N°. 7229.
A0. 1889.
Woensdag 24 April.
Dre-en-veer tigs te Jaargang:.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
u itgëvës7~jTodé.
Bifittnlandsche Berichten.
ABONNEMENTSPRIJS) psr kwsrt.il
Tranoo per post, door het geheete Ryic.
JJkonderhjke nommers
f 1.85
- 2.50.
- 0.10.
BVRBAV: HARR1, B, lt«,
'kDUinsiiipms: ns 1—10 gewon, regelt met
inbegrip van «ene Ooowméf ljlf,
Iedere gewon» regel oieari.ili
Driemaal geplast»! wordt tegen v-vmbmuli. bertkead.
Schiedam, 23 April 1889.
Da voorgestelde wijzigingen in de wet op
.fret lager onderwijs van 1878 kunnen in twee
.rubrieken verdeeld worden; de eerste bevat
.de wyzigingen van opvoedkundigen, de tweede
.die van fioancieelen aard. Achtereenvolgens
sullen wy de voornaamste voorgestelde wjj zi
jlogen van beide rubrieken bespreken en ze
trachten te toetsen aan de eiechen der recht
vaardigheid en der practjjk.
In de eerste plaats dus de wijzigingen van
paedagogischen Bard. Biertoe kunnen gebracht
worden die, voorgesteld op artt. 8, 19, 23,
"24, 28, 29 enz. 1
Wy zullen beginnen met een der voor
naamste wijzigingenhet benoemen van hoof-
-den vanscholen.Thans wordt niemand tot hoofd
eener openbare school benoemd dan na gehou
den vergelijkend examen, waartoe alle bevoegde
-sollicitanten worden opgeroepen. Bevoegd is
-ieder onderwijzer, in het bezit der bxjofdacte,
die den leeftijd van 23 jaren bereikt heeft.
>Het vergelijkend examen wordt afgenomen
door den districts schoolopziener, die daarna
een voordracht van drie tot vjjf bevoegden
.aan den gemeenteraad zendt, welke dan de
benoeming doet. Dit zal, blykeoa het voorge
stelde in het wetsontwerp, geheel veranderen.
Voortaan worden de scholen verdeeld in
>twee soorten: nl. met meer of minder dan 200
leerlingen. Om hoofd eener school met miDder
-dan 200 leerlingen te worden, mag, evenals
nu, ieder hoofdonderwijzer, die den leeftyd van
•.23 jaren bereikt heeft, meedingennaar een
school met meer dan 200 leerlingen slechts
tzy, die minstens gedurende 5 jareo aan het
boofd van een of meer scholen gestaan heb-
ben. In beide gevallen wordt de voordracht
opgemaakt door burgemeester eo wethouders,
in overleg met den distncts-schoolopziener.
Hogelijk lacht deze nieuwe regeling menigeen
•en ook menig onderwijzer toe; by nadere
beschouwing echter vetdwjjnt spoedig al het
aantrekkelijke en doen zicb zoovele en zulke
eigenaardige bezwaren voor, dat men de oude
«regeling verre boven de nieuwe stelt. Laat
ons slechts de zaak eens wat nauwkeuriger
beschouwen. Welke scholen zyc de talrykste?
in de eerste plaats de kostelooze en de
vi.uolen met een zeer gerÏDg schoolgeld in
de grootere steden, beoevens vele dorpsscholen.
Sn welke zijn het minst tftlrjjk 1 Een groot
deel der scholen met uitgebreid leerplan
-(scholen voor meer uitgebreid lager onderwys),
scholen met een booger schoolgeld (burger
scholen) enz. Om dus tot hoofd aan een der
eerste benoemd te worden, moet uien 5 jaren
aan het hoofd eener kleinere school gestaan
bebben, doch ieder jong ouderwijzer kau be
noemd worden aan scholen, waarvoor zeker
evenveel, zoo niet meer, tact, bekwaamheid,
jjser m toewijding geëischt wordt. Dit is
slechts den schaduwzijde van de voorgestelde
-wijziging. Er syn er meer. Zeker rjjst ook
de vraag, of burgemeester en wethouders
wei de meest geschikte personen zijn, om de
voordracht voor hoofd eener school op te
maken. In het gunstigste geval kennen z|j
slechts de onderwijzers in hun gemeente;
doch voor een groote school mogen zij jnist
die niet benoemen, maar moeten z|j een hoofd
van een kleinere school uit een andere ge
meente zoeken. We meenen dat daartoe
in het eerste geval aan vele burgemeesters
en wethouders de noodige kennis en in vele
andere de noodige t|jd ontbreekt.
Men zal ons mogelijk tegenwerpen, dat,
om aan dit bezwaar te ontkomen, in de wet
is opgenomen de clausule, dat de voordracht
wordt opgemaakt in overleg met den districts
schoolopziener. Doch ook deze bewering gaat
niet op: is het de bedoeling van den wet
gever, dat deze werkzaamheid uit den aard
der zaak aan den districts-scboolopziener toe
behoort, late men dan het artikel onveranderd
laten. Eo bovendien, is da districts sshool-
opzieper tot nu gehouden eeD vergelijkend
examen te doen-voorafgaan, zoodra dit ver
valt, staat men er aan bloot, dat voortaan
slechts zjj in aanmerking komen, die in het
district zelve gevestigd z\jn, daar zy by den
schoolopziener persoonlijk bekend zjjo. Het
groote voordeel, dat tbans gansch Nederland
openstaat voor den energieken onderwijzer,
zal verloren gaan voortaan heeft een onder
wijzer slechts in een enkel district kans, be
vorderd te worden!
Dat is nog niet bet laatste bezwaar.
Gemeeoteu als Rotterdam's-Grayenhage
Amsterdam enz. zuilen bet zeker wel een
weinig zonderling vinden, dat zy zelfs bun
besten onderwijzers niet een bevordering tot
hoofd eener school kunnen doeD deelachtig
worden. Al zeer spoedig zal bij burgemeester
en wethouders de overtuiging gevestigd wor
den, dat een eerste onderwijzer, werkzaam
aan een groote school in de stad, zeker oven
goede voorbereiding geniet om hoofd eener
school in de stad te wezeo Als dorpshoofden.
Wat te doen? Och, de wet spreekt wel
duidelyk, maar een achterdeur is en blijft
altijd open. Genoemde groote gemeenten
houden slechts een of twee scholen met minder
dan 200 leerlingen in stand, Is er een hoofd
noodig, men benoemt aan zulk een school
een ouderwijzer uit de stad en plaatst hem
na langer of korter tjjd over naar een
grootere school, een bevoegdheid, die de
wet aan den gemeenteraad toekent. Weg
is de illusie 'van alle dorpshoofdendat zy
voortaan geroepen zullen worden san het
hoofd der stadsscholen te slaan 1 Was er
onder de oude regeling althans kans, dat
zjj kwamen, waar zy verlangden, oudir de
nieuwe zullen zy gerust van al die verwach
tingen afscheid kunnen nemen. Nog is niet
het laatste bezwaar getioemd: is het aan
groote gemeentes allicht mogelijk een of
meer scholen met minder dan 200 leerlin
gen in stand te houdende dorpen zou
dit te sw&ar drukken. Meoig dorp bezit
slecjits ém school, die dan door 300, 350,
4üö, ja zelfs meer leerlingen bezocht wordt.
Moot daar een hoofd benoemd wordet,
dan is men verplicht een man die reeds 5
jaren elders werkzaam geweest is, te benoe
men; zoo iemand komt niet vanwege bet
minimum-traktementzoodat vele dorpeo ge
noodzaakt zullen wezen groote traktementen
uit te keereneen schaduwzijde, waarop zeker
de wetgever niet verdacht was. Om al die
redenen meenen we de aanneming der nieuwe
regeling tot benoeming van hoofden vah scho
len ten sterkste te moeten ontraden.
(Wordt vervolgd,)
F E A H I B U H.
By de Zondag jl. plaats gehad hebbende-
-herstemming in het kanton Chareuton ter
aanvulling van eene opengevallen plaats in
den arrondissementsiaad is de beer Eberlin,
republikein, gekozen met 3900 stemmen. Op
Boulanger waren er 3899 uitgebracht.
Het vormen van een nieuwe anti-Boulan-
gistische :>Ligue" wordt aangekondigd, Zy zal
-den titel voeren>Anti-BouIangistische bond
genootschappelijke jLigue" ter verdediging
der republiek." Het voorloopig samengestelde
comité heeft een manifest uitgevaardigd,
waarin verklaard wordt dat de »Ligue" bjj
allo verkiezingen zoowel voor de Kamers als
voor de andere officieels lichamen werkzaam
zal 2'yn ter bevordering der verkiezing van
zuiver republikeinscbe en anti-Boulangwtische
candidates, onverschillig in welke richting
hunne staatkundige denkbeelden sich voor
het overige bewegen.
La Pret te ia in openbare veiling gebracht.
Het blad is toegewezen voor de som van
fr. 165 000, De heer Guyadat is Jsooper ge
worden in naam van Laguerre.
De minister van buiteolandsche zaken heeft
aan Frankrjjks diplomatieke agenten in het
buitenland eene circulaire gezonden, waarin
by hen uitnoodigt den 5n Mei, den honderdsten
verjaardag van de bijeenkomst der Statcn-
Goneraal te Versailles, plechtig te vieren en
ook in het land waar zjj gevestigd zijn de Fran-
sche koloniën op te wekken tot feestviering.
De minister van binnenlandsche zaken heeft
zijnerzyds aan de prefecten eene circulaire doen
toekomen, waarin bjj hun aanbeveelt door
hunne werkzaamheid in hunne departementen
het vieren van openbare feesten op dien ver
jaardag te bevorderen. D<s minister wijst op
het nationaal karakter dier feesten, zoodat
alle Franschen zooder uitzondering er deel
aan kunnen nemen, iljj herinnert voorts aan
de weldaden, die verkregen zjjo door de revo
lutie, waarvan de bjjeenkomst der States*
Generaal bet eerste gevolg js geweest.
De aartsbisschoppen van Parjjs, Lyou ea
lordeaux hebben thans bericht gekregen, dat
zjj in het eerstvolgende consistorie tot dl
waardigheid van kardinaal zullen wordeB
verheven. Laatstgenoemde, msgr. Guilbert,
was als bisschop van Gap onder bestuur vao
Mac Mabon de eerste prelaat, die zjja geeste
lijkheid aanbeval de staatkunde te scheiden
tan den godsdienst.
ENGELAND.
De Timet verneemt dat er een wapenstil
stand gesloten is tusschen de Noord-BoroeO
Company en den oproerigen Paogeran Sja»
bander. De Sjabander ziet duurzaam af «an
alle aanspraken op Padas Damit, tegen eeO
jaargeld van 2130 dollar. Reeds werd de vlag
der compagnie in Padas Damit geheschen.
Naar de Time* uit Weeoen verneemt, beeft
Milan uit Smyrna geseind dat h y terstond naar
Belgrado terugkeert, waar zjjne aanwezigheid
onmisbaar geworden is.
Dit Zanzibar verneemt de" Tinten dal, on
danks de onderhandelingen tusschen Wies*
muon en Boesjiri, laatstgenoemde zjjne stel*
lingen versterkt.
Het heet dat de sultan tracht, den geheelen
aanvoer van vee naar Zanzibar, waar reeds
vleeschgebrek heerscht, te beletten, ten einda
daardoor moeilijkheden te scheppen voor da
Europeanen, alsook voor de blokkade-vloten.
Naar de Standerd uit Madrid verneemt»
hebben de het katholiek congres bijwonend#
prelaten uit het Yaticaan Instruction ontvangen
om geen ultramontaaoscbe of Carlistische
mamfastatiën te gedoogen.
De Pfm-Yorlc Herald publiceert eene dé*
pêche uit Colon, meldende dat de staatspre
sident van Columbia eenen belangryken brief
geschreven heeft, waarin hy zich verklaart
tegen het afmaken van bet Panama-kanaal,
BELGIË.
Boulanger verlaat, daartoe door den secretaris-
ge- eraal van buiteolandsche zaken namens de
regeering aangezocht, heden of morgen België,
om zich Daar Engeland te begeven, waarheea
bjj door zjjne aanhangers die zich op Belgisch
grondgebied bevinden, zal gevolgd worden.
SPANJE.
De minister van financiën zal aan de Cortes
een begrooting aanbieden, waarin het even
wicht tusschen ontvangsten en uitgaven vol
komen wordt bereikt.
In de kathedraal te Valencia ontplofte op
Goeden Vrijdag, gedurende de godsdienst
oefening,'bjj het hoogaltaar een groote met
kruit gevulde bom. Een ontzettende verwarring
ontstond er m de kerkdie geheel gevuld
was; vele vrouwen vielen flauw. Het hoog
altaar is verwoest. Er is nog geen spoor vau
den dader of de daders ontdekt.
nj/t W 'fi 'i
1
COURANT.
