'werpen is bepaald op morgen 41 uur, en
daarna de huishoudelijke raming.
Aan de orde was nu het ontwerp tot ont
eigening voor den aanleg van een waterverver-
eshingskanaal in de gemeente Schiedam.
De ministt, van binnen!, zaken (de heer
Mackay) deefljgjhede nadere inlichtingen van
zijn ambtgenoot van waterstaat te hebben
ontvangen, waaruit blykt dat de capaciteit
van de schutsluis in den Scbiedamschen
Zeedijk grooter kan gemaakt worden dan in
het antwoord is vermeld. Ily wyst voorts op
de onjuistheid van het beweren der Kamer
van kouphandel dat da gemeenteraad niet
gekend zou zyn in de keuze van de plaats
der nieuwe schutsluis.
Het ontwerp is hierop zonder stemming
aangenomen,
TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL.
Omtrent de voorgestelde bepalingen betreflendo
een vooi tgozet onderzoek door een staatscommissie
omtrent den nrboid in en omtrent den toestand
van fabrieken on werkplaatsen mot het oog op
de veiligheid en hot welzijn dor werklieden, is
liet voorloopig verslag verschenen.
Enkele leden waren van oordooi, dat voor
Voortzetting der parlementaire enquête geene vol
doende redenen bostondon, nu iubiieks-inspec-
teurs zuilen worden aangesteld, doch do groote
meerderheid doelde dit gevoelen niot, liet voor-
Stel der rogeering, om den onvoltooid gebleven
arbeid voor zooveel noodig op breederen grond
slag te hervatten, was met ingenomenheid ont
vangen. Van do aanstelling van fabrieks-inspee-
teurs kon, naar do meening vun deze loden, voor
het verkrijgen van konnis omtrent do verhouding
van werkgevers en werklieden niet genoeg worden
verwacht.
Bij do bespreking van hot dool der enquête
roos al dadelijk de vraag, of een onderzoek om
trent do verzekerings- on ondersteuningsfondsen
van werklieden daaronder begrepen was. Eeno
belangrijke beperking in hot gebruik dor woorden
fabrieken en werkplaatsen ziende, waardoor al
aanstonds de veldarbeid buiten het mandaat der
commissie gehouden wordt, hadden zeer velo
leden ernstig bezwaar tegen deze beperking, dio
te meer bevreemding wekte, na hetgeen bij de
behandeling der wet op den arbeid van jeugdige
personen on van vrouwen was voorgevallen. Andero
leden evenwel kwamen hiertegen op, en vreesden,
dat men, de enquête ook tol dit veelomvattend
onderwerp uitstrekkende, de afdoening van het
onderzoek zeer zou vurtrngen. Ook zijn personen,
die op do hoogtelijn van fabrieksnijverheid en
die op dien grond in do staatscommissie een
plaats zouden erlangen, in den regel niet bekend
met den veldarbeid.
In de tweede plaats gaven sommige leden het
verlangen te kennen, dat de voorgestelde enquête
zich ook zoti uitstrekken tot do middelen van
Vervoer.
Ook werd betoogd, dat, waar een zoo veelom
vattende enquête wordt noodig geacht, het de
voorkeur zou verdiend hebben, indien de regoering
jnet de indiening van dit voorstel had gewacht,
totdat men gelegenheid had gehad kennis te
jiemen vnn do uitkomsten der door do ingonieurs
6truvo en Beknor verlichte opneming van fabrie
ken en werkplaatsen. Mivnr indien derhalve noodig
was aan de commissie eeno ruime opdracht to
verstrekken, dan mocht aan de andere zijde
fliets nagelaten worden wat kan waarborgen, dat
jhaar veelomvattende en 'r strekkende arbeid
fip prnctische wijze wordt ingericht.
De voorgestelde regeling kwam dus verschillenden
leden niet voldoende voor. Zij meenden dut, in
dien men het doel der enquête goed in hot oog
Jiield, een betere wel te vei krijgen waru. Het
doel is, dat die enquête over den maatschappelijke»
toestand hot noodige licht zal verspreiden, ten
einde daardoor verdere sociale wetgeving voor te
bereiden. Om dat to bereiken, scheen liet vol-
btrekt noodig, dat do leiding van hot werk in
den hand, en wol in die van de rogeering gelegd
werd.
Andere leden wenschten dat ook do arbeid
van volwassene mannelijke werklieden a*i» het
onderzoek dor commissiezou worden onderworpen.
Een regeling die feitelijk op belangrijke beperking
van de enquête kon uitloopon, kwam hun niet
wenschelijk en ook niet noodig voor. Voor sommige
speciale onderwerpen als daar zijn: de veldarbeid
an de vervoermiddelen, zouden afzonderlijke sub-
kommissiën aangewezen kunnen worden.
Wilde men eene practische regeling, dan be
hoorde geen sprake te zijn van zich over alle
Industrieën uitstrekkende onderzoekingen, betref
fende speciale punten, maar moest het onder
zoek, ten aanzien van eiken tak van nijverheid,
alles omvatten wat binnen de gronzen vnn da
-taak der staatscommissie valt. Alleen voor do
eigenlijke ambachtsnijverheid zou hierop eene
tützondeiing zijn te maken, omdat het niet wel
doenlijk is deze industrie-gewijzo te onderzoeken.
Stel dat er oen vierentwintigtal takkon van
groot-industrie zijn, dan zouden drie subcom-
rnissiën zich ieder met hot onderzook van acht
daarvan kunnen bezighouden. De volle com
missie zou telkens, na afloop van hot onderzoek
van eene der bedoelde industrieën, van den veld
arbeid of de vervoermiddelen aan de regeering
verslag hebben uit te brengen. Op dio wijze
zou men binnen niot al to langen tijd eene
grondige kennis kunnen vorkrijgen van den maat
schappelijke!» toestand dergenen, dio zich met
handenarbeid bezighouden.
Stond het vast dat de regecring dezen weg
zou inslaan, dan konden deze leden zich met de
aangegeven redactie wel vereenigen, en gaarne
zouden wij vernomen, of de regeering gezind
was hot werk der commissie op dezen voet te
regolen.
Enkele leden achtten het zeer bedenkelijk
aan eene staatscommissie zoo groote macht te
geven, als tot dusverre alleon aan parlemontairc
commission was toegekend.
Do vraug, of het raadzaam is in de com
missie werklieden op te neraon, werd in ver
schillenden zin beantwoord. Sommigo leden wa
ren van oordeel dat werklieden, hoe kundig zij
ook mochten zijn in hun vak. do noodige alge-
meene ontwikkeling missen ora aan het moei
lijke werk der enquête met vrucht te kunnen
deelnemen. Anderun merkten op dat ook per
sonen dia tot andere kringen der maatschappij
behooren, gewoonlijk slechts met enkele vakken
van industrie bekend zijn.
liet verbod aan de ledon der staatscommissie om
tegen den zin der werkgevers van hunne be
vindingen eoriigerlei mededeelingen in hunne
verslagen te geven of daarvan bij de verliooren
iets te doen blijken, ging velon te ver.
Algemeen had men met leedwezen gezien, dat
do regeering zich bepalen wilde tot het opmaken
van processen-verbaal J verheoren door de
adjunct-secretarissen d( .ommissie.
Waarom is, naar he' /oorbeeld der parlemen
taire enquête van het opmaken van
stenographischever .nietvoorgeschreven?En
indien do regeering ,t antecedent is afgeweken,
omdat buiten iiet korps stenografen van do Staten-
Generaal geen voldoend aantal stenografen ver
krijgbaar is, waarom kan zij zich dan niet de hulp
verzekeren van tachygrafen Met klem werd op
wijziging van het artikel in bedoelden geest aan
gedrongen.
SCHIEDAM 24 Juli 1889.
Aan het verslag van den toestand der
gemeente Schiedam over het vonge jaar out-
leenen wij het volgende
De bevolkingdie op 31 Dec. '87 was
geklommen tot 25 0C9, bedroeg op 31 Dec.
van het afgeloopen jaar 25428 zielen, Waar
van 1202 vrouwelijke meer dan mannelyke.
Het aantal geborenen bedroeg 1004, het
aantal overledenen 556.
De gemeentebegrootiug voor 't vorige jaar
bedroeg in ontvangsten en uitgaven de som
van f 408106 75», terwyl de gezamenlijke
gemeenteschuld een totaal beloopt van éen
millioen twee en negentig dui/end gulden
rentende 3Vs percent, waarvan de intrest alzoo
bedraagt 38220 gulden. Bovendien rust op
haar nog een kleine schuld van f 3500, ren
tende 3 percent, als restant der leening, in
1872 aangegaan voor de overdekking van da
koopmansbeurs.
Uit het verslag blykt, dat het aantal aan
sluitingen bij de drinkwaterleiding verleden
jaar met 278 vermeerderde, waardoor, behalve
scholen, gestichten, fabrieken enz., op 31 Dec.
II. 3224 woningen van gezuiverd water werden
voorzien.
Het aantal inrichtingen voor den vei koop
van sterken drank in het klein, die oorspron
kelijk 98 bedroegen, was op 31 Dec. van het
vorige jaar nog 80.
Tweemaal kwam er brand voor vaneenige
beteekeois.
Xu het Sint-Jacobs-gasthuis werden 97 per
sonen verpleegd, m de hofjes van Be!uis86.
in het stads-ziekenhuis 96, waarvuu 87 voor
rekening van het gesticht.
Het kapitaal der spaarbank klom tot éen
millioen driehonderd acht eo vjjttig duizend
driehonderd vier en dertig gulden 04 en een
halve cent, behoorende hiervan zeven en zestig
duizeud zevenhonderd vier en dertig gulden
zestien en een halve cent tot bet reservefonds.
De vereeüiging tot het verschaffen van goede
woningen aan minvermogenden bezit 112
woningen, die steeds f 1.40 en f 1.60 wer
den verhuurd en alle betrokken zyn geweest.
De uitgaven voor bestrating, rioleeriDg enz.
bedroegen f 8060.60. Aan de aandeelhouders
werd 6 percent dividend uitgedeeld.
De havens der gemeente werden bezoebt
door 625 rivierschepen en 4410 binnenvaartui
gen, terwyl uit zee aankwamen 178 schepen,
waaronder C8 stoombooten.
Door het postkantoor werden verzonden
104 489 stuks postpakketten, werden uitge
geven 51 nieuwe spaarbankboekjes en zijn 408
inlagen geschied tot een bedrag van f 11 407.93.
Het telegraafkantoor behandelde 52 44S
telegrammentegen 49 931 in '87.
De opbrengsten van de Hall. IJzeren-
Spoorwegmaatschappij bedroegen in 't vorige
jaar de som van éenhonderd vijf en dertig
duizend dertig gulden 53 cents.
De commissie van voorbereiding voor de
schoolwet komt aanst. Vrydag bijeen tot het
overwegen van het regeeringsantwoord op het
voorloopig verslag.
In een der lokalen van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal zyn Maandagavond de
leden der anti-revoiutionnaire partij en gisteren
die der katholieke partij byeengeweest. Zyn
wy wei ingelicht, dan zyn de clericale Kamer
leden van oordeel, dat de onderwyswet in
Augustus moet behandeld worden. Vad
Nu heet het weder, dat de onderwijswet
nog wel dit zittingjaar zal worden behan
deld, niettegenstaande de leiders der anti
liberale partij met den minister de latere be
handeling begeerden. De dii minores, zooals
de Zib. Ot. hen noemt, waren van oordeel,
dat het uitstel een verkeerden indruk op de
kiezers zou maken. De Kamer zou byeenko-
roen op 20 of 27 Augustus en de wet vóór
de sluiting der zitting worden afgedaan.
De houding van de Eerste Kamer zou vol
gens genoemd blad afhangen van de houding
der liberalen in de Tweede. Verklaarde deze
zich byoa eenparig er tegen, dan stond de kans
bij de Eerste Kamer hachelyk. Zy wasechter
geneigd, zoo lang inogelyk een conflict te
vermijden.
De Standaard meent dat de Eerste Kamer,
beducht voor de gevolgen die de verwerping
hebben zou, haai zal aannemen, ook omdat, in
haar oog, de beste kans voor de liberale
party om aan het roer te komen, bestaat in
het van de baan schuiven der onderwysquaes-
tie.
Te voorspellen wat de Eerste Kamer doen
zal, nu nog mat eens bekend kan zijn hoe,
na de behandeling in de Tweede Kamer, het
outwerp luiden zal, hetwelk haar wordt voor
gelegd, gaat wei wat ver. Wij zouden het
echter kunnen begrijpen, dat de Eerste Kamer,
ter vermyding van een conflict, dat misschien
nog ernstiger gevolgen zou hebben dan de
aanneming van de wet, gedoogde dat deze
tot stand kwam, al acht zy de veranderingen
geen verbeteringen, onder dit stellig voor
behoud echter, dat er waarborgen bestaan
voor goed onderwijs en de hoofdzaak niet
worde overgelaten aan de wisselende, afwij
kende en vaak bekrompen opvattingen van
henop wie de uitvoering zou aankomen.
(Arnh. Ot.)
Maandagmiddag werd te Rotterdam het
jaarlijksch examen gehouden aan de inrich
ting voor doofstommen-ouderwijs, hetwelk
door zeer vele,belangstellenden werd bijge
woond, o. 8. dooi den minister van binnen-
landsche zaken.
De voorzitter, de heer B. Mees, deed eenige
mededeelingen, waaruit bleek, dat da cursus
begon met 194 leerlingen, waarvan slechts 3
het volle schoolgeld betaalden, 116 kosteloos
onderwijs genoten en 75 tevens kostelooze
verpleging.
Wat de geldmiddelen aangaat, moet nog
steeds op meer ondersteuning worden aange
drongen. Voor de uitbreiding van da inrich
ting, waarvan de kosten geraamd werden op
f 50.000, werd tot nu toe f 27.000 aan giften
ontvangen, terwyl enkelen hun subsidie ver
hoogden, waaronder ook de provincie Zuid-
Holland en de gemeente Rotterdam. Ook
heeft men hoop, dat de pogingen, bij het rijk
aangewend tot verhooging der subsidie, met
succes zullen bekroond worden.
De directeur, de heer Jc. Bikkers, hield
vervolgens een boeiende voordracht, waarin
by de methode van het onderwys uiteenzette.
Daarna viDgen de examens aan, welke ver
rassende resultaten opleverden. 22 leerlingen
verlieten de school, waarvan 1 uit Amster
dam. Een hunner hield een duidelijke toe
spraak.
De voorzitter bracht daarna dank aan allen,
inzonderheid aan den mwaner Mackay, voor
de betoonde belangstelling, en drong nogmaals
aan op meerdere ondersteuning en op ver
hooging van de subsidie van het rijk.
II. M. de koningin-moeder van Spanje
(Isabella), incognito reizende onder den naam
van gravin Da Toledo, wordt aanst. Vrijdag
ochtend met groot gevolg in de residentie
verwacht en zal haren intrek nemen in hek
jiHotel den Ouden Doelen".
Op een tijdstip, waarop tegenspraak niet
meer mogelyk was, verscheen in een plaatse
lijk blaadje te Tessel een advertentie van een
anti-revolutionnair, waarby een smet geworpen
werd op een der aftredende raadsleden, W.
Bakker Kz. Hoewel te toeleg, om aldus een
anti-revolutionnair ïd den raad te brengen,
mislukte, werd de liberale candidaat niet by1
eerste stemming herkozen. De heer Bakker
heeft intusschen een aanklacht wegens laster
tegen den schrijver ingediend, IXbl
Voor behoeftige Nederlanders in den
vreemde
Door onzen consul te Parijs, den heer Vaa
Lier, is hier te lande een circulaire verspreid,,
waarin de finaocieele steun onzer landgenoo-
tan wordt gevraagd tot oprichting van een
Nederlandse!» hoppitaal te Parys, ten behoeve
van het groot aantal Nederlanders dat in
die wereldstad verblyf houdt. De heer Van
Lier, die reeds niet onbelangrijke toezeggin
gen in Parys zelf ontving, berekent f150.000'
noodig te hebben benevens een jaarljjksch
bedrag van f15000.
In de papierfabriek nDe Mol", van de firma-
A. Kroesen en Co. te Krommenie zyn iade
vodden eenige coupons gevonden. In het eerste
bericht werd de waarde vat» bet gevondene op
eenige duizenden guldens geschat, doch dit
schijnt wel wat overdreven, aangezien de
waarde niet meer dan eenige honderden
guldens .moet bedragen. Er waren reeds en
kele van verkocht', doch de meeste 2ijn nog-
niet vervallen. De politie heeft zich bij den
eigenaar der fabriek om inlichtingen vervoegd.
De trein uit Hengelo naar Rotterdam, die
te 9.50 te Arnhem aankomt, is Maandag
ochtend aan het station te Arnhem ontspoord
door het springen van een rail. De locomotief
en een bagagewagen geraakten buiten de rail.
De machinist viel van de locomotief en was
korten tyd buiten kennis, doch is niet ernstig;
gewond. Verdere persooniyke ongevailen zyn
niet te betreuren.
Te Eestrumin Frieslandis de bliksem
geslagen in de woning van den bakker M. B,
De vrouw werd door de woonkamer geslin--
gerd, het aardewerk in een paar kasten WRrd"
aan stukken geslagen, op verschi!lende plaatsen
werd het behangsel vernield. Op een bedstede,
waarop een driejarig kind sluimerde, werd bet
beddegoed zoodanig door elkaar geworpen, datf
het kind er van alle zijden door ingewikkeldf
en bedolven raakte; gelukkig bleef het onge
deerd.Overigens kwam men met den schrik vrj,
