijk schepsel, met haar on
schuldig, schelmsch gezichtje.
»Ik bedoel Elsje," klonk het oen weinig scherp.
zAan Kaatje dacht ik in 't geheel niet; dat is
een kind, een kuiken, pas uit den dop!"
»Een kind toch van al duizend weken,"
hernam Hubert lachende, ten zoo een valt juist
in mijn geest." Doch op ernstiger toon vervolgde
hij: «Ais gij Elsje bedoelt, moet ik u eigenlijk
het antwoord schuldig blijven; van haar weet
ik nog niets: alleen dit, dat het beeld uit mijne
herinnering, het kleine meisje met hare mee
warige oogies, die zoo veel van u zou houden,
voor mij verloren is en plaats heeft gemaakt
voor dat van het ernbtige, koele, geleerde Elsje."
»Zij is u dus tegengevallen?"
«Dat nu juist niet. Alleen verheugt liet mij
dat ik ze niet tot vrouw behoef te vragen
die sneeuwpop
»Gij miskent haar. Zoudt gij wel willen ge*
looven dat zich niemand moer genoegen heeft
voorgesteld van uwe komst, dat niemand u lieve?
hier ziet dan zij De koelheid, die u zoo tegen
haar inneemt, is haar tet eene tweede natuur ge
worden. Van hare vroegste jeugd af is haaf
geleerd elk gevoel in denkbeelden vast te leggen."
«Daarom juist beklaag ik haar," zeide Hubert
luid, en voegde er zachter bij: sen u! Maar,"
vervolgde bij na eene lange pauze, sik geloof
dat we b-iden naar rust verlangen, zonder het
