1
Vri dag 26 April.
A°. 1889.
N°. 7231.
C r i e-e n-v eertig-ste Jaargang.
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd Dinsdag.
Buitenjandsche Berichten.
UITGEVER: j7 ODÉ.
CIÜIÜIT
Abonnbventspriis, per kwartaal
franco per post, door het geheele Rijk
Afzonderlijke nommers
1,85
- 2.5a
- 0.10.
BORBAC: IAKSV, B, ISA.
Adtbrt*k*i«p*us: van 1—10 gewon* regel* met
inbegrip tan eens Courantf l;t§,
Iedere gewone regel aoeer .1#.
OaiïMAAi. geplaatst wordt tegen VWHKAM. barekend.
Sc*ie»am, 25 April 4889.
tiet volgende verhaal is kort, bovendien is het
aiet mooi. Aldus luidt het: Er was eens een
burgemeester, en in hetzelfde dorp was ook
«en schoolmeester. Gezegde burgemeester
tui behoorde niet tot de ja, wat zullen we
■zeggen, vrienden, vereerders, neen, dat
•gaat niet de burgemeester in het kort had
het niet op dien schoolmeester. Maar die school
meester deed toch ziin best, en als het eens
■wat druk was, en wy gelooven dat het in een
«obool nogal eens druk bau zyn, dan zette
■die schoolmeester een kweekeling aan het
werk; die kweekeling deelde dan weer van
•zyn gaven uit aan een gedeelte der leerlingen,
en ook de schoolmeester zelf was ijverig bezig
met andere leerlingen. En daarmede zondigde
4eze schoolmeester gaoschelyk zeer; want er
■stond in de wet geschreven: >kweekelingen
mogen in de school worden toegelaten en
aldaar behulpzaam zyn, mits zy tot gtene werk-
.aaamhaden in de tchool gebezigd worden dan
.de zoodanige, welke gij onder het rechUtreektch
.toezicht en onder de hiding van een bevoegde
verrichten.
En de burgemeester drong de school binnen
en hij zag den kweekeling werken zonder
tfechtttreoksch toezicht van een bevoegde, en
hy riep uit of hjj dacht, we weten niet
precies, hoe dit laatste in zyn werk ging
'Wat hebben we nog getuigenis noodigl En
4e burgemeester maakte proces-verbaal op
tegen den schoolmeester, en in verscheidene
bladen werd vermeld: De schoolmeester zal
3yo gerechte straf niet ontgaan 1
Er wordt verhaald dat van verscheidene
2yden den minister van binoenlandsche zaken
op het gebied van onderwijs zooveel wenken
■zouden zyn aangebodenzooveel ondervin
dingen ter dispositie zouden zijn gesteld,
tzooveel opmerkingen onder de aandacht
zouden zyn gebracht, dat Zyn Excellentie
tot het besluit moet zyn gekomen, de regeling
van het lager onderwijs in Nederland zelf
.uitsluitend zelf ter hand te nemen. Is dit
zoo, dan is de minister een verstandig man
dan kan hij mistasten, maar in ieder geval
zyn het dan fouten, die de gevolgen van zijn
eigen gedachtengang zynen die met gemeen
overleg kunnen verholpen worden. Den
minister kan het niet ontgaan zijndat het
sinds jaar en dag mode is op het stuk van
.anderwijs als specialiteit te poseeren. Leeg
st hoofden steken twee vingers in even zooveel
sakken hunner vesten en luchten er bun
wijsheid over. Over openbaar onder wye heb
ben het dezen, over byzonder, over vry
onderwijs redeneereo anderen. Predikanten,
die zelf slechts luttele blijken vau geschiktheid
gaven in bun kwaliteit van godsdienstonder
wijzer* zetten in hun kwaliteit van voorzitter
«ener commissie van een christelijke school
-christe'yke onderwijzers afomdat het onder
wijs van dezen volgens hen niet deugt. Hooge
beschermvrouwen trekken betrekkelijk scha
mele subsidiën aan christelijke scholen in
omdat de christelijke meestersaandiecbris-
telyke scholen werkzaam, niet christelijk zijn
in den zin, dien de christelijke beschermvrouw
aan het woord »christel(jk" hecht. Over on
derwijs spreekt ieder mee, zelfs menig gewezen
onderwijzer, wiens eigen school totaal niet
deugde, en die daarom een goed heenkomen
zocht. 0nderwy3 is aller terreineen vrucht
baar veld by uitnemendheid, 't zy om er onzin
over te verkoopen; 'tzy om te lasteren; 'tzij,
Goddank ook, om de waarde van volks
ontwikkeling in het licht te stellen.
De minister dan, dit alles overwegende,
heeft zelf de zaak bestudeerd en denkende
over de kweekelingen en hun positie in de
school, zegt h|j in de memorie van toelichting
Art. 8, b. De woorden «onder hot regt-
streeksch toazigt en onder de leiding van een be
voegde" hebben to'i uiteenloopende opvattingen
aanleiding gegeven. Tegenover de meaning dat
de kweekeling onderwijs mag geven mits een
bevoegde aanwezig zij, die toezicht houdt en
voor zooveel noodig leiding geeft, staat do op
vatting «"at de uitdrukking uregtstreeksch" den
onderwijzer verplicht zich.uitsluitend met den
onderwijs gevenden kweekeling bezig te houden
en inmiddels geene andere bezigheid te verrichten.
Beide opvattingen kunnen worden verdedigd en
het is dus raadzaam de dubbelzinnigheid dezer
bepaling weg te nemen. Daartoe strekt de weg
lating van bet woord >regtstreeksch".
Aan den kweekeling moet de gelegenheid ge
geven worden zich in de schooi practisch te
oefenon. Deze oefening zal altijd eenig bezwaar
opleveren, dat niet geheel is weg te nemen. Toe
zicht en leiding worden vereischt om het zooveel
mogelijk te beperken, maar het is niet wenschelijk
ruimte te laten voor eene opvatting, die den
onderwijzer noodoloos belemmert in zijne werk
zaamheden, en hem dwingt, zoolang de kweeke
ling onderwijs geeft, zich uitsluitend met dezen
bezig te houden.
Waar aan den oenen kant de bevoegdheid
van de kweekelingen, om in de school werkzaam
te zijn, wordt uitgebreid, wordt aan den anderen
voorgesteld eenige meerdere waarborg, dat de
kweekeling de noodige geschiktheid heeft om in
de school werkzaam te zijn.
Is de kweekeling door hot hoofd der school
toegelaten, dan zal de arronaissements-school-
opziener na drie maanden, eerst dan toch
zal hij in staat zijn een oordeel te vellen, r~
die toelating moetan goedkeuren en telken jare
de goedkeuring moeten hernieuwen. Bij moge
lijke onbillijke weigering dier goedkeuring is
beroep op dan districts-schoolopziener toegelaten.
In deze beschouwing ligt veel waars. Als
er nu maar tegen misbruiken wordt gewaakt
waot misbruiken zyn het geweest, die er den
wetgever van '78 toe brachten, de bepalingen
omtrent kweekelingen in de wet op te nemeo.
Een huisvader, die vijftig cf meer guldens
schoolgeld betaalt, zal, wanneer zyn kind aan
het opzicht en de zorg van een ander kind
wordt toevertrouwd, aao een kweekeling, pas
de schoolbank ontweken, daarover, en terecht,
aanmerking maken. Maar de onvermogende
huisvader mag denzelfden eisch stellen, als hij
zyn kind voor weinig of voor niets ter school
kan zenden, Da heer Bonner, afgevaardigde
ter Tweede Kamer der Staten-Generaal in
'Nederland, mog3 in 4889, honderd jaar na de
revolutie van 1789, oreereo, dat een groot deel
van het volk aan ontwikkeling niets heeft,
omdat meerder ontwikkeling slechts meerdere
behoeften medebrengt: geen arm huisvader,
hoe Donnersgezind ook, zal in diens uitspraak
berusten. Heeft hy een hart, heeft hy zyn
jongens lief, wil hy ze, zonale hij het noemt,
graag vooruitschoppen in de wereld, dan ver
heugt hij zich, als zyn jongens onderwijzers
hebben, die omwikkeld genoeg zyn om de
nooden van de kinderen des volks te kunnen
bevroeden, en 4oor liefdevolle behandeling to
lenigen. Maar niet in bet studeervertrek, in
de school zelf moeten die onderwijzers ge
vormd worden. Er moet een hoofd zyn, dat
onderricht en verklaart, dat den kweekelingen
methoden ontvouwt en toelicht, en iu de school
moet die theorie ia practyk worden omgezet.
Dan behoeft men niet, zooals thans by bet
middelbaar onderwijs meer en meer de ge-
bruikelpe weg wordt, ouderwijzers voorloopig
voor een jaar aan te stellen, opdat het blijke,
of ze al dan niet geschikt voor hun taak zyn.
Kweekeling, verdwyne dat woord nimmer
uit onze schoolwetgeving. Als de schelen,
openbare of vrye, maar hoofden hebben, die
zich met ernst op de vervulling hunner taak
toeleggen, dan mag het woordje reehUtreekieh
gerust uit bet artikel over de kweekelingen
verdwijnen,
Voor ditmaal rest ons nog een kleine plicht.
Een antwoord namelijk aan iemand, dieniet
vergeten heeft, dat de openbare school vroeger
erger dan kroeg en bordeel werd geoordeeld,
terwyl er nu in verschillende bladen: Standaard
en dergelijke, zoo aandoenlijk over het bestaan
van openbaar en vrij onder wy3 naast elkander
wordt'geredeneerd. In een zeer gewaardeerd
schrijven wyst hy er ons op. Voorloopig ant
woorden we dit: »We willen een gewichtig
volksbelang zoo kalm eo zoo onpartijdig mo
gelijk besprekenmaar wroeten in modder
poelen ligt niet op onzen weg. Bovendien, de
man, die verademing vindt in een bordeel of
een kroeg, nadat hy een openbare school heeft
bezocht, moet eerst met zyn naam voor den
dag komen, voor we den strijd met hem aan
binden.
Er zijn gevallen, waarin men zegtavizier
omhoog" 1
(Wordt vervolgd.)
KMtttLAllO,
Dépêches uit Oklahoma gewagen van toe
nemende opgewondenheid. Een honderd duizend
settler», voortdurend nog vermeerderend, staan
gereed de grens te overschrijden. Mannen op
snelvoetige prairie-paarden zullen zoo hard
mogelyk vooruitrydeo, tot het in bezit nemen
van de beste landerijen. De opgestelde grens
troepen kunnen de massa avonturiers nauwe
lijks bedwingen. Een groote party der laatst
genoemden slaagde er in, het verboden gebied
heimelyk binnen te dringenmaar de kr|jgs-
overheid ontdekte en aitakeerde hun kampe
ment, waar deze landverhuizers zich eeniged
tijd achter aardwerken verdedigden. De over
macht dwong ben eindelijk te capituleera&i
DeAtchisonapoorlijn verzamelt provisiewaggonl
langs de grens van het gebied. Het Indianen-
gebied Oklahoma omvat 41,440 mgedeeldd
pachthoeven, op welke zestig duizend lieden
aanspraak .jnal^en.
De minister-president, lord Salisbury, beeft
Dinsdag m eene bijeenkomst van conservatieven
te Bristol eene uitvoerige rede gehoudeai
waarin hy wees op het noodzakelijke van ver
sterking der zeemacht en het denkbeeld van
Home-rule" bestreed, op grond dat dit aan
een buitenlandschen vyand een inval gemak-
kelyk zou maken.
Boulanger is gisternamiddag te kwartier
over drieën te Londen uit Dover aanga»
komen. Eén groote menigte stond voor het
station geschaard. Een gedeelte juichte Bou
langer toe, maar het ontbrak tevens niet aao
gefluit en uitjouwende kreten.
Er is een groote menigte volks voor het
vHdtel Bristol" bijeen, waar hy zyn intrek
heeft genomen, maar de politie houdt zonder
moeite den weg vry.
Volgens de Tinm heeft de Noord-Bomen-
maatschappij eene schikking getroffen inet deo
oproerigen Pangeran Sjabaoder, Laatstge
noemde ziet voorgoed af van alle aanspraken
op Padas Qamit en ontvangt daarvoor een
jaargeld van f 5325. De vlag der maatschappij
is reeds te Padas Damit geheschen.
Aan de Times wordt uit St,-Petersburg
gemeld dat de geruchten omtrent een com
plot tegen den czaar, hetwelk tydens diens
bezoek met Paschen zou zyn ten uitvoer ge
bracht, bevestigd wordeo, Verscheiden per
sonen zyn in hechtenis genomen, onder wie
artillerie-officieren.
UD1T3CULAM li.
TeWeenen hebben, volgens telegiaphische
tijdingen, Dinsdagavond de geweldenarijen vau
het gepeupel, naar aanleiding der werkstaking
van de tramkoetsiers, nog grooter verhouding
aangenomen dan den vorigen dag. In de voor
steden Hernals eo Favoriteo had de militairs
macht groote moeite om de rustverstoorders
uiteen te jagen. De laatstgenoemden, zoo het
