j
u
N°. 7230.
Feuilleton.
Het geleerde Elsje.
A0. 1889.
Donderdag 25 Apri l.
Dr: e-©n-v©ertigste Jaargang.
lw
I!
4fh
M
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
UITGÖBVEB: jr. ODÉ.
V'l
I1
itenlandsche Berichten.
tfh
'V
li
f ,V'
Hf1
4t
?<r
v'i 1
i
GOURA
r*i
Abonnementsprijs, per kwartaal
Jtoaea per post, door bet geheele Rijk
Aftonderlyke nommers
f 1.85
- 2.5ft,
- 0.10.
BVBEAVt HARKT, B,
DPKRIENTIBPMIJS: ran 1—10 gewon, regel* met
inbegrip van «ene Courantf l,tfc
Iedere gewone regel meer,lf«
DkiemiuU. geplaatst wordt tegen «wmmau. berekend.
Schies&m, l2i April 1889.
Het ontwerp van wet tot herziening der
wet van 1878 op het lager onderwys bevat
ook enkele wijzigingen in de eiacben voor
de acte-examens. Zoo stelt de regeering
voor in art. 575 te bepalen, dat voortaan
minstens eenmaal in plaats van tweemaal
'e jaars de gelegenheid wordt opengesteld tot
liet afleggen van het onderwijzers-examen.
We meenen dat tegen deze wijziging weinig
valt in te brengen. Is de bedoeling van de
regeering in de provinciën, waar geregeld zeer
•weinig candidaten zjjo, slechts eenmaal 's jaars
de examen-commissiën samen te stellen, dan
ontstaat hierdoor wel een ongelijkheid ten
opzichte der provinciën, maar wordt aan den
Anderen kant het belang der schatkist en
van het onderwys zoozeer door de nieuwe
regeling gebaat, dat men hierover been kan
stappen. Dat bovendien zjjdie zich aan bet
onderwijzers-examen wenschen te onderwer
pen vooraf f5, zjjdie zich voor het
ioofdonderwyzers-examen aanmelden, f 10
behooren te storten, komt ons als-een ge
Inkkige gedachte voor. Het lichtvaardig op
gaan en probeeren van vele on voorbereiden
-zal sterk verminderenhierdoor eveneens de
■duur en bijgevolg de kosten der examens;
aan twee kanten wordt dus de schatkist ge
baat: meer inkomsten en minder uitgaven.
Bovendien wordt den examinatoren veel nut
teloos en onpteizierig werk bespaard; voor
zeker zal byna niemand zich tegen deze
-wijziging verklaren, Zonderling bljjft het echter
van de regeeriDg, dat zy ongeliil'heid in de
samenstelling der examen-commissien van den
onderwijzers- en den hoofdonderwyzersrang,
waarvoor geen enkele reden bestaat, in stand
houdt.
Gaan we nu na, hoe de regeering voor
stelt de eischen van de examens ter ver
krijging van den onderwijzers- en hoofdonder
wyzersrang te wijzigen. Voor onderwijzeressen
vervalt het verplichte examen in de nuttige
handwerken. Is dit een verbetering te achten,
ja dan neen 1 O. i. niet. Aan vele dorpsscholen
benoemt men een onderwijzeres juist met het
oog op het verplichte vak van onderwys: de
nuttige handwerken, Zjjn de onderwijzeressen
niet meer in staat het onderwys in dat vak
te geven, dan is de gemeente verplicht, daar
voor iemand afzonderlijk aan te wyzen, en zal
deze wijziging dus strekken tot verhooging
van uitgaven. We meenen dus deze beper
king van bet programma te moeten ontraden.
In de eischen voor den rang van hoofd
onderwijzer worden twee wijzigingen voorge
steld de eene betreft het wederopnemen
in het programma van da theorie van onder
wys en opvoeding; de tweede bet schrappen
der wiskunde. Meenen we de eerste wijziging
ten zeerste te moeten aanbevelen, de tweede
zal blijken uit meer dan éen oogpunt onge-
wenscht te zyo.'De theorie van opvoeding en
onderwys stond op het programma der wet van
1878. In 1883 echter viel dit vak afom welke
reden is onbekend. Dat het in 1889 weder in
eere hersteld wordt, is een daad van rechtvaar
digheid en noodzakelijkheid, waartoe zeker alle
Kamerleden zullen meewerken. Een ander
geval is het echter met het schrappen der
wiskunde. De regeering deelt in haar memorie
van toelichting mede, dat hot onder de wet
van 1857 gebleken was, dat er vele en be
kwame onderwijzers ia de rekenkunde ge
vonden werden, zonder wiskunde te hebben
bestudeerd. Wjj betwijfelen dit ten zeerste I
Goed onderwys te geveo iu rekenkunde, zon
der kennis der wiskunde, is volslagen onmoge
lijk. En bovendien; de wet eischt dat de
candidaten voor den hoofdonderwyzersrang
zullen geëxamineerd worden in perspectief,
natuurkunde, logarithmen enz. Hoe zullen zy
een voldoend examen afleggen in deze vakken
zonder kennis van meetkunde en algebra?
Deze wijziging is dus onzes inziens nietin het
belang van het onderwys.
Wordt vervolgd.)
F B A N K B IJ K.
Als een''bewijs van welvaart en van de
berustheièl"' dès lands, ondanks al de Isven-
uakerjj der Boulangisten, voert Le Figaro aan,
dat de drie- percents-rente dezer dagen den
koers van 87.30 bereikte, den hoogsten, wel-
f\ken ze in deze eeuw bereikte.
Den lleu Mei geeft de gemeenteraad van
Parys een groot diner, waarbij 700 personen
zullen tegenwoordig zyn. Onder de genoodigden
ajjn de Lord Mayor van Londen alsook da
burgemeesters van Amsterdam en Brussel.
Zondag had in het kanton Vertaizon de
herstemming plaats voor' een lid van den
arrondissamentsraad. Een republikein, Pou-
choD, werd gekozen met 1770 stemmen, tegen
732 die op Boulanger waren uitgebracht.
Deze verkiezing heeft zekere beteekenis, om
dat genoemd banton behoort tot het arron
dissement, waarvan Clermont-Ferrand, da
stad die de zelet was van het vroegere mili
taire commandement van Boulanger, de hoofd
plaats is.
Het comité van de nieuwgevormde xünion
libérale" heeft aan al de leden van de gewes
telijke raden haar programma gezonden en
tevens eene circulaire tot toelichting van het
programma. DaariD worden de verderfelijke
gevolgen van het radicalisme uiteengezet Het
radicalisme ook is het, aldus wordt verder
gezegd, dat de algemeene misnoegdheid heeft
doen ontstaan en de Boulangistiscbe partij,
aangevoerd door mannen die door niets terug*
gehoudon worden, exploiteert die misnoegd*
beid te baren bate. Zy tracht lieden aan te
werven van de meest uiteenloopende richtin
gen en belooft aan allen vernietiging der
constitutioneels instellingen, hetgeen voor ieder
dia nadenkt zooveel beteekent als anarchie,
welke byna onmisbaar moet uitloopen op
burgeroorlog,
Is het dét uu, wat de werkzame, verstan*
dige, gematigde bevolking wil, die in de steden
zoowel als op het platteland de overgroote
meerderheid uitmaakt? Neen, zij wil het tegen*
deelzy verlangt rust, veiligheid voor den dag
van morgen, wederkeerige verdraagzaamheid,
binn .landschen vrede, zonder welke iedeire
vruchtdragende arbeid voor de natiën gelijk
voor de bijzondere personen onmogelijk is.
Maar die gematigden, zoo talrijk in het land^
ao leb niet van den stryd. Zy moeten opge*
wekt, aangemoedigd, gesteund worden. Onze
eerzucht nu is het ons aan hun hoofd te stellen
en by da aanstaande verkiezingen te trachten
da vertegenwoordigers onzer denkbeelden in
de nieuwe Kamer te brengen.
Er wordt verder een dringend beroep gedaan
op de leden van de gewestelijke raden, die
reeds zooveel bewijzen van gematigdheid heb*
ben gegeven, om de nieuwe vereeniging in
haar werk behulpzaam te zyn.
BELGIË.
Boulanger zou hedenochtend ten 63/, ure
Brussel verlaten met een extra trein om te
Ostende ten 9.10 ure scheep te gaan naar
Dover en van daar onmiddellijk naar Londen
te vertrekken.
f I
f X
ÏM
l' V
Wil
i
U's 'd
h f
V
s'i
Cl
Novelle van E. Falk.
12.
Elsje zag hij deze zoo onverwachte hesehuldiging
neemd op. Met vragenden, half smartelijken blik
staarde zij haren aanklager aan. Keerde ook
deze zich tegen haar? 't Werd haar bang om
't hart.
Zou zij dan geheel alleen en verlaten staan
in de groote, wijde wereld?
Deze gedachten bezwaarden haar nog, toen
men zich 's middags aan de koffietafel schikte,
die dezen dag, wegens de drukkende hitte,
in de tninkamer gereedgezet was. Allen aan
tafel waren stil en nadenkend. Alleen Kaatje,
■die voor die stilzwijgendheid geen reden wist,
-deed, zooals zij gewoon was, en zocht de anderen
uit hunne mijmeringen wakker te schudden. Toen
dit niet gelukte, stond zij op en trippelde door
de kamer, tot zij eensklaps, voor 't venster
staande, onder een luid gelach uitriep:
sllubert, Hubert, kijk eens gauw hier. Daar
wandelt uwe aanstaande. Hedwig WiUemsen heet
ze't is een wees. Niet vlug, maar werkzaam
is zo, niet rijk, maar ontzettend deugdzaam. Was
't ongeveer zoo niet, Elsje?"
Deze schrikte op en kleurde tot over de ooren,
meer van verontwaardiging, dat zo beluisterd was,
dan van schaamte. Op ongewoon pcherpen toon
klonk dan ook het verwijt;
»G;j zijt een echte luistervink en bovendien
vreeselijk onbescheiden.
»Hij moet toch weten,, wie. gij voor bom
uitgekozen hebt, en haar eerst zien," was het
onverschillig antwoord. »Of denkt gij dat men
iemand alleen op uwe aanbeveling zal nemen?"
Hubert stond reeds aan het venster en
volgde de richting van den kleinen wijsvin
ger, die hem op een lang, wel goed, maar
eenigszins forsch gebouwd en zeer eenvoudig go-
kleed meisje wees, dat in tamelijk stijve houding
voorbijwandalde, nadat een vluchtige blik uit
de groote, lichtbruine oogen haar overtuigd had,
dat Elsje niet aan het raam stond. Met op
getrokken lip en eene gemaakte buiging wendde
Hubert zich tot Elsje, zeggende:
»Zeer verplicht, nichtje, voor uwe belang
stellende zorg voor mijne toekomst. Ik vrees
alleen, dat ik het in den korten tijd van mijn
verblijf alhier niet zoover zal brengen, ook met
den besten wii niet, dat ik uw smaak zal kunnen
deelen. Juist dit slag van vrouwen is het, dat
mij van huis en over zee gejaagd heeft. Ons
gezegend Texas is er vol vanstevige fanners-
dochters met blozende wangen en ferme handen,
die den ploeg even goed weten te drijven, als ze
den potlepel hanteeren. Zij konden mij nooit be
vallen, evenmin als de fijne, geestige, zenuw
achtige schoonen uit New-York, Boston of San
Fransisco, wier doorzichtige vingers, zoo blank
als ivoor, enkel de pen weten te voeren of langs
de toetsen van een of ander speeltuig le zweven.
Neen, neen; wanneer ik mij eene vrouw ga.
kiezen, dan hoop ik mij voor deze beide
uitersten te wachten. Ik stel mij haar gehqel
anders voor."
»En hoe dan?" vroeg het neuswijze Kaatje en
keek van onder de lange wimpers haren neef,
die al sprekende ernstig was geworden, uit*
vorschend aan.
Bedaard antwoordde Hubert: sik eisch van
haar niet, dat se mijne dienstmaagd, verdraag
niet, dat ze mijne heerscheres, wil alleen, dat
zij mijne vrouw zij, kleine vraagal"
En zijn blik richtte zich vaa haar op de oudere
zuster, zoo vast en zoo ernstig, dat deze, die
onwillekeurig de oogen naar hem had opgeslagen,
ze snel weer neersloeg. Toch had ze dien blik
gevoeld. Eene lichte siddering voer haar door de
leden en drong haar het bloed naar 't hart.
Snel stond zij op en ging de kamer uit, terwijl
Kaatje het gesprek met Hubert voortzette en hem
vertelde dat zij, ale zij eens mocht trouwen, de
baas wilde wezen en niet bang voor het zwarfe
gezicht van haar man zou zijn.
Wordt vervolgd.)
i-"t l
■ft,
L
i S